A transcription of the Pseudo-Oecumenian Catena on Romans in GA 1919

A transcription of the Pseudo-Oecumenian Catena on Romans in GA 1919CPG C165 <ptr target="https://clavis.brepols.net/clacla/OA/Details.aspx?id=2B1E15B384854DE3947D3A880A9C75CE"/>Created byThe Institute for Textual Scholarship and Electronic Editing (ITSEE), University of Birmingham UKTranscribed byJacopo MarconThe European Union Horizon 2020 research and innovation programme (grant agreement no. 770816).Version 1.0, published on 23.02.2023The Institute for Textual Scholarship and Electronic Editing (ITSEE), University of Birmingham UK

Attribution 4.0 International (CC BY 4.0) Available for re-use under a Creative Commons license provided attribution is made to the original creators.

ItalyFirenzeBiblioteca Medicea LaurenzianaPlut. 10.04

This transcription was made as part of a doctoral research project on the Pseudo-Oecumenian catena on Romans, available in the University of Birmingham eTheses repository . The data is archived in the the University of Birmingham eData repository and also available online at

The encoding is based on version 1.6 of the IGNTP Guidelines available at . It is an extended version of the TEI P5 schema.

ΠαῦλοςΤὸἀποῦσιγράφειναἴτιοντοῦκεῖσθαιαὐτοῦτὸὄνομαδιὰτοῦτοδὲἀπὸΣαύλουεἰςΠαῦλονμετετέθηἵναμὴδὲἐντοῦτωἔλαττοντιἔχοιτοῦκορυφαίουΠέτρου

continues from previousζητητέονοὖντινοςἕνεκεναὐτοῦτὸὄνομαὁθεὸςΣαῦλονλεγόμενονΠαῦλονμετωνομασενκαὶφαμὲνὅτιτοῦτοκαὶἐντῆμὲνπαλαιὰκαὶἐντῆκαινὴδιαθήκηιπολλαχῶςεὑρήσειςἐντῆμὲνπαλαιὰτὸνμὲνἈβραὰμὁλέγεταιπερατηςμετωνομασενἈβραὰμὁἑρμηνεύεταιπατὴρὁμοίωςκαὶτὴνΣαρρανστειρανοὖσανἡνίκαἔμελλεντικτεινμετωνομασενΣαρρανὁἑρμηνεύεταιματηρἀλλὰκαὶτὸνἸακὼβἡνίκαἐντῶἸακὼβεπαλαισεντῶαγγελλωμετωνομασεναὐτονἹερουσαλὴμὁερμενευεταινοῦςὁρῶνθεὸνκαὶμυρίαἕτεραὀνόματακαὶμάλισταὅσουςἐξἀπιστίαςεἰςπσιτινμετηγαγενὁθεὸςκαὶτῆμεταθεσειτῶνὀνομάτωναὐτοὺςετιμησενἐνδὲτῆκαινὴδιαθήκηὡςκαὶτῆςπαλαιᾶςκύριοςὁΧριστὸςκαὶτῆςνέαςμεσίτηςἐκλεξάμενοςτοὺςἑαυτοῦαυτοπταςκαὶὑπηρέταςτὸνμὲνΣίμωναμετωνομασενΚηφᾶνὁἑρμηνεύεταιΠέτροςἸάκωβονδὲκαὶἸωάννηντοὺςυἱοὺςΖεβεδειουἐκάλεσενὄνομαΒοανεργεςτουτέστινυἱοὺςβροντῆςἵναοὖνμὴδὲἐντοῦτωτῶνἀποστόλωνἔλαττονἔχῃἀπὸτοῦΣαύλουΠαῦλονμετωνομασενὅθενπανταχοῦὅθεντῶονοματιτούτωιεγκαλλωπιζομενοςτω ονοματι τουτωι εγκαλλοπιζομενος added by a the same hand (?) in the marginτοῦτωτῶὀνομασιπροτασσει

δοῦλοςἐνταῦθαδὲεἰπὼνΠαῦλοςδοῦλοςἐσήμανενΠολλοὺςτῆςδουλείαςτρόπουςέναμὲντὸνκατὰτῆςδημιουργίαςτρόπονκατὰτὸπάνταδουλουσαἕτερονδοτιτὸἔργοντοῦποιήσαντοςδοῦλὸνἐστινκαὶἕτεροντὸνἀπὸτῆςπίστεωςὡςαὐτόςπουφησινχάριςδὲτῶθεῶὅτιἡτεδοῦλοιτῆςἁμαρτίαςὑπηκούσατεδὲεκκαθαραςκαρδίαςτοῦδουλεύεινθεῶκαὶτῶἐλευθερωθέντεςἀπὸτῆςἁμαρτίαςἐδουλώθητετῆδικαιοσύνηἕτεροντὸνἀπὸτῆςπολιτείαςκαθωφησιΜωϋσῆςὁθεράπωνμουτετελευτηκενἐπεὶοὖνἐνπᾶσιτοῖςτρόποιςτῆςδουλείαςδοῦλοςἦνὁΠαῦλοςἀντὶμέγιστοἀξιώματοςτοῦτοτίθησιλέγωνΠαῦλοςδοῦλος

the scholium is added by the same hand in the marginτὸἸησοῦτὸἀνθρώπινονδηλοῖτὴνδὲτοῦπνεύματοςχρίσιντὸΧριστός

IησουΧριστοῦταῦταὡςτὰτῆςοἰκονομίαςὀνόματαπροβάλλεταικατωθενἀναβαίνωνἄνωκαὶγὰρτὸΙησυςὄνομαφέρωνὁἄγγελοςἦλθενἐκτῶνοὐρανῶνὅτεετικτετοἐκτῆςπαρθένουκαὶΧριστὸςδὲἀπὸτοῦχρισθηναιλέγεταιὁκαὶαὐτοτῆςσαρκὸςἦνκαὶποιῶφησινἐλαίῳεκρισθηἐλαίῳμὲνοὐκεχρισθηπνεύματιδὲοἶδενδὲκαὶτοὺςτοιούτουςΧριστουςκαλεῖντὸγὰρπροηγουμενονἐντῆκρίσειτὸπνεῦμὰἐστινδι'οὐκαὶτὸἔλαιονπαραλαμβάνεταικαίπουΧριστουςκαλεῖηγραφητοὺςμὴχρισθενταςἐλαίῳὡςἐντῶμὴἅπτεσθεφησιτῶνΧριστῶνμουκαὶἐντοῖςπροφήταιςμουμὴπονηρευεσθεκαίτοιγεοὐδεἡκατασκευητοῦἐλαίουτῆςχρισεωςτὸτηνικαυτὰἦν

κλητὸςἀπόστολοςευγνωμονωςὁμολογεῖὅτιοὐχἑκὼνπροσῆλθενἀλλὰκληθεὶςοὐκεἰςπίστινμόνονἀλλὰκαὶεἰςἀποστολήν

ἀφωρισμένοςΆλλοςμένφησινἐνἄλλῳἐγὼδὲεἰςεὐαγγέλιονἀφώρισμαι

εἰςεὐαγγέλιονθεοῦθεὸνγὰρὄντατὸνΧριστὸνεὐηγγελίζετοτὸνγὰρπατηραπροηιδεσανἐκτῆςπαλαιᾶς

the second half of scholium 6 is added by the same hand in the marginοὐδὲνδέφησινἐρῶσκυθρωπὸνὡςοἱπροφῆταιἂλλεὐαγγελίζομαιθεὸνἐνηνθρωπηκότα

the scholium is added by the same hand in the marginευαγγελιοναὐτοοὐδιατὰγενημενααγααθαμόνονκαλεῖαλλακαὶδιὰτὰμέλλοντα

ὁπροεπηγγείλατοδιὰτὴνπροφητῶναὐτοῦἐνγραφαῖςἁγίαιςπερὶτοῦυἱοῦαὐτοῦτοῦγενομένουἐκσπέρματοςΔαυίδΜηδείςφησικαινοτομεῖνμενομίσῃπάλαιτοῦτοἐπήγγελταιτὸΕὐαγγέλιονὑπότενόμουκαὶπροφητῶν

the scholium is added by the same hand in the marginὁπροεπηγγείλατοἘπειδὴκαινοτομίανἐνεκάλουντῷδογματιδείκνυσιναὐτὸπρεσβύτερονἙλλήνωνὂνκαὶἐντοῖςπροφήταιςπροδιαγραφομενον

the scholium is added by the same hand in the marginsΟὐγὰρἔλεγονοἱπροφῆταιμόνονἀλλὰκαὶἔγραφονἅπερἔλεγονκαὶοὐκἔγραφονμόνονἀλλὰκαὶδιὰπραγμάτωνἐτύπουνὡςἈβραὰμτὸνἸσαὰκανἄγωνκαὶὁΜωϋσῆςτὸνὄφινὑψῶνκαὶτὰςχεῖραςἐκτείνωνἐπὶτοῦἈμαλὴκκαὶτὸνἀμνὸντοῦπάσχαθύων

κατὰσάρκατοῦὁρισθέντοςυἱοῦθεοῦἐνδυνάμειτουτέστιναποδεχθεντοςκατὰπνεῦμαἐνδυνάμειἁγιωσύνηςοὐχάριτιὡςοἱπολλοὶἀλλὰδυνάμειοἰκείαἦνἐνήργειἐνταῖςθεοσημείαις

τοῦΔειχθέντοςἀποφανθέντοςὁμολογηθέντοςπαρὰτῆςἁπάντωνγνώμηςκαὶψήφου

κατὰπνεῦμαἁγιωσύνηςκαὶἐκτοῦἁγίουφησιπνεύματοςὁπαρέχειτοῖςεἰςαὐτονπιστεύουσιν

ἐξἀναστάσεωςνεκρῶνἸησοῦΧριστοῦτοῦκυρίουἡμῶνκαὶἐκτῆςἀναστάσεώςφησινἧςαὐτοςἀνέστηκαὶτῆςτοῦθανάτουκαταλύσεως

δι'oυἐλάβομενχάρινκαὶἀποστολὴνεἰςὑπακοὴνπίστεωςκαίτοιτοῦπνεύματοςἡἀποστολὴαὐτοῦὡςἐνταῖςπράξεσινκεῖταιἀλλὰπάντακοινὰοἶδεντὰτῆςἁγίαςτριάδος

continues from previousκαὶγὰροὐδεῖπολυπραγμονεῖνγέννησινκαὶοὐσίανθεοῦἀλλὰμόνονὑπακούειν

ἐνπᾶσιτοῖςἔθνησινεἰγὰρκαὶμὴαὐτοςπάνταπεριῆλθενἀλλὰκαὶδιὰτῶνλοιπῶνἀποστόλωνπάντεςεὐηγγελίσθησαν

the scholium is added by a later hand in the marginὅραπωςἐπαίρειτὸκήρυγμαεἴγεὁμὲνΜωϋσέωςνόμοςἑνὶἐκήρυττενἔθνειτὸἡεὐαγγέλιονεἰςτὰπέρατατῆςοἰκίαςδιὰδέδοται

ὑπὲρτοῦὀνόματοςαὐτοῦοὐχἵνατὴνοὐσίαναὐτοῦπεριεργαζωνταιἂλλἵνατῶιὀνόματιαὐτοῦπιστεύσωσιν

ἐνοἷςἐστεκαὶὑμεῖςκλητοὶἸησοῦΧριστοῦτουτέστιμεθ'ὧνἐθνῶνὑμεῖςἐκλήθητεκαταστελλωναὐτῶντὸφρόνημαὡσεὶἔλεγενμὴνομίσητεὡςβασιλεύουσαπόλιςπλέοντιτῶνἄλλωνἔχεινἀλλὰμετὰτῶνλοιπῶνἐθνῶνἐκλήθητε

the scholium is added by a later hand in the marginδύοδιὰτούτουἐργάζεταικαὶπρὸςαὐτονκολακείαςἐκτοῦκαθιστησικαὶτῶνεκειωνκαταστέλλειτυφονἀκολουθοταξαςτῶνἐθνῶν

πᾶσιτοῖςοὖσινἐνῬώμῃἀγαπητοῖςθεοῦκλητοῖςἁγίοιςπρῶτοντὸἀγαπητοῖςτέθεικενθεοῦεἶτατὸκλητοῖςἁγίοιςδηλῶνἐκτῆςἀγάπηςθεοῦείναιτὸνἁγιασμον

the scholium is added by the same hand in the marginsπᾶσιτοῖςοὖσινἐνῬώμῃἀγαπητοῖςθεοῦκλητοῖςἁγίοιςἁγίουςτοὺςπιστοὺςκαλεῖπάντας

the scholium is added by the same hand in the marginτὸδὲκλητοῖςοὐπεριττολογῶνποιεῖτρίτονἡδύοτεθειουςἀλλὰβουλόμενοςαὐτοὺςτῆςεὐεργεσίαςἀναμιμνησκειν

χάριςὑμῖνκαὶεἰρήνηἀπὸθεοῦπατρὸςἡμῶνκαὶκυρίουἸησοῦΧριστοῦοὐδεὶςγάρφησινἐξἔργωνδύναταισωθῆναι

continues from previousἡδὲἀπὸθεοῦχάριςκαὶεἰρήνητὸβέβαιονἔχειτὸδὲἀπὸπατρὸςτὴνυἱοθεσίανἐνδείκνυται

πρῶτονμὲνεὐχαριστῶτῶθεῶμουἔδειγὰρἐξεὐχαριστίαςπροοιμιάσασθαιεὐχαριστεῖνδὲοὐμόνονὑπὲρτῶνἰδίωνκατορθωμάτωνἀλλὰκαὶὑπὲρτῶντοῦπλησίοντοῦτογὰρἀγάπης

διὰἸησοῦΧριστοῦὑπὲρπάντωνἡμῶνὑμῶνfirst-hand η overwritten by second-hand η in darker ink[/cap]ἀγάπηςσημεῖοντὸνγὰρἁπάντωνθεὸνἰδιοποῖεται

continues from previousοὗτοςγὰρἡμῖναἴτιοςτῆςεἰςτὸνπατέραεὐχαριστίαςὁπροσλαβομενοςἡμᾶςκαὶτῶἰδίῳκαταλλάξαςπρὸςαὐτοναἵματι

ὅτιἡπίστιςὑμῶνκαταγγέλλεταιἐνὅλῳτῶκόσμῳοὐκἀπεικὸςγὰρἦντὴνγὰρτῶνῬωμαίωνπίστινλαλεῖσθαιπαρὰπάντων

μάρτυςγὰρμουἐστινὁθεόςεἰκοτωςτὸνθεὸνἄγειμάρτυρααγνωστουςγὰρἀνθρώπουςπείθεινβούλεται

the scholium is added by a later hand in the marginἘπειδὴπερὶἀδήλουπράγματοςἦναὐτῷὁλόγοςτοῦτοδὲἦνἡἀγάπηἡεἰςαὐτοὺςἀνθρώπουςμηδὲεἰδοταςαὐτοντούτουχάριντὸνΘεὸνἐπὶτοῦπράγματοςτούτουμάρτυρακαλεῖ

Θεοδωρητουsὦλατρεύωοἷονδουλεύωπολλὰγὰρεἴδηλατρείαςκαὶγὰρκαὶὁπροσευχόμενοςκαὶὁνηστείᾳχρώμενοςκαὶὁτοῖςθείοιςλογιοιςπροσέχωνκαὶμέντοικαὶὁτῆςτῶνξένωνθεραπείαςεπιμελουμενοςθεῶλατρεύειὁδέγεθεῖοςἀπόστολοςλατρεύεινἔφησεθεῶτὸτοῦυἱοῦπροσφέρωντοῖςἔθνεσινεὐαγγέλιονκαὶλατρεύεινἐντῶπνεύματιτουτέστινἐντῶδιδομένωχαρίσματιἐκτούτουδείκνυσικατὰτὸἀναγκαῖονμεριμνῶνὑπὲραὐτῶνὡςτὸνλόγονδεξαμένωνκαὶδέχεσθαιμελλόντων

ἐντῶπνεύματιμουὅτιοὐτῆἐμὴσπουδὴυπερξεμοιτὸλατρεύεινθεῶἀλλὰτῆτοῦπνεύματοςχάριτιἡὅτιοὐσαρκικήμουἐστινἡλατρείαἀλλὰπνευματική

ἐντῶεὐαγγελίῳτοῦυἱοῦαὐτοῦὁρᾷςὅτιἄνωεἰπὼνεἰςεὐαγγέλιονθεοῦτοῦΧριστοῦἔλεγεν

ὡςἀδιαλείπτωςμνείανὑμῶνποιοῦμαιπάντοτεἐπὶτῶνπροσευχῶνμουἀγάπηςεἰλικρινοῦςτὸκαὶμεμνῆσθαικαὶἀδιαλείπτωςτοῦτοποιεῖνκαὶμάλισταἐνπροσευχαῖς

δεόμενοςεἰπωςἤδηποτεκαὶγὰρἐλθεῖνἠπείγετοκαὶπαρὰτὸθέληματοῦθεοῦτοῦτοπρᾶξαιοὐκἐβούλετοτὸδὲἤδεποτετουτέστινὀψέποτεὅπερἐστισφόδραεπειγομένου

εὐοδωθήσομαιἐντῶθελήματιτοῦθεοῦἐλθεῖνπρὸςὑμᾶςεὐκολίανφησισχοίηνκαὶἐπὶκαλῷτὴνπρὸςὑμᾶςὁδόν

ἐπιποθῶγὰρἰδεῖνὑμᾶςοὐχἁπλῶςδέφησικαὶανονητωςἰδεῖνὑμᾶςσπουδάζωἂλλώστεχάρισμαμεταδοῦναιλέγειδὲτὴνδιδαχὴνκαὶτὴνκατήχησιντοῦτογὰρτὸστηριχθῆναιεἰκὸςἀκμὴνσαλευομένωναὐτῶν

ἵνατιμεταδῶχάρισμαὑμῖνπνευματικόντὸἵνατιμετριάζοντοςἐστινὡσεὶεἶπενἵναμικροντιτὸδὲμεταδῶδηλοῖὅτιοὐκἐμόντιδώσωἂλλὅπερκαὶἐγὼἔλαβον

εἰςτὸστηριχθῆναιὑμᾶςοὐγὰρμικρὸνχάρισματὸμὴσαλεύεσθαιτῆπίστει

τοῦτοδὲἐστισυμπαρακληθῆναιὑμῖνσυμπαρακληθῆναιἐνὑμῖνέν added by a later hand above the line[/cap]ἐπειδὴστηριγμοῦἐμνήσθηἵναμὴλυπήσηαὐτοὺςὡςὅτισαλεύονταιἐπάγειτὸσυμπαρακληθῆναιτουτέστινἵνακαὶἐγὼὑμᾶςκαὶὑμεῖςἐμεπαρακαλέσητετῆςγὰρἀλλήλωνφησιδεόμεθαπαρακλήσεωςδιὰτῆςἐνούσηςἡμῖνπίστεωςσφόδραδὲμετριάζειἑνὶδὲκαὶοὕτωςνοῆσαιτὴνπαράκλησινἵναφησινὑμεῖςμὲνεἰςτὴνπίστινπαρ'ἐμοῦπαρακληθῆτεἐγὼδὲεἰςεὐφροσύνηνὁρῶνὑμᾶςπεπιστευκότας

διὰτῆςἐνἀλλήλοιςπίστεωςὑμῶντεκαὶἐμοῦπολλῶνγὰρπιστῶνσυνοδοςμεγίστηνἐργάζεταιπαράκλησιν

oὐθέλωδὲὑμᾶςἀγνοεῖνἀδελφοὶὅτιπολλάκιςπροεθέμηνἐλθεῖνπρὸςὑμᾶςκαὶἐκωλύθηνεἰοὖνεὐχὴἐλθεῖντιμὴπαραγίνῃἐκωλύθηνφησιν

ἄχριτοῦδεῦροοὐκέτιδὲπεριεργάζεταιτὴναἰτίαντῆςκωλύσεωςοὐγὰρἡμῶνἀπαιτεῖνθεὸνεὐθύναςὧνκελεύειἀλλὰμόνονὑπακούειν

ἵνατινασχῶκαρπὸνκαὶἐνὑμῖνπάντωςεἴποιτιςἂνδιὰτοῦτοἐκωλύθηςὅτιοὐκατὰθεὸνἐλθεῖνηβουλουοὐμενοῦνκαρπὸνγὰρἔχεινκαὶἐνὑμῖνἤθελονκαρπὸνδὲλέγειτὸεἰςπίστιναὐτοὺςέναγαγειν

καὶἐντοῖςλοιποῖςἔθνεσιντῶσυνάπτειναὐτοὺςτοῖςλοιποῖςκαταστελλεειαὐτῶντὸφρόνημα

ἝλλησιτεκαὶβαρβάροιςσοφοῖςτεκαὶἀνοήτοιςὥσπερφησινἝλλησινκαὶβαρβάροιςοὕτωκαὶὑμῖνὀφειλέτηςεἰμι

ὀφειλέτηςεἰμιοὐδὲνἴδιονφησιδίδωμιὀφειλέτηςεἰμιπᾶσινεὐαγγελίσασαικαὶπληρῶσαιτὴνδοθεῖσάνμοιἐντολήν

οὕτωςτὸκατ'ἐμεπρόθυμονκαὶὑμῖντοῖςἐνῬώμῃεὐαγγελίσασθαιὥσπεργάρφησινἝλλησικαὶβαρβάροιςσοφοῖςτεκαὶἀνοήτοιςὀφειλέτηςεἰμιοὕτωςκαὶὅσονἧκενεἰςτὴνἐμὴνπροθυμίαντεκαὶσπουδὴνκαὶὑμῖνεὐαγγελίσασθαιχρεωστῶτὸγὰρὀφειλέτηςεἰμιἀπὸκοινοῦδεκτέον

οὐγὰρἐπαισχύνομαιτὸεὐαγγέλιοντοῦXριστόἐπεὶδὲτοῖςἀπίστοιςπολλὰἄδοξαδοκεῖείναιἐντῶΕὐαγγελίῳοἷονὁσταυρὸςὁθάνατοςἡτῶνἸουδαίωνπαροινίατέωςαὐτοὺςτοῦτοδιδάσκειμηδὲνἐναὐτῶιἄδοξονὑπονοεῖνκαὶδιὰτοῦτοαισχύνεσθαιεἶταλοιπὸνπροβαίνωνκαὶἐξαίρειτὸΕὐαγγέλιον

καιαλλωςcontinues from previousἐπειδὴπολλοῖςπροτερήμασινοἱῬωμαῖοιμέγαἐφρόνουνοἷονπλουτῷδυναστειασοφίαὑμεῖςμένφησινἐπὶτούτοιςφρονεῖτεἐγὼδὲθεὸνκηρύξωνἔρχομαιἐνμέσῳὑμῶνκαὶοὐκαἰσχύνομαιδιατὶδύναμιςγὰρθεοῦἐστινεἰςσωτηρίαντῶνδεχομένων

the scholium is added by a later hand in the marginΚαίτοιἀλλαχοῦφησινἘμοὶδὲμὴγένοιτοκαυχᾶσθαιεἰμὴἐντῷσταυρῷτοῦΧριστοῦΤίνοςοὖνἐνοἷςοὐλέγεικαυχῶμαιἀλλ’οὐκεπαἰσχύνομαιἐπειδὴσφόδραἐπτοημένοιἦσανεἰςτὰτοῦβίουπράγματαῬωμαῖοιτὴντῆςοἰκουμένηςεχοντηςἀρχὴναὐτὸςδὲἐκήρυττενἸησοῦντὸνἐσταυρωμένονδιὰτοῦτοφησὶνοὐκεπαἰσχύνομαιἐκείνουςδιδάσκωντέωςμὴἐπαισχύνεσθαιᾜδειγὰρὅτιἂντοῦτοκατορθώσωσινταχέωςπροϊοντεςκαὶἐπὶτὸκαυχᾶσθαιἥξουσιν

δύναμιςγὰρθεοῦἐστινεἰςσωτηρίανπαντὶτῶπιστεύοντικαλῶςτὸεἰςσωτηρίανἑνὶγὰρκαὶεἰςτιμωρίανδύναμιςθεοῦεἰςσωτηρίανδὲοὐπαντὶἀλλὰτῶπιστεύοντιτοῖςγὰρἀπειθοῦσικόλασινἀπειλεῖτὸΕὐαγγέλιον

ἸουδαίῳτεπρῶτονκαὶἝλληνιῥήματοςμόνοντιμὴτὸπρῶτονοὐχάριτοςπλεονασμός

the scholium is added by a later hand in the marginἘνταῦθατὸπρῶτονοὐκἀξιώματοςὄνομαἀλλὰτάξεωςσημασίαὥσπερκαὶἐπὶτῶνδεχομένωντὴντοῦβαπτίσματοςχάρινοὐχὁπρῶτοςπλεονεκτεῖτοῦδευτέρουἢτοῦτρίτουἢτοῦἐσχάτου

δικαιοσύνηγὰρθεοῦἵναγὰρμὴσωτηρίανκαὶδικαιοσύνηνἀκούωνἐνταῦθαμόνοναὐτὴνσυμβαίνειννομίσῃςἐπάγειτὸἀποκαλύπτεταιὅπερκαὶτὴνἐκεῖδηλοῖὥςνυναὐτῆςμὴπάσηςπεφανερωμένης

ἐναὐτωἀποκαλύπτεταιτῶιΕὐαγγελίῳδῆλονὅτι

ἐκπίστεωςεἰςπίστινκαθὼςγέγραπταιἀπὸπίστεωςἄρχεταικαὶεἰςτὸνπιστεύσανταλήγειἡὅτιἐκπίστεωςἄρχεταικαὶεἰςπίστινὀφείλειλήξαιὡςοὐκὀφειλοντωνἡμῶνἅπαντατὰἐναὐτωπεριεργάζεσθαι

the scholium is added by the same hand in the marginsἐκπίστεωςεἰςπίστινκαθὼςγέγραπταιδεῖγὰρπιστεῦσαιτοῖςπροφεταιςκαὶδι'ἐκείνωνεἰςτὴντοῦΕὐαγγελίουπίστινποδηγηθῆναι

ὁδὲδίκαιοςἐκπίστεωςζήσεταιἵναγὰρμὴδόξῃἀπίθανονείναιτὸῥῆμαὅτιπίστιςσωτηρίανδωρεῖταικαὶδιακιοσύνηνπαράγειτὸνΑμβακουνμαρτυρουντα

the scholium is added by the same hand in the marginπερὶτῆςμελλούσηςλέγωνζωῆς

ἀποκαλύπτεταιγὰρὀργὴθεοῦἀπ'οὐρανοῦἐντῆιτῆςκρίσεωςἡμέρα

ἐπὶπᾶσανἀσέβειανκαὶἀδικίανἀνθρώπωνἡμὲνγὰρδικαιοσύνημονοειδὴςποικίληδὲἡπερὶτὰδόγματαἀσεβεῖκαὶἡπερὶτὴνπολιτείανκακία

the scholium is added by a later hand in the marginἈπὸτῶνἀγαθῶνπροτρεψάμενοςἐλθεῖνἐπὶτὸκήρυγμακαὶἀπὸτῶνἐναντίωνπάλινἐργάζεταιτὴνπροτροπὴνἢγὰρὑπισχνούμενονἀγαθὰἢἐκφοβοῦνταδεῖτὴνπροτροπὴνἐργάζεσθαιἘγγὺςοὖνὡςπερίστησιναὐτοὺςτοῦθείουδικαστηρίουδιὰτῶνλόγων

the scholium is added by a later hand in the marginἐπὶπᾶσανδὲἀντὶτοῦἐπὶμικρὰνκαὶμεγάλην

τῶντὴνἀλήθειανἐνἀδικίακατεχόντωνἀλήθειαμὲνἡτοῦθεοῦγνῶσιςἀδικίαδὲἡτῶνεἰδώλωνἀπάτηἐκεῖνοιοὖντὴνἀλήθειανἐνἀδικίακατέχουσινὅσοιτὸσέβαςτοῦθεοῦπεριάπτουσινεἰδώλοιςτὸδὲκατεχόντωνοἷονφυλαττόντων

the scholium is added by a later hand in the marginἐνἀδικίᾳκατεχόντωνκαλυπτοντωνγνώμηςπονηρίᾳἐπισκοτιζοντωνῥᾷονγὰρεἴπερἐβούλοντοἀπὸτῶνὁρωμένωνκαὶἑαυτοὺςκαὶἑτέρουςὠφελῆσαιεἰςθεογνωσίανοἱδὲμᾶλλονδι'αὐτῶντούτωνσυνεκάλυψανκαὶκατέσχονμὴδιαλάμψαιτὴνθεογνωσίαναὐτὰταῦταθεοποιήσαντεςκαὶἀδικήσαντεςτὸὅσονἐπ'αὐτοῖςτήντετῆςθεογνωσίαςἀλήθειανκαὶἑαυτοὺςκαὶαὐτάγεδὴἅπερτιμᾶνἔδοξανδῆλονδὲὅτιτοὺςτῶνἙλλήνωνσοφοὺςἐπιπλήττεικαὶτοὺςὁμοίουςἐκείνοις

διότιτὸγνωστὸντοῦθεοῦἡγὰργνῶσιςτοῦθεοῦφανεράφησινἐστιἐναὐτοῖςκαὶπᾶσινδιὰγὰρτῆςὁρωμένηςκτίσεωςὁἀόρατοςθεὸςγινώσκεταιτοιγαροῦνοἱτοιοῦτοιἑκοντεςἀποπλανῶνται

the scholium is added by a later hand in the marginδιότιτὸγνωστὸντοῦθεοῦὅπεραὐτοῦδυνατὸνγνωσθῆναιὅτιποιητὴςὅτιπρονοητὴςκαὶτὰὁμοία

φανερὸνἐστινἐναὐτοῖςδιὰτοῦκάλλουςκαὶμεγέθουςτῆςκτίσεως

ὁγὰρθεὸςαὐτοῖςἐφανέρωσεντῶτὴνκτίσινπροθεῖναιπᾶσιδιδασκαλοντῆςοἰκείαςμεγαλειότητοςοἱοὐρανοὶγάρφησιδιηγοῦνταιτὴνδόξαντοῦθεοῦ

Ακακιουthe scholium is added by the same hand in the marginsὁγὰρθεὸςαὐτοῖςἐφανέρωσεντῶμὲνἸουδαίῳἐκτῆςτοῦθέτουνόμουπίστεωςεἰςτὴνδιὰἸησοῦΧριστοῦτῶδὲἝλληνιἐκτῆςτοῦφυσικοῦεἰςτὴναὐτὴνἸησοῦΧριστοῦπίστιν

τὰγὰρἀορατααὐτοῦἐπειδὴεἶπενὅτιτὴνἰδίανγνῶσινὁθεὸςἐφανέρωσεναὐτοῖςαὐτοὶδὲαὐτονἑκοντεςπαρέδραμοννυντοῦτοἀποδείκνυσικαίφησινὅτιδι'ὧνἐποίησενὁθεὸςοἷονδιάτετῶνἀόρατωνδιάτετῶνὁρατῶνἔδειξενἑαυτοῦτὸμεγαλεῖονἡκτίσιςγὰρφωνὴνἀφιεῖσαδιὰτῆςὄψεωςτὸνδημιουργὸνἀνακήρυσσειἀοραταδέφησινἀγγέλουςκαὶπᾶσαντὴνἐνοὐρανοῖςδύναμινποιήματαδὲτὰὁρώμεναοἷονοὐρανὸνγῆνθάλασσανὅραοὖντιφησικαὶτὰἀορατααὐτοῦδιὰτῶνὁρατῶναὐτοῦποιηματωνγίνεταιδῆλαπωςὁγὰροὐρανόνφησινὁρῶνἐνθυμηθησεταιπάντωςὅτικαὶἐντοςαὐτοῦἐστιντιναλειτουργικὰπνεύματαὥστετὸἀφανὲςἐκτοῦφανεροῦσαφηνίζεται

the scholium is added by a later hand in the marginΤὰγὰρἀορατααὐτοῦοἷονἄγγελοικαὶἄλλοιἀσώματοιοὐσίαιαὐτοῖςτοῦκόσμουκτίσεωςκαταλαμβάνεταικαὶκαθορᾶταιπῶςκαὶαὐτὰἐντοῖςποιήμασινοούμενακαὶσυναριθμούμενακαθ'ὑπερβατὸνοὖνἡσύνταξιςἢτοῖςποιήμασινοούμεναἀντὶτοῦἐναὐτοῖςτοῖςποιήμασινἐνεῖναικαὶτῇτοῦθεοῦβουλήσειὑπηρετεῖνκαὶπληροῦντὰκελευόμεναἢἀορατααὐτοῦλέγειαὐτὸτὸἀορατοναὐτουτῆςοὐσίαςκαὶπῶςἔνιφησὶτὸθεῖονἀορατονὂνκατιδεῖνκαὶκατανοῆσαιναὶἐστιφησὶνἀπὸτῶνκτισμάτωναὐτοῦκατιδεῖναὐτοῦτὴνθειότητακαὶτὴνδύναμιν

the scholium is added by a later hand in the marginἡτεἀΐδιοςαὐτοῦδύναμιςκαὶθειότηςπῶςἀπὸτῆςτοῦκόσμουκτίσεωςἡθειότηςτοῦθεοῦκαὶἀΐδιοςδύναμιςγινώσκεταιεἶδέντιςτὸνκόσμονκαὶἐναὐτῷἀστέρωνκάλληδρόμονσελήνηςκαὶἡλίουτάξινκαὶεἱρμὸνἀπαράβατονοὐχἡμέρανσελήνηποιεῖοὐδὲτὴννύκταὁἥλιοςαἱνύκτεςεὐτάκτωςταῖςἡμέραιςἐξίστανταικαὶαἱἡμέραιταῖςνυξὶπαραχωροῦσιτὸἀνάλογονὁαἰθὴρτὸνοἰκεῖοντόπονφυλάττεικαὶὁἀὴρὑφίσταταικαὶοὔτεἐκεῖνοςτὴνἀλλοτρίανὑπέρχεταιχώρανοὔτεὁἀὴρεἰςτὰὑπὲραὐτὸνἐπεκτείνεταιἕστηκενἡγῆοὐκἔχουσατὸνὑπερείδονταβάροςἄπειρονκαὶμηδὲδυναμένηἐπερείδεσθαιἐκκέχυταιαὐτῇτὸὕδωρκαὶπερικέχυταιπροσθήκῃθαύματοςτοῦτεγὰρβάρουςπροσθήκηνποιεῖκαὶεὐδιάλυτονκαὶπρὸςτὸκαταφέρεσθαιπολυπλάσιοντὸαἴτιονἀλλ'ὅμωςἀκίνητοςἕστηκενφωνῆςἁπάσηςλαμπρότεροντὴνκατέχουσανἀνακηρύττουσαδύναμινφέρεικαρποὺςμυρίαιςειδέαιςἐξαλλάττονταςμυρίαιςδυνάμεσιδιαφέρονταςχρώμασιμεγέθεσιμίαοὖσαγῆοὖσατρέφειζῴωνγένηἄπειραἥμεραἄγριαζῳοτοκαᾠοτοκαἄπειρονἄλληνδιαφορὰνκαὶἀνομοιοτητακατὰγένεσινἔχονταἰοβολαἀλεξιτήριαἕρπονταἱπτάμεναβαδίζοντανηχόμενατὶἄντιςἐπιχειροίηλέγειντὰςδιαφορὰςὧνεἰςπέραςοὐστήσεταιἀλλὰκαιρῶνεὐτάκτουςμεταβολὰςἀλλ'ὑετοὺςἐτησίουςἀλλὰκαὶτὰδοκοῦνταπάθησεισμοὺςκεραυνοὺςἀλλ'εἴτιτούτωνἐπισκοπήσειςεἰςτὸνδημιουργὸνπαραπέμπειτὸνπροσέχοντατὶτὸσυνέχοντὶτὸσυγκρατοῦνπῶςκυβερνᾶταιπῶςδιασώζεταιἔστινἄραγνῶναισαφῶςἀπὸτῆςκτίσεωςὅτιἔστιδημιουργὸςὅτιπρονοητὴςὅτιπαντοδύναμοςὅτιἀγαθοςἀγαθοῦγὰρκαὶἡδημιουργίακαὶἡπρόνοιαὅτιἀΐδιοςτῷγὰρπαντοδυνάμῳτὶςἐπιβουλεύσεικαὶεἰμὴοὗτοςἀΐδιοςὑπ'ἄλλουπάντωςἀϊδίουκαὶσυνέχεταικαὶπροήχθηκαὶτοῦτοἐπάπειρονὥστεκαὶἀΐδιοςοὕτωςοὖνἡθειότηςαὐτοῦκαὶἀΐδιοςδύναμιςἐντοῖςποιήμασικαθορᾶταιοὕτωςἀπὸτῆςτοῦκόσμουκτίσεωςἡτοῦθεοῦγνῶσιςτοῖςἀνθρώποιςἐγγίνεταιοὕτωςτὸγνωστὸναὐτοῦἐνπᾶσινἐφανέρωσεντὸγὰργνωστὸντοῦθεοῦταῦτακαὶτὰτοιαῦτὰἐστινοὐσίαδὲκαὶφύσιςπαντελῶςπᾶσινἄληπταταῦτακαὶἝλληνεςἔγνωσανἀλλὰγνόντεςοὐχὡςθεὸνἐδοξασανἀλλ'ὦπολλῆςματαιότητοςκαὶμωρίαςἅπερὡςπερὶθεοῦθεοπρεπῶςἐφαντάσθησανταῦταεἰδώλοιςκαὶδαίμοσικαὶτοῖςἔργοιςτῶνχειρῶναὐτοῦλίανἀθλίωςκαὶδυσσεβῶςπεριέθηκανἀλλάξαντεςτὴντοῦθεοῦδόξανεἰδώλωνδόξῃκαὶἀντὶτοῦσέβεινθεὸνἐσεβάσθησανεἰδώλοιςκαὶφθαρτῶνεἰδώλοιςἐπίτασιςπωρώσεωςκαὶἀνοίαςκαὶἔτιτὸκακὸνὑπερβολὴνοὐκἔχονἑρπετῶνκαὶπετεινῶνκαὶτετραπόδωνεἰδώλοιςἴδεμανίανμᾶλλονδὲἴδεπρᾶξινἧςοὐκἔστινοὐδ'ὄνομαεὐπορῆσαιπῶςδὲἐματαιώθησανἐντοῖςδιαλογισμοῖςαὐτῶνποίωνγὰρδιαλογισμῶνπροσκυνεῖνλίθοιςκαὶξύλοιςκαὶδιαλογισμῶνδημιουργοὺςθεοὺςκαὶἀϊδίουςκαὶκηδεμοναςταῦτακαλεῖν

ἀπὸκτίσεωςκόσμουτοῖςποημασινοούμενακαθορᾶταιἵναγὰρμὴσυναιδουςθεῶνομίσῃςτοὺςἀγγέλουςὑποκτίσιναὐτοὺςἄγειτὰἀοραταγάρφησιποίαταῦτατὰαποκτισεωςκόσμουεἰςγένεσινπαραχθέντακαλῶςδὲτὸκαθορᾶταιἐκγὰρτῶνὁρατῶντὰνοητὰγινώσκεται

Κυριλλουthe scholium is added by the same in the marginsἡτεἀΐδιοςαὐτοῦδύναμιςκαὶθειότηςΠῶςγινώσκεταιδιὰτῆςδημιουργίαςἡἀΐδιοςαὐτοῦδύναμιςὅτιφθαρτὴνἐχοντωνφύσινἐχοντωντὴνφύσιντην added by the same hand above the lineτῶνπαρηγμένωνεἰςγένεσινκαὶκεκλημένωνἐνχρόνῳπρὸςὕπαρξινἔσταιπουπάντωςὁτούτωνδημιουργὸςἄφθαρτοςκαὶἀΐδιος

ἡτεἀΐδιοςαὐτοῦδύναμιςκαὶθειότηςαποκοινουνοουμενἡκαθορᾶται

εἰςτὸείναιαὐτοὺςἀναπολογήτουςτοσούτωνγὰρὄντωντῶνδεικνύντωντὸτοῦθεοῦμεγαλεῖοντιἀπολογήσονταιοἱἑκοντεςἀποτυφλωθέντεςοὐκαυτὴδὲσπουδὴτῶθεῶγέγονενἄπαγεεἰκαὶοὕτωςἐξέβη

the scholium is added by a later hand in the marginοὐδιὰτοῦτοἐποίησεναὐτὰὁΘεὸςεἰκαὶτοῦτοἐξέβηοὐγὰρἵνααὐτοὺςἀπολογίαςἀποστερήσῃδιδασκαλίαντοσαύτηνεἰςμέσονἔθηκενἀλλ’ἵνααὐτὸνἐπιγνῶσινἀγνοήσαντεςδὲἑκοντεςπάσηςἑαυτοὺςἀπολογίαςεστερησαν

διότιγνόντεςτὸνθεόνἔγνωσανγὰρδιὰτῆςκτίσεωςἂλλἑκοντεςπαρέδραμονκαὶοὐχὡςθεὸνἐδοξασαν

οὐχὡςθεὸνἐδοξασανἡεὐχαρίστησανανθὧνγὰρεδειδοξασαικαὶεὐχαριστῆσαιὅτιτὸνὀρώμενονκόσμονδι'ἡμᾶςσυνεστήσατοἐκτοῦἐναντίουκαὶἠτίμασαν

ἂλλεμεαταιωθησανἐπλανήθησανφησικαὶτοῦπαντὸςἐξέπεσον

ἐντοῖςδιαλογισμοῖςαὐτῶνεἰπὼνὅτιἑκοντεςἐτυφλώθησανλέγεικαὶτὴναἰτίανἤδεἐστιτὸπάνταλογισμοῖςἐπιτρέψαικαὶοὐχὶπίστειβουλόμενοιγὰρἐνσχήματιτὸνἀσχημάτιστονκαὶἐνεἴκοσισωματικαῖςτὸνάσώματονκαταλαβεῖνἐπλανήθησανοὐδυνηθέντωντῶνλογισμῶνπρὸςτὸπέραςἐξικέσθαιοἷονπόθενδηλονότιοὐρανὸνἡγῆνἐποίησέντιςδὲπατὴρθεοῦἡτιςαἰτίατῆςὑποστάσεωςἡαὕτηἡὑπόστασις

καὶἐσκοτίσθηἡἀσύνετοςαὐτῶνκαρδίανεφεσινγὰρὁμοιωθέντεςοἱλογισμοὶἐσκότισαναὐτῶντὴνκαρδίανἀσύνετονδέφησιδιὰτὸμὴεθελησαιπίστειτὸπᾶνπαραλαβεῖν

φάσκοντεςείναισοφοὶεμαρανθησανἤδεαἰτίατοῦτὸπᾶντοῖςλογισμοῖςἐπιτρέψαιτὸοἴεσθαισοφοὺςείναικαὶἑαυτοῖςἀρκεῖνπρὸςπᾶσανκατάληψινδιὸκαὶἐμωράνθησαντιγὰρἀνοητότεροντοῦλίθοιςπροσκυνεῖνκαὶξύλοις

καὶἤλλαξαντὴνδόξαντοῦἀφθάρτουθεοῦεἶχονοὖντὴνεἴδησιντοῦθεοῦἀλλὰταύτηνδόντεςἀντέλαβονδόξανκαὶσέβαςεἰδώλωνδόξανδὲθεοῦτὸδημιουργικὸντὸπρονοητικὸνταύτηντοιγαροῦνπροσεκύρωσανεἰδώλοιςἐνὁμοιώμασινἀνθρώπωνκαὶπετεινῶνκαὶτῶνλοιπῶνοὐκαἰσχύνονταιοἱσοφοὶτὰθεοῦἴδιακαὶἐξαίρεταἑρπετοῖςσυναψαντες

ἐνὁμοιώματιεἰκόνοςφθαρτοῦἀνθρώπουκαὶπετεινῶνκαὶτετραπόδωνκαὶἑρπετῶνκαὶαὐτοτὸείναιτὸνἄνθρωπονφθαρτὸνἦρκεαὐτῶνἐλέγξαιτὴνἄνοιαντὸδὲκαὶἐντοῖςὁμοιώμασιτοῦφθαρτοῦπροσκυρῶσαιτὴντοῦθεοῦδόξαντῆςἄγανἐστιπαραπληξίας

the scholium is added by a later hand in the marginὍρατὰκατηγορήματαπρῶτονὅτιοὐκἔγνωσαντὸνΘεὸνδεύτερονὅτιἔχοντεςἀφορμὰςεἰςτοῦτομέγατρίτονὅτισοφοὶλὲγοντεςεἶναιτέταρτονὅτιεἰςδαίμοναςκατήγαγονκαὶλίθοιςκαὶξύλοιςτὸσέβαςἐκεῖνην

διὸκαὶπαρέδωκεναὐτοὺςὁθεὸςἐνταῖςἐπιθυμίαιςτῶνκαρδιῶναὐτῶνεἰςἀκαθαρσίαντοῦἀτιμάζεσθαιτὰσώματααὐτῶνἐνἑαυτοῖςοὐκαὐτοςπαραδοὺςἄπαγεἂλλαὐτοςμὲναὐτῶνἠμέλησενἀναξίωνὄντωνκηδεμονίαςλοιπὸνδὲλαβὼναὐτοὺςὁσατανᾶςπάρεδωκενεἰςαπαρεδωκεντὴνοὖντοῦθεοῦσυγχώρησινπαράδοσινλέγει

Οικουμενιουcontinues from previousἡτάχαἑαυτοὺςπαρέδωκανἐπειδὴτοῦτοἐπεθύμουναὐτοὶἐνγὰρταῖςἐπιθυμίαιςτῶνκαρδιῶναὐτῶνφησι

οἵτινεςμετήλλαξανὁρᾷςπάλιντὸμετήλλαξανσημαῖνονὅτικατὰεἴδησινμετήλλαξαν

τὴνἀλήθειαντοῦθεοῦἐντῶψεύδειτουτέστινἐπὶθεοῦλέγεσθαικαὶνοεῖσθαιτὸἀληθὲςδυνάμενονπεριέθηκαντῶψεύδειτουτέστιντοῖςεἰδώλοις

Θεοδωρετουsthe sign is visible only in front of the scholium; the scholium is added by the same hand in the marginἀλήθειανθεοῦκαλεῖτὸθεὸςὄνομαψεῦδοςδὲτὸχειροποίητονεἴδωλονδέοναὐτοὺςτὸνἀληθῆπροσκυνῆσαιθεὸντῆκτίσειτὸθεῖονσέβαςπροσήνκεγκαν

Σευηριανουsthe scholium is added by the same hand in the marginτὴνἀλήθειαντοῦθεοῦἐντῶψεύδειὅτιὁμὲνθεὸςἀληθῶςἐστιθεὸςτὰδὲεἴδωλαοἷςπροσεκύνησανψευδωςπροσαγορευονταιθεοί

καὶἐσεβάσθησανκαὶἐλάτρευσανσέβοντεςκαὶλατρεύοντεςδιετέλεσαν

τῆκτίσειπαρὰτὸνκτίσανταἀεὶτῆσυγκρίσειφοβερώτερονποιεῖτὸνλόγοντῆκτίσειφησινπαρὰτὸνκτίσαντα

ὃςἐστινεὐλογητὸςεἰςτοὺςαἰῶναςἀμήνἂλλοὐπαρὰτοῦτόφησιπαρεβλάβητιὁθεὸςεἰςτὴνοἰκείανδόξανὁμὲνγὰρἔμεινενκαὶοὕτωςεὐλογητὸςεἰςτοὺςαἰῶναςαὐτῶνδὲαἱπρολεχθεῖσαιἀμοιβαὶκαὶαἱπρολεχθησόμεναιἀτιμίαιτοῦσώματοςκαὶἀντιδόσεις

διὰτοῦτοπαρέδωκεναὐτοὺςὁθεὸςεἰςπάθηἀτιμίαςδιὰτοῦτοποῖονἐπειδὴἐλάτρευσαντῆκτίσειπαρὰτὸνκτίσαντα

αἱτεγὰρθήλειαιαὐτῶνμετήλλαξαντὴνφυσικὴνχρῆσινἔχοντεςγὰρἐκφύσεωςμίξιννόμιμονμετήλλαξαναὐτήν

εἰςτὴνπᾶφύσινπαρὰφύσινρα added by the same hand above the line[/cap]αἰσχρότατοντιλέγειἐπικεκαλυμμένως

ὁμοίωςτεκαὶοἱἄρρενεςἀφέντεςτὴνφυσικὴνχρῆσιντῆςθηλείαςδείκνυσινὅτιοὐμόνοντοῖςθείοιςνόμοιςἀλλὰκαὶτοῖςτῆςφύσεωςἐπολέμουν

ἐξεκαύθησανἐντῆὀρέξειαὐτῶνεἰςἀλλήλουςπολλὴνμανίανκαὶοἶστρονδηλοῖτὸἐξεκαύθησαν

ἄρσενεςἐνἄρσεσιτὴνἀσχημοσύνηνκατεργαζόμενοιοὐκεἶπεντὴνἐπιθυμίαναὐτῶνκατεργαζόμενοιἀλλὰτὴνἀσχημοσύνηνδηλῶνὅτικαὶαὐτὴντὴνφύσινκατησχυναντὴνφύσιν

continues from previousὁρᾷςὅτιοὐκἀγνοίαςἦντὰπάθηἂλλὅτισπουδὴνεἶχονἐργάζεσθαιαυτὰτὸγὰρκατὰἐπίτασινκαὶφιλονεικίαντιναδηλοῖὡςεἰτιςφιλονικοιηὅπωςμᾶλλονπροσκρουοιθεῶ

καὶτὴνἀντιμισθίανἦνἔδειτῆςπλάνηςαὐτῶνἐνἑαυτοῖςἀπολαμβάνοντεςἦνπροσῆκονἦνἥτιςαὐτοῖςὠφείλετοτοιούτοιςοὖσι

continues from previousτὸνμισθόνφησιτὸνὀφειλόμενοντῆπλάνηαὐτῶνπλάνηνδέφησιτὸπροσκυνῆσαιτῆκτίσειἦνἀπολαμβάνουσινἐνἑαυτοῖςγυνὴἀπὸγυναικὸςκαὶἀνὴρἀπὸἀνδρὸςἐνασχημονουντεςἐπειδὴγὰρτοῖςπερὶγεέννηςλόγοιςοὐκἐπίστευονταύτηναὐτοῖςἀντιμισθίανὁΠαῦλοςπροφέρειἦνκαὶἠρυθρίων

καὶκαθοςοὐκἐδοκίμασαντὸνθεὸνἔχεινἐνἐπιγνώσειὁρᾷςὅτιοὐκἀγνοίαςἦνἡπλάνηἂλλεἰδήσεωςμᾶλλονδὲκαίτιναςαἰνίττεταιτούτωνεἰκαὶὡςἐπὶἑτέροιςἐσχημάτισταιὁλόγος

παρέδωκεναὐτοὺςὁθεὸςεἰςἀδόκιμοννοῦνποιεῖντὰμὴκαθήκοντατῆγὰρἀποστροφὴτοῦθεοῦεἰσάγεταινοῦςἀδόκιμοςπαρὰτῶνδαιμόνωντοῦτοπαράδοσινἔθοςκαλεῖντῆγραφή

πεπληρωμένουςπάσῃἀδικίαπονηρίᾳπορνείαἀδικίαπορνείαπονηρίᾳα, γ, β added by a later hand above the biblical wordsπλεονεκξιακακίαμεστοὺςφθόνουφόνουἔριδοςδόλουκακοηθείαςψιθυριστὰςκαταλάλουςθεοστυγεῖςὑβριστὰςὑπερηφάνουςοὐδένφησισυμμετρονἀλλὰπεπληρωμένουςοἷονπλήρειςὄνταςἐνἀδικίαπάσῃὅτανγὰρἀποστροφὴγένηταιθεοῦεἰκοτωςπάνταἀντεισέρχεταιτὰκακὰεἶταγενικῶςεἰπὼντὴνἀδικίανλοιπὸνκαὶτοῖςιδικωτεροιςαὐτῆςἐπεξέρχεται

ἀλαζόναςεἰγὰρὁκατορθῶντῆιἀλαζονείαιχρησάμενοςἐκένωσετὰκατορθωθένταποίαςἂνεἰἡτιμωρίαςἄξιοςὁἐνἁμαρτίαιςαλαζομενουμενος

the scholium is added by a later hand in the marginἽνατῆςγνώμηςαὐτῶνγένηταικατηγορημαλοιπὸνἐφευρετὰςκακῶναὐτοὺςπροσηγόρευσεν

εφευρεσταςκακῶνγονεῦσινἀπειθεῖςὅπερμελετώντωνκαὶσπουδαζόντωνἴδιονοὐμὴνἀγνοούντων

ἀσυνέτουςἀσυνθέτουςἀστόργουςἀσπόνδουςἀνελεήμοναςἀποσχοινίζονταςἀπὸπάντωντουτέστιπάνταςμισοῦνταςκαὶἀποστρεφομένους

Γενναδιουcontinues from previousκαὶἑνὶτοῦτωτῶτῆςἀδικίαςπροσρήματικοινῇτὰεἰςάλληλουςπάντααὐτῶνπεριλαβὼνἁμαρτήματαἐντοῖςἑξῆςἀπαριθμεῖταικαθ'ἕκαστονκαὶπονηρίανμὲνλέγειτὸνἐκκατασκευῆςεἰςτιναπαρὰτούτουπόνονγενόμενονπλεονεξίανδὲτὴνὑπὲρτῆςἐπιθυμίαςτοῦπλείονοςβλάβηνκακίανδὲτὴντοῦκακῶσαὶτὸνπέλαςσπουδὴνφθόνονδὲτὴνἐπὶτοῖςτοῦπλησίονκαλοῖςβασκανίανφόνονδὲτὴνμέχριςἀναιρέσεωςκίνησινἔρινδὲτὴνἐπίψογὸνφιλονεικίανδόλοντὰςἐπὶλύμῃτῶνἀδελφῶνἐπιβουλάςτεκαὶμηχανὰςκακοήθειανδὲτὴνκακοτροπίανψιθυσρισμονδὲτὴνυπὀδόντατῶνπαρόντωνκακολογίανκαταλαλίανδὲτὴνεἰςἀπόνταςὑπότινωνβλασφημίανθεοστυγεῖςδὲοὐτοὺςὑποθεοῦστυγομενουοὐγὰραὐτωτοῦτοδεῖξαιπρόκειταινυνἀλλὰτοὺςμισοῦνταςθεὸνὑβριστὰςδὲτοὺςθρασεῖςκαὶλοιδόρουςὑπερηφάνουςδὲτοὺςκατὰτῶνοὐκἐχόντωνἐφ'οἷςἔχουσιφυσωμένουςἀλαζόναςδὲτοὺςἐφ'οἷςοὐκἔχουσιναὐχοῦνταςὡςἔχονταςἐφευρετὰςδὲκακῶντοὺςἐπὶτοῖςπαλαιοῖςκακοῖςἕτερακαινοτομοῦνταςκακὰγονεῦσινδὲἀπειθεῖςτοὺςκαὶμέχριγονέωνἀγνώμοναςἀσυνέτουςδὲτοὺςἀσυνειδήτουςὧνοὐδὲνἀφρονέστερονἀσυνθέτουςδὲτοὺςταῖςσυνθήκαιςμὴἐμμένονταςἃςἂνπρόςτιναςσυνθῶνταιἀστόργουςδὲτοὺςἀπηνεῖςκαὶἀφίλουςἀσπόνδουςδὲτοὺςἀδιαλλάκτουςκαὶμνησικάκουςἀνελεήμοναςδὲτοὺςἀκαμπεῖςκαὶἀνενδότουςπρὸςἔλεον

οἵτινεςτὸδικαίωματοῦθεοῦἐπιγνόντεςπάλινδείκνυσινἐνγνώσειαὐτοὺςἁμαρτάνονταςδικαίωμαδὲτὰςἐντολὰςλέγει

the scholium is added by a later hand in the marginΤοῦτογὰρὁνόμοςὁΜωϋσαϊκὸςτρανῶςκαὶἀποτομωςδιακελεύεταιἀξίουςθανάτουκρίνωντοὺςτὰτοιαῦταπράττοντας

ὅτιοἱτὰτοιαῦταπράσσοντεςἄξιοιθανάτουεἰσιντιδὲτὸδικαίωματοῦθεοῦὅτίφησινοἱτὰτοιαυτὰπράσσοντεςἄξιοιθανάτουεἰσιτοῦτογὰρτοῦθεοῦτὸδικαίωμα

οὐμόνοναυτὰποιοῦσινἀλλὰκαὶσυνευδοκοῦσιτοῖςπράσσουσιδύοτίθησινἐγκλήματατὸποιεῖντεκαὶσυμπράττειντοῖςποιοῦσικαὶεἰςτὸκακὸνπαρακαλεῖντὸνπλησίον

Ησιδωρουποιοῦσινἀλλὰκαὶσυνευδοκοῦσιτοῖςπράσσουσιτινεςμὴνοήσαντεςτὸεἰρημένονἀλλὰδιαπορήσαντεςκαὶπαραπεποιῆσθαιτὰςἀποστολικὰςλέξειςνομίσαντεςοὕτωςαὐτὰςἡρμήνευσανοὐμόνονοἱποιοῦντεςαὐτὰἀλλὰκαὶοἱσυνευδοκοῦντεςτοῖςπράσσουσινοὕτωςγὰρεἶχενἔφασαντὸπαλαιὸνἀντίγραφονἵναμεῖζονἡτὸποιεῖνκαὶἔλαττοντὸσυνευδοκεῖνἐγὼδὲοὔτεἡμαρτῆσθαιἐντοῦτωφήσαςτὰἀποστολικὰβιβλίαοὔτεκαταδραμὼντῶνμὴνενοητωννενοηκότωνκο added by the same hand above the lineφράσαςτοῖςἐντευξομένοιςἐπιτρέψωτὴνψῆφονφημιτοίνυνὅτιἐπειδὴτοῦπλημμελεῖντὸἐπαινεῖντοὺςπλημμελοῦνταςπολλῷἀργαλεώτερονἐστικαὶμεῖζονεἰςκολάσεωςλόγονεἰκοτωςεἴρηταιοὐμόνοναὐτὰποιοῦσινἀλλὰκαὶσυνευδοκοῦσιτοῖςπράσσουσινὁμὲνγὰρμετὰτοῦπλημμελεῖνκαταγινώσκωντῆςἁμαρτίαςδυνήσεταιχρόνῳποτεἑαυτὸνἀνακτήσασθαιμεγίστηνβοήθειανἔχωνεἰςτὸμεταγνῶναιτὴνκατάγνωσιντῆςἁμαρτίαςὁδὲἐπαίνωντὴνπονηρίαντῆςἐκτοῦμετανοῆσαιβοηθείαςἑαυτὸνἀποστερεῖἐπεὶτοινωνδι'εφθαρμενηςἐστιγνώμηςκαὶψυχῆςἀνίατανοσούσηςαὕτηἡψῆφοςεἰκοτωςτοῦπλημμελοῦντοςὁτὴνἁμαρτίανἐπαίνωνπολλῷπαρανομώτεροςκέκριται

the scholium is added by a later hand in the marginΔύοθεὶςἀντιθέσειςἐνταῦθαἀνεῖλενἀμφοτέραςΤὶγὰρἂνεἴποιςφησὶνὅτιοὐκοἶδαςτὰπρακτέασὺμὲνεἰκαὶτοῦμὴεἰδέναιαἴτιοςἀφεὶςτὸνγνωριζοντάσοιΘεὸννῦνδὲκαὶδιὰπολλῶνσεδείκνυμενεἰδοτακαὶἑκοντὶπλημμελοῦνταἈλλ’ὑπὸπάθουςἕλκῃΤὶοὖνκαὶἐπαινεῖςαπραττης

διὸἀναπολόγητοςεἰὦἄνθρωπεπᾶςὁκρίνωνᾔδειτῆπόλειἐγχειρισθεῖσαντοῦκόσμουτὴνἡγεμονίανκαὶλοιπὸνπρὸςτοὺςἄρχονταςἀποτείνεταιὁδὲαὐτοςκαὶπρὸςἰδιώταςἁρμοζειλόγος

the scholium is added by a later hand in the marginδιὸἀναπολόγητοςεἰὦἄνθρωπεπᾶςὁκρίνωνἐνὧιγὰρκρίνειςτὸνἕτερονδιὸἀναπολόγητοςεἰὙπερβολὴνπαρανομίαςλέγεικαὶἔπραττοναὐτοὶτὰπαράνομακαὶσυνέτρεχοντοῖςπράττουσινκαὶἐπειδ'ἄντιςἁλοὺςὑποτινοςἐπὶκρίσινἤγετοαὐτοὶἐκαθέζοντοκαὶκατέκρινονἐκεῖνονοὗτὰἴσακαὶαὐτοὶἔπραττονκαὶᾧεἰςτὸπράττεινσυνέτρεχον

ἐνὦγὰρκρίνειςτὸνἕτερονσεαυτὸνκατακρίνειςτὰγὰραυτὰπράσσειςὁκρίνωνὁγὰρτὰκακὰπράσσωνκατακρίνωνδὲτοὺςτὰὁμοίαπράσσονταςκαθ'ἑαυτοῦπρώτουτὴνκατάκρισινἐκφέρει

οἴδαμενδὲὅτιτὸκρίματοῦθεοῦἐστικατὰἀλήθειανἐπὶτοὺςτὰτοιαῦταπράσσονταςὧδεμὲνγὰροὐκατὰἀλήθειανἐστιτὸκρίμαπολλοὶγὰρκαὶἔνοχοιδιαφευγουσινκαὶἀθῶοικατακρίνονταιἐκεῖδὲκατὰἀλήθειανἐστιτὸκρίμακαὶὧδεδὲτὸτοῦθεοῦκρίμαοὔτεἄδικονἀθῶοιοὔτεδίκαιονκατάκρινειὅτανεἰςκρίσινκαὶἐνταῦθακαταστῇ

λογίζῃδὲτοῦτοὦἄνθρωπεὁκρίνωντοὺςτὰτοιαῦταπράσσονταςκαὶποιῶναυτὰὅτισὺἐκφεύξῃτὸκρίματοῦθεοῦπολλοὶγὰρἡγοῦνταιὅτιεἰκαὶἐγώφησιἁμαρτάνωἄλλουςδὲκωλύωἁμαρτεῖνμισθὸνἐκτούτουἔχωἀλλὰἀκούσεταιτὸἰατρὲθεράπευσονσεαυτὸντὴνγὰρκαταδίκηνσὺσαυτῷἐπήγαγεπρώτῳ

ἡτοῦπλούτουτῆςχρηστότητοςαὐτοῦκαὶτῆςἀνοχῆςκαὶτῆςμακροθυμίαςκαταφρονεῖςμακροθυμεῖμὲνπλὴνεὰνμὴἐπιστραφῶμεντὴνῥομφαίαναὐτοῦστιλβώσει

ἀγνοῶνὅτιτὸχρηστὸντοῦθεοῦεἰςμετάνοιανσεἄγειδιὰτοῦτογὰρμακροθυμεῖοὐχἵνατῆμακροθυμίαχρήσῃεἰςἀφορμὴνμείζονοςκαταφρονήσεωςἂλλἵναδιάστημαμετανοίαςλάβῃςἐπιμένωνοὖνἀπολήψῃ

κατὰδὲτὴνσκληρότητὰσουκαὶἀμετανόητονκαρδίανὅτανγάρτιςμήτεχρηστότητιμαλασσεταιμήτεὀργὴνδειλιᾷτιτούτουσκληρότερον

θησαυρίζειςσεαυτῷὀργήντὸπάντωςφυλαχθησόμενονδηλοῖκαὶὅτισὺσαυτῷαἴτιοςσὺγὰρἀποτιθεὶςκαὶθησαυρίζεις

ἐνἡμέραιὀργῆςκαὶἀποκαλύψεωςκαὶδικαιοκρισίαςτοῦθεοῦὃςἀποδώσειἑκάστῳκατὰτὰἔργααὐτοῦἵναμὴὀργὴνθεοῦἀκούωνπάθοςνομίσῃςἐπήγαγενἀποκαλύψεωςδικαιοκρισίαςἔνθαγὰρδικαιοκρισίαοὐκέτιπάθοςτότεγὰρμάλισταἡδικαιοκρισίαἀποκαλύπτεταιὅτανἀποδίδωσινἑκάστῳκατὰτὰἔργααὐτοῦ

Κυριλλουthe scholium is added by the same in the marginsἐνἡμέραιὀργῆςκαὶἀποκαλύψεωςκαὶδικαιοκρισίαςτοῦθεοῦὃςἀποδώσειἑκάστῳκατὰτὰἔργααὐτοῦὡςπρὸςτὴνἑρμηνείαντὸκαὶπαρέλκεται

τοῖςμὲνκαθ'ὑπομονὴνἔργουοὐγὰρμόνονἡπίστιςἀρκεῖἀλλὰκαὶἔργωνχρεία

scholium 106 is split in two different scholiaἀγαθοῦὑπομονὴνδὲεἰπὼνγενναίωςἔχεινδιδάσκειπρὸςτοὺςπειρασμούς

the scholium is added by a later hand in the marginτοῖςμὲνκαθ'ὑπομονὴνἔργουτοῖςμὲνκαθ'ὑπομονὴνἔργουἈπὸκοινοῦτὸἀποδώσειὃςκαὶἀποδώσειἀποδώσειγὰρτοῖςμὲντὰἀγαθὰτοῖςδὲἀποδοθήσεταιθυμὸςκαὶὀργὴκαὶτὰὅμοιαἔστιδὲδιπλοῦντὸσχῆματοῦλόγουκαὶἀπὸκοινοῦγὰρκαὶζεῦγμασκοπεῖδὲὅτιτὰμὲνἀγαθὰἀποδώσειφησὶτὴνδὲκόλασινοὐκἀποδώσειἀλλ'ἀποδοθήσεταικαὶοὐδὲτοῦτοκατὰλέξινεἶπενἀλλ'ἀφῆκενσυνεπινοηθῆναιοὕτωςοἶδετὸμὲνδικαιοῦνκαὶσώζεινοἰκεῖονθεοῦτὸδὲτιμωρεῖναὐτὸνκαὶκολάζεινἀπὸτῆςτῶνἁμαρτανοντωνπωρώσεωςκαὶτοῦμὴμετανοεῖνκαὶἐπιστρέφειν

the scholium is added by the same hand in the marginsἀγαθοῦτὸὑπερβατονζητοῦσιζωὴναἰώνιον

δόξανκαὶτιμὴνκαὶἀφθαρσίανζητοῦσιζωὴναἰώνιοντὰςπερὶἀναστάσεωςἀνοίγειθύρας

τοῖςδὲἐξἐριθείαςπάλινδείκνυσιφιλονεικίαςείναικαὶῥαθυμίαςτὰἁμαρτήματα

Οικουμενιουthe scholium is added by the same hand in the marginπαρέλκεταιὁκαί

καὶἀπειθοῦσιμὲντῆιἀληθείαιπειθομένοιςδὲτῆιἀδικίαιθυμὸςκαὶὀργὴθλῖψιςκαὶστενοχωρίατιςγὰρπιστεύειὅτικαλὸνἡἀδικίακαὶκακὸνἡἀλήθειαδῆλονοὖνὡςἐνγνώσειἐστινἡἁμαρτίατοῦτογὰρμάλιστατὸπειθομένοιςδηλοῖἑκὼνγὰρπείθεταιὁπειθόμενος

the scholium is added by a later hand in the marginἐξἐριθείαςθέλωνδείξαιπάλιντῆςγνώμηςτὸκατηγορημαοὐκεἶπενἐξἀγνοίαςἀλλ’ἐξἐριθείας

ἐπὶπᾶσανψυχὴνἀνθρώπουτοῦκατεργεζομενουτὸκακόνοὐκἑνίφησιβασιλεὺςοὐκἑνὶδυνάστηςὃςφεύξεται

ἸουδαίουτεπρῶτονκαὶEλληνοςὅσωγὰρπλείονοςδιδασκαλίαςἠξίωταιτοσούτῳπλεῖονἁμαρτάνωντιμωρηθησεται

δόξαδὲκαὶτιμὴκαὶεἰρήνηπαντὶτῶεργεζομενωτὸἀγαθονκαλῶςτὸεἰρήνηἐκεῖγὰροὐδεὶςδιὰφθόνονμαχήσεταιτῶτιμηθέντιἡδοξασθέντι

the scholium is added by the same hand in the marginsδόξαδὲκαὶτιμὴκαὶεἰρήνηπαντὶτῶεργεζομενωτὸἀγαθονΠανταχοῦτοῖςκαλοῖςπεριφράττειτὸνἀκροατὴνπροτρεπόμενοςεἰςαὐτὸἐλθεῖνΠρῶτονγὰρδιεξέρχεταιτὰςἀμοιβὰςἃςἀπολήψονταιοἱἅγιοιεἰςτὰςμέσαςτὰςκολάσειςθεὶςπάλινἐπὶτὰςτῶνκαλῶνἀμοιβὰςἔρχεταιΔόξανκαὶτιμὴνλέγωνὑπάρξειντῷἐργαζομένῳτὸκαλὸνοὕτωςγὰρμᾶλλονἐπισπάσαιτοτὸνἀκροατήν

ἸουδαίῳτεπρῶτονἵναμὴνομίσωσινΙουδαιοιοιτὸνἀκροβυστονκἂνθεοσεβὴςἡἔλαττονἔχεινσυνάπτειαὐτούς

καὶEλληνιἝλληναοῦτονειδωλατρηνλέγειἀλλὰτὸνἀκροβυστονμὲνθεοσεβῆδὲκαὶπιστόν

οὐγὰρἐστινπροσωποληψίαπαρὰτῶθεῶοὐγὰρπροσώπωνἂλλἔργωνἐστιζήτησις

the scholium is added by a later hand in the marginοἷοςἦνὁΜελχισεδὲκΝινευΐταιὁἸὼβὁΚορνήλιος

the scholium is added by a later hand in the marginμᾶλλονδὲτοῦτοδὲποιεῖὅπωςἂνεἰςτὸδέξασθαιτὴνχάριναὐτῶνἐκκαλέσηταιἔλεγονγὰροἱἸουδαῖοιμὴχρῄζειντῆςχάριτοςδικαιούμενοιἐννομῳΔιὸδείκνυσινὡςοὐδὲναὐτοὺςὠφελεῖἈδύνατονγὰραὐτὸνκατορθωθῆναιἀλλὰκαὶἐπικαταράτουςποιεῖΤαῦταδὲπάνταὡςεἶπονκατασκευάζεισυγκλείωναὐτοὺςεἰςτὴνδιὰπίστεωςχάριν

ὅσοιγὰρἀνόμωςἥμαρτονἀνόμωςκαὶἀπολοῦνταιἔνθενἄχριφυλῶνπλειόνωνμάχηνεἰσάγειἐθνικῶνκαὶἸουδαίωνκαὶσυνηγορεῖμὲντοῖςἐθνικοῖςφύσειδὲτὰδικαίαπράττουσιντοῦτοδὲποιεῖθέλωντὸνμὲννόμονἐκβαλεῖντὴνδὲπίστινἀντεισαγαγεῖν

Ιωαννουcontinues from previousἐνταῦθαοὐμόνονἰσοτιμίανδείκνυσινἸουδαίουκαὶἝλληνοςἀλλὰπολὺτὸνἸουδαῖονβαρούμενονἀπὸτῆςτοῦνόμουδόσεωςὁμὲνγὰρἝλληνἀνόμωςκρίνεταιτὸδὲἀνόμωςἐνταῦθαοὐτὸχαλεπώτερονἀλλὰτὸἡμερώτερονλέγειτουτέστινοὐκἔχεικατηγοροῦντατὸννόμοντὸγὰρἀνόμωςτουτέστινχωρὶςτῆςἐκείνουκατάκρισεωςφησινἀπὸτῶντῆςφύσεωςλογισμῶνκαταδικάζεταιμόνονὁδὲἸουδαῖοςἐννόμωςτουτέστινμετὰτῆςφύσεωςκαὶτοῦνόμουκατηγοροῦντοςὅσωγὰρπλειονωςἀπέλαυσενἐπιμελείαςτοσούτῳμείζοναδώσειδίκην

καὶὅσοιἐννόμῳἥμαρτονδιὰνόμουκριθήσονταιοὐγὰροἱἀκροαταὶτοῦνόμουδίκαιοιπαρὰτῶθεῶδεῖξαιθέλειἐνδύοἁμαρτήσασινἸουδαίῳτεκαὶἀκροβύστωχεῖροντὸνἸουδαῖοντιμωρεῖσθαιὅσωκαὶνόμουὁδηγοῦεὐπορήσαςἥμαρτενἀνόμωςδὲαμαρτωνταεἰσάγειτὸνἀκροβυστονὅςφησινἀνόμωςἀπολεῖταιτουτέστινοὐμετὰἀκριβείαςνόμουὁδηλοῖτὴνσυμμετρονἀπώλειανἐννομωςδὲἁμαρτόνταλέγειτὸνἸουδαῖονὅςφησιδιὰτὸννόμονὃνκαὶπαραβεβηκενκριθήσεταιτουτέστινκατακριθήσεταιδηλοῖδὲτοῦτοτὴνἐπὶτὸχείρωἀπώλειανκρίσινδὲαὐτὴνκαλεῖκαὶοὐκἀπώλειανδιὰτὸἡγεῖσθαιτὸδικαστηριονεἰχεῖρονοὖνὁἸουδαῖοςτιμωρεῖταικατὰτὴνπαραγραφήνπωςἐπὶμὲντοῦἝλληνοςἀπολοῦνταιεἶπενἐπὶδὲτοῦἸουδαίουκριθήσονταιὧντὸμὲνἀναμφίβολονκακὸνείναιδοκεῖτὸδὲἀμφίβολονἀλλὰπρόσεχεκρίμαἐνταῦθατὸκατάκριμαλέγειτὸκατάκριμαλέγειτὸκατάκριμαλέγειthe first το κατακριμα λεγει is erased and marked with dotsτουτέστιντὴνἀναμφίβολονἀπώλειανδηλοῖἀλλὰἑνὶτιμωρίαπαρὰτιμωρίανκαὶτὰδύοοὐκἀμφίβολονἀπωλείας

ἂλλοἱποιηταὶτοῦνόμουδικαιωθήσονταιἴσωςγὰρἀνθρώπουςπλανῶσινἂλλοὐτοὺςἀκροατὰςτοῦνόμουδίκαιοιὁθεὸςἀλλὰτοὺςποιητάς

ὅτανγὰρἔθνητὰμὴνόμονἔχονταφύσειτὰτὸτοῦνόμουποιῇτοῖςτῆςφύσεωςλογισμοῖςχρώμενοςπρὸςδικαιοπραγίαν

Ιωαννουthe scholium is added by the same in the marginsὅτανγὰρἔθνητὰμὴνόμουἔχονταφύσειτὰτὸτοῦνόμουποιῇφύσειὅτανεἴπῃτοῖςἐκφύσεωςλέγειλογισμοῖς

οὗτοινόμονμὴἔχοντεςἑαυτοῖςεἰσινόμοςθαυμάσιοοὖνοὗτοιοἱνόμουπαιδαγωγὸμὴδεηθέντεςοὗτοινομοθέταιτεεἰσινἑαυτῶνκαὶπληρωταὶτῆςνομοθεσίας

οἵτινεςἐνδείκνυνταιτὸἔργοντοῦνόμουγραπτὸνἐνταῖςκαρδίαιςαὐτῶνοὐγὰρδέονταιτοῦἐνγράμμασινόμουφησινἀλλὰτούτωνἡκαρδίαἔγγραπτονἔχεικατανοούμενοντὸννόμον

συμμαρτυρούσηςαὐτῶντῆςσυνειδήσεωςἀρκεῖγὰρἀντὶνόμουτὴνοἰκείανσυνείδησινἔχεινμαρτυροῦσαντοῖςκαλοῖςἔργοις

καὶμεταξὺἀλλήλωντῶνλογισμῶνκατηγορούντωνἡκαὶἀπολογουμένωνἐνἐκείνῳγὰρτῶκριτηρίῳοὐδεόμεθατῶνἔξωθηνἡκατηγορούντωνἡμαρτυρούντωνἡμῖντὰχρηστὰἂλλοἱἑκάστουλογισμοὶκαὶτὸσυνειδὸςἡκατηγορεῖἡαπολογειται

the scholium is added by a later hand in the marginκαὶμεταξὺἀλλήλωντῶνλογισμῶνδιὰτὶεἰπὼνκατηγορούντωνοὐκεἶπεκαὶδικαιούντωνοὕτωγὰρἂνἐδηλοῦντοοἱκολαζομενοίτεδιὰτοῦκατηγορούντωνκαὶοἱσωζόμενοιδιὰτοῦδικαιούντωννῦνδὲὡςἐπὶἑνὸςκαὶτοῦαὐτοῦπροτρέπεταινοεῖνἡἀκολουθίακαὶτὸκατηγορούντωνκαὶτὸἀπολογουμένωνφαμὲνοὖνὅτιοὐδεῖἐπὶτοῦἑνὸςκαὶτοῦαὐτοῦἀμφοτεραλαβεῖνἀλλὰκατηγορούντωνμὲντῶνλογισμῶνἐφ'ἑτέρωνἤτοιτῶνκολασθησομένωνἀπολογουμένωνδὲἐφ'ἑτέρωνἤτοιτῶνσωθησομένωνδιὰτὶοὐκεἶπενδικαιούντωνκαὶκατακρινοντωνὅτιοὐδικαιοῦσινοὗτοιοὐδὲτιμωροῦνταιἀλλὰκατηγοροῦσιμὲνἢἀπολογοῦνταιτὴνδὲκρίσινὁκριτὴςἐπάγειΠάλινἔστινεἰπεῖντὶοὖνπῶςἀπολογοῦνταιμηδενὸςκατηγοροῦντοςεἰτὸμὲνἐπὶτῶνσωζομένωντὸδὲἐπὶτῶνδὲαπολλυμενωντέτακταὶκατηγοροῦσικαὶἐνταῦθαοὐγὰροὐκἔστινἄνθρωπονἄνευἁμαρτίαςἐκεῖθενὀφθῆναιἀλλ'ἡκατηγορίαἐπεὶοὐκἔστιβάροςἔχοντακαὶὄγκοντὰἁμαρτήματαοὐκἔστισφοδρὰοὐδὲἀπαράγραπτοςἀλλ'ἀπολογίανπροάγουσηνπρὸςαὐτὴνοἱλογισμοὶτὸεὐολισθοντῆςφύσεωςτὸἀσθενὲςτὴντοῦθεοῦφιλανθρωπίαντὸνἔλεονκαὶπαύεταιμὲνἐκείνηνικᾷδὲἡἀπολογίαἀπὸτῆςἀπολογίαςοὖνεἰσινἄξιοιτοῦσημαίνεσθαικἂνἡκατηγορίαπροηγήσατοἐπειδὴδὲἐντοῖςἀπολλυμένοιςἄτοπαμὲνκαὶχαλεπὰτὰἁμαρτήματασφοδρὰδὲκαὶἀπαραίτητοςἡκατηγορίαοὐδαμοῦδὲἡἀπολογίατίθησιπάλινμόνονἐπ'αὐτῶντὸκατηγορούντωνεἰσὶδὲσυγγνωστὰμὲνἃκατὰλογισμοὺςἡμάρτομενἀσύγγνωσταδὲἃμέχριπράξεωνπαρειλκύσαμενκαὶπάλινσυγγνωστὰμὲνἃδιὰμετανοίαςεκαθηράμεθαἀσύγγνωσταδὲοἷςμηδὲτὸδιὰταύτηςἰατήριονκαὶτὴνθεραπείανπροσενηνόχαμεν

the scholium is added by a later hand in the margin; scholium 124ph is split in two scholiaεἰςμεταξὺἀλλήλωντῶνλόγων∆ύναταιὡςἔχειτάξεωςἡλέξιςτοῦῥητοῦἡδιάνοιαπαραληφθῆναιοἷονοἱμὲντὸννόμονλαβόντεςκαὶτὸννόμονκαὶτὴνσυνείδησινἔχουσινἐφ'οἷςἁμαρτάνουσικατηγοροῦσανοἱδὲμὴπαρειληφότεςφησὶτὸννόμονπράττοντεςδὲἀπὸσυνειδήσεωςτὰτοῦνόμουοὗτοιτὴνσυνείδησινπροβάλλονταιμάρτυρατῆςἀγαθοεργίαςἵναγὰρμήτιςεἴπῃοὐκοῦνκατὰτύχηνπράττουσιτὸἀγαθονεἰμὴνόμῳπράττουσινοὐμενοῦνφησὶνἀλλὰμετὰσυνειδήσεωςδιδάσκαλονταύτηνκαὶμάρτυραἔχοντεςτῆςἀγαθοεργίαςδιὸκαὶμείζονοςἄξιοιἀποδοχῆςκαὶμείζονατὸνἔλεγχονκατὰτῶνμετὰνόμουἁμαρτανοντωνἐπάγονταιεἶταἐπειδὴοὐπάντεςοἱχωρὶςνόμουἀγαθοεργοῦσινἀλλ'εἰσὶνοἳκαὶπλημμελοῦσινδείκνυσινοὐδ'αὐτοὺςἐσομένουςἀτιμωρήτουςεἰγὰρκαὶμὴνόμονἔχουσιφησὶτὸνκατηγοροῦνταἀλλὰκαὶοὗτοιδίκαςὑφέξουσιμεταξὺἀλλήλωντῶνλογισμῶνκατηγορούντωντὸδὲἢκαὶἀπολογουμένωνπίστωσὶςἐστινἐκτοῦἐναντίουἐπαγομένηὡσανεὶἔλεγενὅτιὥσπερἀπολογουμένωντῶνλογισμῶνἀθῴωσιςἀκολουθεῖτοῦνόμουχωρὶςοὕτωκατηγορούντωνπάλινχωρὶςτοῦνόμουἡκατάκρισιςἕπεταιποτεδὲταῦταἐντῇδευτέρᾳπαρουσίᾳ

ἐνἡμέραὅτεκρίνειὁθεὸςτὰκρυπτὰτῶνἀνθρώπωνοἱμὲνγὰρἄνθρωποιτὰφανερὰὁδὲθεὸςτῶνκρυπτωνἐστιἐξετασής

κατὰτὸεὐαγγέλιονμουδιὰἸησοῦΧριστοῦὁγὰρπατήρφησινκρίνειοὐδέναἀλλὰτὴνδὲκρίσινδέδωκεντῶυἱῷ

ἴδεσὺἸουδαῖοςἐπονομάζῃεἰπὼνὅτιοὐδὲντῶθεοσεβεῖἀκροβύστωδὲλείπειπρὸςτὸσωθῆναιεὰνἡμόνοντοῦνόμουποιητὴςτίθησιλοιπὸνκαὶἐφ'οἷςμέγαἐφρόνουνοἱἸουδαῖοιδεικνὺςὅτιοὐδὲντούτωνὠφελεῖτὸνμὴὀρθῶςβιοῦντακαὶπρῶτοναὐτοτὸὄνοματέθεικενἴδεσύφησινἸουδαῖοςἐπονομάζῃἐδοκειγὰρκαὶαὐτοτὸὄνομαμέγατιείναιὥςνυντὸτῶνχριστιανῶν

continues from previousοὐγὰρεἰκατὰἀλήθειανεἰεἰμὴπληροῖπληροῖςς added by a later hand above the lineτὸννόμον

Θεοδωρετουthe scholium is added by the same hand in the marginsκαὶἐπαναπαύῃτῶνόμῳοὐγὰρκάμνειςφησιὡςἔξωνόμουπολιτευόμενοςτὸπρακτέονἐπιζητῶνἂλλἔχειςτὸννόμονσαφῶςἅπαντασεδιδάσκοντα

καὶἐπαναπαύῃτῶνόμῳμέγαφησινἐπὶτῶνόμῳφρονεῖςκαὶἐντρυφαςαὐτωὡςἡξιωμένοςνομουθειουπαρὰτοὺςλοιποὺςτὸδὲἐπαναπαύῃδηλοῖὅτιοὐκαμάτῳαὐτῶνἡκατορθώμασινἐδόθηἀλλὰθείαχάριτι

καὶκαυχᾶσαιἐνθεῶὡςμόνοςἀγαπηθεὶςπαρὰτοὺςλοιποὺςἀνθρώπουςδοκεῖδὲαὐτοὺςκαὶεἰςἀπόνοιανσκώπτειν

καὶγινώσκειςτὸθέλημακαίτοιτὸγινώσκεινμὲνμὴποιεῖνδὲπλείοναπαρεσκέυαζετὴνκόλασινἂλλὅμωςκαὶἐπὶτοῦτομέγαἐφρόνουνὅθενοὐλέγειποιεῖςἀλλὰγινώσκειςτὸτοῦθεοῦθέλημα

καὶδοκιμάζειςτὰδιαφέροντακατηχούμενοςἐκτοῦνόμουἡγὰρτοῦνόμουκατήχησιςοἶδεντῶνσυμφερόντωνἀκριβῆδοκιμασίανἐκδιδάξαιοὗτοιδὲμὴποιοῦντεςκαὶἐπὶτὸεἰδέναιτὴντῶνσυμφερόντωνδοκιμασίανμέγαἐφρόνουνμέγα

πέποιθαςτεσεαυτὸνὁδηγὸνείναιτυφλῶνφῶςτῶνἐνσκότειπαιδευτὴνἀφρόνωνδιδάσκαλοννηπίωνοὐκεἰφησινὁδηγοςἂλλοὕτωπερὶσεαυτοῦλογίζῃτυφλοὺςδὲλέγεικαὶἐνσκότεικαὶἄφροναςκαὶνηπίουςτοὺςπροσκολλωμενοιςαὐτοῖςπροσηλύτουςοἱοὔπωεἴδησινεἶχοντοῦνόμουτούτοιςγὰρτοῖςὀνόμασινἀπὸκενοδοξίαςαὐτοὶτοὺςπροσηλύτουςἐκάλουνδιὸκαὶαὐτοςἠρέμαἐπονειδίζωναὐτοῖςτοῖςτοιούτοιςὀνόμασινἐχρήσατο

ἔχοντατὴνμόρφωσιντῆςγνώσεωςκαὶτῆςἀληθείαςἐντῶνόμῳεὐφυῶςεἶπενμόρφωσινγνώσεωςκαὶεὐσεβείαςδηλῶνὅτιοὐκαὐτὴνἔχουσιντὴνἀληθῆγνῶσινκαὶεὐσέβειανἂλλἐπίπλαστονεἰκονατινασχῆμαμὲνἔχουσανἀληθείαςοὐκοὖσανδὲκαλῶςδὲκεῖταιτὸἐντῶνόμῳἔδειγὰρτὴνεἰκονατὴνἀληθῆἐντῶσυνειδότικαὶἐνταῖςπράξεσινκεστῆσθαισὺδέφησιμέγαφρονεῖςὡςὅτιὁνόμοςἔχειτὴνεἰκοναταύτηνἂλλοὐδὲντοῦτοπρόςσεἐπεὶμὴποιητὴςεἰτοῦνόμου

ὁοὖνδιδάσκωνἕτερονσεαυτὸνοὐδιδάσκειςὁκηρύσσωνμὴκλέπτεινκλέπτειςὁλέγωνμὴμοιχεύεινμοιχεύειςεἶταἀκολουθονἦνεἰπεῖνὅτιοἱτὰτοιαῦταπαρὰθεοῦλαβόντεςκαὶμὴφυλάττοντεςαυτὰμείζονοςἔσονταιτιμωρίαςἔνοχοιὅσωκαὶἐνγνώσειἡἁμαρτίαἀλλὰτέωςοὐσφόδρααὐτῶνκαθάπτεταιἀλλὰκατ'ἐρώτησινπροάγωντὸνλόγοντοῦτοαὐτωἐνδείκνυται

Θεοδωρητουthe scholium is added by the same hand in the marginαποφατικωςἀνάγνωθιὁοὖνδιδάσκωνἕτερονσεαυτὸνοὐδιδάσκεις

τουΧριστοστομουthe scholium is added by the same hand in the marginκατ’ἐρώτησινπροάγειτὸνλόγονἐντρέπωνκαὶλέγωνὉοὖνδιδάσκωνἕτερονσεαυτὸνοὐδι-δάσκεις

ὁβδελυσσόμενοςτὰεἴδωλαἱεροσυλεῖςὁμὲννόμοςκαὶτὰἐντοῖςεἰδώλοιςχρήματαβδελυκτὰεἶχενδιὰτὸδαίμοσινἀνατεθῆναιὑμεῖςδέφησιτὰμὲνεἴδωλαβδελυσσεσθεβδελύσσεσθαιαι added by a later hand on ras.φατὲτὰδὲἐπ'αὐτοῖςχρήματαἀρπάζετεἄραοὖνοὐδετὰεἴδωλακατὰἀλήθειανβδελύσσεσθε

ὃςἐννόμῳκαυχᾶσαιδατῆςπαραβάσεωςτοῦνόμουτὸνθεὸνἀτιμάζειςκαυχᾶσαιὡςτιμηθεὶςπαρὰθεοῦδιὰτὸννόμοντιτοίνυντῆπαραβάσειἀτιμάζειςτὸννόμονκαὶσυνατιμάζειςτὸνθεόν

continues from previousἐπειδὴβαρὺεἶπενὅτίφησιτὸνθεὸνἀτιμάζειςτὸνπροφήτηνπαράγειμάρτυραὡςεἰεἶπενοὐκἐμὸςὁλόγοςἀλλὰτοῦἨσαΐου

Θεοδωρητουthe scholium is added by the same hand in the marginτὸγὰρoνοματοῦθεοῦδι'ὑμᾶςβλαφθημειταιἐντοῖςἔθνεσικαθὼςγέγραπταιοἱγὰρἐξἐθνῶνὁρῶντεςαὐτοὺςκακῶςπολιτευομένουςεἰςβλασφημίαςἐξεφέροντοτούτουςλέγοντεςἔδειαγαπησαιτὸνθεὸνἡδοῦναίτιαὐτοῖςοὐκᾔδεικακοὺςὄνταςκαὶἐσομένους

τὸγὰρoνοματοῦθεοῦδι'ὑμᾶςβλαφθημειταιἐντοῖςἔθνεσικαθὼςγέγραπταιἐπειδὴμέγατιἐδοκειἡπεριτομὴτελευταῖονἐπ'αὐτὴνἦλθενκαίφησινἂλλἐρεῖτεμέγακαὶὠφέλιμοντιχρῆμαἡπεριτομὴεἰσκρίνειγὰρτῶλαῷτοῦθεοῦναίφησινὁμολογῶἀλλὰτότεὅταννόμονπράσσῃς

περιτομὴμὲνγὰρὠφελεῖεὰννόμονπράσσῃςβούλεταιδεῖξαιὅτιπεριτομὴἐστιννοητὴἧςτύποςἡαἰσθητὴκεκαθάρθαικαὶτὰπεριττὰπεριτετμῆσθαιπερὶτόπεριττοthe second τ is added by a later hand above the lineδὲπᾶνὅσονοὐφίλονθεῶἐκδὴτούτουἐστιτιςἀκροβυστοςμὲντὸσῶματὴνδὲτοιαύτηνἔχωνπεριτομὴνκαὶπάλινἐμπερίτομοςμὲντὸσῶμαἀκροβυστοςδὲτὴνψυχὴνἀκροβυστίανγὰρκαὶπεριτομὴντὴνἀληθῆδηλονότιαγαθαικαὶπονηρᾶιπράξειςχαρακτηρίζουσιν

Θεωδορητουthe scholium is added by a later hand in the marginsπεριτομὴμὲνγὰρὠφελεῖεὰννόμονπράσσῃςΤοῖςπροφητικοῖςὁθεῖοςἈποστολοςἠκολούθησελόγοιςὉγὰρτῶνὅλωνΘεὸςδιὰἹερεμίουτοῦπροφήτουφησὶνὅτι«ΠάντατὰἔθνηἀπερίτμητασαρκὶὁδὲοἶκοςἸσραὴλἀπερίτμητοικαρδίαιςαὑτῶν»Καὶπάλιν«ΠεριτμήθητετῷΘεῷ»ΚαὶδεικνὺςποίανλέγειπεριτομὴνἀρέσκουσαντῷΘεῷἐπήγαγε«Καὶπεριτέμνεσθετὴνἀκροβυστίαντῆςκαρδίαςὑμῶντὴνσκληρὰν»ἘντεῦθενὁρμώμενοςὁθεῖοςἈποστολοςπεριττὴνἔδειξετὴνπεριτομὴντῆςκατὰψυχὴνοὐχὑπαρχούσηςπεριτομῆςΔι’ἐκείνηνγὰραὕτηδέδοταικαὶτάξινἐπέχεισφραγῖδοςἜνθαδὲχρυσὸνἔχομενἢἄργυρονἢλίθουςτιμίουςἢἐσθῆταπολυτελῆεἰώθαμενἐπιτιθέναιτὰσήμαντραὍτανδέγετούτωνἔνδονμηδὲνἀποκειταιπεριττὴτῶνσημάντρωνἡθέσις

εὰνδὲπαραβάτηςνόμουἧςἡπεριτομὴσουἀκροβυστίαγέγονενεἰςνοητὴνἀκροβυστίανφησινμετὰπεφοιτηκενσουἡπεριτομὴδιάσετὸνκακῶςχρώμενοντέωςγὰροὐβούλεταιφανερῶςἀτιμάσαιτὴνπεριτομήν

Ιωαννουthe scholium is added by the same in the marginΔύογὰρἐνταῦθαἀκροβυστίαςκαὶδύοπεριτομάςφησινὥσπερκαὶδύονόμουςἜστιγὰρνόμοςὁφυσικὸςκαὶἔστινὁγραπτοςκαὶμέσοςτούτωνὁδιὰτῶνἔργωνΚαὶσκοπεῖπῶςτοὺςτρεῖςδείκνυσιτούτουςκαὶεἰςμέσονἄγειὍτανἔθνητὰμὴνόμονἔχονταφησὶΠοῖοννόμονεἰπέμοιΤὸνγραπτὸνΦύσειτὰτοῦνόμουποιεῖΠοίουΤοῦδιὰτῶνἔργωνΟὗτοινόμονμὴἔχοντεςΠοῖονΤὸνγραπτὸνἙαυτοῖςεἰσινόμοςΠῶςΤῷφυσικῷκεχρημένοιΟἵτινεςἐνδείκνυνταιτὸἔργοντοῦνόμουΠοίουΤοῦδιὰτῶνκνυνταιτὸἔργοντοῦνόμουΠοίουΤοῦδιὰτῶνπράξεωνἘκεῖνοςμὲνγὰρἔξωκεῖταιὁδιὰτῶνγραμμάτωνοὗτοςδὲἔνδονὁδιὰτῆςφύσεωςὁδὲἐνταῖςπράξεσικαὶτὸνμὲντὰγράμματαὑπαγορεύειτὸνδὲἡφύσιςτὸνδὲαἱπράξειςΤούτουδὴτοῦτρίτουχρείαδι’ὃνκαὶἐκεῖνοιοἱδύοὅτεἀπὸφύσεωςὅτεἀπὸτῶνγραμμάτωνκἂνοὗτοςμὴπαρῇοὐδὲνὄφελοςἐκείνωνἀλλὰκαὶβλάβοςμέγιστονΚαὶτοῦτοδείκνυςἐπὶτοῦφυσικοῦμὲνἔλεγενἘνᾧγὰρκρίνειςτὸνἕτερονσεαυτὸνκατακρίνειςἐπὶδὲτοῦγραπτοῦὉκηρύσσωνμὴκλέπτεινκλέπτειςΟὕτωκαὶἀκροβυστίαςδύομίαμὲνἡφυσικὴδευτέραδὲἡἀπὸπράξεωςκαὶπεριτομὴμίαμὲνἡἐντῇσαρκὶδευτέραδὲἡἀπὸπροαιρέσεωςΟἷοντιλέγωΠεριετμήθητιςὀκταήμεροςαὕτησαρκικὴπεριτομὴἜπραξέντιςτὰνόμιμαἅπαντααὕτηδιανοίαςπεριτομὴἣνμάλισταὁΠαῦλοςζητεῖμᾶλλονδὲκαὶὁνόμος

εὰνοὖνἡἀκροβυστίατὰδικαιώματατοῦνόμουφυλάσσῃτουτέστινοἱτὴνἀκροβυστίανἔχοντεςἐθνικοί

οὐχὶἡἀκροβυστίααὐτοῦεἰςπεριτομὴνλογισθήσεταιοὐκεἶπενὅτινίκατὴνπεριτομὴντέωςγὰρἐπαχθὲςἦνἂλλὅτιεἰςπεριτομὴνλογισθήσεταιπαρὰθεῶδηλονότι

καὶκρίνειτουτέστινκατάκρινειὡςκαὶεἴρηταιἄνδρεςΝηνευιταιἀναστήσονταικαὶκρινοῦσιτὴνγενεὰνταύτην

ἡἐκφύσεωςἀκροβυστίαἐκφύσεωςἀκροβυστίανλέγειτὸνἐνσαρκὶἀκροβυστονοὕτωςτοιγαροῦνπληρῶντὰἀπὸτοῦνόμουκατάκρινεισετὸνπεριτομὴνἔχοντακαὶὅσονἧκενεἰςτὸγράμματὸννόμονταῖςδὲπράξεσιπαραβαίνοντααὐτον

τὸννόμοντελοῦσασετὸνδιὰγράμματοςκαὶπεριτομῆςπαραβάτηννόμουδιὰγὰρνόμουγραπτοῦκαὶπεριτομῆςπροαχθεὶςἐγένουπάντωνπαραβάτης

οὐγὰρὁἐντῶφανερῷἸουδαῖοςἐστιοὐδεἡἐντῶφανερῷἐνσαρκὶπεριτομήλοιπὸνὁρίζειτιςὁὄντωςἸουδαῖοςκαίτιςὁὄντωςἀκροβυστοςκαὶδοκεῖμὲνμὴἐκβάλλειντὸνἸουδαῖονἀλλὰτὸνπαραβάτηνπολὺδὲκαταβαλλειαὐτοὺςσημαίνωνπάνταπρὸςἐπίδειξιναὐτοὺςποιοῦντας

the scholium is added by the same hand in the marginsοὐγὰρὁἐντῶφανερῷἸουδαῖοςἐστιοὐδεἡἐντῶφανερῷἐνσαρκὶπεριτομήτοῦτοεἰπὼνἐξέβαλεντὰσωματικαπάντα

the scholium is added by the same hand in the marginοἷονὁνοητος

ἂλλὁἐντῶκρυπτῷἸουδαῖοςκαὶπεριτομὴκαρδίαςἐνπνεύματιοὐγράμματιοὐγὰρχρείαφησιτὴνσαρκικὴνπεριτέμνεινἀκροβυστίανἀλλὰτὴνκαρδίανἐκτῶνκακῶνπράξεωνεἰπὼνδὲἐνπνεύματιπροδοποιεῖτῆπίστειοἱγὰρπιστοὶδιὰπνεύματοςἁγίουτὴνπεριτομὴνἔχουσιτῶνἁμαρτιῶν

continues from previousὁτὴνκαρδίανφησιτετμημενοςἀπὸπάσηςἀκαθαρσίαςοὗτοςγὰρἀληθῶςἸουδαῖοςὁτὸννόμονπληρῶν

οὐὁἔπαινοςοὐκἐξἀνθρώπωνἂλλἐκτοῦθεοῦτῆςγὰρκρυπτηςκαὶἐνκαρδίαπεριτομῆςοὐκἔσταιἐπαινέτηςἄνθρωποςἂλλὁἐτάζωνκαρδίαςκαὶνεφροὺςθεός

τιοὖντὸπερισσὸντοῦἸουδαίουἡτιςἡὠφέλειατῆςπεριτομῆςαντιτιθησινἑαυτῷεἰοὖνφησικατὰτὸνσὸνλόγονοὐδὲνὠφελεῖοὔτετὸείναιἸουδαῖονοὔτετὸπεριτέμνεσθαιἀλλὰκαὶβλαπτειὡςοἱπαραβαίνοτεςμείζονοςεἰσιτιμωρίαςἄξιοιτιδήποτεἡμᾶςκαὶἐξελέξατοὁθεὸςδιατὶδὲκαὶπεριτέμνεσθαιπροσέταξενἦνμὲνοὖνπρὸςτὴνἀντίθεσινεἰπεῖνὅτιτύποςἦνἡπεριτομὴταύτηςτῆςδιὰπίστεωςἐνπνεύματιπεριτομῆςκαὶὁἸουδαῖοςτοῦνοητοῦἸουδαίουτοῦἐξομολογουμένουθεῶἸούδαςγὰρἐξομολόγησιςἑρμηνεύεταιἀλλὰταύτηντέωςἀφεὶςτὴνλύσινἀπαράδεκτονἔτιοὖσανεἰςἑτέρανἦλθενὅτιὠφελεῖὁΙουδαισμοςκατὰτοῦτόφησινἔμαθονὁδὸνσωτηρίαςἔλαβοννόμονὁδηγὸντῶνπρακτέωνεἰδὲμὴἐφύλαξανἑαυτοῖςμεμφέσθωσανἐμοιγὰρτέωςφησιπρὸςτοὺςμὴπαραβαίνονταςὁλόγος

Θεοδωρετουthe scholium is added by the same hand in the marginsτιοὖντὸπερισσὸντοῦἰουδαίουἡτιςἡὠφέλειατῆςπεριτομῆςτιδήποτετῶνἐθῶνεχωρησεντὸνἸσραὴλὁθεὸςκαὶτὴνπεριτομὴναὐτοῖςδέδωκεντὸγὰρπερισσὸντοῦἸουδαίουτὴνπεριτομὴνλέγειεἶταἐπάγειπολὺκατὰπάντατρόπονἐξελέξατογὰραὐτῶντοὺςπρογόνουςτῆςΑἰγυπτίωνἠλευθέρωσενδυναστείαςπολυθρυλήτουςδιὰτὰςπαντοδαπὰςθαυματουργίαςαπεφηνεννόμονεἰςβοήθειανἔδωκενπροφήταςἐπεστήσεντοῦτογὰρλέγειπολὺκατὰπάντατρόπονταῦταμέντοιπάντασιγήσαςτοῦνόμουτὴνθέσιντίθησιμόνονΠρῶτονμὲνὅτιἐπιστεύθησαντὰλόγιατοῦθεοῦ

πολὺκατὰπάντατρόπονσυντιθεταιείναιτὸπερισσὸνκαὶὠφέλιμον

πρῶτονμὲνὅτιἐπιστεύθησαντὰλόγιατοῦθεοῦὅτιὅλωςφησινἐνεχείρισθησαντὸννόμονοὗτοςγὰρτὰΛόγιατοῦθεοῦ

τιγὰρεἰἠπίστησαντινεςμὴἡἀπιστίααὐτῶντὴνπίστινθουπίστιντοῦθεοῦτου added by the same hand above the lineκαταργήσειμὴγένοιτοεἶταἵναμὴλέγωσινναίφησινἐνεχείρισενἡμῖνὁθεὸςτὸννόμονκαίτιςὠφέλειατοῦνόμονἐγχειρισθῆναιὁπότεπολλοὶοὐκἐπίστευσαναὐτωκαίτιφησιπρὸςτὸνθεὸνἡεἰfirst-hand η overwritten by ειὑμεῖςἠπιστήσατεμὴγὰρἀνάγκησῶσαιἡμᾶςεἶχενὁθεὸςἄκονταςμὴγὰρἐπειδήφησιτινεςἠπίστησανπαρὰτοῦτοτὴνπίστιντοῦθεοῦτουτέστιντὴνεὐεργεσίανκατήργησανκαὶἐματαιοποίησανοὐμενοῦνεἰγὰρκαὶαὐτοὶοὐκἐβουλήθησανσωθῆναιὁμέντοιθεὸςτὸαὐτοῦπεποίηκεν

γινέσθωδὲὁθεὸςἀληθὴςπᾶςδὲἄνθρωποςψεύστηςοὐκἐπειδήφησινηπειθεσανοἱἸουδαῖοιδιὰτοῦτοπαρεβλάβητιἡδωρεὰτοῦθεοῦἡἠλαττώθηἀλλὰπάνταγέγονενἵναδι'ἐλεγχθῇκαὶεἴητοῦθεοῦτὸἀληθὲςἐφ'οἷςἐπηγγείλατοτοῖςἀμφὶτὸνἈβραὰμκαὶτῶνἀνθρώπωντὸψευδεςἐψεύσαντογὰρτῆἀπιστίατὸνθεόν

continues from previousθεοῖςλατρεύοντεςκαὶδαίμοσιν

καθὼςγέγραπταιὅπωςἂνδικαιωθῇςἐντοῖςλόγοιςσουκαὶνικήσῃςἐντῶικρίνεσθαισεπαράγεικαὶτὸνΔαυὶδτὸαὐτολέγονταὅτιδιὰτοῦτόφησινκαὶἀναξίουςεὐεργετεῖὁθεὸςἵνατεδειχθῇαὐτοῦτὸἀγαθονκαὶἵνανικήσῃεἰςκρίσιντοῖςἀνθρώποιςκαταστάς

αντιθεσιςεἰδὲἡἀδικίαἡμῶνὁθεόςφησινεὐεργέτησενἡμεῖςδὲαὐτονἐψευσάμεθακαὶδιὰτὴνἡμετέρανκακίανὤφθημᾶλλονἐλεήμωνὅσωκαὶἀναξίουςεὐεργετεῖδιὰτοῦτοτοιγαροῦνκαὶνίκαἐντῆκρίσειἡμεῖςοὖναὐτωἀγνωμονήσαντεςτὴνπρόφασιντῆςνίκηςπαρέσχομενδιατὶοὖνκολάζειἡμᾶςδι'οὓςὤφθηνικῶν

λυσιςεἰαἴτιοςαὐτωσὺτῆςνίκηςκολάζειδέσεἀδικεῖεἰδὲἄδικοςοὐκἐστινκολάζειδὲἄραοὐσὺαὐτωτῆςνίκηςαἴτιοςἐνἦνγὰραὐτωκαὶἄλλωςνικᾷνκἂνσὺμὴὤφθηςκακὸςοὐγὰρὁμὴκακὸςἤδηκαὶἄξιοςθεοῦἀγάπηνἐπισπάσασθαι

θεοῦδικαιοσύνηνσυνίστησιντιἐροῦμενμὴἄδικοςὁθεὸςὁἐπιφέρωντὴνὀργήνεἰδέφησινἐκτῆςἡμῶνἀδικίαςμᾶλλονδείκνυταιἡἀλήθειακαὶἡδικαιοσύνητοῦθεοῦὅτιδὴοὔτεἡἡμῶνἀδικίαἐκώλυσεναὐτοντὰδικαίαποησαιτουτέστινεἰςτέλοςἀγαγεῖντὰὑποσχεθέντατῶἈβραὰμκαὶοὐκἂνἄλλωςὁθεὸςὤφθηδίκαιοςκαὶἀληθὴςεἰμὴἡμεῖςγεγόναμενἄδικοιεἰτοῦτὸἐστινἄραἀδίκωςκολάζειτοὺςαἰτίουςαὐτωἀληθείαςγενομένουςεἰδὲμὴἀδίκωςκολάζειἄραοὐχἡμεῖςαὐτωτῆςἀληθείαςαἴτιοι

κατὰἄνθρωπονλέγωμὴγένοιτοἐπειδὴγὰρἀνρθωπίνοιςλογισμοῖςἐχρήσατοοὐκὄνταἄδικονδεικνὺςτὸνθεὸνἐπάγεικατὰἄνθρωπονλέγωτοὺςλογισμούςφησιντούτουςἐπεὶεἰσινφησικαὶἄλλοιλογισμοὶθειότεροιὡςεἰεἶπενκατὰἀνθρώπινονλογισμὸνλαλήσωμενἄδικὸςἐστινὁθεὸςμὴγένοιτόπωςοὖνὀργὴνἐπάγειἡδῆλονὅτιοὐχἡμεῖςαὐτωτῆςἀληθείαςκαὶτῆςδικαιοσύνηςαἴτιοιἂλλαὐτοςἑαυτῷ

ἐπεὶπωςκρίνειὁθεὸςτὸνκόσμονεἰἦνφησινἄδικοςοὐκἂνἔκρινετὸνκόσμοναὐτογὰρτὸκρίνεινδηλοῖὅτιδίκαιὸςἐστινφύσιςγὰραυτὴτοῦκρίνειντὸτὸνδίκαιονκρίνειντοὺςἀδίκους

εἰγὰρἡἀλήθειατοῦθεοῦἐντῶἐμῷψεύσματιἐπερίσσευσεντὸαὐτοπάλινλέγειεἰγὰρδιὰτοῦτόφησινἐπερίσσευσενἡἀλήθειακαὶἡδικαιοσύνηνκαὶἡνίκητοῦθεοῦἐπειδὴἐγὼἠδίκησακαὶἐψευσάμηναὐτονἀλόγωςκρίνομαιἔδειγάρμεκαὶἀμοιβῶνἀξιωθῆναιὡςαἴτιοναὐτωνίκηςκαὶἀληθείαςἀλλάνυνοὐκἐγὼαἴτιοςτοιγαροῦνκαὶκρίνομαι

εἰςτὴνδόξαναὐτοῦτιἔτικἀγὼὡςἁμαρτωλὸςκρίνομαιἵναδοξάζηταιεπινικηκαὶδικαιοσύνηκαὶἀλήθεια

καὶμὴκαθὼςβλασφημούμεθασυκοφαντουμεθα added by the same hand in the marginκαὶκαθὼςφασὶτινεςἡμᾶςλέγεινὅτιποιήσωμεντὰκακὰἵναἔλθῃτὰἀγαθάτικρινόμεθαφησιὡςἁμαρτωλοὶοἱαἴτιοινίκηςθεῶγενόμενοικαὶμὴγίνεταικαθώςτινεςἡμᾶςνομιζουσινλέγειντοιγαροῦνκαὶκωμωδουσιλέγεινὅτιποιήσωμεντὸκακὸνἵναἐκτούτουνικήσαςὁθεὸςἀμείψεταιἡμᾶςεὐεργεσίαιςὡςαἰτίουςνίκηςαὐτωγενομέμουςἐξὧνκακῶςἐπράξαμεν

continues from previousκαὶμὴγένηταιἐκεῖνοφησινὅπερλέγειννομιζόμεθαὅτιἐκτῆςἀδικίαςἡμῶνεὐεργετεῖἡμᾶςὁθεὸςὡςαἰτίουςαὐτωνίκηςμὴγένηταιδὲἐκεῖνοποιεῖντὸἐλθεῖντὰἀγαθὰκαὶτῶεὐεργετεῖσθαιπαρὰθεῶὡςαἰτίουςαὐτωνίκηςνυνγάρφησιτὸἐναντίονκαὶτιμωρούμεθα

ὧντὸκρίμαἔνδικονἐστιἤκουσανἝλληνεςτῶνΧριστιανῶνλεγόντωνὅπουἐπλεόνασενἡἁμαρτίαὑπερεπερίσσευσενἡχάριςκαὶαὐτοὶμὲνταῦταἔλεγονὅτιπλεονάσαςὁκόσμοςἁμαρτημάτωναὐτοντὸνυἱοντοῦθεοῦἐπεπάσατοεἰςσωτηρίανκαὶἐκτούτουἐπλεόνασενεἰςἡμᾶςἡχάριςαὐτοὶδὲδιασύροντεςτὸεἰρημένονἔφασκοντοὺςΧριστιανοὺςλέγεινδεῖνἁμαρτάνεινἵναπλεονάσῃἡχάριςὧνφησιδηλονότιτῶνβλασφημούντωνσυκοφαντουντων added by the same hand in the marginἡμᾶςτὸκρίμαἔνδικὸνἐστινὅτιτὰκαλῶςεἰρημένακακῶςμεθερμηνεύοντεςδιασύρουσιν

τιοὖνπροεχομεθάδιὰτοῦνόμουφησικαὶτῆςπεριτομῆςοὐδὲνπροκατέχομενπλέονὧνἔχομεν

σχολιονΣευηριανουcontinues from previousτιοὖνπροκατέχομενπερισσὸνπροητιασαμεθαγὰρἸουδαίουςτεκαὶἝλληναςκαὶτὰἑξῆςἐλλειπῶςεἴρηταιτὸγάρτιοὖνκατέχομενπερισσὸνἀκολουθονἦνἐπαγαγεῖντὴνἐκπίστεωςδικαιοσύνηνὅπερἐντοῖςἑξῆςπροϊὼνλέγειδικαιοσύνηνθεοῦδιὰπίστεωςἸησοῦΧριστοῦτιοὖνκατέχομενφησιπερισσὸνἡμεῖςτὴνἐκπίστεωςδικαιοσύνηνπροητιασαμεθαγὰρἸουδαίουςτεκαὶἝλληναςπωςδὲπροητιασατοἐντῶἝλληναςμὲνἀπελέγξαιδιαφθείρανταςτὴνφυσικὴνγνῶσινἐνοἷςἔφηὁθεὸςγὰραὐτοῖςἐφανέρωσενκαὶὅτιγνόντεςτὸνθεὸνοὐχὡςθεὸνἐδοξασανἡεὐχαρίστησανἸουδαίουςδὲπαραβεβηκόταςτὸννόμονδι'ὧνφησινὃςἐννόμῳκαυχᾶσαικαὶδείξαςὅτιπαρ'οἷςμὲνἡφύσιςἠσθένησενπαρ'οἷςδὲκαὶἡφύσιςκαὶνόμοςἀκολούθωςτὴντκτοῦΕὐαγγελίουχάρινεἰσάγεικαίφησιντικαὶἔχομενἡμεῖςἐκτῆςχάριτοςπερισσὸνκαὶἐξαίρετοντὴνπίστιντὴνδιὰἸησοῦΧριστοῦδικαιοσύνηςοὖσανἀπεργαστικήν

Φωτιουthe scholium is added by a later hand in the marginΤὶοὖνπροεχομεθὰοὐπάντωςΜάχεσθαιδοκεῖτὸτὶοὖνπροεχομεθὰκαὶἑξῆςπρὸςτὸπροειρημένονὅτιπολὺκατὰπάντατρόποντὸπερισσὸντῶνἸουδαίωνκαὶἡὠφέλειατῆςπεριτομῆςλέγειγὰρἐκεῖμὲνπολὺπροκεκρίσθαικαὶπλέοντοὺςπεριτετμημένουςτῶνἀκροβύστωνἔχεινἐνταῦθαδὲοὐδὲνπροέχεινἢοὐκἔστιμαχόμενονἐκεῖμὲνγὰρπλέονἔχεινφησὶνἀπὸτῆςφιλανθρωπίαςκαὶἀληθείαςτοῦθεοῦὅτιτὰλόγιακατεπίστευσενὅτιτὰςὑποσχέσειςἐπλήρωσενμὴκωλυθεὶςὑπὸτῶνἀπιστησάντωνἐνταῦθαδὲαὐτὰκαθ'ἑαυτὰτὰπρόσωπασυγκρίνειτῶνἀκροβύστωνκαὶτῶνπεριτετμημένωνκαὶλέγειαὐτοὺςμηδὲνἑτέρουςἑτέρωνπροέχεινοἵτεγὰρκατορθοῦντεςτὴνἀρετὴνὁποίαςἂνεἴησαντάξεωςὁμοίωςτῆςεὐεργεσίαςἀπολαύουσινοἵτεπάλινπαραβαίνοντεςκἄντετῶνἀκροβύστωνεἶενκἄντετῶνἐμπεριτομωντὴνὁμοίαντιμωρίανἑαυτοῖςἐπισπάσονταιὥστεοὐμάχεταιτὸοὐδὲνπροεχομεθὰκαὶτὸπολὺτὸπερισσὸντοῦἸουδαίουκαὶἡὠφέλειατῆςπεριτομῆςκατ'ἄλλονγὰρτρόπονἐκεῖεἴρηταικαὶκατ'ἄλλοννῦνἡσύγκρισιςπαρείληπται

αλλωςτοαυτόthe scholium is added by a later hand in the marginΤὸχωρίοντοῦτοδιττῶςδύναταιἀναγνωσθῆναικαὶδύοκαὶτὰςἐννοίαςἔχεινμίανμὲνὡςἀπὸτῶνἸουδαίωνπροτεινόμενονἑτέρανδὲὡςἀπὸτῶνἐνἀκροβυστίᾳπιστῶνπροβαλλομενονεἰμὲνγὰρἀναγνῶμεντὶοὖνπροεχομεθὰἅμασυνείροντεςτῷἐρωτηματικῷμορίῳτὸπροεχομεθὰὡςἀπὸτῶνἸουδαίωνδηλοῦταιπροτεινόμενονκαὶἔννοιανἔχοιἂντοιαύτηντὶοὖνφησὶνπροέχομενκαὶτὶἐκερδήσαμενπροκριθέντεςτῶνἀκροβύστωνπρὸςοὓςτὸοὐπάντωςἀποκρισιςἀποδίδοταιτοῦτ'ἔστινοὐκἐκπαντὸςτρόποκέρδοςὑμῖντοῦτομὴφυλάξασιγὰρτὰἐμπιστευθένταοὐδεμίαδιαφορὰοὐδὲκέρδοςἀλλὰκαὶἡτιμωρίαμείζωνοὕτῳμὲνεἰἐνσυνεπείᾳτὸτὶοὖνμετὰτοῦπροεχομεθάτιςἀναγνῷεἰδὲκατὰδιαστολὴνἄμφωποιῶνἐρωτηματικὰκαὶτὸτὶοὖνκαὶτὸπροεχομεθὰὡςἀπὸτῶνἀκροβύστωνπιστῶνεἴηἂνδιαπορούμενονἐπειδὴγὰρπροεῖπενὅτιπολὺτὸπερισσὸντοῦἸουδαίουἐπάγειὁἀκροβυστοςδιαπορῶνκαὶλέγωντὶοὖνπροεκρίθησανἐκεῖνοιπροέλαβονἡμεῖςπροελήφθημενπροεχομεθὰποῦἡτοῦθεοῦδικαιοσύνηπρὸςοὓςὁθεῖοςΠαῦλοςφησινμὴγένοιτοοὐπάντωςγὰρφησὶμὴκατορθώσαντεςμὲνὑπαίτιοὶεἰσινὥσπερκαὶὑμεῖςμὴκατορθώσαντεςκατορθωσάντωνδὲἑκατέρωνἴσηἡσωτηρίαὥστεοὐπροέχομεθα

αλλωςΙωαννουthe scholium is added by a later hand in the marginἈνθυποφορὰΤὶοὖνλέγειςὦΠαῦλεπρωτερυομεντῇτιμωρίᾳὉδὲμέσωςφησὶνοὐπάντωςοὐκαθόλουἀναιρῶντὸπρῶτονεἶναιἐντῇτιμωρίᾳτὸνἸουδαῖονκαίτοιγεἀνωτέρωτοῦτοποιήσαςἀλλὰφείδεταιμὴδοξῃὡςἐχθρὸςκατατρέχειντῶνἸουδαίωνκαὶκατήγοροναὐτῶνπαρίστησιτὸνΔαυὶδτὰἁμαρτήματααὐτῶνἐκεῖνονἐκκαλύπτεινἐῶν

οὐπάντωςἄνωεἰπώντιτὸπερισσὸνἸουδαίουκαὶδιδάξαςἔχειντιπερισσὸντὸνἸουδαῖονδιὰτὸὅλωςπιστευθῆναιτὸννόμονκαὶἐγχειρισθῆναινυνδείκνυσιμηδὲναὐτοὺςἔχεινπερισσὸνὡςμὴφυλάξανταςαὐτονμὴὅτικαὶἔλαττονὅσοντὸἐνγνώσειἁμαρτάνεινχεῖρόντιοὖνἔχομενφησινἡμεῖςοἱἸουδαῖοιπλέοντιοὐδένφησιτιδήποτεὅτιπάντεςὑφ'ἁμαρτίανἐσμενἸουδαῖοίτεκαὶἝλληνες

προητιασαμεθαγὰρIoυδαιουςτεκαὶἝλληναςπάνταςὑφ'ἁμαρτίανείναικαθὼςγέγραπταιὅτιοὐκἐστιδίκαιοςοὐδεεἰςοὐκἐστινὁσυνιῶνοὐκἐστινὁἐκζητῶντὸνθεόνοὐδὲνοὖνφησιπλέοντῶἸουδαίῳἐκτοῦνόμουοὐκἐφύλαξεγὰροὐδετῶἀκροβύστωἥμαρτενγὰροὐδεὶςοὖνἔχειτοῦάλλουπλέονκαὶγὰρπάνταςἠτιασάμεθατουτέστινἠλέγξαμενὄνταςὑφ'ἁμαρτίανεἶταἵναμὴδόξῃἐπαχθὴςείναιτὸνΔαυὶδκαὶτὸνἨσαΐανφέρειμάρτυρας

πάντεςἐξέκλινανἅμαἠχρειώθησανοὐκἐστιποιῶνχρεστοτηταοὐκἐστιἕωςἑνόςἅματῶἐκκλῖναιἀπὸθεοῦἀχρεῖοὶκαὶἀπεῤῥιμμένοιγεγένηνται

τάφοςανεωγμενοςὁλάρυγξαὐτῶνταῖςγλώσσαιςαὐτῶνἐδολιοῦσανἰὸςἀσπίδωνὑποτὰχείληαὐτῶνὧντὸστόμαἄραςκαὶπικρίαςγέμειὀξεῖςοἱπόδεςαὐτῶνἐκχέαιαἷματαῦτατοῖςκαταλαλοῦσιπρέπει

σύντριμμακαὶταλαπωριαἐνταῖςὁδοῖςαὐτῶνὁδούςφησιτὴνπολιτείανκαὶτὴνζωὴνσύντριμμαδὲκαὶταλαιπωρίαντὰςἁμαρτίαςλέγειοὐδὲνγὰροὕτωςἐπὶτριβεικαὶἐξίτηλονποιεῖψυχὴκαὶσῶμαὡςἁμαρτία

καὶὁδὸνεἰρήνηςοὐκἔγνωσανοὐκἐστιφόβοςθεοῦἀπέναντιτῶνὀφθαλμῶναὐτῶνὁδὸνεἰρήνηςτὴνχρηστὴνλέγειπολιτείαν

οἴδαμενδὲὅτιὅσαὁνόμοςλέγειτοῖςἐντῶνόμῳλαλεῖἵναμὴλέγωσινἸουδαῖοικαίτιπρὸςἡμᾶςταῦταπάντωςγὰρπερὶἡμῶνεἴρηταιναίφησιπρὸςὑμᾶςπάντεςγὰρτοῦτοἴσμενὅτιὅσαὁνόμοςλέγεινόμονδὲλέγειπᾶσαντὴνπαλαιὰντοῖςἐντῶνόμῳλαλεῖποίαγὰρἦνφησινἀνάγκηἑτέρωνκατηγορεῖνκαὶοὐχὶτῶνοἰκείωντὸνΔαυὶδκαὶἄλλουςἐλέγχειντῶνεἰςδιόρθωσινἸουδαίωνἀποσταλένταἨσαΐαν

the first half of the scholium is added by the same hand in the marginsοἴδαμενδὲὅτιὅσαὁνόμοςλέγειτοῖςἐντῶνόμῳλαλεῖσὺνπολλὴκαὶτοῦτοτέθεικενἀκριβείᾳ

continues from previousοὐγὰρεἶπενπερὶτῶνἐννόμῳἀλλὰτοῖςἐντῶνόμῳπολλὰγὰρκαὶπερὶΒαβυλωνιωνλέγειΠερσῶντεκαὶΜήδωνκαὶΑἰγυπτίωνκαὶἑτέρωνπλείστωνἐθνῶνἂλλὅμωςἸουδαῖοςκαὶτὰςπερὶτούτωνπροῤῥησειςπροσέφερον

continues from previousτουτέστιτοῖςὑπονόμον

ἵναπᾶνστόμαφραγῇκαὶὑποδικοςγένηταιπᾶςὁκόσμοςτῶθεῶδείκνυσιμεγαλορήμοναςτοὺςἸουδαίουςδιὰτοῦτοτοιγαροῦνἠλέγχοντοὑποτῶνπροφητῶνἵνατῶνμεγαλορημόνωνἀπορραφῇτὰστόματα

continues from previousεἶταἵναμὴἀναξιοπαθήσωσινἸουδαῖοισυγκαταριθμούμενοιπαντὶτῶκόσμῳεἰςτὸὑπόδικοιείναιπάλιντὰκατ'αὐτοὺςἐξετάζει

continues from previousτοιοῦτόντιαἰνίττεταιδιὰτοῦτόφησινοἱπροφῆταιδιήλεγξανκαὶἔδειξαντοὺςἸουδαίουςεἰκῆμεγαλορήμοναςμᾶλλονδὲὅλοντὸνκόσμονυπεθυνονἁμαρτίαιςἵναπροοδοποιήσωσιτῆπίστεικαὶγὰργινώσκοντεςοἱἄνθρωποιὅτιοὔτεἀπὸνόμουκαὶπεριτομῆςοὔτεἀπὸἀκροβυστίαςἑνὶσωθῆναιεὐχερῶςτῶΧριστῷπροσελθωσιντὸνχάριτισωζοντατὸγένοςτῶνἀνθρώπων

the scholium is added by the same hand in the marginοὐτοῦτοφησινὅτιδιὰτοῦτοἥμαρτονἵναφραγῇαὐτῶντὸστόμαἀλλὰδιὰτοῦτοἠλέγχοντοἵναμὴἀγνοῶσινἁμαρτάνοντεςτοῦτοαὐτο

the scholium is added by a later hand in the marginΚαὶὑποδικοςγένηταιπᾶςὁκόσμοςτῶθεῶὑποχρεωςεἰςτὸπιστεῦσαιΧριστῷτῷθεῷτῷμόνῳδυναμένῳῥύσασθαικαὶἸουδαίουςκαὶἝλληναςκαὶπάντατὸνκόσμονδιὰτῆςοἰκείαςχάριτοςἐκτῶνἁμαρτημάτωναὐτῶνκαὶτῆςμακρᾶςπλάνηςκαὶἀπωλείαςαὐτῶνεἶταπάλινὥσπερἀντιπίπτονλύειἴναγὰρμήτιςεἴπῃτὶοὖνὁνόμοςοὐδὲνὠφέλησενἐπάγειδιότιἐξἔργωννόμουοὐδικαιωθήσεταιπᾶσασὰρξὡσεὶἔλεγενὅτιὠφέλειἂνὁνόμοςεἰἐφύλαξανοἱπαρειληφότεςτὰπροστάγματααὐτοῦἐπειδὴδὲοὐκἐφύλαξανἐκπεριστάσεωςκαὶἔβλαψενοὐτῇἑαυτοῦφύσειἀλλὰτῇτῶνμὴφυλαξάντωνγνώμῃ

Ιωαννουαλλωςthe scholium is added by a later hand in the marginὙποδικοςλέγεταιὁἑαυτονμὲνμὴδυνάμενοςβοηθεῖντῆςἑτέρουδὲχρῄζωνἐπικουρίας

διότιἐξἔργωννόμουοὐδικαιωθήσεταιπᾶσασὰρξἐνώπιοναὐτοῦκαίτιλέγωὅτιοὐδὲνὠφελεῖσθεἸουδαῖοιἐκτοῦνόμουεἰςτὸμὴγενέσθαιἅματῶπαντὶκόσμῳὑπόδικοιμενοῦνγεἐξετάζωντιςεὑρήσεικαὶβλαβένταςὑμᾶςὑποτοῦνόμουοὐπαρὰτὴναὐτοῦφύσινἀλλὰπαρὰτὴνὑμῶνκακίανπωςὅτιτὸγνῶναιτὴνἁμαρτίανδιὰτοῦνόμουἔχετετὸδὲἐνγνώσειἁμαρτάνεινχαλεπώτεροντοῦἐνἄγνοια

continues from previousεπιδειξεαςαὐτοὺςοὐδὲνὠφελουμένουςἐκτοῦνόμουκαὶεἰςἐπιθυμίανἀγαγὼνΜεθόδουσῶσαιδυναμένηςεὐκαίρωςεἰςτὴνπίστινεἰσβάλλειτοῦΧριστοῦ

Γενναδιουthe scholium is added by the same hand in the marginsδιὰγὰρνόμουἐπίγνωσιςἁμαρτίαςεἰςτοῦτόφησιὁνόμοςἐλυσιτέλησενἐγνώρισενἡμῖντὴνἁμαρτίανοὐτὸἀπαγορεῦσαιμόνοντὴνπρᾶξιντῶνἀτοπωνἀλλὰκαὶτῶιπαρακούονταςαὐτοῦτιμωρεῖσθαιμὴἐπιφερομένηςγὰρκολάσεωςτοῖςἁμαρτάνουσινοὐκἂνἐγνωρίσαμεναὐτὴνδιὰτούτωντοίνυνπάντωνἀκριβῶςσυστήσαςὑφ'ἁμαρτίανπάνταςὄνταςἐπάγειλοιπὸνδεικνὺςτοῦοἰκείουλόγουτὸπεριττόν

διὰγὰρνόμουἐπίγνωσιςἁμαρτίαςεἰμετὰνόμουφησινἡμαρτήσαμενπωςἂνσωθείημενεἴποιτιςκαὶμάλισταχωρὶςνόμουδιὰτῆςἐκθεοῦδικαιοσύνηςὅπουδὲθεὸςδίδωσιμὴἀμφίβαλλεἄνθρωπε

the scholium is added by a later hand in the marginδιὰγὰρνόμουἐπίγνωσιςἁμαρτίαςΔικαιῶσαιμὲνοὐδέναφησὶνὁνόμοςδύναταιτοῦτοδὲμᾶλλονἴσχυεντὸδιδάξαιτὴνἁμαρτίανοὐτοῦτοδὲλέγειὡςτοῦθείουνόμουδιδασκάλουὄντοςτῶνκακῶνἀλλ’ὡςἐλέγχοντοςκαὶδιδασκαονταἑκάστουἣνἁμαρτάνειἁμαρτίαντοῦτοδὲγέγονενἐκτῆςἸουδδαίωνῥᾳθυμίαςὉγὰρνόμοςἵναφυλάττηταιτὸκακὸνδέδοταιἐπειδὴδὲἀναπεπτώκασινἔλεγχοςτῆςἁμαρτίαςαὐτῶνἐστι

νυνὶδὲχωρὶςνόμουδικαιοσύνηθεοῦπεφανέρωταιμαρτυρουμένηὑποτοῦνόμουκαὶτῶνπροφητῶντὸφανερούμενονδῆλονὡςἦνμὲνἐκέκρυπτοδὲτὴνοὖνκαινοτομίανφεύγωνκαὶτῶδοκεῖνπρόσφατονείναιτὸκήρυγμαεἶπενπεφανέρωταικαὶοὐχἁπλῶςἀλλὰκαὶπρομαρτυρηθεῖσανὑποΜωσέωςοὗτοςγὰρὁνόμοςκαὶτῶνπροφητῶν

αλλωςειςτοαυτοthe scholium is added by a later hand in the marginἙλλήνωνφησὶντὸνφυσικὸνκαὶπαραβαινοντωννόμονἸουδαίωνδὲτὸνγραπτὸνκαὶαὐτοῦδὲἀσθενοῦντοςδικαιῶσαιτὶἔδειλοιπὸνφανερωθῆναιτὴντοῦΘεοῦδικαιοσύνηνΑὕτηδὲἐστινἡδιὰπίστεωςχάρις

the scholium is added by a later hand in the marginμαρτυρουμένηὑποτοῦνόμουἘπειδὴχωρὶςνόμουεἶπεντὴνδικαίωσυνηνκαὶεἶδεντὸνἸουδαῖονθορυβούμενονἐπήγαγενὡςοὐκαινοτομίατὸλεγόμενονΑὐτὸςγὰρὁνόμοςκαὶοἱπροφῆταιφησὶντὴναὐτὴνδικαιοσύνηνπροανεκήρυττον

δικαιοσύνηδὲθεοῦδιὰπίστεωςἸησοῦΧριστοῦποίαδικαιοσύνηεἴποιτιςἡπωςδιδομένηὑποθεοῦδιὰπίστεώςφησινἸησοῦΧριστοῦεἶταἵναμὴδόξωσινξένοντιἀκούεινεἰὅλωςἑνὶσώζεσθαικαὶμηδὲναὐτοὺςσυνεισενεγκόνταςδείκνυσινὅτικαὶτὸπιστεῦσαισυνεισενέγκαιἐστινἀνδρείαςγὰρδεῖταιψυχῆςτὸπιστεῦσαιδιὸκαίφησινδιὰπίστεωςδεικνὺςκαὶἡμᾶςἐκτούτουσυνεισφέροντας

the scholium is added by a later hand in the margin∆ικαιοσύνηθεοῦἡἀπὸθεοῦδικαίωσιςκαὶἀθῴωσιςκαὶἀπαλλαγὴτῶνἁμαρτιῶνὧνὁνόμοςοὐκἴσχυσενἀπαλλάξαι

ΓενναδιουεἰςπάνταςκαὶἐπὶπάνταςτοὺςπιστεύονταςεἰςπάνταςμὲντοὺςἸουδαίουςφησινὡςοἴκοθενκαὶἐξἑαυτῶνἐσχηκόταςτῆςσωτηρίαςτὸναἴτιονἐπὶπάνταςδὲτοὺςἐθνικοὺςλέγειὡςἀπὸτῶνἸουδαίωνκαὶἐπὶτούτοιςἐκταθείσηςτῆςχάριτοςὅμωςμέντοικἀκείνωνκαὶτούτωνμετασχήσειντῆςχάριτοςἔφησενοὐχἁπλῶςἀλλὰτοὺςπιστεύονταςκαὶπάλινὅτικοινῇδικαίωςἡχάριςκατὰπάντων

continues from previousπάλινδείκνυσινἸουδαίουςμηδὲνἔχονταςπλέοντῶνἐξἐθνῶν

Ιωαννουthe scholium is added by a later hand in the marginἐντῷδικαιοῦσθαιμίαγὰρχάριςτοῖςπᾶσινἡπλοῦταιπαρὰτοῦΘεοῦκαὶοὐκἔστιπροσωποληψιςπαρὰτῶθεῶΚαὶτοῦτοἐστιδιαστολή

οὐγὰρδιαστολὴπάντεςγὰρἥμαρτονμὴγάρμοιφησινεἴπῃςἐγὼμὲνἸουδαῖὸςεἰμιἄνωθενεἰδὼςθεὸνοὗτοςδὲξένοςκαὶβάρβαροςὅλωςεἰπάντεςἥμαρτονἔχουσικαὶτὸπάντεςὁμοτίμωςσωθῆναι

the scholium is added by a later hand in the marginΕἰπάντεςὁμοίωςἥμαρτονκαὶοὐδὲνδιαφέρειτοῦἝλληνοςὁἸουδαῖοςκατὰτὴνἁμαρτίαντὶὁπαραβάτηςτὴνσωτηρίαντὸπλέονεπιζητεῖ

καὶὑστεροῦνταιτῆςδόξηςτοῦθεοῦδικαιούμενοιδωρεὰντῆιαὐτοῦχάριτιμὴγάρμοιεἴπῃςφησινὅτιΕλληνειςπλέονἥμαρτονμὴσὺκατόπινοὐκεἰτῆςδόξηςκαὶτῆςεὐεργεσίαςτοῦθεοῦκαὶδωρεὰντουτέστινἄνευσῶνκατορθωμάτωνσώζῃκαὶπάλινὡςμηδὲνἕτερονσυνεισενέγκαιπλὴνπίστεωςδικαιούμενοςδὲδωρεὰνδικαιοῦταικαὶκατόπινἔρχεταιτῆςτοῦθεοῦδόξηςκαὶεὐεργεσίας

the scholium is added by a later hand in the marginκαὶὙστεροῦνταιτῆςδόξηςτοῦθεοῦκατόπινἐγένοντοοὐκἔφθασαντοῦδοξάζειντὸνθεὸνἐκπεπτώκασινἅπαντεςτοῦτιμᾶναὐτονοἱμὲνἸουδαῖοιπαραβάταιγινόμενοιτῶνδιὰτοῦνόμουἐντολῶνοἱδὲἐθνικοὶεἰδώλοιςλατρεύσαντεςδιὸπάντεςπιστεύοντεςεἰςΧριστὸνδωρεὰνδικαιοῦνταιτὸπιστεύεινμόνονσυνεισάγοντεςπῶςδὲδικαιούμεθαἀπολυτρούμενοιτὰςἁμαρτίαςἡμῶνδιὰτίνοςδὲἀπολυτρούμεθαδιὰἸησοῦΧριστοῦπῶςλυτροῦντοςἐκείνουτῷἰδίῳαἵματι

Ἢκαὶοὕτωἧςαὐτοὺςδοξάζειπιστεύονταςυἱοθεσίαςγὰρἀξιοῖκαὶκληρονόμουςτῆςαὐτοῦβασιλείαςἀποφαίνεταιἧςδηλονότιἐξὧνἡμάρτομενπάντεςὁμοίωςὑστερούμεθαδιὸδωρεὰνἡμᾶςτούτωνἀξιοῖ

διὰτῆςἀπολυτρώσεωςτῆςἐνXριστωιἸησοῦπωςδὲδικαιοῦταιδιὰτῆςἀφέσεωςτῶνπαραπτομάτωνἧςτυγχάνομενἐνΧριστῷἸησοῦἀντὶδιὰἸησοῦΧριστοῦ

ὃνπροέθετοὁθεὸςἱλαστήριονδιὰτῆςπίστεωςεὐδοκίαγὰρτοῦπατρὸςἐξιλασμαγεγένηταιτῶνἡμετέρωνἁμαρτημάτωντὸδὲπροέθετοδηλοῖπαλαιὰντὴνπερὶτούτουβουλήν

the scholium is added by a later hand in the marginἱλαστήριονπάλινἀναμιμνήσκειτῶνἐντῇΠαλαιᾷοὗτοςἐστιφησὶνὁτύποςἦνἐκεῖνοτὸἱλαστήριονκαὶτοῦαἵματοςαὐτοῦσύμβουλονἐκεῖνοτὸαἷματὸἁγιάζοντὸνλαόν

ἐντῶαὐτοῦαἵματιὁμὲνγὰρπατὴρπροέθετοὁδὲυἱοςτὸαἷμαἐξέχεενὑπὲρἡμῶνκοινῇοὖνἡχάριςτῆςἁγίαςτριάδοςσυνήργησενγὰρκαὶτὸπανάγιονπνεῦμα

the scholium is added by a later hand in the marginοὐκεἶπεΛυτρώσεωςἀλλ’Ἀπολυτρώσεωςὡςμηκέτιἡμᾶςἐπανελθεῖνπάλινἐπὶτὴναὐτὴνδουλείαν

Θεοδωρητουthe scholium is added by a later hand in the marginΤὸἱλαστήριονπέταλονἦνχρυσοῦνἐπέκειτοδὲτῇκιβωτῷἑκατέρωθενδὲεἶχετὰτῶνΧερουβὶμἐκτυπώματαἘκεῖθεντῷἀρχιερεῖλειτουργοῦντιἐγίνετοδήλητοῦΘεοῦἡεὐμένειαΔιδάσκειτοίνυνὁθεῖοςἈποστολοςὡςτὸἀληθινὸνἱλαστήριονὁΔεσπότηςἐστὶΧριστὸςἘκεῖνογὰρτὸπαλαιὸντούτουτὸντύπονἐπλήρουἉρμοττειδὲαὐτῷὡςἀνθρώπῳτὸὄνομαοὐχὡςΘεῷὩςγὰρΘεὸςαὐτὸςδιὰτοῦἱλαστηρίουχρηματίζειὡςδὲἄνθρωποςκαὶταύτηνδέχεταιτὴνπροσηγορίανκαθάπερκαὶτὰςἄλλαςοἷονπρόβατονκαὶἀμνὸςκαὶἁμαρτίακαὶκατάρακαὶὅσατοιαῦταΚαὶτὸμὲνπαλαιὸνἱλαστήριονἄναιμονἦνἐπείπερκαὶἄψυχοντοῦδὲτῶνἱερείωναἵματοςτὰςῥανίδαςἐδέχετοὉδὲΔεσπότηςΧριστὸςκαὶΘεὸςἐστικαὶἱλαστήριονκαὶἀρχιερεὺςκαὶἀμνὸςκαὶἐντῷοἰκείῳαἵματιτὴνἡμετέρανἐπραγματεύσατοσωτηρίανπίστινμόνηνπαρ’ἡμῶνἀπαιτήσας

εἰςἔνδειξιντῆςδικαιοσύνηςαὐτοῦὥσπερἔνδειξιςτουτέστινἀποδειξιςπλουσίουτὸκαὶἑτέρουςπλουτίζεινοὕτωςκαὶὁΧριστὸςἐνδείξασθαιβουλόμενοςτὴνδικαιοσύνηναὐτοῦκαὶτοὺςἀνθρώπουςἐδικαίωσεν

the scholium is added by a later hand in the marginἜνδειξινδικαιοσύνηςτὸμὴμόνονδειχθῆναιτὸνΘεὸνδίκαιονἀλλὰκαὶδικαιοῦντατοὺςπιστεύονταςεἰςΧριστὸνὭσπερἔνδειξιςπλούτουτὸκαὶἑτέρουςδύνασθαιπλουτίζεινμένονταπλούσιον

διὰτὴνπάρεσιντῶνπρογεγονότωνἁμρτημάτωνἐντῆἀνοχὴτοῦθεοῦἀποδειξιςδὲτῆςδικαιοσύνηςαὐτοῦμάλισταγέγονενὅτιπαρειμένουςτουτέστιννενεκρωμένουςταῖςἁμαρτίαιςἐδικαίωσενεἶταἐπιτείνειτῶνἀνθρώπωντὸἔγκληματὸτὰςἁμαρτίαςγενέσθαιἐντῆἀνοχὴτοῦθεοῦὅτεγάρφησινἔδειμετανοῆσαιδοθείσηςἀνοχῆςτότεἡμάρτομεντοὺςοὖνἀσύγγνωσταπταίσανταςνυνδὲδιὰπίστεωςσώζει

the scholium is added by the same hand in the marginsδιὰτὴνπάρεσιντῶνπρογεγονότωνἁμρτημάτωνἐντῆἀνοχὴτοῦθεοῦτὸμὴμόνονἑαυτὸνεἶναιδίκαιονἀλλὰκαὶἑτέρουςἐνἁμαρτίακαταπενταςκατασαπενταςσα added by the same hand above the lineἐξαίφνηςδικαίουςποιεῖν

διὰτὴνπάρεσινΠαρείθημενταῖςἁμαρτίαιςκαὶπαρελελύμεθαεἶταδέοντῆςπαρέσεωςἀπαιτηθῆναιδίκαςἀνοχῆςκαὶφιλανθρωπίαςἐτύχομενἀλλὰκαὶτῆςἀνοχῆςτυχόντεςδέονμετανοεῖνκαὶτὰφθάσανταἐξιλεοῦσθαιἔτιτοῖςαὐτοῖςἐγκαλινδούμεθατὶοὖνἔδειτότεκαὶτὸνλίανφιλάνθρωπονκριτὴνπρᾶξαιπάντωςκολάσαικαὶτιμωρήσασθαιὑπὲρὧντεἐξἀρχῆςἡμάρτομενκαὶὑπὲρὧνἀνοχῆςτυχόντεςοὐμετεμελήθημενκαὶὑπὲρὧνοὐμόνονοὐμετεμελήθημενἀλλὰκαὶτὴνκακίανἐπετείνομενὁδὲτὶποιεῖτότελύτρονἑαυτὸνδίδωσινὑπὲρἡμῶνκαὶοὐμόνονἐξαρπάζειτῆςτιμωρίαςἀλλὰκαὶδικαιοῖκαὶσώζεικαὶκληρονόμουςαὐτοῦποιεῖταιτῆςβασιλείαςὄντωςχάριςμέτρονοὐκἔχουσα

πρὸςἔνδειξιντῆςδικαιοσύνηςαὐτοῦἐντῶνυνκαιρῷἐντῆἀνοχὴτοῦθεοῦτὸγὰρνεκρωθένταταῖςἁμαρτίαιςνυνσώζεσθαιὅτεκαιρὸςτιμωρίαςὑπάρχειτοῦτοἀποδειξιςτῆςδικαιοσύνηςαὐτοῦ

continues from previousἔδειγὰρτὰςπρὸςτὸνἈβραὰμπληρωθῆναιὑποσχέσειςτὸκαὶἐνεὐλογηθήσονταιἐντῶσπέρματίσουπάντατὰἔθνητοῦτοοὖνδικαιοσύνητὸἀληθεῦσαικαὶἐπὶτοῖςἀναξίοιςτοῦσώζεσθαι

the scholium is added by a later hand in the marginΠρὸςἔνδειξιντῆςδικαιοσύνηςαὐτοῦεἰπὼνἐπήγαγενἐντῷνῦνκαιρῷἡγὰρἐντῷνῦνκαιρῷδικαιοσύνητοῦθεοῦτοῦτ'ἔστινἐνᾧτὴνἀπολύτρωσινἡμῶνεἰργάσατοπλήρηςἦνφιλανθρωπίαςπλήρηςδωρεᾶςπλήρηςχάριτοςδιὸκαὶἔλεγενοὐγὰρἦλθονκρῖναιτὸνκόσμονἀλλ'ἵνασωθῇὁκόσμοςἡδὲμέλλουσαδικαιοσύνηοὐκέτιὁμοίωςἀλλ'ἀνταποδοσὶςἐστινἑκάστῳτῶνβεβιωμένωνὡςκαὶαὐτὸςπάλινφησὶνἀποκαλύπτεταιγὰρὀργὴθεοῦκαὶἑξῆςἪκαὶοὕτωςἐκληπτέονἔνδειξιςγέγονενἐντῷνῦνκαιρῷἡἀνοχὴαὐτοῦκαὶἡδωρεὰκαὶἡχάριςτῆςμελλούσηςδικαιοσύνηςπῶςκαὶτίνατρόπονεἰγὰρτοσοῦτονμακροθυμήσαςτοσοῦτονχαρισάμενοςτοσαύτηςδωρεᾶςἀξιώσαςοὐκἐπέστρεψενοὐδ'ἔσχενβελτιωθένταςμετὰπολλῆςἄραδικαιοσύνηςἐκεῖθενἐπάγειτὰςτιμωρίας

εἰςτὸείναιαὐτονδίκαιονκαὶδικαιοῦντατὸνἐκπίστεωςἸησοῦἰδοὺἡἔνδειξιςτῆςδικαιοσύνηςτὸμὴμόνονείναιδίκαιοντὸνθεὸνἀλλὰκαὶτὸδικαιοῦντὸνδιὰπίστεωςτοῦἸησοῦοἰκεῖονθεοῦκαὶλαὸνγινόμενον

πουοὖνἡκαύχησιςἐξεκλείσθητούτωντοίνυνοὕτωςγεγενοτωνκαὶτοῦπατρὸςσώζοντοςτὸνἐκπίστεωςἸησοῦοἰκειωθένταπουλοιπὸντῶνἸουδαίωνἡκαύχησιςδείκνυσιναὐτοὺςεἰκῆκαυχωμένουςἐξεκλείσθηοὐκεἶπενἠφανίσθηἂλλἐξεκλείσθηδεικνὺςὅτικαὶχώρανεἶχένποτενυνμέντοιἡπίστιςἀπέκλεισεναὐτήν

διὰποίουνόμουτῶνἔργωνοὐχὶἀλλὰδιὰνόμουπίστεωςνόμουἔργωντῶνἔργωνπεριφραστικῶςκαὶνόμουπίστεωςπεριφραστικῶςτῆςπίστεώςφησινοὖνουδιἔργωνὧνἐπράξαμενἸουδαίωνἐξεκλείσθηἡκαύχησιςἀλλὰδιὰτῆςπίστεωςὡςεἰεἶπενπᾶσαἐκείνηἡκαύχησιςκαὶτὰδοκοῦνταπροτερήματαδιὰπίστεωςἀπεκλείσθηοὐδὲνθεντωνἡμῶνἔργων

the scholium is added by a later hand in the marginsδιὰποίουνόμουτῶνἔργωνοὐχὶἀλλὰδιὰνόμουπίστεωςΟὐχἁπλῶςτὴνπίστινπροσηγορευσενόμονἀλλὰτῆςἹερεμίουπροφητείαςἀναμιμνήσκων«ἘνταῖςἡμέραιςγὰρφησὶνἐκείναιςκαὶἐντῷκαιρῷἐκείνῳδιαθήσομαιτῷοἴκῳἸσραὴλκαὶτῷοἴκῳἸούδαδιαθήκηνκαινὴνοὐκατὰτὴνδιαθήκηνἣνδιεθέμηντοῖςπατράσιναὐτῶν»ΕἰδὲὁΜωσαϊκὸςνόμοςΔιαθήκηκέκληταικαὶἡΚαινὴπάλινὁμοίωςΔιαθήκηὠνομασταιαὕτηδὲπιστεύειννομοθετεῖτῷΧριστῷπροφητικῶςὁθεῖοςἈποστολοςτὴντοῦνόμουπροσηγορίαντῇπίστεισυνέζευξεν

the scholium is added by a later hand in the marginἘπειδὴτῷὀνοματιτοῦνόμουἔβλεπενμάλιστατὸνἸουδαῖονπροσκείμενοντούτουἕνεκακαὶτὴνδιὰπίστεωςχάρινὀνομάζειπίστεωςνόμον

λογιζόμεθαοὖνπίστειδικαιοῦσθαιἄνθρωπονχωρὶςἔργωννόμουτοιγαροῦνφησινλέγομενἐκπίστεωςδικαιοῦσθαιἄνθρωπονχωρὶςτῆςἐκτοῦνόμουπαρατηρήσεως

the scholium is added by a later hand in the marginΝόμονἐνταῦθατὸνΜωσαϊκὸνλέγειοὐκεἶπεΙουδαῖονἀλλ’Ἄνθρωποντὸκοινὸντῆςφύσεωςὄνομα

ἡἸουδαίωνὁθεὸςμόνονοὐχὶδὲκαὶἐθνῶνναὶκαὶἐθνῶνεἰγὰρμόνουςτοὺςἐκτοῦνόμουὁρμωμένουςἡτῶινόμωιστοιχοῦνταςἐδικαίουκαὶοὐπάντατὸνπιστεύονταμονομερὴςἂνἦν

ἐπείπερεἰςὁθεὸςὃςδικαιώσειπεριτομὴνἐκπίστεωςκαὶἀκροβυστίανδιὰτῆςπίστεωςκαὶοἱἀπὸτοῦνόμουκαὶοἱἐκτὸςνόμουπίστεωςδέονταιπρὸςτὸσωθῆναι

the scholium is added by a later hand in the marginΠάλινκοινὴνπᾶσινἀνθρώποιςτὴνσωτηρίανπροθεὶςγενναίωςἀγωνίζεταιφάσκωνἘπειδὴπάντωνἀνθρώπωνποιητὴςἐστινὁΘεὸςτούτουχάριντοὺςπάνταςσώζειΟὐγὰρἔχειτιςεἰπεῖνὅτιἸουδαίωνμὲνἐστιΘεὸςτῶνδὲἐθνῶνοὒεἷςδὲπάντωνκτίστηςπάντωνἐστὶκαὶΣωτὴρδηλονότι

the scholium is added by a later hand in the marginιστεονὅτιπεριτομὴντοὺςἸουδαίουςλέγειἀκροβυστίανδὲτὰεθνικα

the scholium is added by a later hand in the marginἄνωθένφησικαὶὁνόμοςκαὶοἱπροφῆταιπερὶτῆςπίστεωςπροεθεσισανδεχόμενοςτοίνυντὸνὅρον…τῶνπιστῶν

νόμονοὖνκαταργοῦμενδιὰτῆςπίστεωςμὴγένοιτοεθορυβουντοἸουδαῖοιὡςἐκβαλλομένουτοῦνόμουδιὰτῆςπίστεωςλέγειοὖνὅτιοὐμόνονοὐκαταργεῖἡπίστιςτὸννόμονἀλλὰκαὶἵστησινπωςὅτιὁνόμοςσῶσαιβουλόμενοςοὐκἰσχύειἡδὲπίστιςσώζειτὸνοὖνσκοπὸντοῦνόμουπληροῦσαἡπίστιςἵστησιναὐτον

ἀλλὰνόμονἱστῶμενεἰπὼνἱστῶμενἔδειξενσαλευόμενον

Ιωαννουsἀλλὰνόμονἱστῶμενἔργονἦντοῦνόμουώστεδίκαιονποιῆσαιτὸνἄνθρωπονἂλλοὐκἴσχυσετοῦτοποιῆσαιπάντεςγάρφησινἥμαρτονἡπίστιςδὲἐλθοῦσατοῦτοκατώρθωσενὁμοῦγάρτιςἐπίστευσενκαὶἐδικαιώθηοὐκοῦνἔστησετοῦνόμουτὸθέλημα

Θεοδωρητουthe scholium is added by the same hand in the marginsτιοὖνἐροῦμενἈβραὰμτὸνπατέραἡμῶνἄνωθενὁνόμοςκαὶοἱπροφῆταιτὰπερὶτῆςπίστεωςπροεθέσπισανδεχομενοιτοίνυντὴνπίστινβεβεαιοῦμεντὸννόμον

Θεωδορητουthe scholium is added by the same hand in the marginsτιοὖνἐροῦμενἈβραὰμτὸνπατέραἡμῶνποίανφησιπρὸτοῦπιστεῦσαιθεῶτὸνἈβραὰμδικαιοσύνηναὐτοῦδι'ἔργωνγεγενημένηνἠκούσαμενκατὰσάρκαγὰρτὴνἐνἔργοιςλέγειἐπειδὴδιὰτῆςσαρκὸςἐκτελοῦμεντὰἔργα

τιοὖνἐροῦμενἈβραὰμτὸνπατέραἡμῶνμέγαἐφρόνουνἐπὶτῶἉμβραὰμοἱἸουδαῖοικαὶἀεὶπροέφερονὅτιἉβρρὰμπεριετμήθησκοπὸςοὖναὐτωδεῖξαιὅτικαὶαὐτοςἈβραὰμοὐκἐξἔργωνἀλλὰδιὰπίστεωςἐδικαιώθηκαίφησινλέγομενἈβραὰμτὸνκατὰσάρκαἡμῶνπατέραεὑρηκέναικαίτινοςαὐτονἐπιτευχηκέναιδικαιοσύνηςτῆςδι'ἔργωνἡδιὰπίστεωςκαὶδείκνυσινὅτιτῆςδιὰπίστεωςὅθενκαὶεὕρημααὐτὴνκαλεῖἐπεὶμὴἐξἔργωναὐτὴνἐκτήσατοἂλλἀπὸπίστεωςἥτιςχάριτιΧριστοῦπαρέχεται

εὑρηκέναικατὰσάρκακαλῶςπρὸςἸουδαίουςτὸκατὰσάρκακατὰπίστινγὰρκαὶἐπαγγελίανἡμεῖςοἱπιστοὶτέκναἐσμεντοῦἈβραὰμκαθὼςἡγραφήφησινοὐτὰτέκνατῆςσαρκὸςταῦτατέκνατοῦθεοῦἀλλὰτὰτέκνατῆςἐπαγγελίαςλογίζεταιεἰςσπέρματῶἈβραάμ

continues from previousμεθ'υπερβατοςἐστινἡῥῆσιςοὑτωσίπωςκειμένητιοὖνἐροῦμενἈβραὰμτὸνκατὰσάρκαπατέραἡμῶνεὑρηκέναιἀνέλθωμενφησιἐπὶτὸνἀρχηγὸντοῦκατὰσάρκαγένουςἡμῶνὃνἐκπάντωνἐθνῶνἐκλεξάμενοςὁθεὸςεὐλόγησεντεκαὶεἰςτοὺςἐξαὐτοῦδι'αὐτοῦτὰτῆςεὐλογίαςὑπέσχετοπαραπέμψεινδῆλονγὰρὅτιὅπωςἂνἔχοιτὰκατ'αὐτονοὕτωςσχήσεικαὶτὰἡμέτερα

εἰγὰρAβρααμἐξἔργωνἐδικαιώθηἔχεικαύχημαἂλλοὐπρὸςτὸνθεόνδύοδείκνυσινὅτίτεἐκπίστεωςἈβραὰμἐδικαιώθηκαὶὅτιμείζωνἡδιὰπίστεωςδικαιοσύνηκαίφησινεἰἐξἔργωνκαὶκατορθωμάτωνἈβραὰμἐδικαιώθηἔχειμὲνκαύχημαἂλλοὐπρὸςτὸνθεὸνἂλλἐφ'ἑαυτῷὡςκατωρθωκότιὁδὲἐκπίστεωςσωθεὶςἐπεὶμὴἔχῃεἰςἑαυτὸνκαυχήσασθαιοὐδὲνγὰρἔργονἔπραξενεἰςτὸνθεὸνκαυχᾶταιμείζωνδὲτὸεἰςθεὸνκαυχᾶσθαιἤπερεἰςἑαυτὸντὰμὲνγὰρκατορθώματαπολλάκιςκαὶἀφανίζεταιἑτέραιςπλημμελείαιςἡδὲεἰςθεὸνκαύχησιςἄτρεπτοςμένει

Θεοδωρητουthe scholium is added by a later hand in the marginἩτῶνἀγαθῶνἔργωνἐκπλήρωσιςαὐτοὺςστεφανοῖτοὺςἐργαζομένουςτὴνδὲτοῦΘεοῦφιλανθρωπίανοὐδείκνυσινἡδὲπίστιςἀμφοτεραποιεῖδῆλακαὶτοῦπεπιστευκοτοςτὴνπερὶτὸνΘεὸνδιάθεσινκαὶτοῦΘεοῦτὸφιλάνθρωπονὅτιτὴνπίστινδεχόμενοςἀνακηρύττειτὸνκεκτημένονΚαὶτοῦτοδιὰτῆςΓραφικῆςβεβαιοῖμαρτυρίας

τιγὰρἡγραφὴλέγειἐπίστευσενδὲἈβραὰμτῶθεῶκαὶἐλογίσθηαὐτωεἰςδικαιοσύνηνφέρειτὴνγένεσινμαρτυροῦσανὅτιἈβραὰμἐκπίστεωςἐδικαιώθη

τουαυτουthe scholium is added by a later hand in the marginΟὐγὰρκατὰνόμονπολιτευσάμενοςὁμακάριοςἈβραὰμτῆςθείαςμαρτυρίαςτετύχηκενἀλλὰτῷκεκληκότιπιστεύσαςτῆςδικαιοσύνηςτὸνπλοῦτονἐτρύγησε

τῶδὲἐργαζομένῳὁμισθὸςοὐλογίζεταικατὰχάρινἀλλὰκατὰὀφείλημαδείκνυσιμείζονατὴνκατὰχάρινδικαιοσύνηνἦνἡπίστιςπαρέχειοὕτωςτῶμὲνγάρφησινκατορθοῦντικατὰὀφειλὴνἡἀντιμισθίακεχρεώστηταιτιδὲδύναταικαὶὁπάνυἐνάρετοςκατορθῶσαικαὶὀφειλέτηνἔχεινθεὸνὁδέγεἐκπίστεωςδικαιούμενοςκατὰχάρινδικαιοῦταιἔνθαδὲθεὸςχαρίζεταιπάντωςμεγάλαχαρίζεταιτιγὰρχαρίζεταιυἱοθεσίανπαρέχειἀδελφοὺςποιεῖΧριστοῦκληρονόμουςθεοῦσυγκληρονόμουςΧριστοῦἅτινάποτεἂνπαρέσχενἡμῖνοἰκεῖακατορθώματα

τῶιδὲμὴἐργαζομένωιπιστεύοντιδὲἐπὶτὸνδικαιοῦντατὸνἀσεβῆλογίζεταιἡπίστιςαὐτοῦμὴδὲτὴνπίστιννομίσῃςεὐχερῶςπαραγίνεσθαίτινιἀνδρείαςγὰρδεῖταικαὶδιεσφιγμενηςψυχῆς

εἰςδικαιοσύνηνὁρᾷςὅτιτῶμὲνἐργαζομένῳμισθὸςκατὰτὰἔργαλογίζεταιτῶδὲπιστῷδικαιοσύνημυρίωνδὲμισθῶνἐστιπεριεκτικὴἡδικαιοσύνην

καθάπερκαὶΔαυὶδλέγειτὸνμακαρισμὸντοῦἀνθρώπουὦὁθεὸςλογίζεταιδικαιοσύνηνχωρὶςἔργωνκαὶὁΔαυὶδτῆἐκπίστεωςδικαιοσύνηψηφίζεταιτὸνἁγιασμονχωρὶςἔργων

μακάριοιὧνἀφέθησαναἱἀνομίαικαὶὧνἐπεκαλύφθησαναἱἁμαρτίαιμακάριοςἀνὴρὧιοὐμὴλογίσηταικύριοςἁμαρτίανμακαρισμὸςἐστινἡκορυφὴτῶνἀγαθῶνδοκεῖμένπωςἀλλόκοτοςείναιἡμαρτυρίαοὐγὰρἔχειμακάριοςὦἡπίστιςεἰςδικαιοσύνηνχωρὶςἔργωνλογίζεταιπλὴνσφόδραἐστικατάλληλοςεἰγὰρμακάριοςὦαἱἁμαρτίαικατὰχάρινἀφέθησαντρισμακάριστοςδηλονότιὃνἐδικαίωσενκατὰκαρινὁθεός

Φωτιουthe scholium is added by a later hand in the marginsμακάριοιὧνἀφέθησαναἱἀνομίαικαὶὧνἐπεκαλύφθησαναἱἁμαρτίαιμακάριοςἀνὴρὧιοὐμὴλογίσηταικύριοςἁμαρτίανΚατάλληλοςλίανκαὶἁρμοζουσαἡψαλμικὴχρῆσιςκαὶγὰρπᾶσαδικαίωσιςἀπὸθεοῦἢἐκτοῦἀφεθῆναιγίνεταιτὰςἀνομίαςκαὶἁμαρτίαςἢἐκτοῦἐπικαλυφθῆναιοἷονδιάτινωνκατορθωμάτωνἐκνικηθῆναικαὶκαταποθῆναιἢἐκτοῦμὴλογίσασθαιτὸνθεὸντὸπραχθὲνεἰςἁμαρτίανκαὶδιὰτῶντριῶντούτωνφιλανθρώπωντρόπωνλογίζεταιὁθεὸςτῷἀνθρώπῳτὴνδικαιοσύνηνὡςσυμπαθῶνὡςοἰκονομῶνὡςφιλοτιμούμενοςἡμὲνγὰρἄφεσιςσυμπαθείαςἡδὲἐπικάλυψιςοἰκονομίαςτὸδὲμὴλογίσασθαιεἰςἁμαρτίανφιλοτιμίαςτίνεςοὖνἀξιοῦνταιτούτωνοἱπιστοὶκαὶδιὰτῆςπίστεωςδιὸκαὶμακαρίζειαὐτοὺςκαὶὁπροφήτης∆αυὶδτοῖςδὲἐννόμῳκαὶἐξἔργωνζητοῦσιδικαιωθῆναιοὐδεμίατῶντριῶνδικαίωσιςἕπεταιτοῖςδὲἐκπίστεωςδιὰτῶντριῶντούτωντρόπωνἡδικαιοσύνηλογίζεται

ὁμακαρισμὸςοὖνοὗτοςἐπὶτὴνπεριτομὴνἡκαὶἐπὶτὴνἀκροβυστίανεἶτάφησινοὗτοςὁτῶΔαυὶδεἰρημένοςμακαρισμὸςἐπὶτὴνπεριτομὴνἦλθενἡκαὶἐπὶτὴνἀκροβυστίανκαὶμᾶλλονδείκνυσινἐπὶτὴνἀκροβυστίαναὐτονἐληλυθότακαὶχώρανἔχοντατὸτὸνἈβραὰμἀκροβυστονὄντασωθῆναικαὶδικαιωθῆναι

λέγομενγὰρὅτιἐλογίσθητῶἉβρρὰμἡπίστιςεἰςδικαιοσύνηνπωςοὖνἐλογίσθηἐνπεριτομὴὄντιἡἐνἀκροβυστίαεἶτακατασκευάζειτὸἐπὶτὴνἀκροβυστίανμᾶλλονἔχεινχώρανκαίφησιντῶἈβραὰμἐλογίσθηδικαιοσύνηδιὰπίστεωςἴδωμεντοιγαροῦνἐνπεριτομωὄντιτὸἈβραὰμτῆἐλογίσθηδικαιοσύνηἡἀκροβύστωκαὶδῆλόνφησιὡςἀκροβύστωὁρᾷςοὖνὅτιμᾶλλονἡἀκροβυστίαχώρανἔχει

οὐκἐνπεριτομὴἂλλἐνἀκροβυστίαεἰοὖνἐνἀκροβυστίαιὧνἐδικαιώθηἄραμᾶλλονὁτῶΔαυὶδεἰρημένοςμακαρισμὸςἐπὶτὴνἀκροβυστίανἔχειχώρανἡἐπὶτὴνπεριτομήν

added by the same hand in the marginsκαὶσημεῖονἔλαβεπεριτομῆςσφαγιδατῆςδικαιοσύνηςτῆςπίστεωςτῆςἐντῆἀκροβυστίαδοκοῦσανἀντίθεσινλύειἡπεριτομὴἐδόθηδιὰτρεῖςαἰτίαςταύταςώστεσημεῖονείναιπίστεωςκαὶτοῦἁβραμιαίουγένουςδηλωτικὴνκαὶσύμβολονκαὶαἴνιγμαπολιτείαςκαθαρᾶςκαὶσώφρονοςώστεοὐχὡςδικαιοσύνηςποιητικὴἐδόθηἀλλὰσφραγὶςκαὶσημεῖοντῆςἐκπίστεωςδικαιοσύνης

καὶσημεῖονἔλαβεπεριτομῆςσφραγῖδατῆςδικαιοσύνηςτοσοῦτόνφησιμεγάληἡπεριτομὴκαὶταύτηςχωρὶςοὐκἑνὶδικαιωθῆναιὅτικαὶαὐτοςὁἐνἀκροβυστίακατὰτὸνσὸνλόγονδικαιωθεὶςπεριτομῆςἐδεήθηκαίφησινοὐδιάτιἕτερονπεριετμήθηἡδιὰτὸσημεῖονκαὶἀπόδειξινἐπιφέρεσθαιτὴνπεριτομὴντῆςἐντῆἀκροβυστίαὑπαρξάσηςαὐτωδικαιοσύνηςεἰδὲσημείουἕνεκενκαὶσφραγῖδοςἔλαβεναὐτὴνοὐδὲναὕτηπρὸςδικαιοσύνηνσυνετέλεσενἀλλὰμόνοντὸτοιῶσδεδεδικαιῶσθαιεσημαινεντουτέστινὅτιἐντῆἀκροβυστίαὧνἠξιώθητῆςδικαιοσύνης

τῆςἐκπίστεωςὑπαρξάσης

εἰςτὸείναιαὐτονπατέραπάντωντῶνπιστευόντωνδι'ἀκροβυστίαςδιάτιδὲὅλωςφησινἐδεήθηπεριτομῆςεἰμηδὲνσυνετέλειἡπεριτομὴἐντῆδικαιοσύνηδιάτιἐδεήθηπρῶτονμὲνκαθὸἄνωλέγειεἰςτὸείναιαὐτὴνσημεῖονἔπειταἵνακοινὸςγένηταιπατὴρτῶντεἐνπεριτομὴτῶντεἐνἀκροβυστία

continues from previousοὐχἁπλῶςτῶνοιωνδήποτεπατέραἀλλὰτῶνπιστευόντωνεἰςτὸνΧριστόν

continues from previousτῶνἐνἀκροβυστίαὄντωνκαὶπιστευόντων

εἰςτὸλογισθῆναικαὶαὐτοῖςτὴνδικαιοσύνηνδιὰπίστεωςδηλονότιχωρὶςἔργων

καὶπατέραπεριτομῆςτοῖςοὐκἐκπεριτομῆςμόνονὥσπεργὰροἱἐνἀκροβυστίαοὐδιὰτοῦτομόνονσχοῖεντὸνἈβραὰμπατέραδιὰτὸἐνἀκροβυστίααὐτονπεπιστευκέναιεἰμὴκαὶτὴνπίστινμιμησοιντοοὕτωςοὐδεοἱἐνπεριτομὴσχησωσινδιὰτὸμόνονπεριτμηθῆναιτὸνἈβραὰμεὰνμὴκαὶτὴνπίστιναὐτοῦμιμήσωνταιδῆλονὡςκαὶἐκπεσοῦνταιτῆςπρὸςἈβραὰμσυγγενείαςοἱἸουδαῖοιἐὰνμὴπιστεύσωσιν

Ιωαννουthe scholium is added by a later hand in the marginΕἰςτὸγενέσθαιαὐτὸνπατέραπεριτομῆςτούτοιςτοῖςκαὶτὴννοητὴνπροσλαμβάνουσινὡςἐὰνταύτηνμόνονἔχῃςοὐδένσοιγενήσεταιπλέονΣημεῖονγὰρτότετοῦτοἐστινὅταντὸπρᾶγμαοὗτοῦτοἐστισημεῖονφαίνηταιπαρὰσοὶτουτέστινἡπίστιςὡςἂνμὴταύτηνἔχῃςοὐδὲτὸσημεῖονλοιπὸνεἶναισημεῖονδύναταιΤίνοςγὰρἔσταισημεῖονκαὶσφραγὶςοὐκὄντοςτοῦσφραγιζομένουὡςἂνεἰκαὶβαλάντιονἐπιδεικνύειςἡμῖνσφραγῖδαἔχονμηδενὸςἔνδονἀποκειμένουὥστεκαταγέλαστοςἡπεριτομὴτῆςπίστεωςἔνδονοὐκοὔσης

ἀλλὰκαὶτοῖςστοιχοῦσιπειθομένοιςἐμμένουσι

τοῖςἴχνεσιτῆμιμήσειτῆὁμοιώσει

Ιωαννουthe scholium is added by a later hand in the marginΚαὶκαλῶςεἶπεΤοῖςἴχνεσινἵναὁμοίωςἐκείνῳπιστεύσῃςεἰςνεκρῶνἀνάστασινσωμάτωνΚαὶγὰρκαὶἐκεῖνοςπερὶτοῦτοτὴνπίστινἐπεδείξατομὴκατὰνοησεντὸἑαυτοῦσῶμαἤδενενεκρωμένονκαὶτὴννέκρωσιντῆςμήτραςΣάρραςὥστεεἰτὴνἀκροβυστίανἐκβάλλειςφησιοὐδένσοιοὐδὲτῆςπεριτομῆςὄφελοςἊνγὰρμὴτοῖςἴχνεσινἀκολουθήσῃςτῆςπίστεωςκἂνμυριάκιςᾖςἐμπερίτομοςοὐκἔσῃτοῦἈβραὰμἔκγονος

τῆςπίστεωςτῆςἐντῆακρoβυστιατοῦπατρὸςἡμῶνἈβραάμπάλινὑπομιμνήσκειὅτιἐνἀκροβυστίαἐπίστευσενκαὶὕστερονπεριετμήθη

οὐγὰρδιὰνόμουἡἐπαγγελίατῶιἈβραὰμἡτῶσπέρματιαὐτοῦτὸκληρονόμοναὐτονείναιτοῦκόσμουθαυμάσιονλέγειοὕτωςφησινἡπεριτομὴχωρὶςπίστεωςοὐκἰσχύειδικαιῶσαιοὐδεπροπάτορασοιὦἰουδαῖεποιεῖτὸνἈβραὰμὅτιοὐδεὁνόμοςἐφ'ὦμεγαφρονειςσυνετέλεσεντιεἰςτὰςἐπαγγελίαςτῶἈβραὰμἀλλὰμόνῃἡπίστιςἀκροβύστωγὰρἔτιὄντικαὶπρὸτοῦνόμουἐδόθησαναἱἐπαγγελίαιπιστεύσαντιεἰοὖναὐτοςὁνόμοςοὐδὲνεἰςτὰςἐπαγγελίαςσυνετέλεσενσχολῇγοῦνεἰἡη added by a later hand above the lineπεριτομὴπρὸςδικαιοσύνηνἐξαρκέσει

ἀλλὰδιὰδικαιοσύνηςπίστεωςτῆςπίστεώςφησι

αλλειςτουαυτουΦωτιουthe scholium is added by a later hand in the marginΕἰγὰροἱἐκνόμουκληρονόμοιεἰπὼνπρότερονὅτιδιὰτοῦτοἀκροβυστοςὢνὁἈβραὰμἐπίστευσεκαὶἐδικαιώθηἵναπατὴρλογισθῇτῶνἐνἀκροβυστίᾳπιστῶνκαὶδιὰτοῦτοπάλινπεριετμήθηἵνακαὶτῶνἐνπεριτομῇπιστῶνπατὴρλογισθῇκαὶἐπαγαγὼνκαὶἀποδείξαςὅτιμᾶλλονλογίζεταιπατὴρτῶνἐνἀκροβυστίᾳπιστῶνὅσῳκαὶπρὸτῆςπεριτομῆςκαὶπρὸαὐτοῦτοῦνόμουτοῦκαὶτὴνπεριτομὴνπεριέχοντοςκαὶἐπίστευσενκαὶἡπίστιςαὐτοῦἐλογίσθηαὐτῷεἰςδικαιοσύνηνταῦταεἰπὼνκαὶπαραστήσαςνῦνκαὶἑτέρῳτρόπῳτὸαὐτὸδείκνυσικαίφησινὑποκείσθωμὴοὕτωςἔχεινὡςἔφημενἀλλὰτοὺςἐκνόμουμόνουςεἶναικληρονόμουςτῶνἈβραὰμἐπαγγελιῶνοὔκουνεἰςμάτωνγέγονενἡπίστιςτῷἈβραὰμαὐτὸςγὰρπρὸτοῦνόμουκαὶχωρὶςτοῦνόμουἐπίστευσενκεκένωταιἄραἡπίστιςοὐδὲνἐστιναὐτῆςτὸὅλονἠφάνισταιἀλλὰκαὶαἱἐπαγγελίαικατηργήθησανοἷονἄχρηστοικαὶἀτέλεστοιγεγένηνταιεἰγὰρἡπίστιςδι'ἣνἡἐπαγγελίαἐκενώθηκαὶαἱἐπαγγελίαιδηλονότιαἱἐπὶτῇπίστειἑδραζομεναισυναπερρύησανκαὶγεγόνασιφροῦδοιτὶοὖνοἱδιὰνόμουκληρονομήσουσιντῆςμὲνπίστεωςκενωθείσηςσυνεκρυείσηςδὲτῇπίστειτῆςἐπαγγελίαςὁρᾷςὡςδι'ὧνλέγουσιδιὰνόμουκληρονομεῖνδιὰτούτωνδείκνυνταιμηδ'ὅλωςκληρονομεῖνοὕτωτοίνυνδιχῶςτὰςἀποδείξειςἐποιήσατοὅτιὁμακαρισμὸςἐπὶτὴνδιὰπίστεωςἀκροβυστίανμᾶλλονἁρμοζειἢἐπὶτὴνπεριτομὴντὴνμὲνπρώτηνἐπ'εὐθείαςπροαγαγὼνκαὶἐξαὐτῶντῶνκατὰτὸνἈβραὰμπραχθέντωντὴνδευτέρανδὲσυνδραμὼνἐκείνοιςκαὶὑποθεὶςτὸπαρὰτὼνἐναντίωνλεγόμενονκαὶδείξαςοἷονἄτοπονἕπεταιτῇὑποθέσειαὐτῶντίθησιδὲκαὶτρίτηνἀποδειξινἐξαὐτοῦλαμβανομένηντοῦνόμουκαίφησινὁνόμοςἐφ'ᾧἐπερείδεσθεπαραβαθεὶςὀργὴνκατεργάζεταιτοῦτοεἰπὼντὸἀκολουθονὡςδῆλονὑπάρχονκατέλιπενοἷονὑμεῖςδὲπαραβεβήκατεδῆλονγὰρτοῦτοκαὶσυνεπινοούμενονεἰοὖνὁνόμοςὀργὴνκατεργάζεταιπαραβαθεὶςὑμεῖςδὲπαραβεβήκατεοὐμόνονἐπαγγελιῶνοὒκἐστεἄξιοιἀλλὰκαὶτιμωρηθήσεσθετοῦτογὰρὑμῖνοὗτοςὁνόμοςπαραβεβηκόσινἐπανατείνεται

εἰγὰροἱἐκνόμουκληρονόμοικεκένωταιἡπίστιςὁγὰρἐχόμενοςτοῦνόμουὡςσώζοντοςἀτιμάζειτὴνδιὰπίστεωςσωτηρίανκληρονόμοιδὲοἷοντῆςτῶνοὐρανῶνβασιλείας

continues from previousκληρονόμουςτοῦκόσμουτοὺςδικαίουςἔσεσθαιφησινὅτιτῶνἀσεβῶνἐκμέσουγενομένωνκαὶπαραδοθέντωνκολάσειἐντῆτῆςκρίσεωςἡμέρατὸνσυμπάνταλοιπὸνκόσμονἕξουσινοἱδίκαιοιἀνακαινισθέντακαὶαὐτῶνἔσταιτὰοὐράνιαἀγαθὰκαὶτὰἐπίγεια

ΙωαννουτουΧρισοστομουthe scholium is added by a later hand in the marginεἰγὰροἱἐκνόμοςἜδειξενὅτιἀναγκαίαἡπίστιςὅτιπρεσβυτέραπεριτομῆςὅτινόμουἰσχυροτέραὅτισυνίστησινόμονΕἰγὰρπάντεςἥμαρτονἀναγκαίαεἰἀκροβυστοςὢνἐδικαιώθηπρεσβυτέραεἰδιὰνόμουἐπίγνωσιςἁμαρτίαςχωρὶςδὲνόμουπεφανέρωταιἰσχυροτέραεἰμαρτυρεῖταιὑπὸτοῦνόμουκαὶτὸννόμονσυνίστησινοὐκἐναντίαἀλλὰφίληκαὶσύμμαχος

καὶκατήργηταιἡἐπαγγελίαὡςοὐχρειωδειςοὖσαικατήργηνταιαἱἐπαγγελίαιτουτέστινἄπρακτογεγόνασινπωςεἰγὰρἡπίστιςκαταργεῖταιδι'ἦναἱἐπαγγελίαιδῆλονὅτισυγκαταργοῦνταιαἱἐπαγγελίαιεἰδὲαὗταικαταργηθῶσινοὔτεὁἈβραὰμπατήρτινος

ὁγὰρνόμοςὀργὴνκατεργάζεταιοὐγὰροὐκἐστινόμοςοὐδεπαράβασιςκαὶοὕτωςφησινοὐδιὰτοῦνόμουβεβαιοῦνταιαἱἐπαγγελίαιὅτιτρόποντινακαὶἐμποδίζονταιπωςὅτιὁνόμοςὀργὴνκαταργαζεταιπαραβαθεὶςδηλονότιοὐδεὶςγὰραὐτονἴσχυσενπληρῶσαιἔνθαδὲὀργήπωςἥξουσιναἱἐπαγγελίαιἡδὲπίστιςφησιντὴνχάρινεἰσάγειτοῦθεοῦχάριτοςδὲοὔσηςἔρχονταικαὶπληροῦνταιαἱἐπαγγελίαι

διὰτοῦτοἐκπίστεωςἵνακατὰχάρινεἰςτὸείναιβεβαίαντὴνἐπαγγελίανἔνθαγὰρχάριςθεοῦοὐκἔτιἀμφίβολοιαἱἐπαγγελίαιἀλλὰβεβαιοῖθεὸςγάρφησινὁδικαίωνχάριτίτιςὁκατακρίνων

παντὶτῶισπέρματιτὸὑπερβατονπαντὶτῶσπέρματιἈβραάμ

Ιωαννουthe scholium is added by a later hand in the marginπαντὶτῷσπέρματιΔύοτίθησιντὰἀγαθὰὅτικαὶβέβαιατὰδιδόμενακαὶπαντὶτῷσπέρματιτοὺςἐξἐθνῶνσυνεισάγωνκαὶδεικνὺςἸουδαίουςἐκτὸςὄνταςἂνπρὸςτὴνπίστινφιλονεικήσωσιποίῳδὲσπέρματιΤῷἐκτῆςπίστεωςφησὶσυνάπτωντὴνπρὸςτὰἔθνησυγγένειανἸδοὺκαὶτρίτονἄλλοἡπίστιςεἰργάσατοτὴνγὰρσυγγένειανπρὸςτὸνδίκαιονἀκριβεστέρανἐποίησεκαὶπλειόνωνἐκγονωνἀπέφηνεπρογονονδιὸοὐδὲἁπλῶςεἶπενἈβραὰμἀλλὰΤοῦπατρὸςἡμῶντῶνπιστῶνΕἶτακαὶτῇμαρτυρίᾳἐπισφραγίζειτὸεἰρημένονΚαθὼςγέγραπταιφησὶνὅτιπατέραπολλῶνἐθνῶντέθεικάσεΕἶδεςἄνωθενταῦταοἰκονομούμεναΤὶοὖνφησὶνεἰτῶνἸσμαηλιτῶνἢτῶνἈμαληκιτῶνἢτῶνἈγαρηνῶνἕνεκενταῦταλέγειἂλλὅτιμὲνοὐπερὶἐκείνωνδείξειπροϊὼνσαφέστερονΠοῦγὰρθαυμαστὸντῶνἐξαὐτοῦπατέραεἶναιτοῦτογὰρἕκαστοςκέκτηταιτῶνἀνθρώπωνΤὸδὲπαράδοξονἐκεῖνοἐστινὅτιοὓςοὐκεἶχενἐκφύσεωςτούτουςἀπὸτῆςτοῦΘεοῦδωρεᾶςἔλαβενὭστεεἰβούλειπιστεῦσαιὅτιἐτιμήθηὁἈβραὰμπίστευσονὅτιπάντωνἐστὶπατήρ

οὐτῶἐκτοῦνόμουμόνονἐκτοῦνόμουλέγειτουτέστιντοὺςἐξἸουδαίωνεἰςτὴνπίστινἐλθόντας

ἀλλὰκαὶτῶἐκπίστεωςἈβραὰμὃςἐστιπατὴρπάντωνἡμῶνκαθὼςγέγραπταιὅτιπατέραπολλῶνἐθνῶντέθεικασετοὺςχωρὶςνόμουπιστοὺςγενομένουςὅραδέπωςλοιπὸνσυνάπτειτοὺςδύολαοὺςκαὶπάντωνποιεῖπατέρατὸνἈβραάμ

Ιωαννουthis attribution is added by a later handκατέναντιοὐἐπίστευσενθεοῦκατέναντιτουτέστινὥσπερὁθεὸςοὐκἐστιμερικόςμερικὸςθεόςθεος added by a later hand in the marginἀλλὰπάντωνθεόςπατήρπατηρ added by a later hand above the lineοὕτωςκαὶὁἈβραὰμπάντωνπατὴρκαὶὥσπερὁθεὸςπάντωνπατὴροὕτωςκαὶὁἈβραὰμπάντωνπατήρ

Φωτιουthe scholium is added by a later hand in the marginεἰςτὸΚατέναντιοὐἐπίστευσενἐναντίονἐνώπιονεἰςπρόσωπονθεοῦεἰςπρόσωπονγὰρεἴρηταιθεοῦοἷονὡςἐκπροσώπουτοῦθεοῦτὸπατέραπολλῶνἐθνῶντέθεικάσεἐπειδὴγὰρεἶπενκαθὼςγέγραπταιμὴπροσθεὶςποῦγέγραπταιἢπῶςἐπήγαγεντὸκατέναντιθεοῦτὸἀξιοπιστονκαὶβέβαιοντοῦγέγραπταιπαριστῶνκαθὼςγέγραπταικατενώπιονθεοῦτοῦτ'ἔστινεἰςπρόσωπονθεοῦκαὶἐκπροσώπουτοῦθεοῦἀξιοπιστοςἐστιφησὶνἡγραφὴἀμετάπτωτοςβεβαίαθεὸςἐστινἐναὐτῇεἰπὼνπατέραπολλῶνἐθνῶντέθεικάσετὸδὲἑξῆςκαθὼςγέγραπταικατέναντιοὗἐπίστευσεθεοῦὅτιπατέραπολλῶνἐθνῶνκαὶἑξῆς

sκατέναντιοὐἐπίστευσενθεοῦἀντὶτοῦἐνώπιονπρὸπροσώπουοὐἐπίστευσεν

the scholium is added by a later hand in the marginΚαὶπάλινὭσπερὁΘεὸςπατὴρἐστινοὐκατὰτὴνφυσικὴνσυγγένειανἀλλὰκατ’οἰκείωσινπίστεωςοὕτωκαὶαὐτοςἡγὰρὑπακοὴποιεῖπατέραπάντωνἡμῶνἘπειδὴγὰροὐδὲνἐνομιζονεἶναιταύτηντὴνσυγγένειαντὴνπαχυτέρανἐκείνηνκατασχοντεςδείκνυσιταύτηνκυριωτέρανἐπὶτὸνΘεὸντὸνλόγονἀναγαγὼνΚαὶμετὰτούτωνκἀκεῖνοἐμφαίνειὅτικαὶἀμοιβὴντῆςπίστεωςταύτηνἔλαβενὥστεἂνμὴτοῦτοᾖκἂνπάντωνᾖπατὴρτῶντὴνγῆνοἰκούντωντὸΚατέναντιοὐκἔχειχώρανἀλλ’ἠκρωτηρίασταιἡτοῦΘεοῦδωρεὰτὸγὰρκατέναντιὁμοίωςἐστι

τοῦζωοποιοῦντοςτοὺςνεκροὺςκαὶκαλοῦντοςτὰμὴὄνταὡςὄντατὸνμὲντῆςἀναστάσεωςκαταβάλλεταιλόγονπλὴνπροφορωςκαὶεἰςτὸπροκείμενονἐπίστευσενφησινὁἈβραὰμτῶθεῶὅτικαὶτοὺςνεκροὺςζωοποιεῖδιὰτοῦτοκαὶτὸδοῦναιαὐτονσπέρματῶγεγηρακότιὁγὰρτοὺςνεκροὺςζωοποιῶνκαὶτὰμὴὄνταοὐσιῶνπολλῷμᾶλλονδυνήσταιτῶνεκρωμενωδιὰτὸγῆραςσώματιδοῦναισπέρμα

Φωτιουthe scholium is added by a later hand in the marginἀντὶτοῦἐπαγγελίαιςἐπίστευσεπολὺτὸἀνέλπιστονἐχούσαιςκατὰἀνθρώπινονλογισμὸνμόνῃἑδρασθεὶςτῇἐπὶθεὸνἐλπίδι

Σευηριανουsὃςπαρ'ἐλπίδαπαρ'ἐλπίδατῆςοἰκείαςφύσεωςἐπ'ἐλπίδιτῆςτοῦἐπαγγειλαμένουδυνάμεως

ὃςπαρ'ἐλπίδατὴνἀνθρωπίνην

ἐπ'ἐλπίδιτῆιτοῦθεοῦ

ἐπίστευσενεἰςτὸγενέσθαιαὐτονπατέραπολλῶνἐθνῶνκατὰτὸεἰρημένονοὕτωςἔσταιτὸσπέρμασουτῶνκατὰπίστινκαὶἐπαγγελίαντιςδὲαὐτοῦυἱοςδιὰπίστεωςκαὶἐπαγγελίαςδοθεὶςδηλονότιὁἸσαὰκὁγὰρἸσμαὴλκατὰσάρκαἦναὐτοῦ

the scholium is added by a later hand in the marginἐκτοῦΠαρ’ἐλπίδατὴνἀνθρωπίνηνἐπ’ἐλπίδιτῇτοῦΘεοῦΔείκνυσιγὰρκαὶτὸμεγαλεῖοντοῦπράγματοςκαὶοὐπερὶτῶνἐκτοῦἸσμαὴλκαὶτῶνλοιπῶνἦνὁλόγοςἐκεῖνοιγὰροὐκατὰπίστινἀλλὰκατὰφύσινἐτέχθησανἈλλὰκαὶτὸνἸσαὰκεἰςμέσονἄγειοὐγὰρὑπὲρἐκείνωνἐπίστευσεἀλλὰτοῦἀπὸτῆςστείραςγυναικὸςἐσομένουΕἰτοίνυνμισθὸςἐστιτὸπατέραπολλῶνἐθνῶνγενέσθαιἐκείνωντῶνἐθνῶνὑπὲρὧνἐπίστευσεδῆλονὅτικαὶτοῦτοδὴαὐτῶνἑξῆςκαὶμὴἀσθενήσαςτῆπίστειοὐκατενόησεντὸἑαυτοῦσῶμα

the scholium is added by a later hand in the marginΠαρ’ἐλπίδαγὰρτὴνκατὰφύσινλέγειἐπ’ἐλπίδιδὲτῆςΘεοῦὑποσχέσεως

καὶμὴἀσθενήσαςτῆπίστειοὐκατενόησεντὸἑαυτοῦσῶμαἤδηνενεκρωμένονπολλὰμὲνἦντὰἀσθενῆκαὶἀδύναμοναὐτοῦτὴνπίστινγενέσθαιπαρασκευάζονταἂλλοὐδεπρὸςἐνἠσθένησενἡγενναίαψυχὴπρῶτονὅτιπρὸςοὐδεἐντοιοῦτονπαράδειγμαἰδεῖνἠδύνατοἀλλὰπρώτῳἡτῆςπαρ'ἐλπίδαπαιδοποιίαςδέδοταιἐπαγγελίαδεύτεροντὸνενεκρῶσθαιαὐτοῦτῶγερατὸσῶματρίτοντὸσυννεκρωσθαισυννενεκρωσθαιsecond νε added by the same hand above the lineτὴνμήτρανΣάρραςκαὶἀδυνάτωςἔχεινπρὸςπαιδοποιΐαν

ἑκατονταετὴςπουὑπάρχωνκαὶτὴννέκρωσιντῆςμήτραςΣάρραςκαλῶςτὸἑκατονταετήςπουοὐγὰρἦνἑκατονταετὴςἂλλἐνενήκονταἐννέα

εἰςδὲτὴνἐπαγγελίαντοῦθεοῦοὐγὰρἦνἔργωνἡἀποδειξιςἀλλὰψιλὰῥήματα

οὐδιεκρίθητῆἀπιστίαοὐκεἶπενοὐκἐπίστευσενἂλλοὐδιεκρίθητῆἀπιστίατουτέστινοὐδεἐνεδοίασενοὐδεἀμφέβαλεν

ἂλλἐνεδυναμώθητῆπίστειεἰπὼνἐνεδυναμώθηδείκνυσιπολλῷκαμάτῳκαὶδυνάμειψυχῆςκαὶπονωκατορθουμένηντὴνπίστιν

δοὺςδόξαντῶθεῶπωςἐνεδυναμώθηδοὺςδόξανφησιτῶθεῶτουτέστινοὐπεριεργασάμενοςπωςἐγχωρεῖτοῦτογενέσθαιἂλλεὐθὺςπιστεύσαςκαὶεὐλογήσαςὡςεὐεργέτηντὸνθεὸνὡςἤδεδεδωκότατὸεπαγγειλατο

καὶπληροφορηθεὶςὅτιὁἐπήγγελταιδυνατὸςἐστικαὶποιῆσαιοὐκεἶπενπιστεύσαςἂλλἐμφαντικώτερονπληροφορηθείς

Ιωαννουthe scholium is added by the same hand in the marginἄρατὸμὴπεριεργάζεσθαιδοξάζεινἐστιντὸνθεὸνὥσπεροὖντὸπεριεργάζεσθαιπλημμελεῖν

διὸκαὶἐλογίσθηαὐτωεἰςδικαιοσύνηνὁρᾷςὅτιἀπὸπίστεωςἐδικαιώθη

οὐκἐγράφηδὲδι'αὐτονμόνονὅτιἐλογίσθηαὐτωἀλλὰκαὶδι'ἡμᾶςοἷςμέλλειλογίζεσθαιεἶταἵναμὴλέγωσινοἱἀκροαταὶκαίτιπρὸςἡμᾶςἐκεῖνοςγὰρἐδικαιώθηἐπάγειὅτιταῦταοὐχάρινμόνουτοῦπατριάρχουγέγραπταιἀλλὰκαὶδι'ἡμᾶςἵναπαράδειγματὸνἈβραὰμἔχοντεςπιστοίτεὁμοίωςγινώμεθακαὶὁμοίωςἡμῖνἡπίστιςεἰςδικαιοσύνηνλογίζηται

τοῖςπιστεύουσινἐπὶτὸνἐγείρανταIησουντὸνκύριονἡμῶνἐκνεκρῶνὃςπαρεδόθηδιὰτὰπαραπτώματαἡμῶνεὐφυῶςεἰσέβαλενεἰςτὸνπερὶτοῦκυρίουλόγονκαίφησινοὐδιὰτὰςοἰκείαςἁμαρτίαςἀπέθανενἐπεὶοὔτεἀναστῆναιαὐτονἔδειὥσπεροὐδεπρὸτούτουτιςἀλλὰδιὰτὰςἡμῶνἁμαρτίαςἵναἡμᾶςἀπαλλάξηαὐτῶν

καὶἐγερθῇδιὰτὴνδικαίωσινἡμῶνἵναφησιδικαιώσῃἡμᾶςκαὶἀπαλλάξηἁμαρτιῶνοὐγὰρδιὰτοῦτοοἰκειωσάμενοςτὰςἁμαρτίαςἡμῶνδίκηνθανάτουδέδωκενὑπὲρἡμῶνἵναἡμᾶςὑπευθύνουςκαὶχρεωσταςἔχειἔχῃη added by a later hand above the original ειθανάτουἂλλἵναδικαιώσῃἡμᾶςκαὶτέλεονἀνευθύνουςἀφῇ

δικαιωθέντεςοὖνἐκπίστεωςεἰρήνηνἔχωμενπρὸςτὸνθεόνπωςδὲἄντιςεἰρηνέυοιπρὸςτὸνθεὸνἀκολουθῶνταῖςἐντολαῖςαὐτοῦὡςὅγεἁμαρτάνωνπολεμεῖθεῶ

διὰτοῦκυρίουἡμῶνἸησοῦΧριστοῦεἰγὰρδι'αὐτοῦτῶνπρογενομένωνἐλυτρώθημενἁμαρτιῶνδι'αὐτονπάλινκαὶτῆςεἰςαὐτονπίστεωςμενοῦμενμὴἁμαρτάνοντεςκαὶγὰρεὐχερὲςμᾶλλονφυλάξαιἡκτήσασθαιτὰἀγαθὰτῆαὐτοῦσυνεργίᾳ

δι'οὐκαὶτὴνπροσαγωγὴνἐσκήκαμενδι'αὐτοῦγὰρπροσήχθημεντῶπατρὶεἰοὖνμακρὰνὄντεςἐγγὺςεγεγονειμεντῶθανάτῳαὐτοῦπολλῷμᾶλλονἐγγὺςὄντεςειρηνευσοιμενπρὸςαὐτονχάριτιΧριστοῦ

τῆπίστειεἰςτὴνχάρινταύτηνθεὶςτὰτοῦΧριστοῦκαὶτὰἡμῶντίθησινπρὸςγὰρτὰςἀφάτουςδωρεᾶςτοῦΧριστοῦἡμεῖςοὐδὲνπλὴνπίστεωςεἰσηνέγκαμεν

ἐνἡἑστήκαμενκαὶκαυχώμεθαἐπ'ἐλπίδιτῆςδόξηςτοῦθεοῦτουτέστιντὸκαταζιωθηναιτῆςτοῦθεοῦγνώσεωςτὸπροσαχθῆναιαὐτωτὸἁμαρτιῶνἀπαλλαγῆναικαὶὅσατὸβάπτισμαχαρίζεταιτὸδὲἑστήκαμενβεβειοτηταδηλοῖ

οὐμόνονδὲἀλλὰκαὶκαυχώμεθαἐνταῖςθλίψεσινεἰδότεςὅτιἡθλῖψιςὑπομονὴνκατεργεζεταιἡδὲὑπομονὴδοκιμήνοὐμόνονδέφησινἐπὶτοῖςδοθεισινκαὶτοῖςμέλλουσινἀγαθοῖςκαυχώμεθαἀλλὰκαὶἐντοῖςἐναντίοιςείναιδοκοῦσινοἷονταῖςθλίψεσίτιδήποτεὅτιπρὸςὑπομονὴνἡμᾶςἀλείφουσιντιδὲτῆςὑπομονῆςτὸκέρδοςδοκίμουςφησιποιεῖτιδὲτοῦγενέσθαιδοκίμουςτὸὄφελοςἐλπίδαἡμῖνπροξενεῖτῶνμελλόντωνἀγαθῶνὁδέγεἐλπίζωνταῦταοὐκἂνκαταισχυνθείηὁμὲνγὰρἐπὶἄνθρωπονἐλπίζωνἴσωςκαὶψευσθείητῆςἐλπίδοςὁδὲἐπὶθεῶοὐκέτιπλὴνοὐμόνονφησινἐνοἷςἑστήκαμενἀγαθοῖςἀλλὰκαὶἐντοῖςπροσδοκωμένοιςὡςἤδηπαροῦσικαυχώμεθατοῦτογὰρπίστεωςἀκριβοῦςκαλῶςδὲδόξηςεἶπενεκβαινονταγὰρτὰἐπαγγελλόμεναδοξάζεσθαιτὸνἐπαγγειλάμενονπαρασκευάζει

ἡδὲδοκιμὴἐλπίδαἡδὲἐλπὶςοὐκατάισχυνειἄραγεοἱκακῷσυνειδότιπληττόμενοιοὐδεἐλπίζουσινἀντίδοσινἀγαθοῦκαὶκακοῦὁγὰρβούλεταιἕκαστοςτοῦτοκαὶνομίζει

ὅτιἀγάπητοῦθεοῦἐκκέχυταιἐνταῖςκαρδίαιςἡμῶνδιὰπνεύματοςἁγίουτοῦδοθέντοςἡμῖνκαὶπόθενφησιδῆλονὅτιἐκεῖδώσειἡμῖνἀγαθὰὁθεὸςπόθενἐξὧνἐνταῦθαδέδωκέντιδὲἔδωκεντὸπνεῦμάφησινὅπερἐκμόνηςἀγάπηςθεοῦἧςἠγάπησενἡμᾶςἐπεφοίτησενἡμῖνοὐγὰρἡμεῖςοἰκείοιςκατορθώμασινἐπεσπασάμεθατὴνχάριντοῦπνεύματος

Οικουμενιουκαλῶςδὲτὴνἀγάπηντοῦθεοῦἡἐστινἡδόσιςτοῦπνεύματοςεἶπενἐκκεχύσθαιοἷονδαψιλῶςδεδόσθαιἐνταῖςκαρδίαιςἡμῶννοητὴγὰρἡἐνοίκησιςτοῦπροσκυνητοῦκαὶτρισαγίουπνεύματοςκαινῷμόνῳκαὶκαρδίακαταλεπτη

ἔτιγὰρΧριστὸςὄντωνἡμῶνἀσθενῶνκατὰκαιρὸνὑπὲρἀσεβῶνἀπέθανενμόλιςγὰρὑπὲρδικαίουτιςἀποθανεῖταιὑπὲργὰρτοῦἀγαθοῦτάχατιςκαὶτολμᾷἀποθανεῖνεἰπὼντοῦἁγίουπνεύματοςτὴνδόσινμεταβαίνειεἰςτὸνθεόν

continues from previousτὰμέλλονταπιστωσάμενοςἐκτῆςτοῦἁγίουπνεύματοςδωρεᾶςνυνκαὶἐκτοῦθανάτουτοῦΧριστοῦπιστοῦταιεἰγάρφησινὑπὲρἀνδρὸςἐναρέτουοὐκἄντιςἕλοιτοἀποθανεῖνσκοπεῖμοιτοῦδεσπότουτὴνἀγαθότηταὅτιτὸνυἱονὑπὲρἀσεβῶνἔδωκεντῆἁμαρτία

Οικουμενιουthe scholium is added by the same hand in the marginτουτέστικατὰτὸνεὔκαιρονκαὶπροσήκοντακαιρὸνκαὶχρόνον

συνίστησιδὲτὴνἑαυτοῦἀγάπηνεἰςἡμᾶςὁθεὸςὅτιἔτιἁμαρτωλῶνὄντωνἡμῶνΧριστὸςὑπὲρἡμῶνἀπέθανενσυνίστησινβεβαιοῖδείκνυσι

πολλῷοὖνμᾶλλονδικαιωθέντεςνυνἐντῶαἵματιαὐτοῦσωθησόμεθαδι'αὐτοῦεἰγὰρτότεφησιοὐπεριεῖδενὅτεκαὶἁμαρτωλοὶἦμενκαὶχρείαἦνπρὸςτὸσῶσαικαὶτοῦθανάτουτοῦυἱοῦαὐτοῦπόσῳμᾶλλοννυνοὐπερὶιδοιἀλλὰσώσειὅτεοὔτεἁμαρτωλοὶἐσμενδικαιωθέντεςτῶαἵματιΧριστοῦοὔτεἔτιχρείαθανατωθῆναιτὸνυἱοναὐτοῦ

ἀπὸτῆςὀργῆςτῆςμελλούσηςκολάσεως

εἰγὰρἐχθροὶὄντεςκατηλλάγημεντῶθεῶδιὰτοῦθανάτουτοῦυἱοῦυἱονοriginal final υ changed in ν by the addition of a vertical stroke by a later handαὐτοῦπολλῷμᾶλλονκαταλλαγέντεςσωθησόμεθαἐντῆιζωὴαὐτοῦοὐκέτιγάρφησινχρείαὡςτὸπρότερονδοῦναιτὸνυἱονεἰςθάνατονἀλλὰζῶντοςἔσταιἡσωτηρίαοὐδὲνοὖνφησιδυσχερές

οὐμόνονδὲἀλλὰκαὶκαυχώμενοιἐντῶθεῶδιὰτοῦκυρίουἡμῶνἸησοῦΧριστοῦἵναμὴἐρυθριῶμενκαὶἀδημονῶμενὅτιτοσοῦτονγεγόναμενἀσεβεῖςὡςχρείαγενέσθαικαὶτοῦθανάτουτοῦυἱοῦυἱονοriginal final υ changed in ν by the addition of a vertical stroke by a later handπρὸςτὸσωθῆναιἡμᾶςἐπάγειοὐμόνονδὲἐσώθημενφησινἀλλὰκαὶκαυχᾶσθαιὀφείλομεντοιγαροῦνκαὶκαυχώμεθαὅτιὅλωςἀπέθανενΧριστὸςὑπὲρἡμῶνὄντωνἀσεβῶντοῦτογὰρτὴνἄγαντοῦπατρὸςἀγάπηνδηλοῖὅτικαὶὑπὲρἀσεβῶντὸνυἱονἔδωκεντοὺςδὲἀγαπωμένουςὑποθεοῦοὐκἐγκαλύπτεσθαιοὐδεἀδημονεῖνἀλλὰἀγάλλεσθαικαὶκαυχᾶσθαιπροσήκει

δι'οὐνυντὴνκαταλλαγὴνἐλάβομεντὴνοἷονοἰκείωσινκαὶτὸδιαλλαγῆναιἡμῖνὀργιζόμενοντὸνθεόν

διὰτοῦτοὥσπερδι'ἑνὸςἀνθρώπουἡἁμαρτίαεἰςτὸνκόσμονεἰσῆλθενκαὶδιὰτῆςἁμαρτίαςὁθάνατοςκατασκευάσαςἄνωπολλαχῶςτὸδεδικαιῶσθαιἡμᾶςτῆτεμετουσίᾳτοῦπνεύματοςκαὶτῶθανάτῳτοῦυἱοῦνυνκαὶἐκτοῦεὔλογοαὐτοκατασκευάζειὅτίφησικαὶεὔλογονἦντοὺςδι'έναανθρωοπονἁμαρτωλοὺςκαὶθνητουςγενομένουςἐπεὶἐζηλώσαμεναὐτοῦτὴνπαρακοὴνδιὰτὸνἕναἄνθρωποντὸνκύριονδηλάδησωθῆναιδικαιωθένταςκαὶἀπαθανατισθέντας

καὶοὕτωςεἰςπάνταςἀνθρώπουςὁθάνατοςδιῆλθενἐφ'ὦπάντεςἥμαρτονἐφ'ὦἈδὰμδι'ὃνἈδὰμἡὅτιἐπ'αὐτωκαὶοἱἄλλοι

continues from previous; the attribution Οικου(μενιου) is added by a later handἵναμήτιςἀδικίανἐγκαλέσῃτῶθεῶὅτιτοῦἈδὰμπταίσαντοςἡμεῖςἀποθνήσκομενἐπάγειἐφ'ὦπάντεςἥμαρτονὡσεὶἔλεγεναὐτοςμὲντὴνἀρχὴνπαρέσχενκαὶτὴναἰτίανὅτιπάντεςἡμάρτομενκατὰὁμοίωσιναὐτοῦ

ἄχριγὰρνόμουἁμαρτίαἦνἐνκόσμῳἁμαρτίαδὲοὐκἐλλογεῖταιμὴὄντοςνόμουθέλειδεῖξαιὅτιοὐτοσοσυτονδιὰτὰςἁμαρτίαςἡμῶνἀποθνήσκομενὅσονδιὰτὸνἈδὰμχώραντῶθανάτῳπαρεχηκοταἐκτῆςπαρακοῆςκαίφησινἦνμὲνἐντοῖςἀνθρώποιςκαὶπρὸτοῦνόμουἁμαρτίαπλὴνοὐκἐλογίζετοαὐτοῖςδιὰτὸμὴείναινόμοντὸνἀπαγορεύοντατὴνἁμαρτίανμὴλογιζομενηςοὖντῆςἁμαρτίαςἀπέθνησκονοἱἄνθρωποίτιδήποτεἄραοὐπρόδηλονὅτιδιὰτὴντοῦἈδὰμκατάκρισιν

Οικουμενιουcontinues from previousὅραδὲτὴνἀσφάλειαντοῦἀπόστολοἵναμὴδόξωμενλοιπὸνἀδικεῖσθαιδι'ἄλλονἀποθνήσκοντεςεἶπενἁμαρτίαἦνἐνκόσμῳεἰκαὶμὴἐλογίζετοτοιγαροῦνοὐμόνονδιὰτὸνἈδὰμἀλλὰκαὶδιὰτὴνἁμαρτίανἀπεθνήσκομεν

continues from previous; Οικου(μενιου) added by a later hand in the marginἐγὼνομίζωἁμαρτίανλέγειναὐτονἐνταῦθατὴνἐκτῆςπαραβάσεωςτοῦΜωϋσέωςνόμουκαὶτῶνἐκεῖσεἐπιταγμάτωνσυνισταμένηνοἷοντοῦδεῖνπεριτέμνεσθαιτοῦσαββατίζεινκαὶτάδεμὲνἐσθίειντῶνδὲἀπέχεσθαιἐπεὶἡκαθόλουἁμαρτίαἦνκαὶαυτὴτῆτῶνἀνθρώπωνφύσειγινωσκομένηκαὶἦνκαὶενελλογειτοοἷονἀνδροφονίακλοπὴπαιδοφθορίακαὶτὰὁμοίακαὶμάρτυρεςτούτωνΚάϊνΛάμεχοἱἐπὶτοῦκατακλυσμοῦοἱΣοδομῖταιἐπὶγὰρτούτωντῶνἁμαρτιῶνκαὶὁφυσικὸςἔκειτονόμοςὁγὰρδημιουργὸςπαράγωνεἰςγένεσιντὸνἄνθρωποντῶντεπρακτέωντῶντεοὐπρακτέωνφυσικήντιναγνῶσινεντεθεικενφασὶδέτινεςτῶνπατέρωνὧνκαὶΓρηγόριοςὑπάρχειἐντῶτοῦἀνθρώπουπονηματικαὶτὴνἐντολὴντὴνδοθεῖσαντῶἈδὰμμὴφαγεῖνἐκτοῦγινώσκεινκαλὸνκαὶπονηρὸνξύλουνόμονείναιἁμαρτιῶντούτωνδὴτῶνκαθόλουἀπείργοντατὸγὰρξύλοντὸποιητικὸντὴνγνῶσιντοῦκαλοῦκαὶπονηροῦἁμαρτίανείναιἐδέξαντο

the scholium is added by a later hand in the marginἌχριγὰρνόμουεἰπὼνἐφ'ᾧπάντεςἥμαρτονἵναμήτιςεἴπῃκαὶπῶςἦνἁμαρτεῖννόμουμὴὄντοςαὐτὸςγὰρσὺἀνωτέρωἔφηςὅτιοὗοὐκἔστινόμοςοὐδὲπαράβασιςπαραβάσεωςδὲμὴοὔσηςοὐδὲἁμαρτίαδηλονότιπῶςοὖνδιῆλθενὁθάνατοςεἰςἀντὶτῆςἐφ'ᾧπάντεςἥμαρτονἵναοὖνμὴᾖτιςλέγωντοῦτοπρολαβὼνλύειτὴνἀπορίανκαίφησινὅτιἦνκαὶπρὸτοῦνόμουἐπράττετογὰρκαὶτὸπραττόμενονοὐκἔστιμὴγενέσθαιἦνοὖνἡἁμαρτίαἀλλ'οὐχοὕτωπᾶσινἐλογίζετοοὐδ'εἰςὅσονχωρεῖτιμωρίαςτῶνἁμαρτανομένωνἕκαστονἐγνωρίζετοτοῦδὲνόμουτάξαντοςκαὶὁρίσαντοςτὰςτιμωρίαςκαὶδιὰτῆςποινηλασίαςἐκδηλοτεροναὐτὰςκαταστήσαντοςκαὶτὰμεγέθητῶνἁμαρτημάτωνἐμφανίσαντοςμᾶλλονκαὶπᾶσινἐγένοντογνώριμοικαὶσυνετῷκαὶἀσυνέτῳκαὶνέῳκαὶπρεσβύτῃκαὶγυναικὶκαὶἀνδρὶδιὰτοῦτοοὖνπρὸτοῦνόμουοὐχὁμοίωςἐλογίζετοἡἁμαρτίαὅτιτεοὐχὥριστοἡτιμωρίακαὶὅτιοὐδὲτὸμέγεθοςαὐτῶνἐγινώσκετοἀκριβῶςκαὶὅτιοὐδὲκατὰπόδαςἠκολούθειτοῖςπλημμελοῦσινἡτιμωρίαἐπεὶὅτιἦνἁμαρτίακαὶὅτιεἰκαὶμετὰπολλῆςἀνοχῆςκαὶμακροθυμίαςὅμωςἐπιμενοντωναὐτῶνκαὶἀνιάτωςἐχοντωναἱτῶνδικῶνεἰσπράξειςἐγένοντομαρτυρεῖσαφῶςτάτεΣοδομητῶνπάθηκαὶπρόγετούτωντὸκοινὸνναυάγιονὁκατακλυσμὸςκαὶτοιαῦταἕτεραἦνοὖνἁμαρτίαπρὸτοῦνόμουκαὶἐλογίζετοἀλλ'οὐχοὕτωςὡςμετὰτὸννόμονὥστεἄμφωκαλῶςἔχεικαὶτὸδιῆλθενεἰςπάνταςἀνθρώπουςὁθάνατοςἐφ'ᾧπάντεςἥμαρτονκαὶτὸοὗγὰροὐκἔστιννόμοςοὐδὲπαράβασιςλέλυταιγὰρτὸδοκοῦνἀντιπίπτεινδιὰτοῦεἰπεῖντὸνθεσπέσιονΠαῦλονἄχριγὰρνόμουἁμαρτίαἦνἐνκόσμῳκαὶἑξῆς

ἂλλἐβασίλευενὁθάνατοςἀπὸAδαμεἱρμόνφησινλαβὼντὴνἈδὰμπαράβασιν

Φωτιουthe scholium is added by a later hand in the marginἈλλ'ἐβασίλευσενὁθάνατοντοῦτ'ἔστινεἰςἔννομονἐξουσίανἐλογίσθηαὐτῷἡτυραννὶςτῷτεχρόνῳσεμνυνομένηκαὶτοῖςἡμῶνἁμαρτήμασικρατυνομένηἀπὸἈδὰμφησὶτοῦκατὰπαράβασινἐντολῆςνενομοθετημένηςἁμαρτήσαντοςἀπὸἈδὰμοὖνὁθάνατοςἐβασίλευσετοῦτ'ἔστικατ'ἐξουσίανπολλὴνἐκράτησεκαὶἐπὶτοὺςμὴἐπὶτῷὁμοιώματιτοῦἈδὰμἁμαρτήσανταςμέχριτίνοςμέχριτοῦΜωσέωςοἱγὰρμεταξὺἈδὰμκαὶΜωσέωςἥμαρτονμὲνἀλλ'οὐχὶἐπὶτῶὁμοιώματιτῆςτοῦἈδὰμπαραβάσεωςὁμὲνγὰρὡρισμένηνκαὶνομοθετηθεῖσανἐντολὴνθεοῦπαρέβηκαὶἥμαρτενοἱδὲἡμάρτανοντὸναὐτοδίδακτοντῆςφύσεωςἐνυβρίζοντεςοὐμήνγενόμονεἰσαχθένταῥητῶςπαραβαίνοντεςκαὶοἱμὲνμέχριΜωσέωςοὕτωςἡμάρτανονἀπὸδὲΜω̈σέωςμέχριτῆςπαρουσίαςΧριστοῦκατὰὁμοιοτητατῆςτοῦἈδὰμπαραβάσεωςἡμάρτανοννόμουςγὰρῥητοὺςκαὶνόμουςἐκθεοῦδιὰΜωσέωςδοθένταςπαραβαίνοντεςἡμάρτανονἐβασίλευσεδὲὁθάνατοςεἰπὼνἀπὸἈδὰμμέχριΜωϋσέωςκαὶἐπὶτοὺςμὴἐπὶτῷὁμοιώματιτῆςπαραβάσεωςἈδὰμἁμαρτήσανταςοὐκἐξάγειτοὺςἐξἐκείνουμέχριΧριστοῦἡμαρτηκοταςπῶςγὰρἂνἐξῆγετοὺςμᾶλλονἐοικοταςταῖςπαραβάσεσιτῇτοῦἈδὰμἁμαρτίᾳοὐκἐξάγειτοίνυντούτουςτῆςτοῦθανάτουβασιλείαςκαὶἐπικρατείαςἀλλὰδιὰτοῦεἰπεῖνκαὶἐπὶτοὺςμὴκατὰὁμοιοτητατοῦἈδὰμἁμαρτήσανταςτῇπροσρήσειτοῦκαὶἐκείνουςμάλισταπαρεδήλωσενοἷονοὐμόνονἐπὶτῶνκατὰὁμοιοτητατοῦἈδὰμἁμαρτησάντωνἐβασίλευσενὁθάνατοςἀλλὰκαὶτῶνμὴἐπὶτῷὁμοιώματιαὐτοῦἁμαρτησάντωνἢοὖνοὕτωῥητέονἢἐνὑπερβατῷνοήσανταςτὸἐπὶτῷὁμοιώματικαὶσυμφράσανταςτὸἐπὶτῶιτὸὁμοιώματιτὸῥητὸντὸντρόποντοῦτονἀλλ'ἐβασίλευσενὁθάνατοςἀπὸἈδὰμἐπὶτῷὁμοιώματιτῆςπαραβάσεωςἈδὰμμέχριΜωσέωςκαὶἐπὶτοὺςμὴἁμαρτήσανταςοὕτωοὖνσυντάξανταςδεῖτὸννοῦνἀναπτύξαι

continues from previousἈλλ'ἐβασίλευσενὁθάνατοντρίαἐστὶνἐντούτοιςτοῖςπαραβολικῶςἀλλήλοιςπαρατεθεῖσινὁμοιοτηςτιςἐναντιοτηςὑπερβολὴκατὰτὴνὁμοιοτηταἐναντιοτηςμὲνἁμαρτίαἀναμάρτητονἔχθραπρὸςθεὸνκαταλλαγὴπρὸςθεὸνκατάκριμαδικαίωμαἀπώλειακαὶπτῶμακαὶθάνατοςσωτηρίαζωὴκαὶἀνάστασιςἡμὲνοὖνἐναντιοτηςἐντούτοιςἡδὲὁμοιοτηςὥσπερδι'ἑνὸςτοῖςπᾶσιτὰχείρωσυνέπεσενοὕτωδι'ἑνὸςτὰἀμείνωτοῖςπᾶσινἐπιγέγονενἡδὲὑπερβολὴὅτιἐπὶμὲντῶνχειρόνωνσυνέπραξαντῷἑνὶοἱπολλοὶἐπὶτὸμετασχεῖναὐτοῖςτῶνκακῶνἐπὶδὲτῶνἀμεινονωνοὐδεὶςσυνέπραξενἀλλὰμόνουτοῦἑνὸςΧριστοῦτὸχάρισμαγέγονενὥστεοὐχὁμοίωςκαὶἐπ'ἴσηςἀλλὰκαθ'ὑπερβολὴνκαὶἐκπερισσείαςἡὁμοιοτηςπάλινδιὰτοῦἈδὰμτῶνχειρόνωνεἰσαχθέντωνοὐκἀνῃρέθημόνονταῦταἅπερὡςἐνἐναντίοιςὅμοιονκαὶἀνάλογονἀλλὰκαὶἐπεδοθηπαρὰΧριστοῦτὰἀμείνωὅπερτὴνὑπερβολὴνκαὶτὴνπερισσείανπαρίστησι

μέχριΜωσέωςκαὶἐπὶτοὺςμὴἁμαρτήσανταςἐπὶτῶιομοιοωματιτῆςπαραβάσεωςἈδάμμωσέαφησιπᾶσαντὴνπαλαιὰνὡςἐκεῖεἰΜωσέωςοὐκακουσιτὸνοὖνἄχριτῆςἐπιδημίαςτοῦΧριστοῦχρόνονΜωσέαλέγειφησινοὖνὅτιἄχριτῆςπαλαιᾶςδιαθήκηςἐπεκράτειὁθάνατόςνυνγὰρἐντῆνέαχάριτιΧριστοῦλέλυταιτῶαἵματιτοῦθεοῦἡμῶνμὴἁμαρτήσανταςδέφησιντοὺςπρὸτοῦνόμου

Οικουμενιουcontinues from previousοὐκἐπειδὴοἱπρὸτοῦνόμουοὐχἡμάρτανονμᾶλλονγὰρἐκεῖνοιτῶνμετὰτὸννόμονἀλλὰδιὰτὴναἰτίανἦναὐτοςεἶπενὅτιἁμαρτίαμὲνἦνκαὶἐνηργεῖτοπαρὰτῶνἀνθρώπωνοὐκἐλογίζετοδὲαὐτοῖςδιὰτὸμὴείναινόμοντὸντὴνἁμαρτίανἀπαγορεύονταὅσονοὖνπρὸςτὸμὴλογίζεσθαιπρὸτοῦνόμουτὴνἁμαρτίανἁμαρτίαγάρφησινοὐκἐλλογεῖταιμὴὄντοςνόμουἀναμάρτητοἦσαντὸτηνικάδεοἱἄνθρωποικαίτοιἁμαρτάνοντες

ὃςἐστιτύποςτοῦμέλλοντοςὅςφησινἈδὰμτύποςἦντοῦμέλλοντοςἔρχεσθαιτουτέστιντοῦΧριστοῦπωςὥσπερφησιτῶθανάτῳτοῦἈδὰμπάντεςἀπέθνησκονοὕτωςτῶθανάτῳτοῦΧριστοῦπάντεςζησόμεθακαὶἀναστησομεθαὁοὖντύποςἐκτοῦἐναντίουσυμβέβηκεν

Ιωαννουthe scholium is added by the same in the marginsὃςἐστιτύποςτοῦμέλλοντοςὥσπερἐκεῖνοςτοῖςἐξαὐτοῦκαίτοιγεμὴφαγοῦσινἀπὸτοῦξύλουγέγονεναἴτιοςθανάτουδιὰτὴνβρῶσινεἰσαχθέντοςοὕτωςκαὶὁΧριστὸςτοῖςἐξαὐτοῦκαιτοιγεμὴδικαιοπραγησασινγέγονενπρόξενοςδικαιοσύνης

ἂλλοὐχὡςτὸπαράπτωμαοὕτωκαὶτὸχάρισμαεἰγὰρτῶτοῦἑνὸςπαραπτώματιοἱπολλοὶἀπέθανονὅρατιλέγειοὐχοὕτωςφησινἰσχύειτὸπαράπτωματοῦἈδὰμκαίτοιτοῦἈδὰμὅσοντὸχάρισματοῦθεοῦεἰοὖντοσοῦτονἴσχυσεντὸπαράπτωματοῦἈδὰμκαίτοιοσον το χαρισμα του θεου ει ουν τοσουτον ισχυσεν το παραπτωμα του Αδαμ added by the same hand in the margin, with marking dotsἀσθενὲςὃνκαὶκατὰπολὺἡττώμενοντῶχαρίσματιτοῦθεοῦώστεκαὶτοὺςμὴἁμαρτήσανταςθανατῶσαιπόσῳμᾶλλονυπερισχυσειςτὸχάρισματοῦθεοῦκαὶτοὺςμὴκατορθώσανταςζωοποιῆσαιτῆἀναστάσει

Οικουμενιουcontinues from previousβούλεταιδεῖξαιμείζοναἐνεργήσασαντὴντοῦΧριστοῦχάρινηνπερἐνήργησεντὸτοῦἈδὰμπαράπτωμακαίπωςτοῦτοκαὶγὰρὁρῶμεντὰἴσαἐνεργήσανταεἰκαὶἐναντίατὰἐνεργηθένταὥσπεργὰρἡὑπακοὴτοῦΧριστοῦεἰςπάνταςἀνθρώπουςπαρεπεμψεντὴνζωὴνκαὶτὴνἀνάστασιντὸνἴσοντρόπονκαὶἡπαρακοὴτοῦἈδὰμεἰςπάνταςἀνθρώπουςπαρεπεμψεντὸνθάνατόνπωςοὖνφησιοὐχὡςτὸπαράπτωμαοὕτωςκαὶτὸχάρισμα

Οικουμενιουcontinues from previousκαὶοὕτωςἔχοντοςτοῦπράγματοςκαθὼςεἶπαςμεῖζονἐνήργησενἡχάριςτοῦθεοῦκαὶοὐκατὰτοῦτολέγωμεῖζονὡςἄντιςοἰηθείηκαθ'ὁμεῖζονκαὶδιαφορωτέραἡζωὴτοῦθανάτουἂλλὅτικαὶαὐτωτῶἔργῳκαὶτῆἐνέργειαμεῖζονεἰργάσατοἡΧριστοῦὑπακοὴτῆςἈδὰμπαραβάσεωςπωςὅτιὁμὲνθάνατοςὁτὴνἀρχὴνἐκτοῦἈδὰμλαβὼνσυνεργίανἔσχενκαὶτὴνἡμῶνἁπάντωνἁμαρτίανἵνακατὰπάντωνἰσχύσῃοὐπάντωςἰσχύεινμέλλωνεἰκαθαροὶπαντὸςῥύπουἔμεινανοἱἄνθρωποιἡδέγεΧριστοῦχάριςκαὶἄνευτῆςἡμῶνσυνερεργιαςεἰςπάνταςἀφίκετοκαὶτοῦτοδηλοῖτὸτὴνχάριντῆςἀναστάσεωςμὴμόνονεἰςτοὺςπιστοὺςἐνεργεῖσθαιτοὺςοἷονδόξανταςτὴνπίστινσυνεισφέρεινἀλλὰκαὶεἰςτοὺςἀπίστουςοἷονΙουδαδιουςκαὶἝλληναςμεῖζονοὖντὸμὴπροσδεηθὲντῆςἀφ'ἡμῶνσυμμαχίαςτοῦδεηθέντοςκαὶτῆςἡμῶναὐτῶνεἰςτὸἴσχυσασυνεργιας

πολλῷμᾶλλονἡχάριςτοῦθεοῦκαὶἡδωρεὰἐνχάριτιτῆτοῦἑνὸςἀνθρώπουἸησοῦΧριστοῦεἰςτοὺςπολλοὺςἐπερίσσευσενοὐμόνονφησιἡχάριςτοῦπατρὸςἀλλὰδὴκαὶτοῦυἱοῦτοῦτοδὲκατασκευαστικὸνἐστιτοῦδυνατὸὅτίφησιχάριςπατρὸςκαὶυἱοῦὅπουδὲπατὴρκαὶυἱοςεὔδηλονὅτικαὶτὸπνεῦμαπάνταςδύναταισῶσαι

καὶοὐχὡςδι'ἑνὸςἁμαρτήσαντοςτὸδώρηματὸμὲνγὰρκρίμαἐξἑνὸςεἰςκατάκριματὸδὲχάρισμαἐκπολλῶνπαραπτωμάτωνεἰςδικαίωμακαὶοὐχὥσπερφησινἡἁμαρτίατοῦἈδὰμοὕτωςκαὶἡδωρεὰτοῦθεοῦἂλλἡδωρεὰμεῖζόνπωςτὸμὲνγὰρκρίματουτέστιντὸκατάκριμαἐκτοῦἑνὸςτοῦἈδὰμεἰςπάνταςἦλθενἀνθρώπουςτὸδὲχάρισμακαὶἡδωρεὰτοῦθεοῦτοσοῦτονὑπερίσχυσενώστεκαὶαὐτὴντὴντοῦἈδὰμἁμαρτίανἐξαλεῖψαικαὶοὐμόνονἐκείνηνἀλλὰκαὶτὰλοιπὰἁμαρτήματατῶνἀνθρώπωνἅπερμετὰτὴνἁμαρτίανἐκείνηνἥμαρτονκαὶοὐτοῦτομόνονἀλλὰκαὶεἰςδικαίωματουτέστινεἰςδικαιοσύνηνἅπανταςἤγαγενπολὺδὲτὸμέσονἀμνηστίαςἁμαρτιῶνκαὶδικαιοσύνης

continues from previousκαὶοὐχοὕτωςφησιτὸδώρημαὡςἡδιὰτοῦἑνὸςἁμαρτήσαντοςπαράβασιςκαὶἁμαρτίαἂλλἡδωρεάφησιπολλῷμᾶλλον

εἰγὰρτῶτοῦἑνὸςπαραπτώματιὁθάνατοςἐβασίλευσενδιὰτοῦἑνόςπάλιντοῦτοκατασευαζεικαίφησινεἰγὰρτῶπαραπτώματιτοῦἈδὰμδιὰτὸνὲναὐτονὁθάνατοςἐβασίλευσενπολλῷμᾶλλονἡμεῖςοἱτὴνχάρινλαβόντεςκαὶτὴνδωρεὰνκαὶτὴνδικαιοσύνηνοὐχυπαχθησωμεθαθανάτῳἀλλὰζήσωμεν

ΟικουμενιουπολλῷμᾶλλονοἱτὴνπερισσείαντῆςχάριτοςκαὶτῆςδωρεᾶςτῆςδικαιοσύνηςλαμβάνοντεςἐνζωὴβασιλεύσουσιδιὰτοῦἑνὸςἸησοῦΧριστοῦπερισσείανφησιτὴνδαψίλειαντοῦτοδὲκατασκευαστικὸνἐστιτοῦπάντωςἐνζωὴβασιλεῦσαιὅσωκαὶἡχάριςοὐφειδωλῶςοὐδεμεμετρημένωςἐδόθηἂλλἐκπερισσείας

continues from previousοὐμόνονζήσωμενμόνονἵναζήσωμενινα added by the same hand above the lineἐδόθηἡχάριςτοῦθεοῦκαὶἵναἡἁμαρτίαἀναιρεθῇκαὶἡκόλασιςσυναναιρέθηἂλλἵνακαὶυἱοὶθεοῦγενώμεθακαὶσυγκληρονόμοιΧριστοῦκαὶκληρονόμοιπατρὸςκαὶσύσσωμοιτοῦυἱοῦκαὶἀλλὰμυρίαἀγαθὰδιὰτοῦτόφησινοἱτὴνπερισσείαντῆςχάριτοςλαμβάνοντες

ἄραοὖνὡςδι'ἑνὸςπαραπτώματοςεἰςπάνταςἀνθρώπουςεἰςκατάκριμαοὕτωδι'ἑνὸςδικαιώματοςεἰςπάνταςἀνθρώπουςεἰςδικαίωσινζωῆςπάλιντῶαὐτωἐπαγωνίζεταιλόγῳἐπειδὴγὰρπαράδοξονἐδοκειτῆτοῦἑνὸςἸησοῦΧριστοῦζωὴκαὶδωρεὰκαὶκατορθώματιἅπανσώζεσθαιτὸγένοςτῶνἀνθρώπωνπολλαχῶςαὐτοκατασκευάζει

ὥσπεργὰρδιὰτῆςπαρακοῆςτοῦἑνὸςἀνθρώπουτὸαὐτοπάλινλέγειἐπὶχειρημα

ἁμαρτωλοὶκατεστάθησανοἱπολλοίτουτέστινθανάτῳκαὶκολάσει

continues from previousἡδιὰτὸτάξεικαὶεἰρμῷεἰςπάνταςτοὺςτοῦγένουςδιαβῆναιτὴντοῦπροπάτοροςἁμαρτίανπάντωνκατάτιναμίμησινκαὶδιδαχὴνἐπιτελούντωναὐτήν

οὕτωςκαὶδιὰτῆςὑπακοῆςτοῦἑνὸςδίκαιοικατασταθήσονταιοἱπολλοίὑπήκοοςγὰργέγονετῶπατρὶμέχριθανάτουθανάτουδὲσταυροῦ

νόμοςδὲπαρεισῆλθενἵναπλεονάσῃτὸπαράπτωμακαθαίρειτοῦνόμουτὴνδόξανπρὸςἸουδαίουςγὰρἦνὁἄγωναὐτωκαίφησινοὐμόνονοὐδὲνἡμᾶςὤνησενὁνόμοςἀλλὰκαὶηὔξησεντὰςἁμαρτίαςἐκτοῦπαραβαίνεσθαιτὸδὲἵναοὐκαἰτιολογικῶςκεῖταιἀλλὰτὸὅπωςἐξέβηδηλοῖοὐγὰρδιὰτοῦτοἐδόθηἵναπλεονάσῃτὴνἁμαρτίανἄπαγεἂλλεδοθημενἵνασώσῃκαὶπαιδεύσῃμὴφυλαχθεὶςδὲηὔξησεντὴνἁμαρτίανοὐπαρὰτὴνοἰκείανφύσινἡαυξησιςἀλλὰπαρὰτὴντῶνμὴφυλαξάντωναὐτονραθυμιανκαὶπαράβασιν

Γενναδιουthe scholium is added by the same hand in the marginsνόμοςδὲπαρεισῆλθενἵναπλεονάσῃτὸπαράπτωμαἔοικεντοῦτοτῆπρὸςΓαλάταςὁνόμοςτῶνπαραβάσεωνχάρινπροσετέθητὸγὰρἵνακἀνταῦθακατὰτὸἰδίωματέθεικενσηναίνειδὲτὸἀκολουθοντοῖςγὰρμετὰτὸἈδάμφησιἅπασιμᾶλλονδὲκαὶαὐτωτῶἈδὰμνόμουδοθέντοςἐπλεόνασεντὸπαράπτωμαὅσωγὰρτὰπαραγγέλματαπλείωτοσούτῳπαραβαινομένωναὐτῶνκαὶτὰπαραπτώματα

the scholium is added by the same hand in the marginsπαρεισῆλθεντὸπρὸςκαιρὸναὐτοῦδείκνυσιν

the scholium is added by the same hand in the marginsἵναπλεονάσῃτὸπαράπτωμαπολλὰςγὰρδοὺςἐντολὰςπαραβαθεὶςἐπλεόνασεν

οὐδὲἐπλεόνασενἡἁμαρτίαμὴφοβηθείςφησιὅτιἐπλεονάσθηἡἁμαρτίακαὶγὰρτῆτῶνἀνθρώπωνπαραβάσειεἰςδέονκαὶσυμφέρονἐχρήσατοἄποροντοῖςἀπόροιςμηχανώμενοςὁθεὸςἐκγὰρτούτουἡχάριςδιὰΧριστοῦμείζωνκαὶπολυποθητεαγεγένηταιἧςοὕτωςγενομένηςἡπίστιςμᾶλλονἐπέδωκενοὐκοῦνἐκτοῦπλεονασμοῦτῆςπλεονασμοῦοὐτῆςου added by a later hand above the lineτῆςἁμαρτίαςοὐχἡκόλασιςἐπλεονάσθηἂλλἡσωτηρίαἐρασμιωτέραγέγονεν

ὑπερεπερίσσευσενἡχάριςοὐγὰρμόνοντῶνἁμαρτημάτωνἀπήλλαξενἂλλκαὶμυρίαἔδωκενἀγαθά

ἵναὥσπερἐβασίλευσενἡἁμαρτίαἐντῶθανάτῳἡγὰρἁμαρτίαενταξειβασιλέωςὁδὲθάνατοςενταξειστρατιώτουκαὶὑπουργοῦγεγένηταιἐντῶθανάτῳδιὰτοῦθανάτου

οὕτωςκαὶἡχάριςβασιλεύσειχάριςμὲνγὰρκαὶχάριςθεοῦκαὶδικαιοσύνημεῖζονκατορθοῖἁμαρτίαςκαὶθανάτουὅμωςαὐτοςἐκπεριουσίαςεἶπενοὕτως

διὰδικαιοσύνηςεἰςζωὴναἰώνιονδιὰἸησοῦΧριστοῦτοῦκυρίουἡμῶνδιὰτῆςτοῦΧριστοῦδηλονότιδικαιοσύνης

τιοὖνἐροῦμεντιοὖνφησιδιὰτῆςτῶνεἰρημένωνἀκολουθίανελθομενεἰςτοιάδεῥήματακαὶλέγειποία

ἐπιμενοῦμεντῆἁμαρτίαἵναἡχάριςπλεονάσῃἐπειδὴεἶπενἄνωοὐδεἐπλεόνασενἡἁμαρτίαὑπερεπερίσσευσενἡχάριςἵναμὴτοῖςἀνοήτοιςείναιδόξῃτὰεἰρημέναπροτροπὴἁμαρτίαςἀναιρεῖαυτά

μὴγένοιτοὅπερἐπὶτῶνὡμολογημένωνὡςἀτοπωνεἰώθαμενλέγειν

οἵτινεςἀπεθάνομεντῆἁμαρτίαπωςἔτιζήσωμενἐναυτήἡὅτιτὸαὐτῆςφησινμέροςἐνεκρώθημενπωςοὖνἔνεστινἐκτῆςαὐτῆςκαὶνεκροῦσθαικαὶζῆνἡὅτινεκροίφησιγεγόναμεντῆἁμαρτίαπιστεύσαντεςτῶΧριστῷκαὶβαπτισθέντεςοὐδειοὖνφησιντοὺςτὴνσωτεριοννέκρωσινὑπομείνανταςζῆσαιτὴνκακὴνζωὴντῆςἁμαρτίαςἐνεκρώθημενδὲτῆιἁμαρτίαπωςεἰςτὸμὴὑπακούειναὕτη

Σευηριανουthe scholium is added by the same hand in the marginsοἵτινεςἀπεθάνομεντῆἁμαρτίαπωςἔτιζήσωμενἐναυτήἐπειδὴβαπτιζόμενοιὁμολογοῦμενἀποτεθνηκέναιτῶκόσμῳκαὶἀποτάττεσθαιτῆἁμαρτίακαὶτῶδιαβόλῳ

ἡἀγνοεῖτεὅτιὅσοιἐβαπτίσθημενεἰςΧριστὸνIησουνεἰςτὸνθάνατοναὐτοῦἐβαπτίσθημενσυνετάφημενοὖναὐτωδιὰτοῦβαπτίσματοςεἰςτὸνθάνατονἵναὥσπερἠγέρθηΧριστὸςἐκνεκρῶνεπιπληκτικωλόγῳκέχρηταιἑρμενεύωνπωςἀπεθάνομεντῆἁμαρτίακαίφησινἀγνοεῖτεὅτιὅσοιεἰςΧριστὸνἐβαπτίσθημενεἰςτοῦτοἐβαπτίσθημενεἰςτὸκαὶαὐτοὶἀποθανεῖνθάνατονγὰρμιμεῖταιτὸβάπτισματοῦτογὰρδηλοῖτὸεἰςτὸνθάνατοναὐτοῦἐβαπτίσθημενεἰγὰρκαὶμὴσωματικὸςἐστιθάνατοςτὸβάπτισμαἁμαρτιῶνμέντοι

διὰτῆςδόξηςτοῦπατρόςπιθανὴνποιεῖτὴνἀνάστασινδιὰτῆςτοῦἐγείραντοςδόξηςκαλῶςδὲτὸνπατέραφησιἐγηγερκέναινηπίοιςγὰρἔτιδιαλέγεται

Θεοδωρετουthe scholium is added by the same hand in the marginsδιὰτῆςδόξηςτοῦπατρόςδόξαντοῦπατρὸςτὴνθεότητακαλεῖτοῦΧριστοῦκαὶγὰρἐνἑτέρῳφησινἵναὁθεὸςτοῦκυρίουἡμῶνἸησοῦΧριστοῦὁπατὴρτῆςδόξης

οὕτωςκαὶἡμεῖςἀκολουθονἦνεἰπεῖνοὕτωςκαὶἡμεῖςἀναστησομεθαἂλλεἰςπολιτείανἦλθενἑτέρανἡμᾶςἀπαιτῶνἀνάστασιντὴνδιὰχρηστῆςπολιτείαςἐνἡνεκροῦταιμὲνἡἁμαρτίαἀνίσταταιδὲβίοςἐνάρετος

ἐνκαινότητιζωῆςπεριπατήσωμενὁπόρνοςἐνὦμηκέτιπορνεύηκαὶἅρπαξμὴἀρπάζητοῦτοκαινότηςζωῆς

εἰγὰρσύμφυτοιγεγόναμεντῶὁμοιώματιτοῦθανάτουαὐτοῦὁμοιοτηταδεῖξαιἐπιχειρεῖἡμῶντεκαὶτοῦΧριστοῦκαίφησινεἰσύμφυτοιοἷονσυμμέτοχοιγεγόναμεντοῦθανάτουσύμφυτουςδὲλέγειδιὰτοῦτοὥσπερτὸσῶμάφησιτὸδεσποτικὸνταφὲνἐντῆγῆἔφυσενσωτηρίαντῶκόσμῳοὕτωκαὶτὸἡμῶνταφὲνἐντῶβαστισματιδικαιοσύνηνἔφυσενἡμῖναὐτοῖς

continues from previousὁμοίωμαγὰρθανάτουἔχομενἐντῶβαπτίσματιοὐσωματικὸνθάνατοναἱγὰρτρεῖςκατάδυσειςαἱἐντῶβαπτίσματικαὶἀναδύσειςθάνατονκαὶἀνάστασινσημαίνουσιν

continues from previousΚύριλλοςγὰρἐντῶδώδεκατῶβιβλίῳτὸκατὰἸουλιανοῦφησινὁμοίωμαἦνθανάτουὁΧριστοῦθάνατοςδιὰτὸἀπομεμενηκέναιτὸμὴἀπομεμενηκέναιμη added by the same hand above the lineαὐτοντῶθανάτῳἀλλὰἀναβιῶναιτριήμερον

continues from previousκαὶπάλινὁμοίωμαθανάτουτὸπάθοςἦνἐντῶΧριστῷκαὶμάλαεἰκοτωςἀνεβίωγὰρκαὶοὐμεμενηκεννεκρός

ἀλλὰκαὶτῆςἀναστάσεωςεσωμεθατῆςὅτανἀναστῶμεν

Οικουμενιουcontinues from previousκαὶὅραἀγαθότηταθεοῦτὸνμὲνθάνατοντοῦκυρίουὡςἐνεἰκόνιἀπεθάνομεντῆςδὲἀναστάσεωςἀληθῶςκοινωνησωμεν

τοῦτογινώσκοντεςὅτιὁπαλαιὸςἡμῶνἄνθρωποςσυνεσταυρώθηεἶταλέγειπωςἡμῖνἔσταιἐπίδοξοςἡἀνάστασιςκαίφησιτοῦτογινώσκοντεςὅτιὁπαλαιὸςἡμῶνἄνθρωποςτουτέστινὁκατεγνωσμένοςβίοςσυνεσταυρώθητῶΧριστῷδιὰτοῦβαπτίσματοςἐφ'ὦτεφησικαταργηθῆναιτὸσῶματῆςἁμαρτίαςτουτέστινἵνανέκρωσιναἱκακαὶπράξειςὑπομείνωσινταύταςγάρφησινσῶμααμρτιας

Θεοδωρητουthe scholium is added by the same hand ιn the marginsτοῦτογινώσκοντεςὅτιὁπαλαιὸςἡμῶνἄνθρωποςσυνεσταυρώθηπαλαιὸνἄνθρωπονοὐτὴνφύσινἐκάλεσενἀλλὰτὴνπονηρὰνγνώμηνταύτηνδὲἔφητῶβαπτίσματινεκρωθῆναι

ἵνακαταργηθῇτὸσῶματῆςἁμαρτίαςμηκέτιδουλεύεινἡμᾶςτῆἁμαρτίαεἰςτοῦτόφησιἵνακαταργηθῇκαὶνεκρωθῇεἰςτὸμηκέτιὑποπεσεῖνἁμαρτίανέκρωσινδέφησιτὸὅσονεἰςτὸἁμαρτάνεινἵναεἴηνεκρὸνὁγὰρνεκρὸςοὐχἁμαρτάνει

ὁγὰρἀποθανὼνδεδικαίωταιἀπὸτῆςἁμαρτίαςὁρᾷςὅτιὅσονεἰςτὸἁμαρτάνεινδεῖἡμᾶςείναινεκροὺςὁγάρφησινἀποθανὼνδεδικαίωταιτουτέστινἀπήλλακταικαὶἠλευθέρωταιἀπὸτῆςἁμαρτίαςτινεςδὲτοῦτοπερὶτοῦβαπτίσματοςἐδέξαντοἐνὦσυνετάφημεντῶΧριστῷ

εἰδὲἀπεθάνομενσὺνΧριστῷπιστεύομενὅτικαὶσυζησωμεναὐτωεἶταλοιπὸνκαθαρῶςτὴνἀνάστασινεὐαγγελίζεταικαίφησινεἰἀπεθάνομενσὺνΧριστῷὥσπερκαὶἀπεθάνομενδιὰτοῦβαπτίσματοςπιστεύομενὅτικαὶσυζησωμεναὐτωτὴνμακαρίανἐκείνηνδηλονότικαὶἀγήρωζωὴντὴνμετὰτὴνἀνάστασιν

εἰδότεςὅτιXριστοςἐγερθεὶςἐκνεκρῶνοὐκέτιἀποθνήσκεικαὶπόθενφησιδηλονότισυζησωμεντῶΧριστῷκαὶγὰραὐτοτοῦτοἄδηλονμήπωςκαὶαὐτοςὁΧριστὸςἐγερθεὶςπάλινἀποθάνῃἄπαγεφησιντοῦτογὰρχρὴπεπληροφορῆσθαιὅτιὁΧριστὸςοὐκέτιἀποθανεῖταιδιὰτοῦτογὰρκαὶἀπέθανενἵνακαταργήσειτὸνθάνατον

θάνατοςαὐτοῦοὐκέτικυριερύειοὐκέτιαποθνεσκειθάνατοςαὐτοῦοὐκέτικυριευσεικυριεύεισ erased by the same hand?[/cap]πωςγὰρδι'ὃνκαὶοἱλοιποὶζησόμεθασυναναπεμπομένουτοῦὅλουτῆἀπαρχὴἡμῶν

ὁγὰρἀπέθανεντῆἁμαρτίαἀπέθανενἐφάπαξκαὶτοσοῦτόνφησινοὐκέτιἀποθανεῖταιὅτιἐκεῖνοτὸἅπαξὁἀπέθανενοὐχὡςὑπεύθυνοςθανάτουκατὰτοὺςλοιποὺςἀνθρώπουςἀπέθανενἀλλὰδιὰτὴντοῦκόσμουἁμαρτίανἵναταύτηνἀνέλῃκαὶθανατώσῃ

ὁδὲζῆζῆτῶθεῶτοῦτοὡςθεὸςἀπαύστωςκαὶἀκαταλύτωςὡςγὰρνοεῖταιτῆἁμαρτίατουτέστιδιὰτὴνἁμαρτίανοὕτωςνοεῖταιτῶθεῶτουτέστινδιὰτὸείναιθεός

Οικουμενιουcontinues from previousκαὶοὕτωςνοήσειςὥσπερλέγομενἐπὶτοῦκαθ'ἡμᾶςἀνθρώπουἀπέθανεντῆσαρκὶζῆδὲτῆψυχὴκατὰδοτικὴνἀποδιδόντεςτὸνλόγονοὕτωμοινόειτῶθεῶζῆτουτέστιτὸείναιθεὸςοὐκἐπειδὴκαὶτὸείναιψυχὴοὐκἔζηἀλλὰτὸἀμαχώτερονἔθηκεντὸείναιαὐτονθεόν

οὕτωςκαὶὑμεῖςλογίζεσθεἑαυτοὺςνεκροὺςμὲνείναιτῆἁμαρτίαεἶταἵναμὴλέγωσινκαίτιφησιπρὸςἡμᾶςεἰἅπαξἀποθανὼνὁΧριστὸςοὐκέτιἀποθνήσκειφησινοὕτωςκαὶὑμεῖςἑαυτοὺςλογίζεσθεοὕτωςπωςὅτιἀποθανεῖσθεμὲνδιὰτὴνἁμαρτίανἅπαξζήσετεδὲτῶθεῶκαὶγὰρἐναὐτωζῶμενκαὶκινούμεθακαὶἐσμενκαθὼςἀλλαχοῦφησιν

Οικουμενιουcontinues from previousἡοὕτωςὥσπερὁΧριστόςφησινἀπέθανενκαὶζῆοὕτωςκαὶὑμεῖςλογίζεσθεἑαυτοὺςχρεὼνείναινεκροὺςμὲνὅσονοσον on ras. , in darker ink, by the same hand?πρὸςτὸμὴἁμαρτάνεινζῶνταςδὲεἰςτὰκατὰθεόν

scholium 312 is split in three scholiaζῶνταςδὲτῶθεῶεἰςτὰκατὰθεόν

scholium 312 is split in three scholiaἐνΧριστῷἸησοῦon ras.τῶκυρίῳἡμῶνδιὰἸησοῦΧριστοῦτουτέστισυμμαχοῦντοςΧριστοῦ

μὴοὖνβασιλευέτωἡἁμαρτίαβασιλείατυραννίδοςταύτῃδιαφέρειτὸτὴνμὲντυραννίδαἀκόντωνγίνεσθαιτῶνὑπηκόωντὴνδὲβασιλείανβουλομενωντῶνἀρχομένωνπαραινεῖτοίνυνπαραινει τοινυν on ras.μηκέτιτῆδυναστειατῆςἁμαρτίαςσυντίθεσθαικατέλυσεγὰραὐτῆςτὴνβασιλείανὁδεσπότηςἐνανθρωπήσαςκαὶἅτεθνητοῖςἅτεδὴθνητοῖςδη added by the same hand above the lineἔτικαὶπαθητὸνἔχουσισῶμανομοθετῶνσύμμετρατῆἀσθένειανομοθετεῖκαὶοὐλέγειμὴτυραννείτωἀλλὰμὴβασιλευέτωτὸμὲνγὰρἴδιονἐκείνηςτὸδὲτῆςἡμετέραςγνώμηςἡμὲνγὰρπαθημάτωνκίνησιςκαὶὄχλησιςκατὰφύσινἡμῖνγίνεταιτῶνδὲἀπειρημένωνἡπρᾶξιςπραξις on ras.τῆςγνώμηςἐξηρτήται

the scholium is added by the same hand in the marginsμὴοὖνβασιλευέτωἡἁμαρτία/capἐπεὶοὖννενκρουςὑμᾶςφησινείναιχρὴὅσονεἰςτὴνἁμαρτίανμὴκρατείτωὑμῶνἡἁμαρτίακαλῶςδὲἐντῶθνητῷὑμῶνσώματιδιὰγὰρτοῦσώματοςἡἁμαρτίαὡςἐπὶτὸπολὺμὴβασιλευτωεἰςτὸὑπακούειναὕτητοῦτογὰρβασιλευσθαι

ἐντῶθνετωὑμῶνσώματιεἰςτὸὑπακούειναὕτηπαραμυθεῖταιαὐτοὺςἐντῶεἰπεῖνθνητὸντὸσῶμαδεικνὺςὅτιπρόσκαιρὸςἡπρὸςτὴνἁμαρτίανπάληπρόσκαιρονγὰρκαὶτὸσῶμα

μηδὲπεριστανετετὰμέληὑμῶντὸγὰρσῶμαἄγεταικαθὸἂνἄγῃτιςδύναταίτιςτὴνχεῖρακαὶὅπλονἐλεημοσύνηςκαὶἁρπαγῆςποιῆσαιτὴνγλῶσσανκαὶεὔφημονκαὶδύσφημονκαὶοὕτωςπάντατὰμέλη

ὅπλαἀδικίαςτῆἁμαρτίακαλῶςτὴνἁμαρτίανἀδικίανἐκάλεσενἡγὰρἑαυτόντιςἀδικεῖδι'αὐτῆςἡτὸνπλησίον

ἀλλὰπαραστήσατεἑαυτοὺςτῶθεῶτέωςἐκτῶνὀνομάτωντὸδιάφορονοἷονγὰρἐστιμὴπαραστῆσαιἑαυτὸντῆἁμαρτίαἀλλὰτῶθεῶ

ὡςἐκνεκρῶνζῶνταςοὕτωςἑαυτούςφησιπαραστήσατετῶθεῶὡςἄξιονὅτινενεκρωμένουςὑμᾶςταῖςπολλαῖςἁμαρτίαιςἤγουντῶὑποθανάτουβασιλεύεσθαιεζωοποιησεν

καὶτὰμέληὑμῶνὅπλαδικαιοσύνηςτῶθεῶἁμαρτίαγὰρὑμῶνοὐκυριεύσειὁγὰρεἰςὅπλαδικαιοσύνηςτὰμέληπαραστήσαςτῶθεῶἑαυτὸνπαρίστησιν

Θεοδωρετουthe scholium is added by the same hand in the marginsκαὶτὰμέληὑμῶνὅπλαδικαιοσύνηςτῶθεῶἁμαρτίαγὰρὑμῶνοὐκυριεύσειποίαἁμαρτίαοὐκυριεύσειἡπρὸτοῦβαπτίσματοςδηλονότιἦνἀφίησινἡχάριςτοῦΧριστοῦτοῦτοδὲποιεῖνὁνόμοςοὐκἠδύνατοοὐκἐστεοὖνφησινὑπονόμοντὸνμὴδυνάμεονῥύσασθαιἀλλὰμᾶλλοντιμωρούμενον

οὐγὰρἐστεὑπονόμονἂλλὑποχάρινεὰνμήφησινμὴἑαυτοὺςὑποκλίνωμεντῆἁμαρτίαοὐκἁλισκόμεθαπωςὅτιοὐκἐσμενὑποτὸννόμοντὸνἀπαγορεύονταμὲντὴνἁμαρτίανῥύσασθαιδὲμὴδυνάμενονἂλλὑποτὴνΧριστοῦχάριντὴνκαὶτὰςπρογενομέναςἀφεῖσανἁμαρτίαςκαὶεἰςτὸμέλλονφρουροῦσανἐὰνμὴἡμεῖςραθυμησωμεν

τιοὖνἁμαρτήσωμενὅτιοὐκἐσμενὑπονόμονἂλλὑποχάρινμὴγένοιτοἵναμὴραθυμοςὁἀκροατὴςγένηταιὡςμὴκυριευθησόμενοςὑποτῆςἁμαρτίαςδιὰτὸείναιὑποχάριντὴνφρουροῦσανἀσφαλίζεταιαὐτον

οὐκοἴδατεὅτιὦπαριστάνετεἑαυτούςποιεῖτεἀποδείκνυτεπαρασκευάζετε

δούλουςεἰςὑπακοήνοὐλέγωφησιτὴνγέεννανοὐδετὰἐκεῖδικαιωτήριααυτὴἡαἰσχύνηοὐχἱκανὴἀναχαιτίσαιὑμᾶςὅτικαταδουλοῦτεἑαυτοὺςτῆἁμαρτίαὑποΧριστοῦἐλευθερωθέντες

δοῦλοιἐστεὦὑπακούετεἐκείνουφησινἐστετοῦπράγματοςδοῦλοιὦὑπακούετε

ἤτοιἁμαρτίαςεἰςθάνατονἤτοιφησιτῆςεἰςθάνατονἀγούσηςἁμαρτίαςφησινἡτῆςὑπακοῆςτοῦθεοῦτῆςεἰςδικαιοσύνηνἀγούσης

ἡὑπακοῆςεἰςδικαιοσύνηνἀπὸκοινοῦδοῦλοὶἐστε

χάριςδὲτῶθεῶὅτιἦτεδοῦλοιτῆςἁμαρτίαςφοβήσαςαὐτοὺςτῆδουλείατῆςἁμαρτίαςκαὶτῶἐκταύτηςθανάτῳτῶνεὐεργεσιῶνὑπομιμνήσκειτοῦθεοῦπαραμυθούμενοςτεαὐτοὺςκαὶδεινκὺςεὐκολώτεροντὸμέλλονπρὸςσωτηρίαν

ὑπηκούσατεδὲἐκκαρδίαςμηδενόςφησιβιασαμένουμήτεἀναγκάσαντοςτοῦτοδὲκαὶἐγκώμιονἐστιναὐτῶν

εἰςὃνπαρεδόθητετύπονδιδαχῆςεἶταἐπειδὴεἶπεναὐθαίρετοναὐτῶνείναιτὴνπροθυμίανλοιπὸνλέγεικαὶτὴντοῦθεοῦβοήθειανὑμεῖςμὲνγάρφησινἑκοντεςὑπηκούσατεὁδὲθεὸςὑμᾶςεἰςτὸντύποντοῦτοντῆςδιδαχῆςπαρέδωκενποῖοντὸὀρθῶςζῆνἐθέλεινκαὶὑγιαίνεινπερὶτὰδόγματατύπονδέφησιδιδαχῆςοἷονὅρονκαὶκανόνα

ἐλευθερωθέντεςδὲἀπὸτῆςἁμαρτίαςἐδουλώθητετῆδικαιοσύνηοὐμόνονγάρφησινὁθεὸςἠλευθέρωσενἡμᾶςτῆςἁμαρτίαςἀλλὰκαὶἐδούλωσετῆδικαιοσύνη

Ιωαννουἀνθρώπινονλέγωσυμμετροντιφησιλέγωκαὶμικρὸνοὐχὑπερβαῖνοντὸτῆςφύσεωςἀσθενές

διὰτὴνασθενενιαντῆςσαρκὸςὑμῶνοὐκεἶπεντῆςπροαιρέσεωςἡτῆςπροθυμίαςὅπερἦνἐκείνωνἀδίκημαἀλλὰτῆςσαρκόςφησινὁπαραγνωμηναὐτῶνἐγίνετοτοῦτοδέφησινἀνεπαχθῆτὸνλόγονποιῶν

ὥσπεργὰρπαρεστήσατετὰμέληὑμῶνδοῦλατῆἀκαθαρσίακαὶτῆἀνομίαεἰςτὴνἀνομίανοὕτωςνυνπαραστήσατετὰμέληὑμῶνδοῦλατῆδικαιοσύνηεἰςἁγιασμονπολλῷμὲνμείζοναἔδειτῶΧριστῷτὴνδουλείανπαρασχεῖνκαὶτῆδικαιοσύνηἤπερὅσηνπαρέσχετετῆἀκαθαρσίακαὶτῆἀνομίαπλὴνδιὰτὴνἀσθένειαντῆςσαρκὸςτὴνἴσηνἀπαιτῶ

ὅτεγὰρδοῦλοιἦτετῆςἁμαρτίαςἐλεύθεροιἦτετῆδικαιοσύνηὅτεφησιἐνἁμαρτίαιςἐζῆτετοσοῦτονὑπηκούετετῆἁμαρτίαὡςμηδὅτιοὖνπράττεινκαλὸντοῦτογὰρδηλοῖτὸἐλεύθεροιἦτετῆδικαιοσύνητουτέστινοὐκἦτεὑποτεταγμένοιαὕτηἐνοὐδενὶοὐκοῦνκαίνυνἐπειδὴμετέστητεεἰςτὴνδικαιοσύνηνἐλεύθεροιγένεσθετῆἁμαρτίατοῦτογὰρσυνυπακούεινὁσκοπὸςτοῦἀνώτεροκεφαλαίουἀπαιτεῖ

τιναοὖνκαρπὸνεἴχετεἐφ'οἷςεἴχετετότεἐφ'οἷςτοτε added by the same hand above the lineνυνἐπαισχύνεσθετιοὖνωφελοςὑμῖνφησιντῆςπάλαιπονηρίαςοὐδὲνδηλονότιτὸἐπαισχύνεσθαιὑμᾶςνυνοὕτωςγὰρκακὸνἡἁμαρτίαὅτιμετὰἀπαλλαγὴναἰσχυνεταίτιςἐπ'αυτή

τὸγὰρτέλοςἐκείνωνθάνατοςοὐμόνονἀπὸτὰαἰσχύνηςἀλλὰκαὶἀπὸτῶνἀποτελεσμάτωνκατασκευάζειτὸμοχθηρὸντῆςἁμαρτίαςτὸτέλοςἐκείνωνφησιθάνατονἔχειτοῦτονδὴτὸννοητόν

νυνὶδὲελευθερωτεςἐλευθερωθέντεςθεν added by the same hand above the lineἀπὸτῆςἁμαρτίαςδουλωθέντεςδὲτῶθεῶἔχετετὸνκαρπὸνὑμῶνεἰςἁγιασμονἐκείνωνμένφησινὁκαρπὸςθάνατοςκαὶαἰσχύνητούτωνδὲὁκαρπὸςἁγιασμὸςκαὶζωὴἂλλὅμωςκαὶτούτωνοὕτωςὄντωνφησινκαὶοὕτωςτῶθεῶδουλεύσατεὥσπερκαὶτῆἀκαρθασίᾳκαὶτῆἀνομία

τὸδὲτέλοςζωὴναἰώνιονἐκτῶνδεδομένωντὰπροσδοκώμεναπιστοῦταιτουτέστινἀπὸτοῦἁγιασμοτὴναἰώνιονζωήν

τὰγὰρὀψώνιατῆςἁμαρτίαςθάνατοςτὰὀψώνιαοἷονὁκαρπὸςὅραδὲἐξὧνἐπεξέρχεταιτῶλόγῳἀσφαλεστέρουςτεαὐτοὺςπρὸςτὸμέλλονποιεῖκαὶευχαριστουσινὧνἐῤῥύσθησαν

τὸδὲχάρισματοῦθεοῦζωὴαἰῶνοςἐνΧριστῷἸησοῦτῶκυρίῳἡμῶνοὐκεἶπενὁμισθὸςτῶνκατορθωμάτωνἀλλὰχάρισμαδεικνὺςὅτιοὐκἐκκαμάτωνἀλλὰκατὰχάρινἀπηλλάγησαντῶνἁμαρτιῶν

ἡἀγνοεῖτεἀδελφοὶγινώσκουσιγὰρνόμονλαλῶμετ'ἐγκωμίου

ὅτιὁνόμοςκυριεύειεἶπενἄνωὅτιἀπεθάνομεντῆἁμαρτίατοιγαροῦνοὐκυριεύσειἡμῶντῶνὅσονἐπ'αὕτηνεκρῶνἡμῶνὄντωννυνδὲθέλειδεῖξαιὅτιοὔτεὁνόμοςἡμῶνκυριεύειἀνθρώπινονδὲλέγειπαράδειγμαεἶταπροϊὼνδείκνυσινὅτιοὐμόνονἡμεῖςἀπεθάνομεντῶνόμῳἀλλὰκαὶὁνόμοςἀπέθανεντῆἐπιφανείᾳτοῦΧριστοῦ

τοῦἀνθρώπουἐφ'ὅσονχρόνονζῆζη on ras.ἡγὰρὕπανδροςγυνὴτῶζῶντιἀνδρὶδέδεταινόμῳοὐκεἶπενἀνδρὸςἡγυναικὸςἀλλὰἀνθρώπουἵναἀμφοτέρουςδηλώσῃ

εὰνδὲἀποθάνῃὁἀνὴρκατήργηταιἀπὸτοῦνόμουἀνδρόςτοῦνόμουτοῦἀνδρόςτου added by the same hand in the marginἄραοὖνζῶντοςτοῦἀνδρὸςμοιχαλὶςχρματίσειεὰνγένηταιἀνδρὶἑτέρῳενταξειτοῦἀνδρὸςτέθεικεντὸννόμονενταξειδὲγυναικὸςτοὺςπιατευανταςπιστεύσανταςσ added by the same hand above the lineτῶΧριστῷ

εὰνδὲἀποθάνῃὁἀνὴρἐλευθέραἐστινἀπὸτοῦνόμουτοῦμὴείναιαὐτὴνμοιχαλίδαγενομένηνἀνδρὶἑτέρῳἐντῶπαραδείγματιτὸννόμονὑποτίθεταιἀποθανόνταοὐκἐντῶσυμπεράσματιἵναμὴἐπαχθῆποιήσῃτὸνλόγον

ώστεἀδελφοὶμουκαὶὑμεῖςἐθανατώθητετῶνόμῳἐντῶσυμπεράσματιοὐκεἰσάγειἀποθανόντατὸννόμονδιὰτὸμὴδόξαείναιἐπαχθὴςἸουδαίοιςγὰρλαλεῖἀλλὰτοὺςπιστεύσανταςεἰσάγειτῶθανάτῳΧριστοῦἀποθανόνταςἀπὸτοῦνόμουδιὸκαὶἐλευθερωθένταςεἰοὖντοῦνόμουἀποθανόντοςοὐκἐστιπαραβάτηςὁκαταλιμπάνωναὐτονκαὶπιστεύωντῶκυρίῳπολλῷμᾶλλονκαὶαὐτόςτιςἀποθάνῃὥσπερφησικαὶἡμεῖςἀποθάνουμενλέλυταιἀπὸτοῦνόμουκαὶοὐκἐστιπαραβάτηςὁπιστεύωντῶΧριστῷ

διὰτοῦσώματοςτοῦΧριστοῦεἰςτὸγενέσθαιὑμᾶςτοῦθανατωθέντοςὑπὲρἡμῶνσυναπεθάνομενγὰραὐτωἐντῶβαπτίσματικαὶοὐκἐσμενἑαυτῶνἠγοράσθημενγὰρτιμῆς

ἑτέρῳτῶἐκνεκρῶνἐγερθέντιὡςτοῦνόμουἀποθανόντοςδιὸοὔτεπαραβάταιεὑρεθησόμεθα

ἵνακαρποφορήσωμεντῶθεῶεἶταπροτρέπειἐλπίσικρείττοσιντότεγάρφησιτῶθανάτῳἐκαρποφοροῦμεντὸπᾶνἐκεῖνοπράττοντεςνυνδὲτῶθεῶ

Θεοδωρητουthe scholium is added by the same hand in the marginsὅτεγὰρἦμενἐντῆσαρκὶτὰπαθήματατῶνἁμαρτιῶντὰδιὰτοῦνόμουτουτέστινἐντῆκατὰνόμονπολιτείᾳσάρκαγὰρτὰςτῆσαρκὶδεδομέναςνομοθεσίαςὠνόμασεντὰςπερὶβρώσεωςκαὶπόσεωςκαὶλέπραςκαὶτῶντοιούτων

ὅτεγὰρἦμενἐντῆσαρκὶτὰπαθήματατῶνἁμαρτιῶντὰδιὰτοῦνόμουτουτέστιντῶσαρκικῷβίῳοὐκεἶπενδὲἐντῶνόμῳἵναμὴἀπαράδεκτοςγένηταιἔτιγὰρἔσεβοντὸννόμον

ἐνηργεῖτοἐντοῖςμέλεσινἡμῶνοὐγὰρᾔδεινφησιντὴνἐπιθυμίανεἰμὴὁνόμοςἔλεγενοὐκἐπιθυμήσειςτὰοὖνδιὰτοῦνόμουγνωριζόμενακαὶπάλινοὐκεἶπενἐνεργεῖτὰμέληἵναμὴκατηγορήσῃτῆςσαρκὸςἂλλἐνηργεῖτοτὰοὖνδιὰτοῦνόμουγνωριζόμεναπάθηαἰνίττεται

εἰςτὸκαρποφορμῆσαιτῶθανάτῳδεικνὺςἔξωθενπαραγενόμεναἐνέργειατοῦσατανᾶεἰςτὸσυνεισενεγκεῖντῶθανάτῳδιὰγὰρτῶνἁμαρτιῶντῶθανάτῳἐκαρποφοροῦμεν

νυνὶδὲκατηργήθημενἀπὸτοῦνόμουἀποθανόντεςπάλιντὸἐπαχθὲςφεύγωνοὐκεἶπεκατήργηταιὁνόμοςἂλλἡμεῖςἀπὸτοῦνόμουτουτέστινἀπολελύμεθακαὶηυλυτωμεθαδιάτιἐπειδὴἀπεθάνομενδιὰτῆςἁμαρτίαςαυτὴγὰρἡκατέχουσακαὶἠγέρθημενοὐδιὰτοῦνόμουἀλλὰδιὰτοῦΧριστοῦδῆλονοὖνὅτιἀπὸμὲντοῦνόμουἀπολελύμεθαὡςἀποθανόντοςὑπετάγημενδὲτῶρυσαμένῳἡμᾶςΧριστῶι

ἐνὦκατειχόμεθαώστεδουλεύεινἡμᾶςἐνκαινότητιπνεύματοςκαὶοὐπαλαιότητιγράμματοςεἶταἵναμὴνομίσωσινὅτιἀπολυθέντεςτοῦνόμουλοιπὸνἃβούλονταιἀκινδύνωςπράττουσινἐπάγειάλληνδουλείανἀκριβεστέραντὴντοῦπνεύματοςκαλῶςδὲτὸκαινότητιἐπειδὴοὐτὰαυτὰἐντῆνέαἐπιτετάγμεθαἅπεροἱπάλαιἐντῶνόμῳἀλλὰκαινὰκαὶνέαπαραγγέλματακαὶφιλοσοφώτεραὡσεὶεἶπενἵναδουλεύωμεντοῖςνέοιςτοῖςἐκτοῦπνεύματοςεπιταγεισινκαὶγὰρτοῖςμὲνἀρχαίοιςτὸμὴφονεύεινἡμῖνδὲτὸμὴδὲὀργίζεσθαιἐκείνοιςμὴμοιχεύεινἡμῖνδὲτὸμηδὲπεριέργωςὁρᾷνἐπιτέτακται

continues from previousοὐκέτιγὰρὁνόμοςἐπιτάσσειἀλλὰτὸπνεῦμαεἰπὼνδὲπαλαιότητιἔδειξεντὸσαθρὸντοῦνόμουκαὶἀχρεῖονπᾶνγὰρτὸπαλαιούμενονκαὶγηράσκονφησιἐγγὺςἀφανισμοῦ

τιοὖνἐροῦμενὁνόμοςἁμαρτίαμὴγένοιτοἀλλὰτὴνἁμαρτίανοὐκἔγνωνεἰμὴδιὰνόμουτὴντεγὰρἐπιθυμίανοὐκᾔδεινεἰμὴὁνόμοςἔλεγενοὐκἐπιθυμήσειςἐπειδὴεἶπενἵναδουλεύωμενἐνκαινότητιπνεύματοςὡςτοῦμὲνπνεύματοςσώζοντοςτοῦδὲνόμουμὴσώζοντοςφησιντιοὖνεἴποιτιςὅτιὁνόμοςἁμαρτωλὸςἐστινἡἁμαρτίαςπρόξενοςοὐτοῦτόφησιλέγωἂλλὅτιπρόξενόςμοιτοῦγνῶναιτὴνἁμαρτίανοὐκοῦνκαὶτοῦχειρόνωςτιμωρηθῆναιὅτιἐνγνώσειλοιπὸνἁμαρτάνωὅμωςκατὰμικρὸνδείκνυσιτὸννόμονκαὶκατασκευαστικὸντῆςἁμαρτίαςοὐμὴνπαρὰτὴνοἰκείανφύσινἀλλὰπαρὰτὴνἑαυτῶνκακίαν

continues from previousμετετραπηφησινὁνόμοςτὴνφύσινκαὶγέγονενεἰςἁμαρτίανὠθῶνοὐχίφησιν

Σευηριανουthe scholium is added by the same hand in the marginsοὐκἔγνωνεἰμὴδιὰνόμουτὴντεγὰρἐπιθυμίανοὐκᾔδεινεἰμὴὁνόμοςἔλεγενοὐκἐπιθυμήσειςοὐκεἶπενἀλλὰτὴνἁμαρτίανοὐκἐποίησαεἰμὴδιὰνόμουἂλλοὐκἔγνωνώστεοὐτοῦποιεῖνἀλλὰτοῦδιαγνιωσκειντὴνἁμαρτίανὁνόμοςαἴτιοςπαιδευτικὸςὧνκαὶμὴσυγχωρῶνδιὰτῆςἀγνοίαςεἰςτὴντῶνἀλογωνἐκπίπτεινφύσιν

ἀφορμὴνδὲλαβοῦσαἡἁμαρτίαδιὰτῆςἐντολῆςοὐκοῦνοὐχὁνόμοςφησιαἴτιοςτῆςἁμαρτίαςἂλλἡἁμαρτίαδιὰτῆςἐντολῆςἡἐστινὁνόμοςἐξηπάτησένμεὅραπωςἠρέμαδείκνυσινπρόφασιντῆςἁμαρτίαςείναιτὸννόμονφανερῶςδὲοὐλέγειἵναμὴπροστῇαὐτοῖς

Σευηριανουthe scholium is adde by the same hand in the marginsἀφορμὴνδὲλαβοῦσαἡἁμαρτίαδιὰτῆςἐντολῆςἁμαρτίανἔοικενλέγειντὸνδιάβολονὥσπεροὖντὴνσωτηρίαζωὴνἡγραφὴκαλεῖκαὶδικαιοοσυνηντῶζωῆςκαὶδικαιοσύνηςαἴτιονείναιοὕτωςκαὶτὴνἐναντίανδύναμινἐκτῆςοἰκείαςἐνεργείαςποτεμὲνλέγειἁμαρτίανποτεδὲψεῦδοςκαὶθάνατονκαλεῖοὕτωδὲκαὶἐντοῖςἑξῆςεἰπὼνἡἁμαρτίαἀνέζησεντὸνδιάβολονδηλοῖλοιπὸνοὖνδιὰτῆςἐντολῆςἀφορμὴνὁδιάβολοςἔλαβενὅτιτὰπαραγγέλματατοῦνόμουὡςὕληντινατῆςἑαυτοῦτέχνηςποιησάμενοςεἰςτὸἐναντίονταῖςἐντολαῖςπεριέτρεπετὸνἄνθρωπονδῆλονδὲὅτιδι'ἑαυτοῦὁἀπόστολοςτὸνκοινὸνἄνθρωπονδηλοῖ

κατειργάσατοἐνἐμοιπᾶσανἐπιθυμίανκαλῶςτὸπᾶσανἦνγὰρκαὶπρὸτοῦνόμουἐπιθυμίαἐπεὶδιάτιὁκατακλυσμὸςγέγονεκαὶτὰσόδομαἀπώλετοἀλλάνυνφησικαὶἃςοὐκᾔδεινἐπιθυμίαςἔμαθονἐκτοῦνόμουκαὶμαθὼνετελεσα

χωρὶςγὰρνόμουἁμαρτίανεκράἀνενέργητοςὡςεἰεἶπενεἰκαὶἐνήργεικαὶπρὸτοῦνόμουἡἁμαρτίαἂλλοὐτοσοῦτονκαθεύδεινφησινἐδόκουναἱπλείουςἁμαρτίαικαὶτεθαναναιοὐγὰρᾔδειντὰςπλείουςκαὶἐνἄγνοιαπράττωνοὐχοὕτωςἡμάρτανον

ἐγὼδὲἔζωνχωρὶςνόμουποτεποτεἔζωνχωρὶςνόμουπρὸτοῦδοθῆναιτὴνἐντολὴντοῖςπρωτοπλάστοιςτὴνἐντῶπαραδείσῳζωήν

continues from previousπρὸΜωσέωςδηλονότιἔζωνφησινοὐκἤμηννεκρὸςτῶπλήθειτῶνἁμαρτιῶντότεγὰρμόνονκατήγορονεἶχοντὸνφυσικὸννόμοννυνδὲκαὶτὸνγραπτὸνὁρᾷςπωςἐκπεριστάσεωςἔβλαψενὁνόμος

ἐλθούσηςτῆςἐντολῆςἡἁμαρτίαἀνέζησενἐγὼδὲἀπέθανονκαὶεὑρέθημοιἡἐντολὴἡεἰςζωὴναυτὴεἰςθάνατονἐντολήνφησιτὸννόμονεἰπὼνδὲἀνέζησενἔδειξενὅτιἦνμὲνἡἁμαρτίαἂλλἡσύχαζενὁδὲνόμοςὡςεὐεργετῶνἐφανέρωσεναὐτὴνἵναφύγωμεναὐτὴνἂλλἡπερίστασιςτοὺςμὴφυγόνταςκατεβλαψενεἰοὖνεἰςζωήνμοιδοθεῖσαἐντολὴοὕτωςγὰρεἶχενφύσεωςεἰςθάνατόνμοιγέγονενδιὰτὴνἐμῶνραθυμιανοὐδιὰτὴναὐτῆςφύσιν

ἡγὰρἁμαρτίαἀφορμὴνλαβοῦσαδιὰτῆςἐντολῆςἐξηπάτησὲμεκαὶδι'αὐτῆςἀπέκτεινενπάλιντεαὐτὰποικίλωςκατασκευάζεικαὶεἰκοτωςμεγάληνγὰρεἶχενδόξανὁνόμοςδείκνυσινοὖναὐτονμηδὲνὠφελοῦνταἂλλἐκπεριστάσεωςκαὶβλάψανταποιεῖδὲτοῦτοἵναεὐπαράδεκτοςγένηταικηρύσσωντοῦἀφεῖναιμὲντὸννόμονπροσδραμεῖνδὲτῆπίστειΧριστοῦ

ώστεὁμὲννόμοςἅγιοςκαὶἡἐντολὴἁγίακαὶδικαίακαὶἀγαθὴτὸοὖνἀγαθονἐμοιγέγονεθάνατοςμὴγένοιτοΟὐγὰρτῆςτοῦνόμουφύσεωςἦντὸβεβλάφθαιμεἀλλὰτῆςἡμῶνφησικακίαςκαὶῥαθυμίαςανθὧνοὐκἐφυλάξαμεντὰἐπιταχθέντα

the scholium is added by a later hand in the marginώστεὁμὲνὁνόμοςἍγιοςὁνόμοςὅτιἐφύλαττενἀπὸἀκαθαρσίαςτοὺςφυλάττονταςαὐτονδίκαιοςὅτιτοῖςμὲνκατορθοῦσινἠμείβετοδωρεαῖςτοῖςδὲπαραβαίνουσινἐπετίθειτὰςτιμωρίαςἀγαθοςὅτιοὐχἡδομενοςταῖςτιμωρίαιςἢὀργῇχρώμενοςἐκολαζενἀλλὰτῆςαὐτῶνἕνεκασωτηρίαςκαὶὠφελείαςκαὶβελτιώσεωςκαὶἔτιὅτιμικρὰκατορθοῦσιμεγάλαἐχαρίζετοκαὶἁμαρτάνονταςπεριεῖπεκαὶοὐκατ'ἀξίαντῶνπλημμελημάτωνἐκολαζεναὐτὸςδὲτέωςταῦταπαραδραμὼνἐκτούτωνσυμπεραίνειἅγιονκαὶδίκαιονκαὶἀγαθὸνεἶναιτὸννόμονἤτοιτὴνἐντολὴνἐξἑνὸςμὲνὅτιἐδίδαξέμεγνωρίσαιτὴνἁμαρτίανκαὶἐπέταξεφυγεῖναὐτὴνἐξἑτέρουδὲὅτικηδόμενοςκαὶφροντίζωντοῦτοἐποίησενεἰςγὰρζωὴνἐμοὶκαὶσωτηρίανταῦταἐποίησενἅγιοςοὖνὅτιἐδίδαξεκαὶφυγεῖνἀπὸτῆςἀκαθαρσίαςαὐτῆςἐπέταξενδίκαιοςὅτιδιδάξαςοὕτωτὴντιμωρίαντοὺςμὴφυλάξανταςἀπαιτεῖἀγαθὸςδὲπάλινὅτιζωήνμοιπρονοούμενοςταῦταἐπετέλει

Θεοδωρητουthe scholium is added by the same hand in the marginsώστεὁμὲννόμοςἅγιοςκαὶἡἐντολὴἁγίακαὶδικαίακαὶἀγαθὴτὸοὖνἀγαθονἐμοιγέγονεθάνατοςμὴγένοιτοΝόμοντὸνΜωσαϊκὸνλέγειἐντολὴνδὲτὴντῶἈδὰμδεδομένηνἁγίανμὲνὡςτὸδέονδιδάξασανδικαίανδὲὡςὀρθῶςτοῖςπαραβάταιςτὴνψῆφονἐπενεγκοῦσανἀγαθὴνδὲὡςζωὴντοῖςφυλαττουσινεὐτρεπίζουσαν

ἂλλἡἁμαρτίανἵναφανῇἁμαρτίαδιὰτοῦἀγαθοῦμοικατεργαζομένηθάνατονἵναφησιδειχθῇπωςμιαρὰκαὶἰταμὴκαὶἰσχυρὰἡἁμαρτίαδιὰτοῦἀγαθοῦαὐτοῦτουτέστιντοῦνόμουαὐτοῦτὸνθάνατονκατειργάσατομεγίστηνδὲδηλοῖτῆςἁμαρτίαςτὴνἰσχὺνδεῖξαιθέλωντοῦΧριστοῦτὴνδωρεὰνὅτιταύτηςἡμᾶςτῆςἰσχυρᾶςκαὶἀφύκτουἀπήλλαξεν

the scholium is added by a later hand in the marginἂλλἡἁμαρτίαἵναφανῇἁμαρτίαἘπειδὴτῆςἁμαρτίαςἠθέλησεντὸμέγεθοςδεῖξαιμεῖζονδὲταύτηςεἰςκακίανοὐκἦνεὑρεῖνδι'αὐτῆςταύτηςτὸμέγεθοςαὐτῆςἐνδεικνύμενοςφησινἀλλ'ἡἁμαρτίαἵναφανῇἁμαρτίατοῦτ'ἔστινἐκκαλυφθῇαὐτῆςὁπᾶςτῆςκακίαςπλοῦτοςκαὶἡἰσχὺςαὐτῆςἡἐναὐτῇἵναὅπερἐστὶνὅληὡςὅληγένηταιἐμφανὴςἐπειδηταύτηςοὐκἦνχεῖρονεὑρεῖναὐτὴνἐφ'ἑαυτῆςκατηγόρησεπικρῶςἅμακαὶδριμέωςτὸνὄγκοναὐτῆςκαὶτὸτυραννικὸνκαὶἀνυπέρβλητονἐνδεικνύμενος

ἵναγένηταικαθ'ὑπερβολὴνἁμαρτωλὸςἡἁμαρτίαδιὰτῆςἐντολῆςon ras.ἵναφασινδειχθῇαὐτῆςὁἅπαςἸὸςκαὶἡπᾶσακακίατὸγὰρκαθ'ὑπερβολὴνἐπιτάσεωςἐστινοὐμικρὸνοὖνὤνησενὁνόμοςπᾶσαναὐτῆςτὴνπικρίανἀποκαλύψαςἵναδιὰγοῦντοῦτοφύγωμεναὐτήν

οἴδαμενγὰρὅτιὁνόμοςπνευματικὸςἐστινἐπειδὴεἶπετὸννόμοναἴτιοντῆςἁμαρτίαςεἰκαὶμὴπαρὰτὴναὐτοῦφύσινἵναμὴνομίσωσιναὐτονκατὰτοῦνόμουλέγεινοὐμόνοναὐτονκατηγορίαςἀπαλλάττειἀλλὰκαὶἐγκωμιάζειαὐτονκατηγορεῖδὲτῶνμὴφυλαξάντων

continues from previousδιδάσκαλοςφησιἀρετῆςπολέμιοςἁμαρτιῶν

ἐγὼδὲσαρκικὸςεἰμιαὐτοςὁἄνθρωποςοὐκαθὸἐστινἄνθρωποςἀλλὰκαθὸοὕτωςἑαυτοὺςἤξαμενὑποτὴνἐπιθυμίανφησικείμενοςτῆςσαρκὸςκαὶἐπιτελῶντὰἀρέσκοντατῶσώματι

πεπραμένοςὑποτὴνἁμαρτίανμετὰγὰρτοῦθανάτουφησινκαὶὁτῶνπαθῶνυπεισηλθενἐσμὸςοἷονυπεισηλθενοἷονεσμος erased by the same hand with dots below the wordὀργὴλύπηἐπιθυμίακακὴτούτοιςφησιπαραδεδομένοςἤμηντοῦτογὰρτὸπεπραμένοςπαρεδεδόμηνδὲτῶνπαθῶνἀρχὴνλαβόντωντὴνἐνἈδὰμπαράβασιν

ὁγὰρκατεργάζομαιοὐγινώσκωεἶτάπωςεἶταλέγειπωςλεγει added by the same hand in the marginπεπράμεθαὑποτὴνἁμαρτίανοὐγινώσκωφησιπωςἀπατῶμαικαὶσυναρπάζομαιεἰςτὴνἁμαρτίανκλέπτομαιφησινὡςμικροῦμήτεεἰδέναιτιπάσχω

οὐγὰρὁθέλωτοῦτοποιῶἂλλὁμισῶτοῦτοποιῶοὐτοῦτολέγειὅτιβιάζεταιμεκαὶἄκονταἡἁμαρτίαἀλλὰτὸἀπατηλὸναὐτῆςδεῖξαιθέλεικαὶὅπωςἐκτοῦκαταγλυκαίνειντὴναἴσθησινσυναρπάζειὅτιπολλάκιςοὐκαταγινώσκωπράγματοςκαὶὁμισῶεἰςαὐτοσυναρπάζομαι

εἰδὲοὐθέλωτοῦτοποιῶσύμφημιτῶνόμῳὅτικαλὸςνυνὶδὲοὐκέτιἐγὼκατεργάζομαιαὐτοοὐμικρὸνἐγκώμιοντοῦνόμουλέγειαὐτογὰρτὸμὴθέλειντὴνἁμαρτίανπαρὰτῆςδιδαχῆςἔχωτοῦνόμουπωςοὖναἴτιοςὁδιδάξαςτὸκακὸναἴτιοςδὲὁοὕτωχαῦνοςὃςδιὰτὸπρὸςκαιρὸνἡδὺτῆςἁμαρτίαςἐκεῖναπράττειὧνκαὶαὐτοςὑπάρχεικατήγοροςκαὶπρὶνπράξεικαὶμετὰτὸπρᾶξαι

ἂλλἡοἰκοῦσαἐνἐμοιἁμαρτίακαίπωςἁμαρτίακατεργάζεταιαὐτοτὸἡδύμοιφησιτοῦπραγαματοςπροβάλλεταικαὶοὕτωςεξαπαταμεμὴἐμμένεινοἷςκέκρικακαὶβεβούλευμαι

οἶδαγὰρὅτιοὐκοἰκεῖνἐνἐμοιτουτέστινἐντῆισαρκὶμουἀγαθοντὸαὐτεξούσιονθέλειδεῖξαικαὶὅτιὁἄνθρωποςκύριοςτῆςἐπ'ἄμφωτοῦτεἀγαθοῦκαὶκακοῦῥοπῆςφησινοὖνοὐκοἰκεῖἐνἐμοιτὸἀγαθοντουτέστινοὐκἀποκεκληρωμένονκαὶἀνάγκητινιπαραμενωνμοιἔχωτὸπράττειντὰἀγαθὰὥστεκαὶπρὸςβίανἀφέλκεινμετῶνκακῶντοῦτογὰροἴκησιςἡεἰςἀεὶδιαμονὴκαὶἐγκάθισις

Οικουμενιουthe scholium is added by the same hand in the marginsοἶδαγὰρὅτιοὐκοἰκεῖνἐνἐμοιτουτέστινἐντῆισαρκὶμουἀγαθοντὴνἀπὸτῆςπραβασεωςεἰσοικισθεῖσανλέγειοὕτωςὁἐνἁγίοιςΜεθόδιοςἐντῶπερὶτῆςἀναστάσεωςλόγῳ

τὸγὰρθέλεινπαράκειταιμοιτὸδὲκατεργάζεσθαιτὸκαλὸνοὐχεὑρίσκωτὸθέλεινφησινἐστιμοιοὐποιῶδὲδιὰτὴντῆςἁμαρτίαςσυναρπαγὴνκαὶγάρμεσυναρπάζειἐφ'ὦμὴπρᾶξαιτὰπαρ'ἐμοῦἐπαινούμεναἀλλὰτὰψεγόμενα

οὐγὰρὁθέλωποιῶἀγαθονἂλλoοὐθέλωκακὸντοῦτοπράσσωδείκνυσιτοσαύτηντὴνἀπάτηντῆςἁμαρτίαςκαὶτὴνπείθωὅτίφησισπουδήμοιπρᾶξαιτιἀγαθονκαὶσπουδήμοιμὴπρᾶξαιτικακὸνκαὶὅμωςἔπεισινἡἐπιθυμίααἰχμαλωτίζουσάμεκαὶπείθουσατῶνδεδογμένωνὑπεριδεῖνκαὶἐσπουδασμένωνκαὶτὰαὐτῆςπρᾶξαι

εἰδὲὁοὐθέλωἐγὼτοῦτοποιῶοὐκέτιἐγὼκατεργάζομαιαὐτοσχεδὸνγὰρκαὶἀβουλήτωςπρὸςτὸκακὸνσυναρπάζομαιὡςείναιτὸπᾶντῶντὴνἁμαρτίανὑποτιθεμένωνδαιμόνωνμικρᾶςγὰρχώραςἐπιλαβόμενοιἐκτῆςἡμῶνῥαθυμίαςτὸὅλονἀνατρέπουσιν

ἂλλἡοἰκοῦσαἐνἐμοιἁμαρτίαἐπὶμὲντοῦἀγαθοῦοὐκεἶπενοἴκησινἐπὶδὲτῆςἁμαρτίαςεἶπενλοιπὸνγὰρἐκτοῦἀεὶἁμαρτάνεινεἰςἕξιντινατῆςἁμαρτίαςἤλθομεντὸγὰρἔθοςτὸγὰρἄγανἔθοςαγαν added by the same hand in the margin with insert marksἔθοςἴσαφύσεως

εὑρίσκωἄρατὸννόμοντῶθέλοντιἐμοιποιεῖντὸκαλὸνὅτιἐμοιτὸκακὸνπαράκειταιἀσαφὲςτὸεἰρημένονἐστιδὲἐπαινῶφησιτὸννόμονκατὰτὸσυνειδιὸςκαὶαὐτονδὲεὑρίσκωτὸννόμονἐμοιτὸκαλὸνποιεῖνπροαιρουμενωπροτροπὴνπαρέχοντατιοὖνμετὰτοῦτοτὸκακὸνπράσσωφησινὅτιἐμοιτὸκακὸνπαράκειταιτουτέστινἐπιμελῶςἔγκειταιὥστεοὐδεβουλομένῳμοιτὸκαλὸνπρᾶξαιἱκανὸςἐστινὁνόμοςβοηθῆσαιπλὴνγὰρτοῦπροτρέψασθαιοὐδὲνἰσχύειτοιγαροῦνἀφετέοντὸννόμοντοῦτογὰρτὸκατασκευαζόμενοναὐτωκαὶπροσελευστέοντῶΧριστῷὃςοὐπροτρέπεταιμόνονἀλλὰκαὶἀναιρεῖτὴνπρογενομένηνἁμαρτίανδιὰτοῦβαπτίσματοςκαὶμετὰτοῦτοσώζεικαὶβοήθει

the scholium is added by the same hand in the marginεὑρίσκωἄρατὸννόμοντῶθέλοντιἐμοιποιεῖντὸκαλὸνὅτιἐμοιτὸκακὸνπαράκειταιοἷονπροτροπὴνκαὶσυβουλὴνπαρέχοντα

συνήδομαιγὰρτῶνόμῳτοῦθεοῦκατὰτὸνἔσωἄνθρωπονβλέπωδὲἕτεροννόμονἐντοῖςμέλεσὶμουἀντιστρατευομενοντῶνόμῳτοῦνοὸςμουτέσσαρεςεἰσινἐνταῦθανόμοπερὶὧνδιαλαμβάνειεἰςμὲνὁνόμοςτοῦθεοῦπερὶοὐφησισυνήδομαιγὰρτῶνόμῳτοῦθεοῦδεύτεροςδὲὁἀντιστρατευομενοςτρίτοςπερὶοὐφησιτῶνόμῳτοῦνοόςμουτέταρτοςπερὶοὐλέγειλεγει on ras.τῶνόμῳτῆςἁμαρτίαςτῶὄντιἐντοῖςμέλεσίμουτούτωνὁπρῶτοςτὸεὐαγγελικὸνἐστιπαίδευμαἔξωθηνδιὰδια on ras.τοῦκηρύγματοςεισιωνω on ras.καὶῥυθμίζοντὴνψυχνὁδεύτεροςὁἀντιστρατευομενοςκαὶοὕτωςοὗτοςthe ω is changed in o by deletion of the first round by a later hand in darker inkτῶνἔξωθενἐστινεπεισιωνκατ'ἐνέργειαντοῦπονηροῦκαὶτὴνψυχὴναἰχμαλωτίζωνὁτρίτοςὅνφησιννόμοννοὸςοὗτὸςἐστινὁτῆφύσειἡμῶνἐγκατασπαρεὶςπαρὰτοῦδημιουργὸἐπὶτὰθεῶφίλαπαροτρύνωνὁτέταρτοςὁτῆςἁμαρτίαςνόμοςοὗτὸςἐστινὁφιλαμαρτήμωνὃςδιὰτῆςπρὸςτὸκακὸνσυνηθείαςενεσκηρωσενἐνἡμῖντὰςἁμαρτίαςὅραοὖνπωςἐκδιαμέτρουἐναντίοιςπεριεστοιχίσμεθανόμοιςοἱμὲνγὰρδύοαὐτωαὐτῶνν added by the same hand above the lineἔξωθενἐπεισρέουσινἡμῖνὁμὲνπρὸςἀγαθοεργίανπροκαλούμενοςτουτέστινὁεὐαγγελικὸςὁδὲπρὸςκακίανπαρακαλῶνὁἀντιστρατευομενοςτοῦπονεροῦνόμοςοἱδὲλοιποὶδύοἔνδονεἰσινκαὶτὴνψυχὴνσυνέχουσὶνὁμὲντοῦνοὸςπαρὰτοῦδημιουργὸἡμῖνἐγκατεσπαρμένοςκαὶὁδηγῶνπρὸςτὰκρεῖττοναὁδέγετέταρτοςὁνόμοςτῆςἁμαρτίαςδιὰτὴνπρὸςτὸκακὸνἕξινἐνσκιρωθεὶςἐνἡμῖνδιὸπρόσσχεςπωςἀκριβῶςεἶπενβλέπωδέφησινἕτεροννόμονἀντιστρατευομενοντῶνόμῳτοῦνοόςμουτοῦτωδὴτῶἐμφύτῳπρὸτὰκαλὰκαὶαἰχμαλωτίζοντὰμὲνἐντῶνόμῳτῆςἁμαρτίαςτῶὄντιἐντοῖςμέλεσίνμουὡςεἰἔλεγενἔξωθενεἰσπνέωνσυγκινεῖσoυκινειου added by the same hand above the lineκαὶἐρεθίζειπάντατὸνἐνἐμοιἀποκείμενονκονιορτὸνκαὶβόρβορονὃνἡπρὸςτὴνἁμαρτίανμοιἕξιςενεπιλωσενκαὶἐνέκαυσεν

continues from previousοὕτωςὁἐνἁγίοιςΜεθόδιοςἐντῶπερὶἀναστάσεωςλόγῳκαὶγὰρκαὶὁνόμοςτοῦθεοῦὁεὐαγγελικὸςκινεῖκαὶἐρεθίζειτὰἐνἡμῖνἔμφυτακαὶἐγκατεσπαρμέναπαρὰτοῦδημιουργὸπρὸςἀγαθοεργίανσπέρματαἕκαστοςγὰρτῶνἐπεισιόντωνεπισιοντωνfirst-hand ει overwritten by second-hand ιἔξωθεντὸνοἰκεῖονκαὶκατάλληλοντῶνἔνδονκαὶἐνἡμῖνὄντωννόμωνκινῶνκαὶδιερεθίζωνἡεὐσεβεῖνἡἀσεβεῖνἡμᾶςπροτρέπεται

the scholium is added by a later hand in the marginὅραπερὶτῶντεσσάρωντούτωννόμωνὧνοἱμὲνκαὶἔξωθενοἱδὲκαὶἔσωθεν

καὶαἰχμαλωτίζοντὰμεκαλῶςεἶπεναἰχμαλωτίζοντάμεμάχηςγὰρκινουμένηςμεταξὺτῆςἁμαρτίαςκαὶτῶντοῦνόμουἐπιταγμάτωνἤγουντοῦἀντιλέγοντοςλογισμοῦτῆἁμαρτίαἄπεισινικήσασαἡαμρτιααἰχμάλωτονλαβοῦσατὸνταλαίπωρονἄνθρωπον

τῶνόμῳτῆςἁμαρτίαςνόμονἁμαρτίαςπεριφραστικῶςτὴνἁμαρτίανκαλεῖ

τῶὄντιἐντοῖςμέλεσὶμουτῶδιὰτῶνμελῶνμουφησιπολεμοῦντίμοιτοῦτοδὲοὐκατάγνωσιςτοῦσώματοςοὐγὰρεἰβασιλέωςοἰκίαντύραννοςκαταλαβοιἤδητῆςοἰκίαςἡαἰτία

ταλαίπωροςἐγὼἄνθρωποςτιςμεῥύσεταιἐκτοῦσώματοςτοῦθανάτουτούτουτιςμεῥύσεταίφησινἐκτῶνσωματικῶνμουπράξεωντῶντὸννοητὸνεπαγοντῶνθάνατονἥτιςμεῥύσεταιἀπὸτοῦμὴσυναρπάζεσθαιὑποτῶνἐντῶσώματιἐπιθυμιῶναἱθάνατὸςεἰσινἡμῖντιςμὲνοὖνἕτεροςἡὁΧριστὸςτοῦτογὰρἠρέμαἐμφαίνειοὔτεγὰρὁνόμοςῥύεταιοὔτεἡἐμὴπροαίρεσιςσπουδάζουσα

continues from previousὁμὲννόμοςοὕτωςφησινὁδέγεΧριστὸςοὐμόνοντῶνπρογενομένωνἀπήλλαξενἁμαρτιῶνἀλλὰκαὶπρὸςτὸμέλλονἀχειρώτουςἐποίησεντοῦτογὰρδηλοῖτὸοὐδὲνἄρακατάκριμανυνοἷονοὐδεμίαδι'ἁμαρτίανκατάδικη

εὐχαριστῶτῶθεῶδιὰἸησοῦΧριστοῦτοῦκυρίουἡμῶνὅτιαὐτόςμεφησινἐρρύσατοδιὰτοῦθανάτουτοῦυἱοῦαὐτοῦ

Θεοδωρητουthe scholium is added by a later hand in the marginΘανάτουσῶμαφησικαλεῖὡςὑπὸτὸνθάνατονγεγενημένοντουτέστιθνητὸνἡψυχὴγὰρἀθάνατος

ἄραοὖναὐτοςἐγὼτῶμὲννοῒδουλεύωνόμῳθεοῦὅσονφησινἧκενεἰςτὴνπροαίρεσιντὴνἐμὴνὁἔλεγενἄνωσυνήδομαιγὰρκατὰτὸνἔσωἄνθρωποντῶνόμῳτοῦθεοῦ

τῆδὲσαρκὶνόμῳἁμαρτίαςἡγὰρἁμαρτίαδιὰτῆςσαρκὸςκαὶτῶναὐτῆςἐπιθυμιῶντὰἑαυτῆςἐνήργει

οὐδὲνἄρανυνκατακριμστοῖςἐνXριστωἸησοῦμὴκατὰσάρκαπεριπατοῦσινἀλλὰκατὰπνεῦματιοὖνοὐδεμίακατάδικηοὐδὲἁμαρτίανυνἀσφαλίζεταιαὐτοοὐχίφησινἂλλἐκείνοιςὅσοιμὴἑκοντεςσαρκικὴνζῶσινζωὴνεἰγὰρμόνονπροέλοιντοπνευματικῶςζῆνοὐχἁμαρτήσονταιἐπὶδέγετοῦνόμουοὐδεὁβουλόμενοςζῆνὀρθῶςἴσχυενμηδενὸςβοηθοῦντοςμηδὲσυνεπισχουντοςἐνδὲΧριστῷἸησοῦοἷοντοῖςοὖσινἐντῆΧριστοῦπίστεικαὶἑλομένοιςπνευματικὴνζωήν

ὁγὰρνόμοςτοῦπνεύματοςτῆςζωῆςἐνΧριστῷἸησοῦἠλευθέρωσενμεἀπὸτοῦνόμουτῆςἁμαρτίαςκαὶτοῦθανάτουὥσπερνόμονἁμαρτίαςτὴνἁμαρτίανφησινοὕτωςκαὶνόμονπνεύματοςτὸπνεῦμαὅπερφησινἐστιζωῆςχορηγὸνκαὶδοτικοντοῦτοτοιγαροῦντὸπνεῦμαδιὰἸησοῦΧριστοῦαὐτοςγὰρὁαἴτιοςἡμῖντῆςδωρεᾶςτοῦπνεύματοςὁλύσαςτὴνἁμαρτίανκαὶἐπισπασάμενοςκαθὸἐστινἄνθρωποςτὸπνεῦμακαὶἡμῖνμεταδουςτοῦτοτοιγαροῦντὸπνεῦμαἠλευθέρωσένμεἀπότετῆςἁμαρτίαςκαὶτοῦἔνθενθανάτουὁδηγοῦνπρὸςτὰβελτίω

τὸγὰρἀδύνατοντοῦνόμουἐνὦἠσθένειδιὰτῆςσαρκόςὁρᾷςὅτιοὐτοῦνόμουκαταψηφίζεταιοὐγὰρεἶπεντὸπονηρὸντοῦνόμουἐνὦἐκακούργειἀλλὰτὸἀδύνατονκαὶἐνὦἠσθένειὡςεἰεἶπενἤθελενσῶσαιἂλλοὐκἴσχυενἐνὦφησινἠσθένειἐπειδὴἠσθένειδιὰτῆςσαρκὸςτουτέστιντοῦσαρκινουφρονήματοςοὐγὰρτὴνσάρκαδιαβάλλει

ὁθεὸςτὸνἑαυτοῦυἱονπέμψαςἄνωεἰπὼντὸπνεῦμαἠλευθερωκέναινυντὸνυἱονλέγεικοινῇγὰρεὐδοκίατῆςἁγίαςτριάδοςσεσώσμεθα

ἐνὁμοιώματισαρκὸςἁμαρτίαςτὸἐνὁμοιώματιοὐπρὸςτὸσαρκὸςὅραἀλλὰπρὸςτὸσαρκὸςἁμαρτίαςοὐγὰρἄλληνπαρὰτὴνἡμῶνἥνωσενἑαυτῷἄπαγεἂλλοὐχἁμαρτωλὸνὡςεἰεἶπενἐνὁμοιώματιἁμαρτωλὸσαρκὸςἀναμάρτητονδὲΚύριλλοςἐνβιβλίῳἱτῆςκατὰἸουλιανοῦτὸσῶμάφησιΧριστοῦοὐκἦνἁμαρτίαςσῶμαἂλλὁμοίωμασαρκὸςἁμαρτίας

ΒασιλιουεκτηςπροςΣωζοπολιτανουςεπιστοληςἐνὁμοιώματισαρκὸςἁμαρτίαςφαίνεταιὁΚύριοςτὰφυσικὰπάθημὲνπαραδεξάμενοςπρὸςβεβαίωσιντῆςἀληθινῆςκαὶοὐκατὰφαντασίανένανθρωπησεωςτὰδὲἀπὸκακίαςπάθηὅσατὸκαθαρὸντῆςζωῆςἡμῶνκαταρυπαινειὡςἀνάξιατῆςἀχράντουθεότητοςἀπωσάμενοςδιὰτοῦτοεἴρηταιἐνὁμοιώματιγεγενῆσθαιαὐτονσαρκὸςἁμαρτίαςὥστεσάρκαμὲντὴνἡμετέρανἔλαβεμετὰτῶνφυσικῶναὐτῆςπαθῶνἁμαρτίανδὲοὐκἐποίησεν

καὶπερὶἁμαρτίαςκατέκρινετὴνἁμαρτίανοὐχἁπλῶςφησινοὐδεἀνεξετάστωςκαθὸδυνατὸςἐστικατέκρινετὴνἁμαρτίανἀλλὰπρῶτονδιελέγξαςτὰμεγιαταπταίουσανκαὶἁμαρτάνουσαν

ἐντῆσαρκίδιὰτῆςσαρκὸςαὐτοῦφησιτοῦτογὰρτὸθαυμαστὸνὅτιδιὰτῆςσαρκὸςτῆςπάλαιἔνοχοοὔσηςτῆἁμαρτίακατέκρινεταύτηνπωςτῶφυλάξαιδηλάδηἀναμάρτητονταύτῃγὰρνικήσαςαὐτὴνκαὶἐκόλασενκόλασιςδὲἁμαρτίαςἡἀναίρεσιςαὐτῆςκαὶοὕτωπαραδοῦναιεἰςτὸνθεὸνἐπὶἀναιρέσειτῆςἁμαρτίας

ἵνατὸδικαίωματοῦνόμουπληρωθῇἐνἡμῖντοῖςμὴκατὰσάρκαπεριπατοῦσινἀλλὰκατὰπνεῦμαἵναμήτιςλέγηκαίτιπρὸςἡμᾶςτοῦτόφησιταῦταἐποίησενὁΧριστὸςἵναὁσκοπὸςτοῦνόμουτοῦτογὰρτὸδικαίωμαπληρωθῇἐνἡμῖντιςδὲὁσκοπὸςτοῦνόμουτὸμὴγενέσθαιἡμᾶςὑπευθύνουςτῆἄραπληρωθῇδὲἐνἡμῖντισιντοῖςμήφησινεθελουσινσαρκικῶςζῆνἀλλὰπνευματικῶςἵναγὰρμὴεἴπῃςἐνίκησενὁΧριστὸςκαὶοὐκέτιχρείαζῆνἀσφαλῶςπροσέθηκεντοῖςμὴκατὰσάρκαπεριπατοῦσινὡςεἰεἶπενκατώρθωταιμὲνἡμῖνὁσκοπὸςτοῦνόμουδιὰΧριστοῦπλὴνἀλλὰκαὶἡμῶνχρείαἐκεῖνοςμὲνγὰρἔδωκεντὴννίκηνκαὶτὸνστέφανονἡμῶνδὲτὸδυνηθῆναικατασχεῖντὰδοθένταδιὰπολιτείαςχρηστῆςκαὶπίστεως

οἱγὰρκατὰσάρκαὄντεςτὰτῆςσαρκὸςφρονοῦσινοἱταῖςσαρκικαῖςφησιἐπιθυμίαιςἑαυτοὺςἐκδεδωκότεςταύταςδὴκαὶἐνσπουδὴἔχουσιν

οἱδὲκατὰπνεῦματὰτοῦπνεύματοςἀπὸκοινοῦτὸφρονυσιν

τὸγὰρφρόνηματῆςσαρκὸςθάνατοςφρόνημασαρκὸςκαλεῖτὴνγεώδητῆςδιανοίαςὁρμὴνκαὶτὴνεἰςτὰςἀτόπουςπράξειςῥοπὴντοῦτοδὲοὐδιαβολὴτῆςσαρκὸςοὐγὰρεἶπενἡφύσιςἀλλὰτὸφρόνηματὸδυνάμενονκαὶδιορθωθηναι

τὸδὲφρόνηματοῦπνεύματοςζωὴνκαὶεἰρήνητῆἐνπνευματικινουμενηἐνἡμῖνδιάνοια

continues from previousτὸμὲνζωὴὡςπρὸςτὸεἰρημένονὅτιτὸφρόνηματῆςσαρκὸςθάνατοςτὸδὲεἰρήνηὡςπρὸςτὸἑξῆςδιότιτὸφρόνηματῆςσαρκὸςἔχθραεἰςθεόν

διότιτὸφρόνηματῆςσαρκὸςἔχθραεἰςθεόνφρόνημασαρκὸςοὐχὶσὰρξἀλλὰτὸπρὸςἀκρασίαναὐτῆςὅρμημαοὕτωςγὰρΜεθόδιοςἐντῶπερὶἀναστάσεωςλόγῳ

τῶγὰρνόμῳτοῦθεοῦοὐχὑποτάσσεταιοὐδεγὰρδύναταιεἶπεντὴναἰτίαντῆςἔχθραςδιὰτὸμὴεἴκειντῶθείῳνόμῳ

continues from previousμὴθορυβηθῇςἀκούωντοῦτοοὐτοῦτολέγειτοῦτογὰρλέγειγαρ added by the same hand in the margin with insert markὅτιὁσαρκικὸνφρόνημαἔχωνοὐδέποτεδύναταιθεῶἀρέσαιἂλλἐνὦἐπιμἐνειἐναὐτωοὐκἂνὑποταγείηθεῶἐπείπωςπολλοὶμετανοήσαντεςἐσώθησανοὐγὰρεἶπενὅτιὁἔχωναὐτωἄνθρωποςοὐδύναταιθεῶὑποταγῆναιἂλλαὐτοτὸφρόνημαὃεἰσιναἱπονηρᾶιπράξειςἃςκαὶεγκαταλιπεινἔξεστιν

οἱδὲἐνσαρκὶὄντεςθεῶἀρέσαιοὐδύνανταιτινεςδὲεἰσινἐνσαρκὶοὗτοιδηλάδηοἱτὸφρόνηματῆςσαρκὸςἔχοντεςἐκπαραλλήλουγὰρτὸαὐτοεἶπεν

ὑμεῖςδὲοὐκἐστεἐνσαρκὶἂλλἐνπνεύματιδιὰτὴνδοθεῖσάνφησιντοῦθεοῦχάρινοὐκἐστεἐνσαρκὶτουτέστινἐνσαρκικαῖςκαὶαμαρτωλαιςπράξεσινἂλλἐνπνευματικῶφρονήματι

εἴπερπνεῦμαθεοῦοἰκεῖἐνὑμῖνοὐκἐστιντὸεἴπερἐνταῦθαἀμφιβάλλοντοςἀλλὰπεπεισμένουἀντὶτοῦἐπειδήπερπνεῦμαθεοῦοἰκεῖἐνὑμῖνὡςκαὶἐκεῖεἴπερδίκαιονπαρὰθεῶἀποδοῦναιτοῖςθλίβουσινὑμᾶςθλῖψινκαὶγὰρκαὶἐκεῖτὸεἴπερἐπειδήπερκεῖται

εἰδὲτιςπνεῦμαΧριστοῦοὐκἔχειοὗτοςοὐκἐστιναὐτοῦἵναμὴλυπήσηοὐκεἶπενεἰδὲοὐκἔχετεἀλλὰεἰδέτιςὡςἐπὶἄλλων

Οικουμενιουthe scholium is added by the same hand in the marginsεἰδὲτιςπνεῦμαΧριστοῦοὐκἔχειοὗτοςοὐκἐστιναὐτοῦκοινὸνγὰρπατρὸςκαὶυἱοῦτὸπνεῦμα

Σευηριανουthe scholium is added by the same hand in the marginsεἰδὲτιςπνεῦμαΧριστοῦοὐκἔχειοὗτοςοὐκἐστιναὐτοῦπνεῦμαΧριστοῦεἶπεντὰχαρίσματατῆςκαινῆςδιαθήκης

Ιωαννουthe scholium is added by the same hand in the marginsεἰδὲΧριστὸςἐνὑμῖνἔδειξενὡςοὐτῆςσαρκὸςκατηγορεῖἀλλὰτῆςἁμαρτίαςτῆγὰρἁμαρτίαπροσέταξεντοιτογενέσθαινεκρὸνἀντὶτοῦτῆςἁμαρτίαςμὴἐνεργεῖνπνεῦμαδὲἐνταῦθατὴνψυχὴνπροσηγόρευσενὡςπνευματικὴνἤδηγεγενημένηνταύτηνεπιεναιτὴνδικαιοσύνηνκελεύειἧςκαρπὸςἀξιέραστοςἡζωή

εἰδὲΧριστὸςἐνὑμῖντὸμὲνσῶμανεκρὸνδι'ἁμαρτίαντὸλυπηρονἐπὶἄλλοθεὶςκαὶἑνὸςεἰδέτιςφησιπνεῦμαΧριστοῦοὐκἔχειτὸποθητυονἐπὶαὐτῶνκαὶπληθυντικῶςεἶπενεἰδὲΧριστὸςἐνὑμῖν

continues from previousτὸσῶμάφησινἔσταινεκρὸνὡςπρὸςτὴντῆςἁμαρτίαςαμαρ on ras. in darker inkἐνέργειαντοῦτογὰρτὸδιὰἁμαρτίαν

τὸδὲπνεῦμαζωὴδιὰδικαιοσύνηνεἰδὲτὸπνεῦματοῦἐγείραντοςἸησοῦνἐκνεκρῶνοἰκεῖἐνὑμῖνμὴφοβησθῇςφησιnἀκούωννεκρὸνἔχειςγὰρκαὶζωὴντὸπνεῦμαεἰςδικαιοσύνηςἐνέργειανὥσπερδὲεἶπεντὸμὲνσῶμανεκρὸνοὕτωςἦνἀκολουθονεἰπεῖντὸδὲπνεῦμαζῶνἂλλεἶπενζωὴδεικνὺςοὐμόνονζῶντὸπνεῦμαἀλλὰκαὶζωοποιόν

Κυριλλουthe scholium is added by the same hand in the marginsὁἐγείραςτὸνΧριστὸνἐκνεκρῶνζωοποιήσεικαὶτὰθνητὰσώματαὑμῶνἐγήγερταιὁκύριοςἡμῶνἸησοῦςὁΧριστὸςπαρὰτοῦπατρὸςἐνεργουμένηςπερὶτὴνσάρκααὐτοῦτῆςζωῆςδιὰτοῦἁγίουπνεύματοςὃἐστιναὐτοῦοὐκοῦνκαὶεἰἐγηγέρθαιλέγοιτοπαρὰτοῦπατρὸςἀλλὰκαὶαὐτοςἦνὁανισταςδιὰτοῦἁγίουπνεύματοςπάνταγὰρἐνεργεῖταιτὰθεοπρεπῆπαρὰτοῦπατρὸςδι'υἱοῦἐνπνεύματιἐγερεῖτοίνυνκαὶτὰἡμῶνσώματαἐκνεκρῶνὁΧριστός

ὁἐγείραςτὸνΧριστὸνἐκνεκρῶνζωοποιήσεικαὶτὰθνητὰσώματαὑμῶνεἰςτὸνπερὶἀναστάσεωςἦλθενλόγονἐπεὶοὖνἐνταύτῃμὲνπάντεςμὲνἀνίστανταιἂλλοἱμὲνεἰςζωὴνοἱδὲεἰςτιμωρίανοὐκεἶπενἀναστήσειἀλλὰζωοποιήσειτουτέστινεἰςζωὴνκαὶδόξανἀναστήσει

διὰτὸἐνοικοῦναὐτοῦπνεῦμαἐνὑμῖντὴναἰτίανεἶπεντῆςζωοποιήσεωςἐνοικοῦνδὲεἶπεντὴνδι'ὅλουμόνηνδηλῶν

ἄραοὖνἀδελφοὶὀφειλέταιἐσμενοὐτῆσαρκὶτοῦκατὰσάρκαζῆνμετὰγὰρτὴντοσαύτηνχάρινχρεωστοῦμενκατὰτὸθέληματοῦθεοῦζῆνκαὶοὐκέτικατὰσάρκαεἶταἵναμὴνομισθῇτὰςἀναγκαίαςἀναιρεῖντοῦσώματοςὑπηρεσίαςοἷοντροφὴνἔνδυμαἐπάγειτοῦκατὰσάρκαζῆντουτέστινἐνἁμαρτίαιςκαὶεἰςτὸἐπιτρέπεινταῖςσαρκικαῖςἐπιθυμίαις

εἰγὰρκατὰσάρκαζῆτεμέλλετεἀποθνήσκειντὸνἀθάνατονθάνατονἐντῆγεέννῃ

εἰδὲπνεύματιτὰςπράξειςτοῦσώματοςθανατοῦτεζήσεσθεεἶδεδιὰπνεύματοςἁγίουτὰςπράξειςτοῦσώματοςτουτέστιντὰςπονηρᾶςπράξειςἀναιρεῖτεζήσεσθετὴνμακαρίανἐκείνηνζωήν

ὅσοιγὰρπνεύματιθεοῦἄγονταιοὗτοιεἰσινυἱοὶθεοῦοὐκεἶπενὅσοιπνεῦμαθεοῦλάβωσινἂλλὅσοιπνεύματιθεοῦἄγονταιτουτέστινπαντὸςτοῦβίουἡνίοχονκαὶἡγεμόναπροστήσονταιπάντεςμὲνγὰροἱβαπτιζόμενοιπνεῦμαἅγιονλαμβάνουσινἂλλοὐπάντεςαὐτωτὴνἡγεμονίανἐνδιδόασιν

continues from previousἰδοὺκαὶτὴνυἱοθεσίανεὐαγγελίζεται

οὐγὰρἐλάβετεπνεῦμαδουλείαςπάλινεἰςφόβονἐπειδὴυἱοθεσίαςἐμνήσθηἦσανδὲκαὶἸουδαῖοιτούτουἠξιωμένοιτοῦὀνόματοςὡςτὸυἱοςπρωτότοκοςμουἸσραὴλκαὶἐγὼεἶπαθεοὶἐστεκαὶυἱοὶὑψίστουπάντεςθέλειδεῖξαιπολλὴντὴντῶνυἱοθεσιῶνδιαφορὰνοὐγὰρἐλάβομενφησινπνεῦμαδουλείαςπάλινεἰςφόβονοὐχὥσπερφησινοἱἸουδαῖοιπνευματικὸνἔλαβοννόμονὡςδοῦλοιεἰςφόβοντοῦτογὰρδηλοῖτὸπνεῦμαδουλείαςαὐτοὶγὰρδιὰτοῦἐνχερσὶπαρακειμένουφοβοῦὡςδοῦλοιἠναγκάζοντοτὰδέονταποιεῖνἡμεῖςδέφησινὡςυἱοὶδιὰτὴνἐνοὐρανοῖςἐλπίδατὰδέονταποιοῦμενοὐκοῦνἐκείνοιςμὲντοῖςενταξειδούλωνἐνφόβῳζῶσινἄχριςὀνόματοςκαὶτιμῆςυιοθησιατιμῆςἡυιοθησιαη added by a later hand in darker inkἡμῖνδὲκατὰἀλήθειαν

Οικουμενιουthe scholium is added by the same hand in the marginοὐγὰρἐλάβετεπνεῦμαδουλείαςπάλινεἰςφόβονὥσπερπάντατὰπαρ'αὐτοῖςτύποςἦντῶνἡμετέρωνοὕτωςἡγοῦμαικατὴνυἱοθεσίαν

ἂλλἐλάβετεπνεῦμαυἱοθεσίαςἐνὧικράζομενἀββᾶὁπατήρτὸνπμευματικονφησινόμονοὐγὰρἔλαβονκαθολικῶςπνεῦμαἸουδαῖοι

continues from previousκαίτοιἀκολουθονἦνεἰπεῖνἐλευθερίαςἂλλὅμωςτὸμεῖζονλέγει

λέγομενγὰρπάτερἡμῶνὁἐντοῖςοὐρανοῖςτέθεικενδὲκαὶτὴνεβραιανλέξινἵνατὸγνήσιονδείξῃδιὰπάντων

αὐτοτὸπνεῦμασυμμαρτυρεῖτῶπνεύματιἡμῶνὅτιἐσμεντέκναθεοῦἐπειδὴκαὶἸουδαῖοιπατέραἐκάλουντὸνθεὸνθέλειδεῖξαιὅτιαὐτοῖςμὲνοὐκἐπετέτραπτοτοῦτοἡμῖνδὲναὶδῆλονἐκτοῦμαρτυροῦντοςπνεύματοςκαίφησιαὐτοτὸπνεῦματουτέστιναὐτοςὁπαράκλητοςσυμμαρτυρεῖτῶπνεύματιἡμῶντουτέστιντῶδοθέντιἡμῖνπαρ'αὐτοῦχαρίσματιοὐγὰρμόνοντοῦχαρίσματοςἡτοιαύτηφωνὴἀλλὰκαὶτοῦδωρησαμένουἔνθαοὖντὸπνεῦμαμαρτυρεῖποίαἐστιἀμφισβήτησις

εἰδὲτέκνακαὶκληρονόμοιλοιπὸναὔξειτὴνἀξίανἑνὶγὰρτέκναμὴκληρονομοῦντα

κληρονόμοιμὲνθεοῦὁρᾷςὅτιάλληἐστινἡμῶνἡυἱοθεσίαἡμῶνπαρὰτὴντῶνἸουδαίωνἡμεῖςγὰρκαὶκληρονόμοιοἱδὲοὐχίφησιγὰρπερὶαὐτῶνὅτικακοὺςκακῶςἀπολέσεικαὶτὸνἀμπελῶναἐκδώσειἄλλοιςγεωργοῖςκαὶπάλινὅτιπολλοίφησινἥξουσινκαὶανακληθησονταιμετὰἈβραὰμοἱδὲυἱοὶτῆςβασιλείαςἐκβληθήσονται

κληρονόμοισυγκληρονόμοισυγ added by the same hand above the lineδὲΧριστοῦπάλιναὔξειτὸἀξίωμακαὶφιλονεικεῖἐγγὺςἡμᾶςστῆσαιτοῦδεσπότου

εἴπερσυμπάσχομενἵνακαὶσυνδοξασθῶμενἵναμὴραθυμωτεροιγενώμεθατὸπᾶνείναιχάριτοςλογιζόμενοιἀπαιτεῖκαὶτὰπαρ'ἡμῶνεἰγάρφησινἐντοῖςλυπηροῖςκοινωνήσομενκαὶἐντοῖςχρηστοῖς

λογίζομαιγὰρὅτιοὐκἄξιατὰπαθήματατοῦνυνκαιροῦτὸπρόσκαιροντῶνπαθημάτωνδηλοῖδιὰτοῦνυνκαιροῦ

πρὸςτὴνμέλλουσανδόξανἀποκαλυφθῆναιεἰςἡμᾶςεἶταδείκνυσιτὸὅλονσχεδὸντῆςχάριτοςὃνδιὰτὸνικᾷνταῖςαντιδοσεσιντὸνθεὸνκαὶὅτιοὐκἰσχύομενἄξιόντιτῆςἐκεῖἀντιδόσεωςπαθεῖνἡσυνεισενέγκαι

continues from previousκαλῶςτὸἀποκαλυφθῆναιἐστιγὰρκαίνυνἀλλὰκέκρυπται

ἡγὰρἀποκαραδοκίατῆςκτίσεωςὁλέγειτοιοῦτὸνἐστικαὶαὕτηφησινἡκτίσιςσφόδραπροσδοκᾷτὴνμέλλουσανἡμῶνδόξανδιάτιἄφθαρτοςφησιπλασθεῖσαδιὰτὰςτῶνἀνθρώπωνἁμαρτίαςφθαρτὴγέγονενἐπεὶκαὶἡμεῖςεξαφθαρτωνφθαρτὸγεγόναμενβούλεταιοὖνἡκτίσιςφησιτοὺςἀνθρώπουςτὴνἀφθαρσίανἀπολαβεῖνἔσταιδὲτοῦτοἐντῆἀναστάσειἵνακαὶαὕτητὴνοἰκείανἀφθαρσίανἀπολάβῃτοῦγὰρἀνθρώπουδι'ὃνγέγονεφθαρτὴτὴνἀφθαρσίανἀπολαμβάνοντοςκαὶαὕτητὴνοἰκείανἀφθαρσίανσυναπολειψεταιπροσωποποιίαδὲἐστιτὸπᾶνἵνατὴντῶνἀγαθῶντὴνὑπερβολὴνδηλώσῃκαὶἵναδείξῃὅτιἡμεῖςμᾶλλονὀφείλομενσπουδάζειντῆςτοιαύτηςδόξηςκαὶἀφθαρσίαςἐπιτυχεῖνἤπερἡκτίσιςἐπεὶμὴνόμιζετὴνἄψυχονκαὶἀναίσθητονκτίσιντὰτοιαῦταπροσδοκᾶν

the scholium is added by the same hand in the marginsἡγὰρἀποκαραδοκίατῆςκτίσεωςσφόδραπροσδοκία

the scholium is added by the same hand in the marginsἡγὰρἀποκαραδοκίατῆςκτίσεωςοἷονἐπιτεταμένηπροσδοκία

τὴνἀποκάλυψιντῶνυἱῶντοῦθεοῦἀπεκδέχεταιτὸτέλοςὅτανμελλωσινδείκνυσθαιτινεςυἱοὶθεοῦκαίτινεςυἱοὶδιαβόλου

τῆγὰρματαιότητιἡκτίσιςὑπετάγηοἷοντῆφθορὰτοῦτογὰρκατεκρίθηδιὰτὰςἡμῶνἁμαρτίας

οὐχἑκοῦσατῆςτοῦΧριστοῦδυνάμεωςφησιτοῦτοτὸἔργοντὸκαὶἄκουσανὑποτάξαι

ἀλλὰδιὰτὸνὑποτάξανταἐπ'ἐλπίδιὅτικαὶαυτὴἡκτίσιςἐλευθερωθήσεταιἀπὸτῆςδουλείαςτῆςφθορᾶςκαὶγάρφησικαὶαὕτητὴνἀπαλλαγὴνἐλπίζειἐπ'ἐλπίδιοὖνἀπαλλαγῆςὑπετάγηλοιπὸνἑαυτὸνἐφερμηνεύειπωςἐπ'ἐλπίδιὅτικαὶαυτὴἡκτίσιςἐλευθερωθήσεται

εἰςτὴνἐλευθερίαντῆςδόξηςτῶντέκνωντοῦθεοῦεἰςτὴνἐλευθερίανοἷονδιὰτὴνἐλευθερίαντῆςδόξηςτουτέστιδι'ἡμᾶςἔσταικαὶἡκτίσιςἄφθαρτοςὥσπερκαὶδι'ἡμᾶςγέγονεφθαρτὴοὕτωπάλινκαὶδι'ἡμᾶςἔσταιἄφθαρτος

Οικουμενιουthe scholium is added by the same hand in the marginεἰςτὴνἐλευθερίαντῆςδόξηςτῶντέκνωντοῦθεοῦἡτὸεἰςτὴνἐλευθερίανδηλοῖτουτέστινεἰςτὴναὐτὴνεἰςἦνκαὶἡμεῖςἐλευθερίαντῆςφθορᾶςἐλεύσεταιοἷονἐκφθαρτῆςἄφθαρτοςγενομένη

οἴδαμενγὰρὅτιπᾶσαἡκτίσιςσυστενάζεικαὶσυνωδίνειἄχριτοῦνυνστενάζειφησινἡκτίσιςβουλουμένηἀποθέσθαιτὴνφθορὰνλοιπὸνδὲεἰἡκτίσιςπολλῷμᾶλλονἡμεῖςτοῦτοἐθέλεινὀφείλομενκαὶμὴτοῖςὧδεκεχηνέναιοἱκαὶλόγῳτετιμημένοικαὶυἱοθεσίανπροσδοκῶντες

continues from previousἐπειδὴκαὶοἱτὴνἀπαρχὴντοῦπνεύματοςἔχοντεςκαὶἡμεῖςαὐτοὶστενάζομενδιὰτοῦτοσυνωδίνει

οὐμόνονδὲἀλλὰκαὶαὐτοὶτὴνἀπαρχὴντοῦπνεύματοςἔχοντεςκαὶἡμεῖςαὐτοὶἐνἑαυτοῖςστενάζομενοὐμόνονφησινἡκτίσιςστενάζειἀλλὰκαὶοἱἀπαρχήντιναμικρὰνκαὶγεῦσιντοῦπνεύματοςλαβόντεςσπεύδουσιπρὸςτὰἐκεῖμεταβῆναιεἰγὰρἡἀπαρχὴτοῦπνεύματοςτοιαύτηώστεποιεῖνθαυματουργίαςἐκτῆςσκιᾶςτιτὸτέλειον

υἱοθεσίανἀπεκδεχομενοιτὴνἀπολύτρωσιντοῦσώματοςἡμῶνἵναμήτιςλέγησὺεἶπαςθεοὶἐσμενποίανἄλληνπροσδοκῶμενυιοθησιανφησιτὴνἀπολύτρωσιντοῦσώματοςτουτέστιντὴνἀφθαρσίαντότεβεβαίαγὰρυἱοθεσίακαὶτότεἥξειτὰαὐτῆςἀποτελέσματανυνγὰροὔτεἡδόξαδήληἀλλὰκαὶπροσδοκίαἐκπτωσεωςδιὰβίουκατεγνωσμένου

continues from previousεἶταἵναμὴνομισθῇτὰπαρόνταδιαβάλλεινκαὶδῷλαβὴντοῖςαἱρετικοῖςφησινοὐτὰπαρόντακακὰἀλλὰτὰπροσδοκώμεναβελτίωἃἐστινυἱοθεσία

Οικουμενιουthe scholium is added by the same hand in the marginsυἱοθεσίανἀπεκδεχομενοιτὴνἀπολύτρωσιντοῦσώματοςἡμῶντότεγὰρτὰτῆςυἱοθεσίαςἀποτελέσματα

τῆγὰρἐλπίδιἐσώθημενἐλπὶςδὲβλεπομένηοὐκἐστινἐλπὶςὁγὰρβλέπειτιςτικαὶἐλπίζειὡςεἰἔλεγενπάνταλαβόντεςπαρὰθεοῦἡμεῖςπίστιναὐτωπροσηγάγομενἧςμέγαμέροςἡτῶνἐκεῖσεἐλπὶςμὴτοιγαροῦνζητεῖπάντασοιἐνταῦθαπαρεῖναιτὰἀγαθὰἀλλάτιναἀλλάτιναἀλλάτιναthe second αλλα τινα is deleted with dots above the word by the same handκαὶτῆἐλπίδιταμίευσαιεἰδὲπάνταπαρεῖναιθέλειςοὐκέτιἐλπίζειςἐλπὶςγὰρβλεπωμενηοὐκἐστινἐλπίς

εἰδὲὁοὐβλέπομενἐλπίζομενδι'ὑπομονῆςαπεκδοχημεθαεἰδέφησιντὰμὴὁρώμεναἐλπίζομενἐνὑπομονὴἕξομεντὴντούτωνπροσδοκίανἡδὲὑπομονὴὅτιμέροςμέγιστονἀρετῆςπαντίπουδῆλονώστεἡἐλπὶςκαὶπίστεὼςἐστικαὶὑπομονῆςποιητική

Οικουμενιουthe scholium is added by the same hand in the marginsωσαύτοςδὲκαὶτὸπνεῦμασυναντιλαμβάνεταιταῖςἀσθενείαιςἡμῶνὡσαύτωςδὲκαὶτὸπνεῦμαφροντίσεισουεἰδὲἀμελεῖςἀμεληθήσῃ

ωσαύτοςδὲκαὶτὸπνεῦμασυναντιλαμβάνεταιταῖςἀσθενείαιςἡμῶνκαὶμὴνόμιζέφησικάμνεινὑπομένωνοὐγὰρεασεισετὸπευμακάμνεινἂλλἀντιλήψεταισουπρὸςτοῦτοἀσθενεῖςγὰρἐσμενκαὶοὐδεὑπομονὴνκατορθῶσαιἰσχύομενδίχατῆςτοῦπνεύματοςβοηθείας

τὸγὰρτιπροσευξόμεθακαθὸδεῖοὐκοἴδαμενκαίτιλέγωφησινὅτιπρὸςκατόρθωσινὑπομονῆςδεόμεθαἀντιλήψεωςπαρὰτοῦπνεύματοςκαὶἐντοῖςδοκοῦσινφησινεὐχερέσινοἷονἐντῆεὐχὴἐστιγὰρὅτεἀσύμφορααἰτοῦμεν

continues from previousκαὶἑαυτὸνἔμιξενἵναμὴεὑρέθηἐπαχθής

ἂλλαὐτοτὸπνεῦμαὑπερεντυγχάνειὑπὲρἡμῶνστεναγμοῖςἀλαλήτοιςαὐτοςὁπαράκλητοςὁτὰςκαρδίαςτῶνπνευματικῶνἀνθρώπωνἐρευνῶντῶντὴνχάρινδηλάδηκαὶτὸπνεῦματοῦεὔχεσθαιλαβόντων

Οικουμενιουcontinues from previousτὸπαλαιὸνχαρίσματαπολλοὶἐλάμβανονδιαφορὰπροφητειῶνἑρμηνειῶνγλωσσῶνἅπερπάνταπνεύματαἐκάλουνκαὶχάρισμαδι'εὐχῆςἐλάμβανοντινεςἐπειδὴγὰρἀγνοοῦντὸπλῆθοςτὸσυμφέρονᾔτειπολλάκιςἀσύμφοραἐλάμβανονοὖντινεςχάρισμαεὐχῆςκαὶὑπὲρτοῦλαοῦηὔχοντοὅπερκαὶαὐτοπνεῦμαἐλέγετοτοῦτοοὖνλέγειὅτιαὕτηἡχάριςτῆςεὐχῆςὑπὲρἡμῶντῶθεῶἐντυγχάνειμεγίστοιςστεναγμοῖςτοῦτοδὲεἶπενσυστῆσαιβουλόμενοςὅτιἀγνοοῦμενκαθὸδήδεῖfirst-hand η overwritten by second-hand ειπροσεύξασθαιεἰγὰρμὴτοῦτόφησινἦντιςἦνχρείαλαβεῖντιναςχάρισμαεἰςτὸεὔχεσθαιὑπὲρτοῦλαοῦ

Οικουμενιουthe scholium is added by the same hand in the marginsἂλλαὐτοτὸπνεῦμαὑπερεντυγχάνειὑπὲρἡμῶνστεναγμοῖςἀλαλήτοιςτοῦτόνυνὁδιάκονοςπληροῖλιτανεύων

ὁδὲἐρευνῶντὰςκαρδίαςοἶδεντιτὸφρόνηματοῦπνεύματοςτῶνπνευματικῶνἀνθρώπωντῶντὸεἰρημένοντῆςεὐχῆςλαβόντωνπνεῦμακαὶχάρισμα

ὅτικατὰθεὸνἐντυγχάνειὑπὲρἁγίωνοὐκαγνοουνταφησιδιδάσκουσινοἱπνευματικοὶτὸνθεὸνἂλλοἶδενὁπαράκλητοςὅτικατὰθεὸνἐντυγχάνειοὐκατάτιναβλαβερὰνἐπιθυμίανἀλλὰκατὰθεὸνὃἐστινκατὰτὴνβούλησιντοῦθεοῦ

the scholium is added by the same hand in the marginsὅτικατὰθεὸνἐντυγχάνειὑπὲρἁγίωντῶνδιὰτῆςεὐχῆςἁγιαζομένων

the scholium is added by the same hand in the marginsοἴδαμενδὲὅτιτοῖςαγαπτωσιτὸνθεὸνπάντασυνεργεῖεἰςἀγαθονοὕτωφησιδιὰτὴνἐντῶιεὔξασθαιἄγνοιανβοηθούμεθαὑποτοῦπνεύματοςὅτικαὶτὰκακὰεἰςἀγαθὰἡμῖνπεριτρέπει

Οικουμενιουοἴδαμενδὲὅτιτοῖςαγαπτωσιτὸνθεὸνπάντασυνεργεῖεἰςἀγαθονπάνταφησικαὶτὰκακὰκαὶταῦταπεριστρέφειὁθεὸςεἰςἀγαθονεἰςγὰρεὐδοκίμησιντῶνπασχόντωνπεριστρέφεταιμεῖζονδὲτὸεἰςἀγαθὰπεριστρέφεσθαιτοῦμὴπαντελῶςἐπελθεῖν

τοῖςκατὰπρόθεσινκλητοῖςοὖσινἐπειδὴἀπίθανονείναιἐδοκειτὸπεριστρέφεσθαιτὰκακὰεἰςἀγαθὰπροσθεὶςτὴντοῦθεοῦκλῆσινἐπιστώσατοτὸεἰρημένεονοὐγὰρτοῖςτυχοῦσιφησιτοῦτοσυμβαίνειἀλλὰτοῖςὑποθεοῦκληθεῖσινεἶταμὴνομισθῇμονομερῶςὁθεὸςἐνίουςκαλέσαςφησιντοῖςκατὰπρόθεσινδεικνὺςὅτιπάντεςμὲνἐκλήθημενἐκεῖνοιδὲυπηκουυσανδιὸκαὶβοηθοῦνταιοἱκατὰπρόθεσινοἰκείανγενόμενοικλητοί

ὅτιοὓςπροέγνωκαὶπροώρισενἀπὸκοινοῦκατὰπρόθεσινκλητοὺςὄντας

συμμόρφουςτῆςεἰκόνοςτοῦυἱοῦαὐτοῦὅπερἐστιφησινὁυἱοςτοῦθεοῦκατὰφύσινἐντῆἐνανθρωπήσειδῆλονδὲὡςἅγιοςκαὶἀναμάρτητοςτοῦτοκαὶαὐτοὶγεγόνασικατὰχάρινσυμμόρφουςγὰρτοὺςἰσομόρφουςεἰκοναδὲτοῦυἱοῦτὴνοἰκονομίανκαλεῖκαὶτὸἐντεῦθεναὐτοῦσῶμακατὰμὲντὴνοἰκονομίανσύμμορφοικαὶἀδελφοὶαὐτοῦοἱἄνθρωποικατὰδὲτὴνθεότηταμονογενὴςὑπάρχει

Κυριλλουthe scholium is added by the same hand in the marginsκαὶπροώρισεσυμμόρφουςτῆςεἰκόνοςτοῦυἱοῦαὐτοῦεἰκάϊντοῦθεοῦτιςἂννοοῖτοσαφηνιεῖλέγωναὐτὸςὭσπεργὰρἐφορέσαμεντὴνεἰκονατοῦχοϊκοῦφορέσομενκαὶτὴνεἰκονατοῦ"ἐπουρανίουτουτέστιτὴνἐνἁγιασμῷζωὴντὴνπρὸςπᾶνοτιουνἀμώμητονπολιτείανὥσπεργὰρεἰκονατοῦχοικοῦτουτέστινἈδὰμτὴνἐνπαρακοῇτεκαὶἁμαρτίαιςζωὴνεἶναὶφαμὲνοὕτωκαὶεἰκονατοῦἐπουρανίουτουτέστιΧριστοῦτὸνἁγιασμὸνκαὶτὴνδικαίοσυνηντὴνὑπακοήν

εἰςτὸείναιαὐτονπρωτότοκονἐνπολλοῖςἀδελφοῖςδιὰπάντωντὴνσυγγένειανἡμῶντὴνπρὸςτὸνΧριστὸνσημᾶναιθέλεισυγγένειανδὲτὴνἐντῆοἰκονομίατῆςσαρκὸςαὐτοῦ

οὓςδὲπροώρισεντούτουςκαὶἐκάλεσενπανταχοῦτὸκατὰπρόθεσινκλητοὺςὄνταςσυνυπάκουεἐπεὶἄτοπονἅπανταεἰὁθεόςτιναςμὲνευεποιησεντιναςδὲοὐτὸδὲκατὰπρόθεσινσυνυπακούομενοναὐτῶνποιεῖτὸκατόρθωμακαὶπροσωποληψίαςἀπαλλάττειτὸνθεόν

καὶοὓςἐκάλεσεντούτουςκαὶἐδικαίωσενδιὰτῆςτοῦλουτροῦπαλιγγενεσίας

οὓςδὲἐδικαίωσεντούτουςκαὶεδοξασενδιὰτῶνχαρισμάτωνδιὰτῆςυἱοθεσίας

τιοὖνἐροῦμενπρὸςταῦταὡςεἰἔλεγεντούτωνοὕτωςἐχόντωνμηδεὶςλοιπὸνπερὶτῶνὧδεπειρασμῶνἡκινδύνωνλόγονποιεσθωτιγὰρἑνὶεἰπεῖνπρὸςτὴντοσαύτηνἀγαθότηταθεοῦἀγαθότητατοῦθεοῦτου added by the same hand above the line

εἰὁθεὸςὑπὲρἡμῶντιςκαθ'ἡμῶνἵναγὰρμὴλέγωσινὅτιβασιλεῖςκαθ'ἡμῶνκαὶδῆμοκαὶἡγεμόνεςπάντεςγὰρἐπεβούλευοντοῖςπιστοῖςφησινὅτιἰσχύειὁθεὸςτὰςκαθ'ἡμῶνἐπιβουλὰςἀφορμὴνστεφάνωνποιήσασθαιοὐδεὶςοὖνκαθ'ἡμῶν

ὃςγετοῦἰδίουυἱοῦοὐκἐφείσατοἂλλὑπὲρἡμῶνπάντωνπαρέδωκεναὐτονπωςοὖνφησινἡμᾶςπροήσεταιὁθεὸςοὓςοὐμόνονσυμμόρφουςτοῦυἱοῦαὐτοῦἐποίησενἀλλὰκαὶἐδικαίωσεκαὶεδοξασενκαὶοὐτοῦτομόνονἀλλὰκαὶτὸνυἱονἔδωκενὑπὲρἡμῶνπάντωνφησικαὶἁμαρτωλῶνκαὶτελωνῶνκαὶπορνῶν

πωςοὐχὶκαὶσὺναὐτωτὰπάνταἡμῖνχαρίσεταιεἰτὸνυἱόνφησινἔδωκενεἰςθάνατόντιδεῖφησιπερὶτῶνἄλλωνἀμφιβάλλεινὁγὰρτὸμέγαδοὺςκαὶτὸἔλαττονδώσει

τιςἐγκαλέσεικατὰἐκλεκτῶνθεοῦπολλοὶἀσεβεῖςἐμέμφοντοτοὺςπιστεύσανταςφησινοὖντιςἱκανὸςἐγκαλέσαιημεμψασθαιτοῖςὑποθεοῦεκλεχθεισινκαὶὅραοὐκεἶπενδούλοιςἡπίστιςδούλοιςθεοῦἡπίστιςθεου added by the same hand above the lineἀλλὰἐκλεκτοῖςἐπαίρωντὸἀξίωμα

θεὸςὁδικαίωντιςὁκατάκρινωνοὐκεἶπενὁἀφεὶςἁμαρτίαςἂλλὁμεῖζονἦνὁδικαίωνφησιν

continues from previousὅτανγὰρὁθεὸςψήφῳοἰκεῖαδικαιώσῃτινατιςἐστινὁκατακρίνωντιςδὲκαὶκατακρίνωνὠφελεῖτὸδὲκατακρίνωνὡςἐπὶαμαρτημασιν

Χριστὸςὁἀποθανὼνμᾶλλονδὲκαὶἐγερθείςοὐκατὰἐρώτησιναυτὰπροάγειὡςἀναντιρρήτωνὄντων

continues from previousτιςφησινὁκατακρίνωντοῦμὲνπνεύματοςσυναντιλαμβανομένουταῖςἀσθενείαιςἡμῶντοῦδὲπατρὸςδικαιοῦντοςτοῦδὲυἱοῦὑπὲρἡμῶνἀποθανόντοςοὓςγὰρἡτριὰςδικαιοωσειτιςὁκατακρίνων

Οικουμενιουcontinues from previousκαὶοὕτωςδύνῃνοῆσαιὡςπρὸςτὸκατὰπόδατοῦῥητοῦεἰτὸπνεῦμάφησινἀντιλαμβάνεταιεἰὁπατὴρἐδικαίωσεντιςἔχεικατακρῖναιὑπολείπεταιφησινὁυἱόςπωςοὖνφησινἔχεικατακρῖναικαίτοιτοσοῦτονἀγαπᾷὡςκαὶθάνατοναἱρήσασθαιὑπὲρἡμῶνκαὶὧνἐνδεξιὰτοῦπατρὸςκαὶεἰςτὴνἰδίανἐπανελθὼνδόξανοὐκἐπαύσατοτῆςπρὸςἡμᾶςἀγάπηςἀλλὰκαὶπαρακελεῖτὸνπατέραὑπὲρἡμῶντοῦτογὰρδηλοῖτὸἐντυγχάνειτὴνδὲπαράκλησινοὕτωςνόειαὐτωτῶἐνηνθρωπηκέναιπαρακάλειτὸπατέραὑπὲρἡμῶν

ὃςκαὶἐστινἐνδεξιὰτοῦθεοῦὃςκαὶἐντυγχάνειὑπὲρἡμῶνἵναγὰρμὴἐλάττωσιντὴνἐντυχίαννομίσῃςθεὶςπρῶτοντὴνἰσοτιμίαντὸείναιἐνδεξιὰτοῦθεοῦοὕτωςεἶπεντὸἐντυγχάνειδεῖξαιθέλωντὴνδιάπυροναὐτοῦἀγάπηνοὐγὰρὡςαὐτοςἀσθενῶνσώζειδιὰτοῦπατρὸςἄπαγε

continues from previousὃςκαὶἐστινἐνδεξιᾶιτοῦθεοῦὃςκαὶἐντυγχάνειὑπὲρἡμῶνἂλλὡςπρὸςτὸἀνθρώπινονεἴρηταιὅτιἀρχιερεὺςἦν

τιςἡμᾶςχωρησειἀπὸτῆςἀγάπηςτοῦΧριστοῦτιςοὐδείςφησιτοὺςτοσαύτηςἀγάπηςκαὶπρονοίαςηξηιωμενουςπαρὰθεῶ

θλῖψιςἡστενοχωρίαἡδιωγμὸςἡλιμὸςἡγυμνότηςἡκίνδυνοςἡμάχαιραοὐκεἶπενχρήματαδόξανκαὶὅσαπαρὰτοῖςἀνθρώποιςδοκεῖκαλὰἂλλἐκεῖναἅτινακαὶβιάζεσθαιπέφυκεντὴνἀνθρωπίνηνφύσιντῶδὲτῆςθλίψεωςὀνόματιπολλὰδηλοῦταιφυλακαὶἁλύσειςἐξορίαικαὶὅσατοιαῦτα

καθὼςγέγραπταιἐντρέψαιαὐτοὺςβουλόμενοςἤγαγεντὴνμαρτυρίανεἰγὰροἱἐντῆπαλαιάφησινζωῆςκατεφρόνουνοἷςτὰἔπαθλαγῆἵνακαὶτὰἐνγῆἀγαθὰπόσῳμᾶλλονἡμεῖςὀφείλομενοἱτὴνβασιλείαντῶνοὐρανῶνἔχοντεςτῶνπόνωνἀμοιβήν

ὅτιἕνεκασουθανατούμεθαὅληντὴνἡμέρανματυρίᾳτοῦλόγονπιστοῦται

continues from previousἐστιγὰρπροαιρέσειπολλάκιςτῆςἡμέραςἀποθανεῖν

ἐλογίσθημενὡςπρόβατασφαγῆςπᾶσιφησινεἰςτὸἀδικεῖνπροκείμεθακαὶὥσπερτὰπρόβατασφαζόμεναοὐκἀντιλέγειοὕτωςοὐδεἡμεῖςοἱἀπόστολοι

ἂλλἐντούτοιςπᾶσινὑπερνικῶμενδιὰτοῦἀγαπήσαντοςἡμᾶςἐπαίρειτὸνἀκροατὴνἵναμὴκαταπέσῃθλῖψινἀκούσαςκαὶδιωγμὸνκαὶὅσαεἶπενκαίφησιπάντωνκρατοῦμενχάριτιΧριστοῦκαὶοὐκεἶπεννικῶμενἂλλἐντούτοιςὑπὲρνικῶμεντουτέστιδι'ὧνἐπιβουλευόμεθαστεφανούμεθαοἱγὰρἐπίβουλοιπρόξενοστεφάνωνἡμῖνἂνεὐχαρίστωςφέρωμεν

πέπεισμαιγὰρὅτιοὔτεθάνατοςοὔτεζωὴοὔτεἄγγελοιοὔτεἀρχαὶοὔτεδυνάμειςοὔτεἐνεστῶταοὔτεμέλλονταοὔτεὕψωμαοὔτεβάθοςἐπειδὴἄνωτὰπαρόνταεἶπέννυντὰμέλλονταλέγεικαίφησιοὔτεὁμέλλωνθάνατοςοὔτεἡμέλλουσαζωὴοὔτεἄγγελοιοὔτεδυνάμειςδύνανταίμεχωρίσαιἀπὸτῆςἀγάπηςτοῦθεοῦτῆςδιὰΧριστοῦμοιφησιπροξενηθεισηςπάνταμένφησιμικρὰπρὸςἐκείνηντὴνἀγάπηνεἶταἐπειδὴπᾶσανεἶπεντὴνκτίσιντὴνὁρατὴνκαὶνοητὴνπροστίθησινοὔτετιςἕτερακτίσιςτουτέστινεἰκαὶἄλλητιςπαρὰτὴνοὖσανὑποσταίηοὐδεαὕτημοιείναιτιδοκεῖπρὸςτὴνἀγάπηντοῦθεοῦἐπειδὴδὲκαὶἀγγέλωνκαὶδυνάμεωνἐμνήσθημὴνομίζειτοὺςἀγγέλουςἡτὰςδυνάμειςἀποστῆσαίτιναςἐθέλεινἀπὸΧριστοῦἄπαγεἀλλὰτὸνπερὶθεὸνθερμὸνπόθονσημᾶναιζητῶνεἰςτούτουςυπερηλθεντοὺςλόγους

Θεοδωρητουthe scholium is added by the same hand in the marginsοὔτεβάθοςβάθοςὡςοἶμαιτὴνγέεννανὀνομάζειὕψοςδὲτὴνβασιλείανκαὶπρὸςτούτοιςτὴναἰώνιονζωὴνκαὶτὸναἰώνιονθάνατον

continues from previousἄλλωςτουτέστινοὔτετὰἄγανἐπίδοξαοὔτετὰἄγανἄδοξα

οὔτετιςκτίσιςἕτεραδυνήσεταιἡμᾶςχωρίσαιἀπὸτῆςἀγάπηςτοῦθεοῦτῆςἐνΧριστῷἸησοῦτῶκυρίῳἡμῶνἄνωπρῶτονεἶπεντὴνἀγάπηντοῦθεοῦἵναμὴψεύδεσθαιδόξῃπερὶτῆςἰδίαςλέγωνἀγάπηςὁγὰρἀγαπηθεὶςοὐθαυμαστὸνεἰἀνταγαπᾷ

ἀλήθειανλέγωἐνΧριστῶιοὐψεύδομαισυμμαρτυρούσηςμοιτῆςσυνειδήσεωςμουἐνπνεύματιἁγίῳὅτιλύπημοιἐστιμεγάληκαὶἀδιάλειπτοςὀδύνητῆκαρδίαμουμέγαθέλειεἰπεῖνδιὸπροοδοποιεῖτῶπιστευθεναιὅραδὲἀλήθειανφησιλέγωἐνΧριστῷκαὶοὐψεύδομαικαὶἡσυνείδησιςμοιεἰςτοῦτομάρτυςσὺντῶἁγίῳπνεύματι

ηὐχόμενγὰραὐτοςἐγώὅρατὴνἐπίτασινοὐκεἶπενἠβουλόμηνἂλλευχομην

ἀνάθεμαείναιἀπὸτοῦΧριστοῦὑπὲρτῶνἀδελφῶνμουτῶνσυγγενῶνμουτῶνκατὰσάρκαδοκεῖμὲνἐθέλεινὑπὲρτῶνἀδελφῶντῶνσυγγενῶνἀλλοτριωθῆναιΧριστοῦτοῦτογὰρἡτοῦἀναθέματοςδύναμιςὅμωςτῶἀκριβῶςθεωροῦντιφανήσεταιὑπὲρτῆςἀγάπηςτοῦΧριστοῦταῦταεἰρηκώςπωςἐπειδὴἑώρατὸνθεὸνβλασφημούμενονὑποτῶνἸουδαίωνὅτίφησινἡμεῖςοἱτὸννόμονκαὶτὰςἐπαγγελίαςδεξάμενοικαὶπροπάτορεςαὐτοῦτοῦΧριστοῦεἰςοὓςἦνἡυἱοθεσίαἐκβεβλήμεθαἀντεισῆλθονδὲἄνθρωποιἄρτιτῶνβωμῶνκαὶτῆςκνίσηςἐξελθόντεςἐπεὶοὖνταῦταλέγονταςᾔδειὑπὲρτοῦμὴείναιπρόφασινβλασφημίαςκατὰτοῦθεοῦηβούλετοἐπιστρέψαικαὶτοὺςἸουδαίουςὡςκαὶἀνάθεμαὑπὲρτούτουἐθέλεινγενέσθαιὅπερδεικτικὸνἐστιτῆςἀγάπηςτοῦΧριστοῦὃνγὰροὐδεμίακτίσιςχωρῆσαιἴσχυενπωςἂνἐχώρισενἀγάπησυγγενῶνκαὶἀδελφῶν

continues from previousὁδιδάσκαλοςφησιπάντωνὁμυρίουςπροσδοκῶνστεφάνουςὁπάντωναὐτοῦτὴνἀγάπηνπροτιμῶν

continues from previousδιὰτὴνἀγάπηντοῦΧριστοῦτοῦτοεἶπενηβούλετογὰραὐτονπαρὰπάντωνδοξάζεσθαιἀλλὰμὴβουλόμενοςδημοσιεῦσαιτὸχάρισμαχάρισμαἦντὸοὕτωςἀγαπᾶντὸνΧριστὸντοὺςσυγγενεῖςἀγαπᾶνὑποκρίνεται

οἵτινεςεἰσινἸσραηλῖταιὧνἡυἱοθεσίακαὶἡδόξακαὶαἱδιαθῆκαικαὶἡνομοθεσίακαὶἡλατρείακαὶἐπαγγελίαιὧνοἱπατέρεςκαὶἐξὧνὁΧριστὸςτὸκατὰσάρκαδεῖξαιθέλειὅτιὁθεὸςοὐδὲνπαρῆκενεἰςτὴντῶνἸουδαίωνεὐεργεσίαναὐτοὶδὲοἰκεῖαἀγνωμοσύνῃπάντωνἐξέπεσονδιὸκαταλέγειτὰςδωρεᾶςτοῦθεοῦ

ὁὧνἐπὶπάντωνθεὸςεὐλογητὸςεἰςτοῦαἰῶναςἀμήναὐτοςτὴνὑπὲρπάντωνἀνήγαγενεὐχαριστίανεἰγάρφησικαὶἸουδαῖοίφησιβλασφημοῦσινεἰςαὐτονἂλλἐγώφησινοταἀπόῤῥηταεἰδὼςκαὶτὴνπρόνοιαναὐτοῦἐπιστάμενοςοἶδαὅτιδοξολογεῖσθαιὑπάρχειἄξιοςοἷαθεός

οὐχοἷονδὲὅτιἐκπέπτωκενὁλόγοςτοῦθεοῦἰδούφησινκαὶἀνάθεμαζητῶγενέσθαιὑπὲρτοῦπιστεῦσαιἸουδαίουςκαὶἵναμὴδόξῃἐψεῦσθαιὁθεὸςἐφ'οἷςἐπήγγελταικαὶὅμωςεὰνἴδωμενἀκριβῶςοὔτενυνἐξέπεσενὁλόγοςκαὶἡἐπαγγελίατοῦθεοῦἡἐψεύσατοταῦταγάρφησινεἶπονοὐχοἷονὅτιἐκπέπτωκενὁλόγοςτοῦθεοῦτουτέστινοὐκἐπειδὴἐκπέπτωκενὁλόγοςτοῦθεοῦἂλλἵνατὴνπρὸςαὐτοὺςἀγάπηνἐνδείξωμαικαὶλοιπὸνδείκνυσινπωςὁλόγοςκαὶἡἐπαγγελίατοῦθεοῦἡπρὸςἈβραὰμοὐκἐκπέπτωκενποίαδὴτὰἡτὸκατ'ἐπαγγελίαναὐτοῦσπέρμαλέγουσαἰσάριθμονἔσεσθαιτοῖςἄστροιςκατ'ἐπαγγελίανδὲαὐτοῦσπέρματὸτῶνπιστῶνκαὶοὐκἐκπεπτωκότωντῆςθείαςπρονοίας

οὐγὰρπάντεςοἱἐξἸσραὴλοὗτοιἸσραὴλοὐδὅτιεἰσισπέρμαἈβραὰμπάντεςτέκναἂλλἐνἸσαὰκκληθήσεταισοισπέρμακαίπωςφησινοὐκἐξέπεσενὁλόγοςτοῦθεοῦπωςὅτιοὐπάντεςοἱἐξἸσραὴλἸσραηλῖταὶεἰσιντουτέστινσπέρμαἈβραὰμεἶτασαφηνίζειαὐτοοὐγὰρἐπειδήτινεςφησιτέκνασαρκικὰτοῦἈβραὰμἤδεκαὶτέκναεἰσικατ'ἐπαγγελίανκαὶοἷςἡἐπαγγελίαἐδόθηἀλλὰποίαεἰσιτέκναἈβραὰμἄκουεφησιτῆςγραφῆςὅραδὲοὐκεἶπενἐξἸακὼβἂλλἐξἸσραὴλτὸτῆςἀρετῆςγνώρισματεθεικὼςτῶἸσραὴλκαὶδεικνὺςτὴνἄνωθενδωρεάν

τουτέστινοὐτὰτέκνατῆςσαρκὸςταῦτατέκνατοῦθεοῦεἶταἑρμηνεύειτὴνἀναγνωσθεῖσανγραφήντιἐστιτὸἐνἸσαὰκκληθήσεταίσοισπέρμαὅτίφησινοἱἐκτῆςἐπαγγελίαςεἰσιτέκναοὐκεἶπενδὲτοῦἈβραὰμἀλλὰτοῦθεοῦδεικνὺςοὔτετὸνἸσαὰκἁπλῶςείναιτοῦἈβραὰμἵναδείξῃὅτιοἱτὴνυἱοθεσίανἔχοντεςαὐτοὶεἰσικατ'ἐπαγγελίαντέκνατοῦἈβραάμ

ἐπεὶτοῦτωτῶλόγῳκαὶΙδουμαιοιἐπειδὴἀπόγονοιἦσανἈβραὰμὅσοντὸκατὰσάρκαὤφειλονείναιτέκνατοῦθεοῦἂλλοὐκεἰσικατὰσάρκαγὰραὐτοὶσπέρμαἈβραὰμἂλλἡμεῖςἐσμενκαὶτέκνατοῦἈβραὰμοἱτῆςαὐτῆςπίστεωςκαὶτέκνατοῦθεοῦδιὰτῆςκολυμβήθρας

ἀλλὰτὰτέκνατῆςἐπαγγελίαςλογίζεταιεἰςσπέρμαἐπαγγελίαςγὰρὁλόγοςοὗτοςκατὰτὸνκαιρὸντοῦτονἐλεύσομαικαὶἔσταιτῆΣάρραυἱοςὅσοιφησικατὰτὸνἸσαὰκγεννηθῶσινοὗτοιεἰσικαὶσπέρμαἈβραὰμκαὶυἱοὶθεοῦὁδὲἸσαὰκοὐτάοὐκατάκα added by the same hand above the lineνόμονἐγεννήθηφύσεωςἀλλὰκατὰδύναμινἐπαγγελίαςοὐκοῦνοἱγεννώμενοοὕτωςυἱοὶἈβραὰμεἰσινοὕτωςδὲἡμεῖςγενώμεθαδιὰτῆςκολυμβήθραςῥήμασιγὰρκαὶἡμεῖςἐπαγγελίαςγεννώμεθαῥήμασιμὲνδιὰτὸεἰςὄνομαπατρὸςκαὶυἱοῦκαὶἁγίουπνεύματοςγίνεσθαιτὰςἐντῆκολυμβήθρακατάδυσειςἐπαγγελίαδὲκαθὸοἱπροφῆταιπρὸπολλῶνχρόνωντὸβάπτισμαεὐηγγελίσαντοὡςτὸλούσασθεκαθαροὶγένεσθε

οὐμόνονδὲἀλλὰκαὶῬεβέκκαἐξἑνὸςκοίτηνἔχουσαἸσαὰκτοῦπατρὸςἡμῶνκαίτιφησιθαυμαστὸνὅτιτῶνἸουδαίωνοἱμὲνπιστεύσαντεςεἰςσπέρμαἈβραὰμλογίζονταιοἱδὲἄπιστοιοὐκέτιτοῦτογὰρκαὶἐπὶτῶνπαλαιωνεὑρήσειςκαὶγὰρὁἸσαὰκλογίζεταιμόνοςεἰςσπέρμακαίτοιὄντωνκαὶτῶνἀπὸΧεττούραςοὐμόνονδὲτοῦτόφησινἀλλὰκαὶἡῬεβέκκαἐξἑνὸςτοῦἸσαὰκσπέρμαἔχουσακαὶδύογεννήσασαοὐκἔσχεντοὺςδύοἀρέσανταςτῶθεῶοὐδὲλογιζομένουςεἰςσπέρμαἈβραὰμοὕτωςφησινκαὶἸουδαῖοιοἱμὲνπιστοὶκαὶσπέρμαἈβραὰμεἰσικαὶσώζονταιοἱδὲἄπιστοιοὐκέτι

continues from previousἐξὧνοὐκἔσχενφησιτοὺςδύοθεῶἀρέσαντας

μήπωγὰργεννηθέντωντοῦἨσαῦκαὶτοῦἸακώβ

μηδὲπραξάντωντιἀγαθονἡκακὸνἵναἡκατ'ἐκλογὴνπρόθεσιςτοῦθεοῦμένῃἡκατὰπρόγνωσινἐκλογή

continues from previousμήπωγάρτιπράξαντατὸνἸακὼβἐκάλεσενἀγαπητὸντὸνγὰρἸακώβφησινἠγάπησατὸνδὲἨσαῦἐμίσησα

οὐκἐξἔργωνἂλλἐκτοῦκαλοῦντοςἐρρήθηαὕτηὅτιὁμείζωνδουλεύσειτῶἐλάσσονικαθὼςγέγραπταιτὸνἸακὼβἠγάπησατὸνδὲἨσαῦἐμίσησαοἱμὲνγὰρἄνθρωποιἴσωςμετὰτὸγενέσθαιὁδὲθεὸςπρὸγενέσεωςἐπίσταταιτὰἐντῶἀνθρώπῳ

τιοὖνἐροῦμενμὴἀδικίαπαρὰτῶθεῶμὴγένοιτοὁμὲνἨσαῦφησινὡςκακὸςἐμισήθητιδὲἐροῦμενπερὶτῶνἐντῆἐρήμῳΙουδαδιωνοὐπάντεςἐμοσχοποίησανπωςοὖνεἴρηταιἐλεήσωὃνἂνελεσωεἰγὰρἀδικίαοὐκἐστινπαρὰτῶθεῶκαὶὅμωςπάντωνμοσχοποιησάντωνεἶπενἐλεήσωὃνἂνἐλεῶἄρακρυφίοιςὀφθαλμοῖςὁθεὸςἐμβατεύειεἰςτὰςτῶνἀνθρώπωνκαρδίαςκαὶοὐχὥσπεροἱἄνθρωποιοὐκοὖνοὐδεἐπὶτῶννυνἸουδαίωνἀδικεῖὁθεὸςἀλλὰκαίνυνὅσοιμὲνἄξιοισώζονταιπιστεύουσιγὰρὅσοιδὲἀνάξιοὶἀπόλλυνταιοὐπιστεύουσιγάρ

τῶγὰρΜωσῇλέγειἐλεήσωὃνἂνἐλεῶκαὶοἰκτειρήσωὃνἂνοἰκτείρωὡσεὶεἶπενἐγὼοἶδάτινεςἄξιοισωτηρίαςκαὶὅσοιοὐεἰοὖνφησιΜωϋσῆςἠγνόεισχολῇγοῦνἡμεῖςγνοίημεντὰςαἰτίαςτῶνγινομένων

ἄραοὖνοὐτοῦθέλοντοςοὐδετοῦτρέχοντοςἀλλὰτοῦἐλεοῦντοςθεοῦδεῖοὖνδεῖμὲνοὖνμεν added by the same hand above the lineθέλεινκαὶτρέχεινκαὶτὴνἑαυτοῦἕκαστονδύναμινπληροῦνπλὴνὅτιδίχαβουλῆςθεοῦοὔτεὁθέλωνοὔτεὁτρέχωνἀνύειτιπλέον

continues from previousἐδοκειαὐτωἀντικεῖσθαιτιδήποτεἐκβέβληταιοἱΙουδαισμοςπαρὰτῶθεῶἀντεισήχθηδὲἡπίστιςθέλωνοὖνἡμᾶςπαιδεῦσαιμὴἀπαιτεῖνεὐθύναςτὸνθεὸνὧνπράττειἀλλὰπάνταἡγεῖσθαικαλὰκἂνἡμεῖςἀγνοῶμενπολλὰθεματοφορεῖτὸδυστέκμαρτοντῶντοῦθεοῦκριμάτωνπαριστῶν

λέγειγὰρἡγραφὴτῶφαραὼὁτούτουτὴνλύσινκάτωλέγειὅτίφησινὁφαραὼδιὰτὴνοἰκείανκακίανἔπαθενἅπερἔπαθενὡςὅγεθεὸςσῶσαιαὐτονἤθελεντοιγαροῦνκαὶἐμακροθύμειχώραναὐτωμετανοίαςδιδούς

Οικουμενιουsὅτιεἰςαὐτοτοῦτοἐξήγειρὰσεὅπωςἐνδείξωμαιἐνσοιτὴνδύναμινμουκαὶὅπωςδιαγγελῇτὸὄνομαμουἐνπάσῃτῆγῆδύναμιςθεοῦἡμακροθυμίακαὶδύναμιςμεγίστῃτιςγὰροὐκἂνἐκπλαγείητοσοῦτονμακροθυμήσαντοςτοῦθεοῦφησινοὖνὅτιεἰςτοῦτόσεσυγκεχώρηκαβασιλεῦσαιὅπωςδειχθῇπωςεἰμιμακρόθυμος

ἄραοὖνὃνθέλειἐλέειὃνδὲθέλεισκληρύνειτὸνἄξιοντοῦἐλεεῖσθαιἐλέειτὸνδὲσκληρὸνκαὶἀπειθῇσκληρὸνκαὶἀπειθῇείναισυγχωρεῖοὐγὰρκρίσεωςὁπαρὼνκαιρὸςἀλλὰπολιτείαςκαὶαὐτεξουσιότητοςτὸγὰρσκληρύνεισκληρὸνείναισυγχωρεῖνοήσεις

ΓρεγοριουΝυσηςthe scholium is added by the same hand in the marginsἄραοὖνὃνθέλειἐλέειὃνδὲθέλεισκληρύνειτὸἐσκληρῦνθαιπαρὰθεοῦτὸνΑἰγύπτιοντύραννονοὐχὡςτὴνἀντιτυπίανἐντῆψυχὴαὐτοῦτῆςθείαςβουλήσεωςἐντιθείσηςνοητέονἀλλὰτῆςπροαιρέσεωςδιὰτῆςπρὸςτὴνκακίανπροσκλίσεωςμαλασσονταπροσκλίσεωςτὸνἐκμαλάσσοντατὴνἀντιτυπίανλόγονοὐδεχομένης

τουαγιουΒασιλιουthe scholium is added by the same hand in the marginἐσκλήρυνενὁθεὸςτὸνφαραὼτῆμακροθυμίακαὶτῆτῆςτιμωρίαςἀναβολῇἐπιτείνωναὐτοῦτὴνκακίανἵναεἰςτὸνἔσχατονὅροναὐξηθείσηςαὐτοῦτῆςπονηρίαςτὸδίκαιονἐπ'αὐτωτῆςθείαςκρίσεωςδιαφανῇ

ἐρεῖςοὖνμοιτιἔτιμέμφεταιτῶγὰρβουλήματιαὐτοῦτιςἀνθέστηκενμενοῦνγεὦἄνθρωπεσὺτιςεἰὁἀνταποκρινομενοςτῶθεῶὡςἐξἀκολουθίαςἴσωςἐρεῖςτιοὖνλοιπὸνπαρ'ἡμᾶςεἶταἐπιστομίζειτοὺςπάνταεθελονταςμαθεῖναποιειὁθεὸςκαὶτοὺςλόγουςαὐτῶνεἰδέναιὑπὲργὰρὧνμανθάνειςφησινχάρινἔχεὑπὲρδὲὧνἀγνοεῖςμὴδυσχεραινεγινώσκωνὅτικατάλογονπάνταπροβαίνεικἂνσὺτοὺςλόγουςἀγνοῇςκαλὸνδὲτὸσύτιςεἰκοινωνόςφησινεἰτῆςἀρχῆςαὐτωἀλλὰκριτήςτιςεἰ

μὴἐρεῖτὸπλάσματῶπλάσαντιτιμεπεποιηκαςοὕτωςοὐτὸαὐτεξούσιονἀναιρῶνλέγειταῦταἄπαγεἀλλὰδεικνὺςὡςπᾶσιτρόποιςχρὴπείθεσθαιτῶθεῶκἂναγνωμεντοὺςλόγουςτῶνγινομένωνὡςἐντῶγεἀπαιτεῖντῶνγινομένωνεὐθύναςτὸνθεὸνἡμὴἀπαιτεῖνπεπεῖσθαιπροσήκειμηδὲνπηλοῦδιαφέρειν

ἡοὐκἔχειἐξουσίανὁκεραμεὺςτοῦπηλοῦἐκτοῦαὐτοῦφυράματοςποιῆσαιoμὲνεἰςτιμὴνσκεῦοςἔχειφησινὁθεὸςἐξουσίανἐγεῖρωντοὺςνεκροὺςτοὺςμὲνεἰςδόξαντοὺςδὲεἰςαἰσχύνηνἔγειραικατὰτὴνἀναλογίαντῶνἑκάστῳβεβιωμένωνοὕτωςὁἐνἁγίοιςΜεθόδιος

continues from previousοὐκἐπειδὴτοὺςμὲνἀγαθοὺςτοὺςδὲοὐτοιούτουςποιεῖὁθεὸςἄπαγεἀλλὰπάνταμὲντὰτοῦθεοῦχρηστὰπρὸςπάνταςκοινὰκαὶτόγεἧκονεἰςαὐτονηβούλετοπάνταςεὐδοκιμεῖνἂλλὡςπρὸςτὴνἐξουσίανἦνἔχειὁθεὸςποιεῖναβουλεταιτοῦτοαὐτωεἴρηταιπάντωςδὲκαλῶςκαὶπρεπόντωςποιεῖκἂνἡμεῖςτοὺςλόγουςἀγνοῶμενκαίφησινὥσπερὁκεραμεὺςὁθέλειποιεῖκαὶὁπηλὸςοὐδὲνἀντιλέγειἡπεριεργάζεταιοὕτωςμὴδὲσύφησινπεριεργάζουἡἀγνοῶνδυσχεραινεἃἂνὁθεόςσεἀγνοεῖνβούληταικαὶγὰρκαὶἄγνοιασοιπάντωςσυμφέρειἡγὰρἂνἐδιδάχθης

εἰδὲθέλωνὁθεὸςἐνδείξασθαιτὴνὀργὴνκαὶγνωρίσαιτὸδυνατὸναὐτοῦμακροθυμίανἠθέλησενἐνδείξασθαιἂλλἐπειδὴεἰςἀπόνοιαντῆμακροθυμίατοῦθεοῦἐχρήσατολοιπὸνὀργὴνἐνεδείξατο

Οικουμενιουthe scholium is added by the same hand in the marginsεἰδὲθέλωνὁθεὸςἐνδείξασθαιτὴνὀργὴνκαὶγνωρίσαιτὸδυνατὸναὐτοῦοὐκἄραὀργῆςπάθειἥλωθεὸςἄπαγεἂλλἐπειδὴταῦταἐποίησενἃἡμεῖςὀργιζόμενοιποιοῦμενὀργὴντὸπρᾶγμαἐκάλεσενἐκτοῦἡμῖνγνωρίμου

ἤνεγκενἐνπολλὴμακροθυμίατουτέστινπάνυἐμακροθύμησενεἰςμετάνοιανἄγωνὡςδὲοὐκἦλθενπρὸςσωφρονισμὸνἐτιμωρήσατοαὐτον

σκεύηὀργῆςκατηρτισμέναεἰςἀπώλειανσκεῦοςἦνὀργῆςὁφαραὼτουτέστινἄνθρωποςτὴντοῦθεοῦἀνάπτωνὀργὴνἡτὴντοῦθεοῦὀργὴνἐπισπώμενοςκαὶοὐμόνοντοῦτοἀλλὰκαὶκατηρτισμένοςεἰςἀπώλειαντουτέστινἀπηρτισμένοςτέλειοςπρὸςτὸδεῖνἀπολέσθαιτοῦτοδὲοὐπαρὰτοῦθεοῦἀλλὰπαρὰτὴνοἰκείανκακίαν

continues from previousτιφησινἀλογίανκαταγινώσκειςτοῦθεοῦκατὰὑποστιγμὴνἀναγνωστέον

καὶἵναγνωρίσῃτὸνπλοῦτοντῆςδόξηςαὐτοῦἐπὶσκεύηἐλέουςἃπροητοίμασενεἰςδόξανοὓςκαὶἐκάλεσενἡμᾶςὥσπερφησινεἰςτὰσκεύητῆςὀργῆςτουτέστιντῶνφαραώτὸνφαραώthe first round of the ω in των is erased by the same handτὸνφαραὼἤνεγκενὀργὴνπολλὰπρότερονμακροθυμήσαςοὕτωςκαὶεἰςσκεύηἐλέουςτουτέστινεἰςἀξίουςτοῦἐλεεῖσθαιἡμᾶςἤνεγκεφιλανθρωπίαντοῦτογὰρσυνυπακουστέον

continues from previousπροητοίμασενδὲἐπεὶἔγνωἀξίουςἐλέουδιὰτὴνπίστιντοῦτοδὲεἰςδόξαναὐτοῦσυντείνει

οὐμόνονἐξἸουδαίωνἀλλὰκαὶἐξἐθνῶνὡςκαὶἐντῶὩσηὲλέγειὁρᾷςὅτιοὐμονομερὴςὁθεὸςἀλλὰκαὶἐξἸουδαίωνκαὶἐξἐθνῶνσώζειδιὰτῆςπίστεωςτοὺςἀξίουςσωτηρίας

καλέσωτὸνοὐλαὸνμουλαὸνμουὅτιδέφησινοὐχἁπλῶςοὐδεὡςἂνεἴποιτιςμονομερῶςἔσωσενὁθεὸςτοὺςἐξἐθνῶνπιστοὺςἂλλἐπειδὴἄξιοιἦσανσωτηρίαςπαράγειτὸνπροφήτηνπρὸτοσούτωνχρόνωνπροαναφωνοῦνταἰδοὺγὰρὁθεὸςκαὶλαὸνκαὶἠγαπημένηνἐκκλησίανκαὶυἱοὺςκαλεῖτοὺςἐξἐθνῶντιδήποτεπάντωςδιὰτὴναὐτῶνεὐγνωμοσύνηνκαὶπίστιν

καὶτὴνοὐκἠγαπημένηνἠγαπημένηντὴνἐξἐθνῶνἐκκλησίανἥτιςοὐκηγαπητὸπρότερονοὐγὰρἐγίνωσκενθεόν

καὶἔσταιἐντῶτόπῳοὐἐρρήθηαὐτοῖςοὐλαὸςμουὑμεῖςἐκεῖκληθήσονταιυἱοὶθεοῦζῶντοςτὰγὰρἔθνηαπερνητωαπερνειτοη overwritten with ει by a later hand in darker ink, and ω with o by a later hand in darker inkὁθεὸςπάλαιδιὰτὴνδεισιδαιμονίαν

ἨσαΐαςδὲκράζειὑπὲρτοῦἸσραήλοὐδένφησινυποστελλεομενοςβοᾷ

εὰνἦιὁἀριθμὸςτῶνυἱῶνἸσραὴλὡςἡἄμμοςτῆςθαλάσσηςτὸκατάλειμμασωθήσεταιοὐπάντεςφησινἀλλὰμέροςἐξαὐτῶντοῦτογὰρτὸκατάλειμμα

ΟικουμενιουλόγονγὰρσυντελῶνκαὶσυντέμνωνἐνδικαιοσύνητὸσυντελῶνδηλοῖὅτιπέραςἔχουσιπάντεςλόγοιπίστεωςκαὶγνώσεωςθεοῦκαὶοὐκἔσταιἕτεροςμετὰτοῦτοντόννυνκηρυσσόμεονοὐχὥσπερἦντὰἸουδαίωνκαὶμετεπέσενεἰςτάνυνἂλλἐπὶσυντέλειαπάσηςπίστεωςκαὶπαντὸςλόγουδέδοταιὅνυντῆςπίστεωςλόγος

ὅτιλόγονσυντετμημένονποιήσεικύριοςἐπὶτῆςγῆςὁδὲλέγειτοιοῦτὸνἐστινὅτιλόγοςὁδὲσυντετμημένοςκαὶσυντετελεσμένοςὁτῆςπίστεὼςἐστιν

continues from previousτὴνπίστινλέγωνεὰνγάρφησινεἴπῃςἐντῶστόματισουκύριονΙησονκαὶπιστεύσῃςἐντῆκαρδίασουὅτιὁθεὸςαὐτονἤγειρενἐκνεκρῶνσωθήσῃὁρᾷςτὴνσυντομίαν

καὶκαθὼςπροείρηκενἨσαΐαςεἰμὴκύριοςσαβαὼθσαβαωθ on ras.ἐγκατέλιπενἡμῖνσπέρμαὡςΣόδομαἂνἐγενήθημενκαὶὡςΓόμορραἂνὡμοιώθημενthis biblical lemma is not capitalizedδυνάμεωνστρατιῶν

continues from previousδιάτετὴναὐτοῦχάρινκαὶδιὰτὴντῶνκαταλειφθέντωνεὐγνωμοσύνην

Οικουμενιουcontinues from previousδύνῃδὲκαὶπερὶΧριστοῦνοῆσαιτοῦτοὥςφησινὁἐνἁγίοιςΚύριλλος

τιοὖνἐροῦμενὅτιἔθνητὰμὴδιώκονταδικαιοσύνηνκατέλαβενδικαιοσύνηνἰδοὺἡπᾶσαλύσιςτινοςἕνεκενοἱπιστοὶἐσώθησανοἱδὲἐναπομείναντεςτῶἸουδαϊσμῷοὐκέτι

continues from previousτὸγὰρξένονὅτιμὴδιώκοντακατέλαβενοἱδὲἸουδαῖοιδιώκοντεςοὐκατέλαβον

δικαιοσύνηνδὲτὴνἐκπίστεωςἸσραὴλδὲδιώκοννόμονδικαιοσύνηςεἰςνόμονδικαιοσύνηςοὐκἔφθασεναὕτηγὰρἡἀληθῶςδικαιοσύνηὡςἥγετοῦνόμουψευδής

continues from previousτουτέστιτὴνἐκνόμουδικαιοσύνην

continues from previousοὔτεγὰρτὰἐντῶνόμῳἐφύλαξεν

διὰτιὅτιοὐκἐκπίστεωςἂλλὡςἐξἔργωννόμουἠθέλησεφησιδικαιωθῆναίτιοὖναἴτιοντοῦμὴφθάσαιτὴνδικαιοσύνηνὅτιἐξἔργωνἐζήτησὲνδικαιωθῆναίτιςδὲἐξἔργωνδικαιοῦταιἄνθρωποςὧν

προσέκοψανγὰρτῶλίθῳτοῦπροσκόμματοςπροσέκοψανἠπίστησάνπωςδέτιςπροσκόπτειἐὰνἔξωπροσέχῃκαὶοὗτοιτοίνυντῶνόμῳπροσέχοντεςπροσέκοψαν

καθὼςγέγραπταιἰδοὺτίθημιἐνΣιὼνλίθονπροσκόμματοςκαὶπέτρανσκανδάλουκαὶπᾶςὁπιστεύωνἐπ'αὐτωοὐκαταισχυνηθεσεταιπροσκόμματοςλίθονκαὶπέτρανσκανδάλουτὸνκύριονκαλεῖἐκτῶνεἰςαὐτονπροσκοψαντῶνκαὶσκανδαλισθέντωντὸὄνομαἐπιθείς

continues from previousὁρᾷςὅτιοὐμονομερὴςὁθεὸςἀλλὰπᾶςὁπιστεύωνεἰςαὐτονσωθήσεταιτοῖςμὲνγὰρἀπίστοιςἐναντίωςἤπερἔχειφύσεωςγίνεταιτοῖςδὲπιστοῖςκατὰφύσιν

Θεοδωρητουthe scholium is added by the same hand in the marginsκαθὼςγέγραπταιἰδοὺτίθημιἐνΣιὼνλίθονπροσκόμματοςκαὶπέτρανσκανδάλουκαὶπᾶςὁπιστεύωνἐπ'αὐτωοὐκαταισχυνηθεσεταιπροσπταίεινεἰώθασινοἱἑτέρωσετὴνδιάνοιανἔχοντεςκαὶτὴνὁδὸνπροσκοπεῖνοὐκἐθέλοντεςτοῦτοπεπόνθασινἸουδαῖοιπερὶγὰρδὴτὰπεριττὰτοῦνόμουκεχηνότεςτὸνὑποτῶνπροφητῶνπροαγορευθένταλίθονἰδεῖνοὐκἠθέλησαν

ἀδελφοὶἡμὲνεὐδοκίατῆςἐμῆςκαρδίαςκαὶἡδέησιςἡπρὸςτὸνθεὸνὑπὲρτοῦἸσραὴλἐστινεἰςσωτηρίαντὴνσφοδρανἐπιθυμίαν

continues from previousμέλλωντῶνἸουδαίωνκαθάπτεσθαιπροεισφέρειεὔνοιαντοῦλόγουἵναμὴδόξῃμισοῦντοςείναιἀλλὰκηδομένουτὰῥήματατῆςἐπιτιμήσεωςφησιδὲὅτικαὶσφόδραἐπιθυμῶκαὶδέομαιαὐτοὺςσωθῆναι

continues from previousδοκεῖχαρίζεσθαὶαὐτοῖςμαρτυρῶφησιναὐτοῖςὅτιοὐδι'ἄνθρωπὸνεἰσινἀπεσχισμένοιΧριστοῦἀλλὰδιὰζῆλονδῆθενθεοῦτοῦτοδὲκατὰἄγνοιανπράττουσιννομίζοντεςγὰρτὸννόμονείναικαλὸνἀπιστοῦσιτῶσώζεινδυναμένῳΧριστῷ

μαρτυρῶγὰραὐτοῖςὅτιζῆλονθεοῦἔχουσινἂλλοὐκατ'ἐπίγνωσινζῆλονφησινἔχουσινἂλλοὐχἵναἐπιγνῶσιτὸὄντωςκαλὸνὃἐστιΧριστὸςεἰγὰρτοιοῦτονἔσχονζῆλονἐπέγνωσανἄν

ἀγνοοῦντεςγὰρτὴντοῦθεοῦδικαιοσύνηνῥῆμασυγγνώμης

continues from previousοἷονπειθήνιονοὐχὑπέθηκαναὐχένα

καὶτὴνἰδίανδικαιοσύνηνζητοῦντεςστῆσαιθεοῦδικαιοσύνηνκαλεῖτὴνεἰςΧριστὸνπίστινδιὰτὸχάριτοςδεῖσθαιθεοῦ

continues from previousἰδίανδικαιοσύνηντὴνἐκτοῦνόμουκαλεῖἡδιὰτὸμηκέτιἰσχύεινἡδιὰτὸδεῖσθαιπόνωνκαὶἱδρώτων

τῆδικαιοσύνητοῦθεοῦοὐχὑπετάγησανδηλονότιοὐδετὴνἐννόμῳἐπλήρωσανζητοῦντεςγὰρστῆσαιοὐκοῦνοὐκἔστησαν

τέλοςγὰρνόμουΧριστὸςεἰςδικαιοσύνηνπαντὶτῶπιστεύοντιτέλοςγὰρνόμουΧριστὸςἐντῶθβιβλίῳκατὰἸουλιανοῦοὕτωςκεῖταιὅτιτὸτέλοςκαὶοἷονἀναίρεσιςτοῦνόμουκαὶπλήρωσιςὁΧριστός

continues from previousἐπειδὴὅλωςκαὶτὴνἐκνόμουδικαιοσύνηνἐκάλεσενἵναμὴνομίσωσινὅτιδύναταιδικαιῶσαιὁνόμοςφησιντέλοςείναικαὶπλήρωματοῦνόμουτὸνΧριστὸντὸγὰρτέλειονὁνόμοςἐντῆεἰςΧριστὸνἔχειπίστειὁοὖνπιστεύωνΧριστῷπληροῖτὸννόμον

continues from previousεἰςτὸδικαιοῦντὸνὄντωςτελειωτὴντοῦνόμουτουτέστιντὸνπιστόν

Μωϋσῆςγὰργράφειτὴνδικαιοσύνηντὴνἐκτοῦνόμουὄροςτῆςἐννόμῳδικαιοσύνης

ὅτιὁποιήσαςαυτὰἄνθρωποςζήσεταιἐναὐτοῖςοὐκοῦνοὐκἑνὶσωθῆναιτὸνμὴπληροῦνταιτὰἐναὐτωἐπεὶοὖνοὐδεὶςἀνθρώπωνἐπλήρωσενἐξέπεσενἡδιὰνόμουδικαιοσύνηκαὶἀπρακτεῖ

ἡδὲἐκπίστεωςδικαιοσύνηοὕτωςλέγειεἰρηκὼςτὴνἐκνόμουδικαιοσύνηνλέγεικαὶτὴνἐκπίστεωςκαὶδείκνυσινοὐχοὕτωςοὖσανἐπίπονοντοιγαροῦνταύτηνμέντινεςἔφθασανἐκείνηνδὲοὐδείς

μὴεἴπῃςἐντῆκαρδίασουτιςἀναβήσεταιεἰςτὸνοὐρανὸντουτέστινΧριστὸνκαταγαγεῖνἡτιςκαταβήσεταιεἰςτὴνἄβυσσοντουτέστινΧριστὸνἐκνεκρῶνἀναγαγεῖνἵναμὴνομισθῇἡπίστιςεὐκατόρθωτοςκαὶεὐκαταφρόνητοςδιὰτοῦτοδείκνυσικαὶαὐτὴνπόνουδεομένηνκαὶπρὸςτοὺςἀφανεῖςλογισμοὺςἔχουσαντὴνπάληνμὴεἴπῃςγὰρμηδὲἐνκαρδίατουτέστιμηδὲἐνθυμηθῇςἀλλὰπάνταλογισμὸνἔκβαλεἔξω

ἀλλὰτιλέγειἐγγὺςσουτὸῥῆμαἐστινἐντῶστόματισουκαὶἐντῆκαρδίασουτουτέστιντὸῥῆματῆςπίστεωςὁκηρύσσομενσύντομοςμὲνἡσωτηρίακαὶοὐδεομένητῶνἔξωθενκόπωνἐνγὰρτῆδιάνοιακαὶτῆγλωττηκεῖταιπλὴνστεῤῥᾶςδεῖταικαὶνουνεχοῦςψυχῆς

ὅτιεὰνὁμολογήσῃςἐντῶιστόματισουκύριονἸησοῦνκαὶπιστεύσῃςἐντῆκαρδίασουἔδειξένπωςἐνκαρδίαοἷονἐνλογισμῷκαὶγλώσσῃκεῖταιἡσωτηρία

ὅτιὁθεὸςαὐτονἤγειρενἐκνεκρῶνσωθήσῃτρόπονλέγειδι'ουτιςεναχθειπρὸςτὴνπίστινἐννοησονφησιτὸδυνατὸντοῦἐγείραντοςκαὶοὐδυσχερανεῖςπρὸςτὴνπίστιν

καρδίαγὰρπιστεύεταιεἰςδικαιοσύνηνστόματιδὲὁμολογεῖταιεἰςσωτηρίανκαρδίαιμὲνγάρφησινπιστευόμενοςὁΧριστὸςδίκαιοιστόματιδὲὁμολογούμενοςσώζει

λέγειγὰρἡγραφὴπᾶςὁπιστεύωνἐπ'αὐτῶιοὐκαταισχυνθήσεταιτὴνμαρτυρίανἤγαγενἵναδείξῃμὴοὖσανἐντῆπίστειδιαφορὰνἸουδαίουκαὶἐθνικοῦπᾶςγάρφησινὁπιστεύων

οὐγὰρἐστιδιαστολὴἸουδαίουτεκαὶἝλληνοςτὸπᾶσικοινὸντῆςχάριτοςἀνακηρύττεικαὶὅπερἐποίησενἄνωπολλοῖςλόγοιςθέλωνκαταγαγεῖντὸφύσηματῶνἸουδαίωννυνδιὰβραχέωνποιεῖὅτιοὐκἑνὶμέσονἸουδαίουκαὶἐθνικοῦ

ὁγὰραὐτοςκύριοςπάντωνπλουτῶνεἰςπάνταςτοὺςἐπικαλουμένουςαὐτονἄνωπερὶτοῦπατρὸςἔλεγενἡἸουδαίωνὁθεὸςμόνονοὐχὶδὲκαὶἐθνῶννυνδὲτὸαὐτοπερὶτοῦυἱοῦλέγειοὕτωςὅτιοὐκοἶδενδιαφορὰντῆςἁγίαςτριάδος

continues from previousδείκνυσιτὸνΧριστὸνσφόδραἐφιέμενοντῆςἡμετέραςσωτηρίαςὅπουγεπλοῦτονἴδιονἡγεῖταιτὸπολλοὺςπιστεῦσαικαὶσωθῆναιτοῦτοδὲποιεῖπαιδεύωναὐτοὺςμὴἀπογνῶναιἑαυτῶνὁγάρφησιπλοῦτονοἰκεῖονἡγούμενοςτὸσώζεινοὐκἄνποτεὀκνήσῃἡἀναβάληταισῶσαι

πᾶςγὰρὃςανεπικαλεσηταιτὸὄνομακυρίουσωθήσεταιπωςοὖνἐπικαλέσωνταιεἰςὃνοὐκἐπίστευσανεἰπὼνοὐδὲνπλέονἔχουσινἸουδαῖοιτῶνἐθνικῶνμάρτυςδὲὁἸωήλ

continues from previousεἶπενπᾶςὃςἂνἐπικαλέσηταιτὸὄνομακυρίουσωθήσεταιπωςτοιγαροῦνἔσταιαὐτοῖςἐπιτυχεῖντῶντοῦπροφήτουῥημάτωνἀνθρώποιςπιστεῦσαιμὴεθελησασινἑαυτοὺςτοιγαροῦνμεμφέσθωσανἀποκλείουσιτὴνσωτηρίανἀφ'ἑαυτῶν

πωςδὲπιστεύσουσιοὐοὐκἤκουσανκατὰτὸἀκολουθονγὰρκαὶτοῦτοσυμβαίνειἐπειδὴγὰρτῶναὐτοῦλόγωνἀκοῦσαιοὐκἠβουλήθησανεἰκοτωςοὐδεἐπίστευσαν

πωςδὲἀκούσωσιχωρὶςκηρύσσοντοςτοιγαροῦνἰδούφησικηρύσσωκαὶπροσῆκονὑμᾶςἀνασχέσθαιτῶνλόγωνκαὶτῶνἐλέγχων

πωςδὲκηρύξουσινεὰνμὴἀποσταλῶσινδείκνυσινὅτιοὐκἐξοἰκείαςαὐθεντίαςἦλθενεἰςτὸκηρύξαιαὐτοῖςἂλλἀποσταλεὶςπαρὰΧριστοῦτοῦτοἑαυτὸναξοπιστονποιῶν

καθὼςγέγραπταιὡςὡραῖοιοἱπόδεςτῶνεὐαγγελιζομένωνεἰρήνηνοὐμόνονφησινὅτιἀπέσταλμαιἀλλὰκαὶπάλαιτὸδεῖνἀποστολὴνγενέσθαιπροείρητοἀξιοπιστοςοὖνκατ'ἄμφωἐκτετῆςἀποστολῆςἐκτετοῦπροωρίσθαιτὴνἀποστολήν

continues from previousοἱπόδεςαὐτῶνενεγκωμιασθωσανδιὰτὸντοῦκηρύγματοςτρόπον

τῶνεὐαγγελιζομένωντὰἀγαθάεἰτοίνυνἄλλωςοὐκἦνπιστεῦσαιδίχατοῦἀκοῦσαικαὶδίχατοῦκηρύξαικεκήρυκταιδὲκαὶἤκουσανεὔδηλονὡςὁθεὸςμὲνοὐδὲνἐλλέλοιπενοἱδὲμὴπιστεύοντεςἑαυτοῖςμεμφέσθωσαν

ἂλλοὐπάντεςὑπήκουσαντῶιεὐαλγγελίωιἨσαΐαςγὰρλέγεικύριεἐπειδὴτοῦτοαὐτωἀντέκειτοὅτιεἰἀπὸθεοῦἀπεστάλητεδιάτιμὴπάντεςὑπήκουσαντῶεὐαγγελίῳκαίφησινὅτικαὶτοῦτοπρὸπολλοῦἐλεγχθῇδιὰγὰρτὸείναιἡμᾶςαὐτεξιουσίουςοὐδέναπρὸςβίανἄγειὁθεός

τιςἐπίστευσετῆιἀκοῆιἡμῶνεἰτοῦτόσεφησισκανδαλίζειτὸμὴπάνταςὑπακοῦσαιαυτοσετοῦτοπιστεῦσαιπεισάτωἐπειδὴπροελεγχθηὡςοὐπάντεςπιστεύσωσιν

ἄραοὖνἡπίστιςἐξἀκοῆςἡδὲἀκοὴδιὰῥήματοςθεοῦἐπειδὴἀεὶἸουδαῖοισημεῖαἐπεζήτουνπρόφασινλαβὼντὸπροφητικὸνἐντρέπειαὐτοὺςὡςοὐχρὴσημεῖαἐπιζητεῖνἡγὰρπίστιςὡςὁρᾶτεἐξἀκοῆςοὐκἐκσημείωνγίνεται

continues from previousκαὶἐπειδὴἀκοὴνεἶπενἐπάγειδιὰῥήματοςθεοῦμήφησινεὐτελέςτινομίσῃςτὴνἀκοὴνοὐκἐστινανθρωπιναῥήματατὰλαλούμεναἀλλὰτοῦθεοῦ

ἀλλὰλέγωμὴοὐκἤκουσανμενοῦνγεεἰςπᾶσαντὴνγῆνἐξῆλθενὁφθόγγοςαὐτῶνκαὶεἰςτὰπέρατατῆςοἰκουμένηςτὰῥήματααὐτῶνἐπειδὴεἶπενἡπίστιςἐξἀκοῆςἂλλἐρεῖφησιτιςμὴοὐκἤκουσανοἱἸουδαῖοικαίφησινὅληἡγῇἤκουσενὡςμαρτυρεῖκαὶὁπροφήτηςκαὶοἱἸουδαῖοιπαρ'οἷςμάλιστακεκήρυκταιοὐκεἶχονἀκοῦσαι

ἀλλὰλέγωμὴοὐκἔγνωἸσραήλναίφησινἐκήρυξανμὲνπολλοὶεἰκὸςδὲτοὺςἐξἸσραὴλμὴγνῶναιτοῦκηρύγματοςτὴνδύναμινκαίπωςἑνὶτοῦτόφησινὅτιτὰμὲνἔθνηοἷςοὐδὲνπροείρητοἔγνωσανὁδὲἸσραὴλοὐκἔγνωκαίτοιπροακούσαςἰδοὺγὰραὐτοςὁνομοθέτηςφησινἐγὼπαραζηλώσωὑμᾶςἐπ'οὐκἔθνειὡςοὖντοὺςἐξἐθνῶνἑωρᾶτεπροσερχομένουςτῆπίστεικαὶἔτιμὴνἐρχομένουςἑαυτοὺςἀποῤῥιπτομένουςἔδειὑμᾶςτὴναἰτίανεἰδέναιμᾶλλονδὲἑκοντεςἐπελάθεσθετῶνοὕτωςσαφῶνπροῤῤήσεων

πρῶτοςΜωσῆςλέγειἐγὼπαραζηλώσωὑμᾶςἐπ'οὐκἔθνειἐπὶἔθνειἀσυνέτῳπαροργιῶὑμᾶςδεύτεροςγὰρεἶπενἨσαΐας

+fn continues from previousοἷονπαρακνησωμεγίστῃδὲἡτοῦπράγματοςἰσχὺςπολλάκιςγὰρὁπαρακλήσειμὴπεισθεὶςἐπείσθητῶπαρακνισμῷ

continues from previousτιγὰρεὐτελέστερονἡἀσυνετώτερονεἰδωλολατρῶν

Ἠσαΐαςδὲἀποτολμᾷκαὶλέγειᾑρήσατοφησικαὶκινδυνεῦσαιμᾶλλονἡσυνεσκιασμεηνεἰπεῖντὴνοἰκονομίαν

εὑρέθηντοῖςἐμεμὴζητοῦσινἐμφανὴςἐγενόμηντοῖςἐμεμὴἐπερωτῶσιντινεςδὲοἱμὴζητοῦντεςμήτεἐπερωτῶντεςοἱἐξἐθνῶνδηλάδηὁρᾷςπόσαςεἶχοντοῦγνῶναιἀφορμὰςὁρῶντεςγὰρδιὰτῆςπίστεωςεὐδοκιμοῦντατὰἔθνηὤφειλονἀνανῆψαιἂλλἑκοντεςαπετυφλωθησαν

continues from previousτῶνἐθνῶνκαθαίρειτὸφρόνημαὅτίφησιντὸπᾶνχάριτοςἦνὅμωςἐστικαὶτῶνἐθνῶντὸγὰρτὸνεὑρεθέντακαὶφανένταμηκέτιἐάσαιτῆςαὐτῶνἦνἀρετῆς

πρὸςδὲτὸνἸσραὴλλέγειὅληντὴνἡμέρανἐξεπέτασατὰςχεῖραςμουὦκατηγορίαςἸουδαίωνἵναγὰρμὴλέγωσινδιατὶἡμῖνμὴγέγονενἐμφανὴςτὸπλέονἐπ'αὐτῶνγενόμενονἔδειξενὅτικαὶπαρεκάλεικαὶοὐκἠκούσθηὁκύριοςὅληνδέφησιντὴνἡμέρανοἷοντὸντῆςένανθρωπησεωςκαιρὸνἡμᾶλλονπάντατὸνἔμπροσθενἐξἧςἐξῆλθονἐξΑἰγύπτου

πρὸςλαὸνἀπειθοῦντακαὶἀντιλέγονταὁμὲνθεὸςἐκάλεικαὶοἷονἐναγκαλίσασθαιηβούλετοτιδὲαὐτοὶι added by a later hand in darker ink on ras.ἠπείθουνκαὶἀντέλεγον

λέγωοὖνμὴἀπώσατοὁθεὸςτὸνλαὸναὐτοῦμὴγένοιτοκαὶγὰρἐγὼIσραηλιτηςεἰμιἐκσπέρματοςἈβραὰμφυλῆςΒενιαμὶνthe first ι in Bενιαμιν is traced over by a later hand in darker ink on ras.ἄραοὖνἐπειδὴἠπείθησανκαὶἀντεῖπονμὴἐνἀποβολὴγεγένηνταιὡςμὴδὲἐπιστρέψαιδύνασθαικαὶδιὰτοῦτοκατηργεῖσθαιτὰςπρὸςἈβραὰμἐπαγγελίαςοὐμενοῦνκαὶγὰρκαὶλαὸςἐστιναὐτοῦφησικαὶπροέγνωαὐτοντουτέστινπρὸτῶνἐθνῶνκαὶἐγγὺςὁἔλεγχοςαὐτοςἐγὼω is traced over by a later hand in darker ink on ras.φησινὁκῆρυξκαὶδιδάσκαλοςτῶνἐθνῶνἸσραηλίτηςεἰμιοὐκοῦνοὐκἀπώσθητεἂλλἑαυτοὺςἀπωθεῖσθε

the scholium is added by the same hand in the marginκατὰἐρώτησινκαὶαναγορευσινπροάγειτὸνλόγον

οὐκἀπώσατοὁθεὸςτὸνλαὸναὐτοῦὃνπροέγνωεἰγὰρἀπώσατοοὐκἂνἐξἸουδαίωνἀποστόλουςκαὶκήρυκαςἐξελέξατο

ἡοὐκοἴδατεἐνἨλίᾳτιλέγειἡγραφὴὡςἐντυγχάνειτῶθεῶκατὰτοῦἸσραὴλλέγωνκύριετοὺςπροφήταςσουἀπέκτεινανκαὶτὰθυσιαστήριὰσουκατέσκαψανἵναμὴλέγωσινοἱἸουδαῖοιεἶτασὺεἰφησινὁἅπαςλαὸςτοῦἸσραὴλκαὶεἰςσεμέλλουσιναἱπρὸςἈβραὰμἐπαγγελίαιπέραςλαμβάνεινφησιπρὸςτοῦτοὅτιπολλοὶεἰσισεσωσμένοιἂλλὑμεῖςἀγνοεῖτεκαὶγὰρκαὶὁἨλίαςμόνοςᾤετοὑπολελεῖφθαιἂλλἤκουσενείναικαὶἄλλουςοὕτωςφησικαίνυνπολλοὶεἰσινοἱἐξἸουδαίωνπιστοὶἂλλὑμεῖςἀγνοοῦντεςἐμεμόνονοἴεσθε

κἀγὼὑπελείφθηνμόνοςκαὶζητοῦσιτὴνψυχὴνμουεἰδὲὁἨλίαςἠγνόειὅτιμόνοςοὐκἦνσχολῇγανὑμεῖςεἰδείητε

ἀλλὰτιλέγειαὐτῶιὁχρηματισμόςτουτέστινὁλόγοςτοῦθεοῦ

κατελειπονἐμαυτῷἑπτακισχιλίουςἄνδραςοἵτινεςοὐκἔκαμψανγόνυτῆΒάαλδηλοῖτὸκατελειπονὅτιτῆςτοῦθεοῦχάριτοςἦντὸπολὺμέρος

continues from previousὥσπεροὖντότεφησινἐκπαντὸςτοῦλαοῦἑπτακισχίλιοιεὐηρέστουνοὕτωςκαίνυνὀλίγοιευαρεστουσινκαὶαὐτοὶλογίζονταιεἰςσπέρματῶἈβραὰμκαὶοὐκἐξέπεσενἡἐπαγγελίατοῦθεοῦ

οὕτωοὖνκαὶἐντῶνυνκαιρῷλεῖμμακατ'ἐκλογὴνχάριτοςγέγονενοὐκοῦνκαὶἐπὶἨλίᾳχάριτιἐσώθησαντοῦτογὰρὁΚάϊνδηλοῖσύνδεσμοςκαὶπάλινὥσπερἐνἨλίᾳφησινὑπόλειμμαἐστινεὐάρεστονκατὰχάρινἐπιλεγέντωντὸδὲεἰπεῖνἐκλογὴνἔδειξενκαὶτῶνἐπιλεγέντωντὴνδοκιμὴνοὐγὰρἂνἀδόκιμοιἐπελέγησαντὸδὲεἰπεῖνχάριτιἔδειξεντὴντοῦθεοῦδωρεάν

εἰδὲχάριτιοὐκέτιἐξἔργωνἐπεὶἡχάριςοὐκέτιγίνεταιχάριςεἰδὲἐξἔργωνοὐκέτιἐστιχάριςἵναμὴλέγωσινὅτιεἰκαὶπροφῆταιφησιπροέτρεπονκαὶὁθεὸςπαρεκάλεικαὶἡπαραζήλωσιςἱκανὴἦνἡμᾶςπεῖσαιαπητουμεθαδὲφορτικάτινακαὶδιὰτοῦτοοὐχὑπηκούσαμενφησιχάριςἐστιτὸπᾶνκαὶοὐχρείαἔργωνεἰςτὸπιστεῦσαιοὐδεγὰροἱπροσελθόντεςδι'ἔργαπρογενόμεναἀξιόχρεοιπρὸςτὴνκλῆσινἔδοξανἀλλὰχάριςἐστιθεοῦτὸπᾶν

ἐπεὶτὸἔργονοὐκέτιἐστινἔργονεἰγὰρἡχάριςἔργονἀπαιτεῖταιἄρατὸἔργονοὐκέτιἐστινἔργοντῆςχάριτοςπρολαβούσηςκαὶγενομένηςἔργονκαὶοἷονἐξωθησάσηςτὸἔργονἐκτοῦείναιἔργον

τιοὖνὁἐπιζητεῖἸσραὴλτοῦτοοὐκἐπέτυχεντοῦτοοὐκἐρωτῶντοςἐστινἂλλἐγκαλοῦντοςἑαυτῷγάρφησινμάχεταιὁἸοῦ[δαιος ζη]τῶνδικαιοσύνηνἦνοὐβούλεταιλαβεῖντοῦτογάρφησινἐπιζητεῖοὐβούλεταιτυχεῖντὸγὰροὐκἐπέτυχενκατὰοἰκείαννοήσειςβούλησιν

ἡδὲἐκλογὴἐπέτυχενοἷονἐξἸουδαίωνκαὶἐξἐθνῶνπιστοὶἐκλογὴνδὲεἰπὼνδείκνυσινκαὶτὴνἐκείνωνδοκιμὴνκαὶτὴντοῦθεοῦχάριντὸδὲἐπέτυχενδηλοῖτῶνἀγαθῶντὸμέγεθος

οἱδὲλοιποὶἐπωρώθησανὅσοιἐναπέμειναντῶἸουδαϊσμῷλοιπὸνμετὰτὸνελκεγχονθαῤῥεῖπώρωσιναὐτοῖςἐγκαλεῖν

καθὼςγέγραπταιἔδωκεναὐτοῖςὁθεόςτὸἔδωκενμὴἐνέργειανἀλλὰσυγχώρησιννόειοἷονλαβεῖνσυνεχωρεσεν

πνεῦμακατανύξεωςτὴνπερὶτὸχεῖρόννυνἕξινκαὶπροσοχὴντῆςψυχῆςκατάνυξινκαλεῖκατανυγηναιγὰρἐστιτὸἐμπαγῆναίπουκαὶπροσηλωθῆναιἑνὶδὲκαὶἐνκαλῷκαὶἐνκακῷπροσηλωθῆναινυνμέντοιτὸἀμετάθετοναὐτῶνπρὸςτὸκακὸνκατάνυξινἐκάλεσεν

ὀφθαλμοὺςτοῦμὴβλέπεινκαὶὦτατοῦμὴἀκούεινἕωςτῆςσήμερονἡμέραςεἰπὼνἐπωρώθησανφέρειτοῦἨσαΐουτὴνμαρτυρίανἵναμὴδόξῃἐπαχθὴςείναιαἰτίανδὲτῆςποροσεωςπορωσεωςthe second round of the ω added by a later hand in darker inkλέγειτὴναὐτῶνγεγενῆσθαιφιλονεικίανὀφθαλμοὺςγὰρἔχοντεςεἰςτὸἰδεῖντὰθαύματατοῦΧριστοῦκαὶὦταεἰςτὸthe second round of the original ω has been erased by the same hand?inτῶἀκοῦσαιτὴνδιδασκαλίανοὐδενὶτούτωνεἰςδέονἐχρήσαντοἀλλὰτοὺςμὲνἐκάμμυσαντὰδὲἀπέφραξανὡςτοῦτοσπουδάζοντεςτὸμὴσωθῆναι

καὶΔαυὶδλέγειλοιπὸντὴνὑπὲρτῆςἀπιστίαςταύτηςτιμωρίαντὸνΔαυὶδφέρειλέγονταἥτιςτέλοςἔλαβενκαὶἐξῆλθεν

γενηθετωἡτράπεζααὐτῶνεἰςπαγίδακαὶεἰςθήραντὰἀγαθὰαὐτῶνκαὶἡτρυφῇεἰςτὸἐναντίονπεριεσται

καὶεἰςσκάνδαλονεὐάλωτοίφησιντοῖςἐπηρεάζουσιγένωνται

καὶεἰςἀνταπόδομααὐτοῖςἀνταπόδομαεἶπενδηλονότιταῦταπάσχοντεςἁμαρτιῶντίνουσιδίκας

σκοτισθήτωσανοἱὀφθαλμοὶαὐτῶντοῦμὴβλέπειντὸαὐθαιρέτωςμέλλονπαρ'αὐτῶνγίνεσθαιὡςἐνκατάραςλέγειμέρειἐπειδὴγάρφησινοὐκηβουληθσαντὸνἥλιοντῆςδικαιοσύνηςιδεναιμηδὲἴδοιεν

καὶτὸννῶτοναὐτῶνδιὰπαντὸςσύγκαμψοντὸμέλλειναὐτοὺςὑποῬωμαίουςγίνεσθαιδηλοῖτὸδὲδιὰπαντὸςὡςοὐδέπωελέυθερωθειενποτεσημαίνει

λέγωοὖνμὴἔπταισανἵναπέσωσιoriginally πεσωσιν and then the final -ν erased?μὴγένοιτοκαψαμενοςκαθαψαμενοςθα added by the same hand above the lineαὐτῶνσφοδρῶςνυνπειρασταιπειρᾶταιστ overwritten by τ by a later hand in darker inkτιναπαραμυθίαναὐτοῖςεὗρετὰμὲνγὰρἁμαρτήματαμέγισταἄραδὲμὴτοιαῦταἔπταισανἵναπεσόντεςμὴδὲἀναστῶσινἔτικἂνβοθυληθῶσιμὴγένοιτόφησινοἷαγὰρἔπταισανἂνδεκτὸεἰσινθεῶιβουληθέντεςμόνονπλὴνὅραὅτικαὶἐναὕτητῆπαραμυθίᾳὑπευθύνουςαὐτοὺςποιεῖμεγίστωνἁμαρτημάτων

ἀλλὰτῶαὐτῶνπαραπτώματιἡσωτηρίατοῖςἔθνεσινὅλοντὸχωρίοντοῦτοεἴρηταιὅπωςκαὶαὐτοὺςπαραμυθήσηταικαὶπείσῃμὴἀπογνῶναικαὶἵνατῶνἐθνῶνκατενέγκῃτὸφύσημακαὶπείσῃμὴἀπονοεῖσθαιδιὰτοῦτόφησινἐσώθητὰἔθνηὅτιαὐτοὶσωθῆναιοὐκἠνέσχοντοὡςεἴγεἄξιονἦντούτουςἔδειπρώτουςσωθῆναιεἶτατὰἔθνηἐπεὶοὖνοὗτοίφησινοὐκἠθέλησανπρωτότυποιγεγόνατεὑμεῖςὅθενκαὶαὐτοςὁἀπόστολοςφησινἸουδαίῳτεπρῶτονκαὶἝλληνικαὶπάλινὁκύριοςπορεύεσθεμᾶλλονπρὸςτὰπρόβατατὰἀπολωλόταοἴκουἸσραὴλκαὶπάλινὑμῖνἦνἀναγκαῖονπρῶτονλαληθῆναιτὸνλόγονὁρᾷςὅτιἡἀπείθειατῶνἸουδαίωνχώρανδέδωκεντοῖςἔθνεσινεἰςτὸγενέσθαιπρωτοτύπουςεἰςτὴνπίστιν

εἰςτὸπαραζηλῶσαιαὐτούςἵναἐπειδὴἀφ'ἑαυτῶνπιστεῦσαιοὐκἠβουλήθησανκἂνκατὰζῆλονπιστεύσωσιν

εἰδὲτὸπαράπτωμααὐτῶνπλοῦτοςκόσμουκαὶτὸἥττημααὐτῶνπλοῦτοςἐθνῶνπόσῳμᾶλλοντὸπλήρωμααὐτῶνπρὸςπαραμυθίαναὐτοῖςλαλεῖκαὶπροτροπὴνεἰγάρφησιντὸπαράπτωμααὐτῶνκαὶτὸἥττημαἀφορμὴγέγονενἀγαθῶντοσούτοιςπόσῳμᾶλλωνὰνπάντεςσωθῶσιντοῦτογὰρδηλοῖτὸπλήρωμαπωσοιςἄραφησινγένωνταιπρόφασιςσωτηρίαςπάντεςσωζόμενοιἐνταυτῷδὲκαὶτὸμὴἀπογνῶναιαὐτοὺςπαιδεύει

ὑμῖνγὰρλέγωτοῖςἔθνεσινἐφ'ὅσονμὲνεἰμιἐγὼἐθνῶνἀπόστολοςτὴνδιακονίανμουδοξάζωὑπὲρἸουδαίωνλέγειτότεμὴδόξαδιὰμῖσοςἐκεῖναἃεἶπενεἰρηκέναικαὶἵνακαταστείλῃτῶτῶν-ν added by the same hand above the lineἐθνῶντὸφρόνημαὑμᾶςφησιτὰἔθνηδιὰδύοαἰτίαςἐπαινῶκαὶδοξάζωπρῶτονμὲνὅτιτὴνδιακονίανὑμῶντουτέστιτὸκήρυγμαἐγκεχείρισμαικαὶἀνάγκηνἔχωἐπαινεῖνκαὶδοξάζεινὑμᾶςὡςἐμοὺςμαθητὰςἔπειταἵνακαὶτῶνἸουδαίωντιναςοὓςκαὶσῶμαἴδιονκαλεῖπαρακνισθένταςἐκτῶνπερὶὑμῶνἐπαίνωνσώσωλαμπρύνειδὲκατὰτοῦτοτὰἔθνηὡςαἰτίαγενόμενασωτηρίαςἸουδαίοιςοἱμὲνγὰρἐξἀπωλείαςὑμῖνεἰσινἀφορμὴσωτηρίαςτὰμέντοιἔθνηεκενοιςἐκπίστεως

the scholium is added by a later hand in the marginὅπερἸουδαίωνκαὶἙλλήνων

εἰπωςπαραζηλώσωμουτὴνσάρκακαὶσώσωτιναςἐξαὐτῶνὦφιλονεικίαςἸουδαϊκῆςοὐκεἶπενπείσωἀλλὰπαραζηλώσωὡςοὐκἄλλωςπεισθησομένωνεἰμὴἐξἐπιτάσεώςτινος

+fn continues from previousἄνωμὲνσυγγενεῖςαὐτοὺςκαὶἀδελφοὺςκαλεῖνυνδὲσάρκαπλέοναὐτοὺςοἰκειούμενος

+fn continues from previousοὐδεοὕτωςπάνταςἀλλάτιναςοὕτωςαὐτῶνᾔδειτὸμονότονον

εἰγὰρἡἀποβολὴαὐτῶνκατάλλαγηκόσμουτιςἡπρόσληψιςεἰμὴζωὴἐκνεκρῶνἐπειδὴπάλιναὐτῶνκαθήψατοπάλιναὐτοὺςἐπαινεῖτὰαυτὰτοῖςἄνωλέγωνεἰγάρφησινἡπρόσκρουσιςαὐτῶνπρόφασιςγέγονεσωτηρίαςτῶκόσμῳτιἂνεἴποιτιςὅτιἔσταιεὰνπροσληφθωσινπαρὰθεοῦτιμὲνοὖνἕτερόνφησινεἰμὴἀνάστασιςνεκρῶνἂλλὥσπερἡἀνάστασιςοὐδιὰτὴνπρόσληψιναὐτῶνἔσταιοὕτωςοὐδεἡσωτηρίατῶνἐθνῶνγέγονεδι'αὐτοὺςἀλλὰλόγουςαὐτοῖςχαρίζεταιεἰςτὸπροτρέψασθαι

Οικουμενιουthe scholium is added by the same hand in the marginsεἰγὰρἡἀποβολὴαὐτῶνκατάλλαγηκόσμουτιςἡπρόσληψιςεἰμὴζωὴἐκνεκρῶνἡτοῦτόφησιτιςἔσταιἡπρόσληψιςαὐτῶνεἰμὴἵναεἴπωμενὅτιἀποθανόνταςαὐτοὺςταῖςἁμαρτίαιςζωοποιεῖὁπροσλαμβάνωνθεός

εἰδὲἡἀπαρχὴἁγίακαὶτὸφύραμακαὶεἰἡῥίζαἁγίακαὶοἱκλάδοιἀπαρχὴνκαὶῥίζανκαλεῖτοὺςἀμφὶτὸνἈβραὰμφύραμαδὲκαὶκλάδουςτοὺςἐκτοῦγένουςαὐτοῦπιστεύσαντας

+fn continues from previousεἰοὖνσὺντῆἀπαρχὴκαὶτῆῥίζῃἀνάγκηείναιἅγιοντότεφύραμακαὶτοὺςκλάδουςοἱδὲἸουδαῖοιοὐχἅγιοιἄρακαὶτῆςσυγγενείαςἐξέπεσοντοῦἈβραάμ

Οικουμενιουthe scholium is added by the same hand in the marginsεἰδὲἡἀπαρχὴἁγίακαὶτὸφύραμακαὶεἰἡῥίζαἁγίακαὶοἱκλάδοιἡὅτιαὐτοὺςἁγίουςκαλεῖπροτρέπωνεἰςτὴνπίστινὡσεὶεἶπενἐπιτήδειοὶἐστεκαὶπρέποντεςτὸθέλεινὑμῖνλειπομενον

εἰδὲτινεςτῶνκλάδωνὀλιγότητοςσημαντικὴντέθεικελέξινπαραμυθούμενοςαὐτοὺςἐπεὶἄνωδηλοῖὅτιὀλίγοιἐσώθησανὡςὅτανλέγητὸκατάλειμμασωθήσεται

ἐξεκλάσθησαντῆἀπιστία

σὺδὲἀγριέλαιοςὧνἐνεκεντρίσθηςἐναὐτοῖςὅσωδείκνυσινεὐτελεῖςτοὺςἐξἐθνῶντοσοῦτονπλέονπαρακνίζειαὐτοὺςεἰπὼνἐνεκεντρίσθηςδείκνυσιἐντῆδιαφερούσῃαὐτοῖςῥίζῃεφεστηκοτατὸνἐξἐθνῶνἄραοὖνπαρακνίζοντοςῥήματα

καὶσυγκοινωνὸςτῆςῥίζηςκαὶτῆςπιότητοςτῆςἐλαίαςἐγένουτοῦτοταλαιπωρίαἸουδαίωντὸτοὺςκατὰμηδὲνδιαφέρονταςκοινωνοὺςτῆςδιαφερούσηςαὐτοῖςγενέσθαιῥίζηςαὐτοὺςδὲἐξωσθῆναι

μὴκατάκαυχωτῶνκλάδωνδείκνυσιτὴνἄγανεὐτέλειαντῶνἸουδαίωνοὐγὰρεἶπενκαυχῶἀλλὰκατάκαυχωὅπερἐπὶτῶνχαμαὶκειμένωνγίνεταιεἶτακαὶπαραδάκνειαὐτοὺςδεικνὺςκαυχήσεωςἄξιασυμβεβηκέναιτοῖςἔθνεσινἐκτῆςπίστεωςεἰκαὶμὴπροσήκεικαυχᾶσθαιφησιν

εἰδὲκατάκαυχασαιοὐσὺτὴνῥίζανβαστάζειςἂλλἡῥίζασεκαίτιτοῦτοπρὸςτοὺςἐκκλασθένταςκλάδουςοὐδὲνεἰμὲνγὰρτῆςῥίζηςκατεκαυχώμηνεἶχενλόγοντοῦτοεἰδὲτὴνῥίζανὡςἁγίανπροσκυνῶτιπρὸςτοὺςἐκπεσόνταςκλάδουςεἰβασταζομαιὑποτῆςῥίζηςἀλλὰβούλεταισκιὰναὐτοῖςἐξευρεῖνπαραμυθίαςἵναμὴτῆπερισσοτέρᾳλύπηκαταποθῶσινἀλλὰἀνανήψωσινὡςὑπολελειμμένηςσωτηρίας

ἐρεῖςοὖνἐξεκλάσθησανκλάδοιἵναἐγὼἐγκεντρισθῶκαλῶςτῆἀπιστίαἐξεκλάσθησανσὺδὲτῆπιστὲἕστηκαςμὴὑψηλοφρόνειἀλλὰφοβοῦἐσχημάτισταιὁλόγοςὡςτῶνἐθνῶνλεγόντωνκαὶδιάτιμὴκαυχήσωμαιτοιούτωνμοιφησινὑπαρξάντωνχρηστῶνοὗτοιἐξεκλάσθησανκαὶἐγὼἐνεκεντρίσθηνκαὶκληρονόμοςγέγονατῆςτῶνπατρωναὐτῶνδόξηςκαὶτῶνἐκείνοιςδοθεισῶνἐπαγγελιῶνὁξένοςἐγὼκαὶκατ'οὐδὲνπροσήκωνἀπολαύωἐκδὲτοῦεἰπεῖνκαλῶςσυναινεῖτοῖςἔθνεσινὡςἀληθῆεἰρηκόσιν

+fn continues from previousὅρατὸσοφὸντοῦἀπόστολοἐντῶδοκεῖντὸνὑπὲρΙοδαιωνποιεῖσθαιλόγονπλεῖοναὐτοὺςἐπιτρίβεικαὶκατακόπτει

+fn continues from previousτὴναἰτίαντῆςτεἐκείνωνἀποβολῆςτῆςἡμῶνπροσλεψεωςτῆςεἰςΧριστὸνλέγειπίστιν

εἰγὰρὁθεὸςτῶνκατὰφύσινκλάδωνοὐκἐφείσατοθέλωναὐτῶνεκτραγωδησαιτὴνσυμφορὰνενταξειἐπιτιμήσεωςτῶνἐθνῶν

μήπωςοὐδεσουφείσεταιπεριαιρεῖτοῦλόγουτὸφορτικὸντῆιἀμφιβολίᾳ

ἴδεοὖνχρηστότητακαὶἀποτομίανθεοῦἐπὶμὲντοὺςπεσόνταςἀποτομίανἐπὶδὲσεχρηστότηταἐπὶτὸνθεὸνἄγειτὸπρᾶγμακαὶτὴναὐτοῦχάρινοὐδεγὰρλέγειἴδεπόσονἔσχεςπόνονκαὶκατορθώματα

εὰνἐπιμείνῃςτῆχρεστότητιεὰνἄξιαπράττῃςτῆςτοῦθεοῦφιλανθρωπίαςοὐγὰρπίστεώςσοιδεῖμόνηςφησιν

ἐπεὶκαὶσὺἐκκοπήσῃοὔτεγάρσοιτὰἀγαθὰοὔτεἐκείνοιςτὰκακὰἀμετάβλητα

καὶἐκεῖνοιδὲεὰνμὴεπιμεινωσιντῆἀπιστίαἐγκεντρισθήσονταιοὐγὰρὁθεὸςαὐτοῖςἐξέκοψενἂλλαὐτοὶἑαυτούς

δυνατὸςγὰρὁθεὸςἐστιπάλινἐγκεντρίσαιαὐτούςτὸπιθανὸντῶλόγῳἐκτῆςτοῦθεοῦδυνάμεωςπεριποιεῖ

εἰγὰρσὺἐκτῆςκατὰφύσινἐξεκόπηςἀγριελαίουκαὶπαρὰφύσινἐνεκεντρίσθηςεἰςκαλλιέλαιονπόσοιμᾶλλονοὗτοιοἱκατὰφύσινκαὶλογισμὸνἀποδίδωσιντοῦδύνασθαιαὐτοὺςθελήσαντὰςἐγκεντρισθῆναιεἰγάρφησιτὰπαραφυσινἡπίστιςἐποίησενπόσῳμᾶλλοντὰκατὰφύσιν

ἐγκεντρισθήσονταιτῆἴδιαἐλαίᾳἵναμήτιςπλέοντιτὸνἸουδαῖονἔχειννομίσῃἐντῶἀκούεινπερὶτῶνἐθνικῶνπαρὰφύσινκαὶἐνεκεντρίσθηςτίθησικαὶπερὶτῶνἸουδαίωντὸἐγκεντρισθῶσινἵναἰσοτιμίανδείξῃκαὶὅτιοὐδὲναὐτοῖςπλέονἐκτοῦείναιἐκτῆςκαλλιέλαιοἅπαξδεομένοιςκαὶαὐτοῖςτοῦἐγκεντρισθῆναι

οὐγὰρθέλωὑμᾶςἀγνοεῖνἀδελφοὶτὸμυστήριοντοῦτοτὸπαρ'ὑμῶνφησινἀγνοούμενον

ἵναμὴἦτεπαρ'ἑαυτοῖςφρόνιμοιτὸγὰρἀγνοεῖντὴνἰδίανἐκύρουνβουλήν

ὅτιπώρωσιςἀπὸμέρουςτῶἸσραὴλγέγονενοὐκἐξὁλόκληροφησικαὶγὰρἦσανκαὶἐξἸουδαίωνἀμύθητοιπιστεύσαντεςκαὶπιστεύεινμέλλοντες

ἄχριςοὐτὸπλήρωματῶνἐθνῶνεἰσέλθῃκαὶοὕτωςπᾶςἸσραὴλσωθησηταικαθὼςγέγραπταιὅτιἥξειἐκΣιὼνoῥυόμενοςπλήρωμαἐθνῶνφησιπάνταςτοὺςἐξἐθνῶνπιστεύεινμέλλονταςὅταντοιγαροῦνπάντεςεἰσέλθωσινεἰςτὴνπίστιντότεκαὶὁἸσραὴλπιστεύσαςσωθήσεταιἸσραὴλδέφησιτοὺςἐντῶἸουδαϊσμῷἀπομεμενηκόταςὅτιθήσειςγὰραὐτοῖςφησινῶτονκαὶἐντοῖςπεριλοίποιςτουτέστινκαταλοίποιςἑτοιμάσειςτὸπρόσωποναὐτῶν

Διονυσιουthe scholium is added by the same hand in the marginsκαὶοὕτωςπᾶςΙηλσωθησηταικαθὼςγέγραπταιἀντὶτοῦοἱπλείονες

καὶἀποστρέψειἀσεβείαςἀπὸἸακώβτουτέστινἀποστρέψειμὲνἐξἁμαρτιῶνἐπιστρέψειδὲπρὸςἑαυτόν

+fn continues from previousἵναμήτιςεἰςτοὺςἤδηπεπιστεκουταςἐξἸουδαίωννομίσῃτὴνγραφὴνἁρμόζεινλέγεισημεῖονδι'οὐδείκνυταιὅτιμέλλειἡπροφητείαποῖοντοῦτοὅτανἀφέλωμαιτὰςἁμαρτίαςαὐτῶνεἰοὖνμήπωἀφείλετοἄραμέλλειἡγραφὴὅθενἐπάγειἀμεταμέληταγὰρτὰχαρίσματατοῦθεοῦ

καὶαυτὴαὐτοῖςἡπαρ'ἐμοῦδιαθήκηὅτανἀφέλωμαιτὰςἁμαρτίαςαὐτῶντότεφησινἐκβήσεταιἡἐπαγγελίατοῦθεοῦ

κατὰμὲντὸεὐαγγέλιονἐχθροὶδι'ὑμᾶςὅσονμένφησιἧκενεἰςτὸεὐαγγέλιονδι'ὑμᾶςτοὺςἐξἐθνῶνἐχθροὶεἰσινοἱἸουδαῖοίπωςὑμῶνγὰρτὴνπίστινεὐαγγελισθέντωνφιλονεικότεροιγενόμενοιἀπεσκίρτησαντῆςπίστεως

κατὰδὲτὴνἐκλογὴνἀγαπητοὶδιὰτοὺςπατέραςἀμεταμέληταγὰρτὰχαρίσματακατὰδὲτὸἐκλελέχθαιπατρόθενὑποθεοῦἀγαπητοὶεἰσιν

+fn continues from previousεἶταἐπειδὴέναπομεμενηκασιντῆἀπιστίακαὶδιὰτοῦτοοὐκεἰσινἀγαπητοὶἀσφαλῶςλαλῶνφησιδιὰτοὺςπατέραςὡσεὶεἶπενεἰκαὶαὐτοὶδιὰτὴνἀπιστίανοὐκἀγαπητοὶδιὰμέντοιτοὺςπατέραςἔτιἀγαπῶνταιὅθενκαὶσωτηρίανἐκδέχονται

καὶἡκλῆσιςτοῦθεοῦἡγενομένηφησιπερὶτὸἔθνος

ὥσπεργὰρκαὶὑμεῖςποτεἠπειθήσατετῶθεῶνυνδὲἠλεήθητετῆτούτωνἀπείθειαοὕτωςκαὶοὗτοινυνἠπείθησαντῶὑμετέρῳἐλέειἵνακαὶαὐτοὶἐλεηθῶσινδείκνυσινἐνταῦθατοὺςἐξἐθνῶνπρότερονκεκλημένουςεἶταἐπειδὴοὐχὑπήκουσαντοὺςἸουδαίουςἐκλεχθένταςκαὶτὸαὐτοπάλινσυμβὰνμετὰταῦταἐπειδὴγὰροὐκἠθέλησανοἱἸουδαῖοιπιστεῦσαιπάλινἐκλήθητὰἔθνηκαὶκληθέντατὸδεύτερονἐπίστεσυσανἂλλοὐκεἰςτὴνἐκβολὴντῶνἸουδαίωντελευτᾷἂλλεἰςτὸκαὶαὐτοὺςἐλεηθῆναιπάλιν

συνέκλεισεγὰρὁθεὸςτοὺςπάνταςεἰςἀπείθειανσυνέκλεισεντουτέστινἤλεγξενἀπειθοῦντας

ἵνατοὺςπάνταςἐλεήσῃἵναφησιτοὺςἑτέρουςδιὰτῆςτῶνεταιρωνσώσῃφιλονεικίαςτούτουςδι'ἐκείνωνκἀκείνουςδιὰτούτων

ὦβαθoςπλούτουκαὶγνώσεωςπλούτουσοφίαςκαὶγνώσεωςσοφιας added by the same hand in the margin with inserting markθεοῦὅτιμὲνβάθοςεἶδεπόσονδὲοὐκέτι

+fn continues from previousἐννοήσαςτὴνἐξἀρχῆςσοφὴντοῦθεοῦοἰκονομίανκαίτιπρὸςαὐτὴνεἰπεῖνἀπορήσαςἐθαύμασενμόνον

ὡςἀνεξερεύνητατὰκρίματααὐτοῦοὐγὰρμόνονγνωσθῆναιοὐδύναταιἂλλοὐδεζητηθῆναι

καὶἀνεξιχνίαστοιοὐγὰρμόνονκαταληφθῆναιοὐδύναταιἂλλοὐδεερευθηναιἐρευνηθῆναινη added by a later hand in darker ink above the line

αἱὁδοὶαὐτοῦαἱοἰκονομίαφησιν

τιςγὰρἔγνωνοῦνκυρίουἡτιςσύμβουλοςαὐτοῦἐγένετοαὐτόςφησιτὰἑαυτοῦοἶδενμόνος

ἡτιςπροέδωκεναὐτωκαὶἀνταποδοθήσεταιαὐτωοὐδενίφησινἀμοιβὴνχρεωστῶνεὐεργετεῖἂλλαὐτοςἀεὶκατάρχεταιτῶνδορεῶν

ὅτιἐξαὐτοῦαὐτοςεὗρετὰἀγαθάφησιν

καὶδι'αὐτοῦαὐτόςφησικαὶἐποίησεντὰπάντα

καὶεἰςαὐτοντὰπάντααὐτόςφησισυγκρατεῖτὰγινόμενα

αὐτωἡδόξαεἰςτοὺςαιωανςἐπειδὴμεγάλαεἶπενκαὶἄγνωσταεἰςδοξολογίανἐτελεύτησεν

παρακαλῶοὖνὑμᾶςἀδελφοὶδιὰτῶνοἰκτίρμωντοῦθεοῦπαραστῆσαιτὰσώματαὑμῶναὐτοίφησινοἱοἰκτιρμοὶτοῦθεοῦδι'ὧνἐσώθητεπαρακαλοῦσινὑμᾶςαὐτοὺςγὰρεἰσφέρειτὴνἱκετηρίανποιουμένουςὅπωςἀξίαναὐτῶνμετέλθητεπολιτείαν

θυσίανζῶσανἁγίανεὐάρεστοντῶθεῶεἶπενθυσίανἐπειδὴεἶπενθυσίανεπειδη added by the same hand in the marginἵναμήτιςνομίσῃὅτικατασφάξαιἑαυτοὺςκελευόμεθαεπηγαγεnζῶσανπωςδὲἔσταιθυσίατὸσῶμαὁράτωσανὀρθὰοἱὀφθαλμοὶἡγλῶσσακαὶἡχεὶρἡμὲνεἰςυμνωδιανθεοῦἡδὲεἰςἐντολὰςἀσχολείσθωκαὶγέγονενθυσίαζῶσατὸσῶμα

the scholium is added by the same hand in the marginsθυσίανζῶσανἁγίανεὐάρεστοντῶθεῶδιαιρῶνταύτηντὴνθυσίανἀπὸτῆςἸουδαϊκῆςφησινἁγίανεὐάρεστονκαὶλογικὴνἡγὰρἸουδαϊκὴσωματικὴοὖσαοὐσφόδραἦνἁγίαἡευραρεστος

τὴνλογικὴνλατεριανὑμῶντὴνπνευματικήνφησιδιακονίαντὴνκατὰΧριστὸνπολιτείανὡςεἰεἶπενπαραστήσατετὰσώματαὑμῶνθυσίανδιὰλογικὴςλατρείαςτουτέστιντῆςἀναιμάκτουἡὅτιπροσενέγκατεθυσίανζῶσανκαὶτὴνλογικὴνλατρείανἀπὸκοινοῦτὸπροσενέγκατε

καὶμὴσυσχηματίζεσθετῶαἰῶνιτοῦτωἡὅτιμὴσυμμεταβαλεσθεσυμμεταβάλλεσθεadditional -λ added by a later hand in darker ink above the lineτοῖςκαιροῖς

καίπωςἄντιςἑαυτὸνπροσενεγκειπροσενέγκῃoriginal -ει overwritten with -η by a later hand in darker inkθυσίανζῶσανπωςμὴσυσχηματίζεσθετουτέστινμὴτυποῦτεἑαυτοὺςκατὰτὸσχῆματοῦκόσμουτούτουοὐδὲνγὰρὑγιὲςἔχειἡμόνιμονδιὸκαὶσχῆμααὐτωκαλεῖδηλῶντὸμὴμένονεἰπὼνδὲτοῦτοδηλοῖτὸἐπίκηρον

ἀλλὰμεταμορφοῦσθετὸτοῦκόσμουσχῆμακαλῶντὴντῆςἀρετῆςμορφὴνκαλεῖδεικνὺςτὸφυσικὸναὐτῆςκάλλος

τῆἀνακαινώσειτοῦνοὸςὑμῶνἐπειδὴἄνθρωπονὄνταοὐκἐστιμὴἁμαρτεῖνφησινἀνακαίνουσαυτὸνδιὰμετανοίαςἀεὶοὐδὲνγὰροὕτωςπαλαιὸψυχὴνκαὶσῶμαὡςἁμαρτία

εἰςτὸδοκιμάζεινὑμᾶςτιτὸθέληματοῦθεοῦτὸἀγαθονἡτοῦτόφησιἀνακαινώθητιἵναμάθῃςτιτετὸσυμφέρονκαίτιτὸθέληματοῦθεοῦἡὅτιοὕτωδυνήσῃἀνακαινωθῆναιεὰνμάθῃςτιτὸσυμφέρονκαίτιτὸθέληματοῦθεοῦ

καὶεὐάρεστονκαὶτέλειονπρὸςΙουδαουςἀποτείνεταιοἵτινεςεἴχοντοτοῦνόμουλέγωνὅτικαὶὁνόμοςμὲνθέλημαἦνθεοῦἂλλοὐκεὐάρεστονοὔτετέλειονἀλλὰδιὰτὴνἀσθένειανφησινὑμῶνσυγχωρήθεντέλειονδὲκαὶεὐάρεστονἡνέαδιαθήκη

λέγωγὰρδιὰτῆςχάριτοςτῆςδοθείσηςμοιπαντὶτῶὄντιἐνὑμῖνἄνωδιὰτῶνοἰκτίρμωνεἰρηκώςνυνδιὰτῆςχάριτοςφησινοὐδαμοῦἀξιοπιστονἑαυτὸννομίζωνπρὸςτὸπεῖσαιδιὰτοῦτόποτεμὲντοὺςοἰκτιρμούςποτεδὲτὴνχάρινπροβάλλεταιεἰπὼνδὲδιὰτῆςχάριτοςτῶνεὐεργεσιῶνὑπομιμνήσκειτοῦθεοῦ

μὴὑπερφρονεῖνπαρ'ὁδεῖφρονεῖνμὴπαρὰτὰμέτραφησινἡμῶνφρονῶμεντοῦτογὰρἀνοίαςἡἀπονοίαςἐστιν

ἀλλὰφρονεῖνεἰςτὸσωφρονεῖνφρόνησινγάρφησινἐλάβομενοὐχἵναεἰςἀπόνοιαναυτὴχρησώμεθακαὶμωράνωμεναὕτηἂλλἵναεἰςσωφροσύνηντουτέστινεἰςτὸὑγιαίνειντὴνδιάνοιανταύτηνγάρνυνσωφροσύνηνκαλεῖοὐχὶτὴνπρὸςτὴνἀσέλγειανἀντιδιαστελλομένην

ἑκάστῳὡςὁθεὸςἐμέρισενμέτρονπίστεωςἦσαντινεςπαρ'αὐτοῖςχαρισμάτωνἠξιωμένοικαὶοἱμὲνἐφρόνουνμέγαἐπ'αὐτοῖςκαὶἀπενοοῦντοκατὰτῶνἄλλωνοἱδὲἐζήλουνκαίφησιτιἀπονοῇἡτιπαραζηλοῖςεἰὁθεὸςἐμέρισενπάντωςκαλῶςκαὶσυμφερόντωςἐμέρισενστοιχείτωτοιγαροῦνἕκαστοςὧιἔχεικαὶμήτεὑπεραιρέσθωθεοῦγὰρδόσιςἐστινουσονκατόρθωμαμήτεζηλούτωὁθεὸςγὰρἐμέρισενκαὶοἶδεντὸἑκάστῳπρέπονκαὶἁρμόδιον

+fn continues from previousἐξὧνεἰςαὐτόφησιἐμμενέτωκαὶμήτεζηλούτωμήτευπεραιυρεσθωπίστεωςδέφησιχαρίσματος

καθάπεργὰρἐνἑνὶσώματιμέληπολλὰἔχομενπρὸςτοῦτοαὐτοὅραἡπαραβολὴὥσπερφησιτὰμέληδιάφορονἐγκεχείρισταιπρᾶξινοὕτωςδιαφορὰἐδόθηπαρὰτοῦπνεύματοςχαρίσματα

αυτὴνἔχειπρᾶξινοὕτωςοἱπολλοὶἐνσῶμαἐσμενἐνΧριστῶιὁδὲκαθ'εἰςἀλλήλωνμέλητιγὰρσύφησινμέγαφρονεῖςτιδὲσὺζηλοῖςοὐπάντεςἐσμενσῶμαἐνμέληδὲἀλλήλωνκαὶοὐκεἶπενὁεὐτελὲςδοκῶνἔχεινχάρισμαμέλοςἐστιτοῦτὸμεῖζονἔχοντοςἂλλὅτικαὶὁτὸμεῖζονἔχωντοῦτοεὐτελὲςτῆἀνακρίσειθέλωνκἀκείνουςκαταστεῖλαικἀκείνουςπαραμυθήσασθαι

ἔχοντεςδὲχαρίσματακατὰτὴνχάριντὴνδοθεῖσανἡμῖνεἰὁθεὸςἐχαρίσατοσύτιμέγαφρονεῖςμὴγὰρσὸνκατόρθωματὰχαρίσματαθεοῦφησινἡδόσις

διαφοράκαλῶςτὸδιαφορὰἵναδείξῃοὐτὸμὲνμέγατὸδὲμικρὸνμεγάλαγὰρἅπανταἀλλὰποικίλακαὶἁρμόδια

εἴτεπροφητείανκατὰτὴνἀναλογίαντῆςπίστεωςνυνδείκνυσινὅτιτῶνδοκούντωνμειζόνωνχαρισμάτωνοἱλαμβάνοντεςεἰσιναἴτιοιπρὸςτὸλαβεῖνεἰγὰρκαὶχάριςἐστιτοσοῦτονμέντοιἐπιῤῥειὅσονἂνεὕρῃσκεῦοςἐπιτήδειοναὐτοεαυτοε added by the same hand above the lineκαταστῆσανδιὰτῆςπίστεως

εἴτεδιακονίανἔχομενφησιν

ἐντῆδιακονίαἡδιακονίαγενικόντιἐστιπάνταγὰρεἰςδιακονίανδίδοταιτὰχαρίσματαλοιπὸνδὲκαὶτοῖςἰδικοῖςἐπεξέρχεται

εἴτεὁδιδάσκωνἐντῆδιδασκαλίαἔλαβεντιςφησιν

+fn continues from previousἐντοῦτωμενέτω

+fn continues from previousἔλαβενφησιχάρισμαδιδασκαλίαςἀπὸκοινοῦτὸμενέτω

εἴτεπαρακαλῶνἐντῆπαρακλήσειχάρισμαφησινἔλαβενπαρακλήσεωςἐντῆπαρακλήσειμενέτω

ὁμεταδιδοὺςἐνἁπλότητιλοιπὸνδείκνυσινὅτιοἱκακῶςτοῖςχαρίσμασιχρώμενοιἀνόνητααυτὰποιοῦσιν

ὁπροϊστάμενοςἐνσπουδήοὐγὰρἀρκεῖτὸπροστῆναιμόνον

ὁἐλεῶνἐνἱλαρότητιμὴὡςζημιούμενοςἂλλὡςαὐτοςμᾶλλονκερδαίνωνἔνθενγὰρσυμβήσεταιτὸἱλαρόν

ἡἀγάπηἀνυπόκριτοςμὴπλάσμαἀγάπηςἔστωἀλλὰἀγάπηἧςοὔσηςκατορθοῦταιτὰεἰρημένα

ἀποστυγοῦντεςτὸπονηρὸνκολλώμενοιτῶἀγαθῷμὴμόνονἀπεχόμενοιἀλλὰκαὶλίανμισοῦντεςτοῦτογὰρδηλοῖτὸἀπὸεἶτάφησινμὴμόνονμισειτετὸπονηρὸνἀλλὰκαὶἔχεσθετοῦἀγαθοῦτὸδὲκολλώμενοιτὴνπρὸςαὐτοδιάθεσινἐμφαίνει

+fn continues from previousἑνὶγὰρείναιἀγάπηνκαὶἐπὶαἰσχροῖς

τῆφιλαδελφίαεἰςἀλλήλουςφιστοργοιφιλόστοργοιλο added by the same hand above the lineτῆτιμὴἀλλήλουςπροηγούμενοιεἰγὰρσχοίητέφησιφιλαδελφίανφιλήσετεπάντωςἀλλήλουςἀδελφοὶγὰρἐστεεἶταλέγειπωςἂνἡφιλαδελφίακατορθωθείηεἰἕκαστοςἡγεῖταιτῆςπρὸςτὸνἀδελφοντιμῆς

τῆσπουδὴμὴὀκνηροίκαὶγὰρτοῦτοἀγάπηντίκτειὅτανμὴτιμῶμενμόνονἀλλὰκαὶὑπερσπουδάζωμεν

τῶπνεύματιζέοντεςζεονἐνἑαυτοῖςἔχετεκαὶδιαθερμαινομενοντὸἅγιονπνεῦμαἔσταιδὲτοῦτοεὰνζῶμενἐνκαλοῖςἔργοις

τῶκυρίῳδουλεύοντεςδιὰγὰρτῶνεἰρημένωνγὰρεγγενησεταιἡμῖνδουλεύειντῶκυρίῳ

τῆἐλπίδιχαίροντεςπωςδ'ἂνγένοιτοζέειντῶπνεύματιεὰντῆἐλπίδιχαίρητέφησιοὐδὲνγὰροὕτωςπρὸςπάνταποιεῖπρόθυμονὡςἐλπὶςκαλὴκαὶεάνφησινυπομενητεκαὶεὰνἀδιάλειπτονεὐχὴνἔχητε

τῆθλίψειὑπομένοντεςἡγὰρὑπομονὴτίκτειδοκιμήν

τῆπροσευχὴπροσκαρτεροῦντεςταύτηςγὰρβοηθούσηςἔσταιῥάιδιαπάντα

ταῖςχρείαιςτῶνἁγίωνκοινωνοῦντεςἐνοἷςἂνχρείαγένωνται

τὴνφιλοξενίανδιώκοντεςμὴμείνῃςφησινἐκεῖνονἐλθεῖνπρόςσεἐρυθριᾷγὰρἀλλὰσὺδίωξοναὐτον

εὐλογεῖτετοὺςδιώκονταςὑμᾶςεὐλογεῖτεκαὶμὴκαταρᾶσθεδιδάξαςπωςδέοιδιακεῖσθαιπρὸςτοὺςἀδελφοὺςδιδάσκειπωςκαὶπρὸςτοὺςπολεμίουςὅραδὲοὐκεἶπενμὴἀμύνουμηδὲκαταρῶἂλλὁμεῖζονεὐλόγειφησικαὶὑπερεύχου

χαίρεινμετὰχαιρόντωνκαὶκλαίεινμετὰκλαιόντωνμὴμόνονφησιῥήμασινεὐλογεῖτεἀλλὰκαὶἔργοιςχαίρουσιμὲνσυγχαίροντεςἀλγοῦσιδὲσυναλγοῦντεςμεῖζονδὲτὸσυγχαίρεινχαίρουσινὅσωἡεὐημερίατῶνπλησιωνπλησίονoriginal ω overwritten by ο by a later hand in darker inkκαὶφθόνουπρόφασιςτοῖςασεβουσιγίνεται

τὸαὐτοεἰςἀλλήλουςφρονοῦντεςμὴτὰὑψηλὰφρονουτεςἀλλὰτοῖςταπεινοῖςσυναπαγόμενοιοἷονμέγανσεαυτὸννομίζειςτοιοῦτοννόμιζεκαὶτὸνἀδελφονκἂνπένηςἡἐπεὶμὴἐστιπλούτουκαὶπενίαςδιάκρισιςπαρὰθεῶπωςδ'ἂνγένοιτόσοιτοῦτοεὰνμὴφρονῇςπερὶσεαυτοῦὑψηλὰἀλλὰσυμφέρῃκαὶσυναπάγῃτοῖςταπεινοῖςκαὶεἰςτὴνἐκείνωνσυγκαταβαίνηςεὐτέλειανἐκδὴτούτωντὴνκενοδοξίανκαταστέλλειεἰκὸςγὰρἦναὐτοὺςδιὰτὴνπόλιντοῦτωκατεσχῆσθαιτῶπάθει

μὴγίνεσθεφρόνιμοιπαρ'ἑαυτοῖςτουτέστινμὴἡγεῖσθεείναισοφοὶκαὶμηδενὸςνοήματοςἐνδεεῖςφησιγὰρἡγραφὴοὐαἱοἱσυνετὸπαρ'ἑαυτοῖςκαὶἐνώπιονἑαυτῶνἐπιστήμονες

μηδενὶκακὸνἀντὶκακοῦἀποδιδόντεςεἰγὰρψεκτὸςκαὶἄθλιοςὁποιῶνκακὰἵνατιμὴφευγειςτὴνμίμησιντῶνκακῶνἀλλὰτὸἀμύνασθαιἔνοχονσαυτὸνκαθιστὰςκαὶκοινωνὸντῆἀσεβεῖ

προνοούμενοικαλὰἐνώπιονπάντωνἀνθρώπωντοῦτόφησινὅτιπρόνοιανποιεῖσθετοῦκαλοὶφαίνεσθαιἐντῶμηδενὶδιδόναιψόγουπρόφασινἡἐπειδὴἄνωεἶπενμηδενὶκακὸνἀντὶκακοῦἀποδιδόντεςπροσέθηκενκαὶτὸπρονοούμενοικαλὰὡςεἰεἶπενοὐκἀρκεῖμόνοντὸμὴἀποδιδοναικακὰἀλλὰδεῖκαὶπρονοεῖντοῦποιήσαντοςἡμᾶςκακῶςκαὶγὰρκαὶἄνωοὐκἠρκέσθητῶμὴκαταρᾶσθαιτοὺςδιώκονταςἀλλὰκαὶεὐλογεῖνπροσέταξεν

εἰδυνατὸντὸἐξὑμῶνμετὰπάντωνἀνθρώπωνεἰρηνεύοντεςἐστιγὰρὅτεοὐδυνατὸνἔνθαπερὶεὐσεβείαςὁλόγοςτὸδὲἐξὑμῶντουτέστινσὺτὸσὸνποίησονκαὶμὴπαράσχῃςἔχθραςἀφορμὴνμὴἝλληνιμὴἸουδαίῳτοῦτογὰρτὸμετὰπάντων

μὴἑαυτοὺςἐκδικοῦντεςἀγαπητοὶἀλλὰδότετόποντῆὀργήἐπειδὴτοῦτοἀκολουθοντὸνἠδικημένονἐκδικίαςτυχεῖντοῦτοαὐτοἐπαγγέλλεταισύφησιμὴἐκδικήσῃςσαυτὸνκαὶὁθεόςσεἐκδικεῖδότεγάρφησιτόπονκαὶχώραντῆὀργὴτοῦθεοῦἐλθεῖνἂνγὰρσὺμὴἀμύνῃἥξειἡὀργή

γέγραπταιγάρπαραμυθούμενοςπλέοντὸνἠδικημένονἤγαγεντὴνμαρτυρίαν

ἐμοιεδικησιςἐγὼαντανποδωσωλέγεικύριοςἐμοιτουτέστινπαρ'ἐμοι

εὰνοὖνπεινᾷὁἐχθρὸςσουψώμιζεαὐτονεὰνδιψᾷπότιζεαὐτοντοῦτογὰρποιῶνἄνθρακαςπυρὸςσωρεύσειςἐπὶτὴνκεφαλὴναὐτοῦμὴμόνονφησινεἰρηνεύετεκαὶμὴἀμύνεσθεἀλλὰκαὶεὐεργετεῖτετρέφοντεςποτίζοντεςεἶταἐπειδὴβαρὺἦνἐπάγειὅτιπῦραὐτωσωρεύσειςτοῦτοποιῶντοῦτοδὲεἶπενκαὶτοῦτονπαραμυθούμενοςκαὶτὸνἠδικηκόταφοβῶν

μὴνικῶὑποτοῦκακοῦἀλλὰνίκαἐντῶἀγαθῷτὸκακόνμαλαξαςμαλλαξαςfirst λ added by the same handπρότεροντὸνηδικηθεντακαὶπείσαςαὐτονεὐεργετεῖνδιὰτοῦεἰπεῖνἄνθρακαςσωρεύσειςνυνὑψηλοτεροναὐτωπαραινεῖεἰγάρφησιτοιαύτηδιαθέσειτρέφειςἵναπῦραὐτωσωρεύσειςοὐκἐνίκησαςτὸκακὸνἂλλἡττήθηςαὐτωἐγὼδέσεφησινικᾷντὸκακὸνβούλομαιτοιγαροῦνμὴδιαθέσεικακοποιῷεὐεργετεῖὑπὲργὰρπαραμυθίαςσουφησιτὰεἰρημέναεἴρηταιοὐχἵναοὕτωποιεῖς

πᾶσαψυχὴἐξουσίαιςὑπερεχούσαιςὑποτασσέσθωπολλὴντοῦκεφαλαίουτούτουπανταχοῦποιεῖταιπρόνοιανδεικνὺςοὐκἐπὶκαταστροφῇτῆςκοινῆςεὐταξίαςτοὺςτοῦΧριστοῦνόμουςείναικαὶὅτιἀρκοῦσινκαὶοἱδιὰτὴνἀλήθειανπολεμοῦντεςφησινἡμῖνκαίτιδεῖκαὶἡμᾶςπεριττοὺςἐπινοεῖνἡμῖναὐτοῖςπολεμίους

οὐγὰρἐστινἐξουσίαεἰμὴἀπὸθεοῦοὐπερὶτοῦκαθεκαστονἄρχοντοςταῦταλέγειἀλλὰπερὶαὐτῆςτῆςἀρχῆςἐπειδὴγὰρτὸὁμότιμονστασιῶδεςἦνεἰσήγαγενὁθεὸςτὰςἐξουσίας

αἱδὲοὖσαιἐξουσίαιὑποθεοῦτεταγμέναιεἰσινκατὰτοῦαὐτοῦεἶπενεἰπὼνγὰροὐκἐστινἐξουσίαεἰμὴὑποτοῦθεοῦπάλιντὸαὐτολέγειαἱδὲοὖσαιφησινἐξουσίαιὑποτοῦθεοῦτεταγμέναιεἰσινοἷονγεγονυῖαιὁθεόςφησινἔταξενκαὶδιωκησεναὐτάς

ώστεὁἀντιτασσόμενοςτῆἐξουσίατῆτοῦθεοῦδιαταγῇἀνθέστηκενἵναμὴεὐτελίζεσθαινομίζωσινοἱτοῦΧριστοῦδοῦλοιὑποτασσόμενοιἄρχουσινδείκνυσινὅτιχρὴπείθεσθαικαὶμὴἀντιτάσσεσθαιμηδὲἀπειθεῖντοῖςἄρχουσινὡςὅγετοῦτοποιῶνφησιτῶθεῶἀντιλέγειτῶπεποιηκότιτὰςἀρχάς

οἱδὲανθετηκοτεςἑαυτοῖςκρίμαλήψονταικατάκρισινφησιτὴνπαρὰθεοῦἑαυτοῖςἐπισπῶνται

οἱγὰρἄρχοντεςοὐκεἰσιφόβοςτῶνἀγαθῶνἔργωντιἀλγεῖςφησινὑποταγεὶςτῆἐξουσίατιδὲφοβῇαὐτὴνκαὶτρέμειςμὴγὰρἐπιτιμᾷτοῖςκαλῶςζῶσινδὲμὴγὰρἐστινφοβερὸςτῶἀρετῆςεπιμελουμενω

+fn continues from previousτουτέστιντοῖςτὰἀγαθὰπράττουσιν

ἀλλὰτῶνκακῶντουτέστιντῶνκακὰπραττόντων

θέλειςδὲμὴφοβεῖσθαιτὴνἐξουσίαντὸἀγαθονποιεῖκαὶἕξειςἔπαινονἐξαὐτῆςεἰδὲθέλειςφησιμὴμόνονείναισοιτὸνἄρχονταἤπιονἀλλὰδεῖκαὶἐπαινοῦντατὸἀγαθονποιεῖ

θεοῦγὰρδιάκονοςἐστισοιεἰςτὸἀγαθοντοσοῦτονγάρφησινἐπαινέσεισετὸἀγαθονπράττονταὅτιδὴκαὶσυμπραττεισοιπρὸςτοῦτοὁγὰρφόβοςπρόφασιςσοιγίνεταικαλῶςβιοῦνδιὰτοῦτοδὲεἶπενθεοῦαὐτονείναιδιάκονονεἰςτὸἀγαθονὅτιδιακονεῖτῆβουλὴτοῦθεοῦτοὺςἀγαθοὺςἐπαίνωνκαὶτοὺςκακοὺςκολάζωνἐκδὲτούτουεἰςἀγαθόνσεσυνωθεῖ

εὰνδὲτὸκακὸνποιεῖςφοβοῦοὐκἄραὁἄρχωναἴτιοςσοιτοῦφοβοῦἀλλὰτὸπράττεινκακῶς

οὐγὰρεἰκῆτὴνμάχαιρανφορεῖὁρᾷςπωςἐφόβησεμὲντὸνὑπήκοονκαθώπλισεδὲτὸνἄρχοντα

θεοῦγὰρδιάκονοςἐστινεἰςὀργὴνἔκδικοςτῶτὸκακὸνπράσσοντιὁγὰρτοὺςκακῶςβιοῦνταςτιμωρούμενοςτῶθεῶδιακονεῖεἰςὀργήν

διὸἀνάγκηὑποτάσσεσθαιοὐμόνονδιὰτὴνὀργὴνἀλλὰκαὶδιὰτὴνσυνείδησινἀνάγκηοὖνφησιντοῖςἄρχουσινὑποτάσσεσθαιοὐμόνονδιὰτὴνὀργὴντοῦθεοῦτὴνκατὰτῶνμὴὑποτασσομένωντῆἀρχὴγινομένηνἀλλὰκαὶδιὰτὴνσυνείδησιντουτέστινἵναμὴδόξηςἀσυνείδητόςτιςείναικαὶἀγνώμωντῶιεὐεργέτῃκαὶτῶδιακονῷτοῦθεοῦμὴὑποτασσομενος

διὰτοῦτογὰρκαὶφόρουςτελεῖτεκαὶτοσοῦτόνφησινεὐεργετοῦσιναἱἐξουσίαιὅτικαὶφόρουςφησιτελεῖτεμισθὸνὥσπερτῆςκηδεμονίαςκαὶτῆςπρονοίαςπαρέχοντες

λειτουργοὶγὰρθεοῦεἰσιντουτέστιλειτουργοὶθεοῦκαὶλειτουργοῦντεςθεῶτοῦτοτὸἡμῶνκηδεσθεfinal ε on ras. and traced over by a later hand in darker ink?

εἰςαὐτοτοῦτοπροσκαρτεροῦντεςτῶνοἰκείωνφησιἀμελοῦντεςεἰςτὰςὑπὲρἡμῶνφροντίδαςἀπησχόληνται

ἀπόδοτεοὖνπᾶσιτὰςὀφειλάςἔδειξενχρέοςείναιτὸπρᾶγμαδιὰτοῦτογὰρὀφειλὰςεἶπεν

τῶτὸνφόροντὸνφόροντῶτὸτέλοςτὸτέλοςτῶτὸνφόβοντὸνφόβοντῶτὴντιμὴντὴντιμήνφόβονκαλεῖτὴνἐπιτεταμένηντιμὴνοῦτονἐκτοῦπονηροῦσυνειδότοςφόβον

μηδενὶμηδὲνὀφείλετεεἰμὴτὸἀγαπᾶνἀλλήλουςoγὰρἀγαπῶντὸνἕτεροννόμονπεπλήρωκενοὐμόνονχρήματαφησιχρεωστεῖτεἀλλὰκαὶτιμήν

+fn continues from previousἐπὶτὴνμητηρατῶνἀγαθῶνἦλθεντὴνἀγάπηνδεικνὺςκαὶαὐτὴνχρέοςοὖσανκαὶὄφλημα

τὸγὰροὐμοιχεύσειςοὐφονεύσειςοὐκλέψειςοὐψευδομαρτυρήσειςοὐκἐπιθυμήσειςκαὶεἰτιςἕτεραἐντολὴἐντοῦτωτῶλόγῳανακελφαλαιουταιεἶταδείκνυσιντιτὸκέρδοςτῆςἀγάπηςὅτίφησινὁταύτηνπληρῶννόμονὅλονπληροῖκαὶλέγειπως

ἐντῶἀγαπήσειςτὸνπλησίονσουὡςἑαυτόνεἰπὼνὅτιὁἀγαπῶντὸννόμονὅλονπληροῖδείκνυσιπωςὅτίφησιπᾶσαιαἱἐντολαὶδιὰτῆςἀγάπηςπληροῦνταιἂλλοὐκεἶπενπληροῦνταιἁπλῶςἂλλἀνακεφαλαιοῦνταιτουτέστινσυντόμωςκαὶἐνβραχεῖλόγῳτὸπᾶνγίνεταικαὶὅλονπληροῦταιτῶνἐντολῶντὸἔργονδιὰβραχέων

+fn continues from previousτὸὡςἑαυτὸντὴνἐπιτεταμένηνἀγάπηνδηλοῖ

ἡἀγάπητῶπλησίονκακὸνοὐκἐργάζεταιπλήρωμαοὖννόμουἡἀγάπηεἶδέςπωςτὰςἀρετὰςἑκατέραςἔχειἡἀγάπητὴντῶνκακῶνἀποχὴνλέγωκαὶτὴνποίησιντῶνἀγαθῶνἰδοὺἡἀποχὴτῶνκακῶντῶπλησίονφησινκακὸνοὐτεργαζεταικατεργάζεταικα added by the same hand above the lineἰδοὺἡποίησιςτῶνἀγαθῶνπλήρωμαφησινόμουἡἀγάπητὸνγὰρπλησίονευποιειἅπασαδὲἡσπουδὴτοῦνόμουτοῦτοβούλεται

Σευηριανουthe scholium is added by the same hand in the marginsἡἀγάπητῶπλησίονκακὸνοὐκἐργάζεταιπλήρωμαοὖννόμουἡἀγάπηπληροῦτεφησιντὸτῆςἀγάπηςἔργονεἰδότεςτὸνκαιρὸνκατεπείγοντακαὶἀρετὴνἀπαιτοῦντανυνγὰρἐγγύτερονἡμῶνἡσωτηρίαἡὅτεἐπιστεύσαμεντουτέστιννυνὅτεἔγνωμεντῶνἔργωντὰὠφελιμώτερακοῦφονὅμωςγέγονεντὸσωθῆναιἤπερὅτεκατηχούμεθατὸντῆςπίστεωςλόγονοὐγὰρἅματῶπιστεῦσαιεἰςΧριστὸνκαὶτὴνἀκριβῆτῶνπρακτέωνκατάληψινεἴχομεν

καὶτοῦτοεἰδότεςτὸνκαιρόνεἰδότεςφησιποῖοντοῦτοντὸνκαιρόνφησιν

ὅτιὥραἡμᾶςἤδηἐξὕπνουἐγερθῆναιἐγγύςφησιτὸτέλοςκαὶδεῖἡμᾶςἐπείγεσθαιεἰςτὴντῶνἀγαθῶνἔργωνἐργασίαν

+fn continues from previousἐκτῆςῥαθυμίαςἡμῶνἀναστῆναιφησιν

νυνγὰρἐγγύτερονἡμῶνἡσωτηρίαἡὅτεἐπιστεύσαμεντοῦγὰρπαρόντοςβίουὑποσυρόμενοκατὰμικρὸνἐγγύτεροςὁτῆςἀναστάσεωςγίνεταικαιρός

εὰνμὲνὦμενὡςδεῖπαρεσκευασμένοισωτήριοςἡμῖνἔσταιἡτῆςκρίσεωςἡμέραεἶδεμὴὀλέθριοςπλὴναὐτοςἐκτῶνχρηστοτέρωνδηλοῖτὴνἡμέρανἐκείνην

εἰκὸςἦντούτουςἐνἀρχὴμὲνὡςνεαροὺςζέειννυνδὲἀπομεμαράνθαιτοῦτοοὖναἰνίττεταιὅτιὅσωφησινἐγγύτερονἡμῶνἡσωτηρίασπουδάζεινμᾶλλονπροσήκειἡγὰρραθυμειν

ἡνὺξπροέκοψενἡδὲἡμέραἤγγικεννύκτατὸνπαρόντακαλεῖβίονοὐδὲνγὰρὀνειράτωνδιαφέρειτὰἐναὐτωἡμέρανδὲτὸνμέλλονταχρόνονδιὰτὸτὰκρυπτὰἐναὐτωφερουσθαιφανεροῦσθαιαν added by the same hand above the line

ἀποθώμεθαοὖντὰἔργατοῦσκότουςκαὶἐνδυσώμεθατὰὅπλατοῦφωτόςἔργασκότουςφησιτὰςπονηρᾶςπράξειςὅπλαδὲφωτὸςτὴνἀρετὴνὡςμὲνοὖνὅπλαἀσφαλίζεταιὡςδὲφωτὸςλαμπρύνει

ὡςἐνἡμέραεὐσχημονωςπεριπατήσωμενἄνωεἰρηκὼςμέλλειντὴντῆςκρίσεωςἡμέραννυναὐτὴνεφιστησινπτοῶντὸνἀκροατὴντὸδὲπεριπατήσωμενἀνεπαχθῆποιεῖτὸνλόγονκαὶγὰρκαὶἑαυτὸνἔμιξεν

μὴκώμοιςκαὶμέθαιςοὐτὸπίνεινἀλλὰτὸἀμέτρωςκωλύει

μὴκοίταιςκαὶἀσελγείαιςοὐτὴνμίξινἀναιρεῖἀλλὰτὴνπορνείαν

μὴἔριδικαὶζηλῶἔριδιπερὶθυμοῦλέγειζῆλοςπεριβασκανιας

ἂλλἐνδύσασθετὸνκύριονἸησοῦνΧριστόνὁγὰραὐτονἐνδεδυμένοςἔχεικαθόλουτὴνἀρετήνπωςδὲαὐτονἐνδυτέονεἰπάνταἡμῖναὐτοςεἴηἔσωθενκαὶἔξωθενἐνἡμῖνφαινόμενοςτὸδὲμηδέποτεαὐτοῦἀπολείπεσθαιἔνδυμακαλεῖ

καὶτῆςσαρκὸςπρόνοιανμὴποιεῖσθεεἰςἐπιθυμίαςεἰπὼνμηδεῖνπρονοεῖντῆςσαρκὸςἐπάγειεἰςἐπιθυμίαςἵναμὴνομίσῃςὅτιοὐδεἐντοῖςἀναγκαίοιςδεῖἡμᾶςπρονοεῖσθαιτῆςσαρκὸςοἷονἐνβρώσειἡἐνἐνδύματιπρονοητέοντοιγαροῦναὐτῆςπρὸςδιαμονὴνοὐπρὸςἀσέλγειαν

τὸνδὲασεθενουντατῆπίστειπροσλαμβάνεσθεἮσαντινεςἐξἸουδαίωνπιστεύσαντεςοἵτινεςἔτιτοῦνόμουἐχόμενὸπολλὰτῶνβρωμάτωνἐβδελύσσοντοκαὶδιὰτὸμὴγίνεσθαιδηλοῖλάχαναἤσθιονμόναἵναδόξῃἐγκρατείαςἂλλοὐβδελυγμοῦείναιἡπαρατήρησιςἦσανδὲκαὶἄλλοιἀπὸἸουδαίωνπιστοὶοἱἑδραίωςπεπιστευκότεςοὐπαρετηροῦντοτὰβρώματαπρὸςτούτουςτοιγαροῦντοὺςεἰλικρινεῖςπιστοὺςἀποτείνωντὸνλόγοντῶντὰβρώματαβδελυσσομενωνκαθάπτεταιἀσθενοῦνταςκαλῶντῆπίστει

μὴεἰςδιακρίσειςδιαλογισμῶνμίαμὲνκατ'αὐτοῦπληγὴτὸεἰπεῖνἀσθενοῦντατῆπίστειδευτέραδὲτὸπροσλαμβάνεσθεδείκνυσιγὰραὐτοῖςπολλῆςδεομένωνἐπιμελείαςτρίτητὸμὴεἰςδιακρίσειςδιαλογισμῶνδηλοῖγὰρτοσοῦτοναὐτοὺςπταίονταςὅτιτοὺςκοινωνοῦνταςαὐτοὶτῆςφιλίαςδιακρίνεσθαι

ὃςμὲνπιστεύειφαγεῖνπάνταὁδὲἀσθενῶνλάχαναἐσθίειὁμένφησινεἰλικρινῶςπιστεύωνκαὶμηδεμίανἔχωνΙουδαικηνπαρατήρησινπάνταἀβδελύκτωςἐσθίειἀνακηρύττειδὲαὐτονἀπὸτῆςπίστεωςὁδέγεφησιπερὶτὴνπίστινἀσθενῶνλάχαναἐσθίειἐνταυτῷκαὶδιελέγχειαὐτονὅτιοὐδι'ἐπαινουμένηνἐγκράτειανἐσθίειτὰλάχανακἂντοῦτοὑποκρίνεταιἀλλὰκατὰασθενιανπίστεως

ὁἐσθίωντὸνμὴἐσθίονταμὴἐξουθενείτωοὐκεἶπενδιορθούσθωἀλλὰμὴἐξουθενείτωδεικνὺςὅτικαταγέλασταπράττειδεῖγὰραὐτονἀδελφικῶςδιορθοῦσθαιοὐμὴνὡςβδελυκτὸνἐξουθενεῖν

καὶὁμὴὁἐσθίωντὸνἐσθίονταμὴκρινέτωὥσπεργὰροἱδιὰπίστιναδικριτωςἀδιάκριτοςα added by the same hand above the lineπάνταἐσθίοντεςἐξουθένουντοὺςπαρατηρουμένουςοὕτωςἐκεῖνοιτούτουςὡςγαστριμάργουςἔκρινονὅραδὲἐπὶτῶνἐσθιόντωνεἰπὼνὁθεὸςγὰραὐτονπροσελάβετοἐπὶτῶνπαρατηρουμένωνοὐδὲνεἶπεντοιοῦτον

ὁθεὸςγὰραὐτονπροσελάβετοὁΧριστὸςαὐτόνφησιπρὸςἑαυτὸνἐφειλκύσατοκαὶἀπήλλαξενπάσηςἸουδαϊκῆςπαρατηρήσεως

Σευηριανουthe scholium is added by the same hand in the marginsσὺτιςεἰὁκρίνωνἀλλότριονοἰκέτηνὁοἰκέτηςΧριστοῦὃνπροσελάβετοὁΧριστὸςἀλλοτριοςἐστιτοῦνόμουτιςοὖνεἰὁκρίνωνἀπὸτοῦνόμουτὸντοῦνόμουἀλλότριον

σὺτιςεἰὁκρίνωνἀλλότριονοἰκέτηνπρὸςτὸνεἰλικρινῆπιστὸνὁλόγοςαὐτωἐκδὲτούτουδῆλονὅτιοὐμόνονἐξουθένουνἀλλὰκαὶἔκρινοντοὺςτὰλάχαναἐσθίοντας

τῶἰδίῳκυρίῳστήκειἡπίπτειτοῦθεοῦφησινἐστινκαὶτῶθεῶδιαφέρεικαὶἡπτῶσιςαὐτοῦκαὶἡἔγερσιςοὐκἐπειδὴοὖνφησινοὐκἄξιαποιεῖκατακρίσεωςμὴκρῖναιαὐτονἂλλὅτιἀλλοτριοςἐστινοἰκέτης

σταθήσεταιδὲδυνατὸςγὰρἐστινὁθεὸςστῆσαιαὐτονπάλινπλήττειτοὺςἀσθενεῖςκαὶπαρατηρουμένουςτὰβρώματαεἰπὼνγὰρσταθήσεταιδηλοῖὅτισαλεύονταικαὶτοσοῦτονὡςθεοῦδεῖσθαιστεῤῥοποιοῦντος

ὃςμὲνκρίνειἡμέρανπαρ'ἡμέρανὃςδὲκρίνειπᾶσανἡμέρανεἰκὸςἦντιναςτῶνσυνεχῶςνηστευόντωνκατακρίνειντοὺςμὴσυνεχῶςνηστεύονταςοἷςτὸκρίνεινκαὶτὸσφόδραἐγκαλεῖνἀπαγορεύειἦσανγὰρνεήλυδεςἐντῆπίστεικαὶἐδεδοίκειμὴἡπολλὴἔγκλησιςτέλεοναὐτοὺςἀποσχίσῃτῆςπίστεωςὀργισθένταςταῖςεγκλισεσινεγκλησεσεινthe original ι is changed in η by the addition of a curve by a later hand?

the scholium is added by the same hand in the marginsὃςμὲνκρίνειἡμέρανπαρ'ἡμέρανὃςδὲκρίνειπᾶσανἡμέρανἀμφότεροιγὰροὗτόςτεκἀκεῖνοςἑνὶχρῶνταισκοπῷτιμὴτῆπερὶτὸνθεὸνὅτεγὰρπαραφυλαττόμενοςτὴνἡμέρανοἴεταιθεοῦνόμονπληροῦνὅτεἀδιαφορῶνπερὶτοῦτοπᾶσανὡςὑποθεοῦγινομένηνἡμέρανδι'ὁμοίαςἔχειτιμῆς

ἕκαστοςἐντῶἰδίῳνοῒπληροφορείσθωμὴπερὶπάντωνδέξῃτὸἕκαστοςτῶἰδίῳνοῒπληροφορείσθωἂλλἐπὶνηστείαςμόνονκαὶτοῦτοἐπειδὴἀρτιπαγεῖςἦσανἐντῆπίστειοἱῬωμαῖοικαὶσυγκατεβαίνεναὐτοῖςὡςεἰγεκαὶπερὶπίστεωςδέξῃτὸεἰρημένοντοῦπαντὸςἐξέπεσες

+fn continues from previousκατὰτὸνἴδιοννοῦνἕκαστοςπληροφορείσθωἡὅτικαλῶςποιεῖνηστεύωνἀεὶἡὅτικαλῶςποιεῖοὐνηστεύωνἀεί

Οικουμενιουthe scholium is added by the same hand in the marginοὐδεκτέοντὸῥητονἐπὶδόγματοςἡπίστεωςὅμωςκαὶαὐτοςαὐτολέγει

ὁφρονῶντὴνἡμέρανκυρίῳφρονεῖκαὶὁμὴφρονῶντὴνἡμέρανκυρίῳοὐου erased?φρονεῖκαὶoἐσθίωνκυρίῳἐσθίειοὕτωφησιφρονῶνώστεκαθ'ἡμέραννηστεύεινδιὰτὸνκύριονοὕτωςφρονεῖκαὶὁφρονῶνώστεκαθ'ἡμέρανμὴνηστεύεινδιὰτὸνκύριονοὕτωφρονεῖπᾶνδὲὁδιὰτὸνκύριονγίνεταικαλὸνἐστιφησιν

the scholium is added by a later hand in the marginτοῦτοφανερὸνἐκτῶνπροειρημένωνὅτιτοῦτολέγειὁκρίνωνκαὶλογιζόμενοςκαλὸνεἶναικαθ'ἡμέρανφαγεῖντῷκυρίῳφρονεῖτοῦτ'ἔστινἐνκυρίῳτοῦτολογίζεταιἡτοιδιὰτὸνκύριοναὐτὸποιεῖκαὶὁμὴκρίνωντοῦτομηδὲλογιζόμενοςὅτικαλὸνἐστικαθ'ἡμέρανφαγεῖνδιὰτὸνκύριοντοῦτοκρίνεικαλὸνεἶναικαὶλογίζεταιαἰτίαγὰρἐστιναὐτῷταῦταεἰρημένατοῦἕκαστοςτῷἰδίῳνοῒπληροφορείσθωπῶςλέγειςτοῦτοΠαῦλεκαλῶςεἶπονφησὶνἐπειδὴκαὶὁνηστεύωνὑπὲρἡμέρανκαὶὁἐσθίωνκαθ'ἡμέρανεἰςἀρέσκειανκυρίουτοῦτοποιοῦσικαὶοὐδεῖκρίνεινὅλωςἀλλήλουςἐπὶτούτοεἶταἐπιτείνειτὴναἰτίανκαίφησινκαὶγὰρὁἐσθίωνεὐχαριστεῖτῷθεῷἐντῷἐσθίεινὅτιἔδωκενἀνθρώποιςπόρονκαὶσυνέχειανζωῆςκαὶὁνηστεύωνεὐχαριστεῖὅτιἔδωκενἀνθρώποιςκαρτερίανκαὶὑπομονὴνκαὶμεθόδουςδι'ὧντιςδύναταιπεριγενέσθαιτῶντῆςσαρκὸςπαθῶνὁδὲἄλλωςπωςνηστεύωνἢἐσθίωνκατάκριτος

εὐχαριστεῖγὰρτῶθεῶκαὶὁμὴἐσθίωνκυρίῳοὐκἐσθίεικαὶεὐχαριστεῖτῶθεῶεἰοὖνφησιτὸκαίριονγίνεταιτὸδιὰπάντωνεὐχαριστεῖσθαιτὸνθεόντιδιαφέρεσθεπερὶτῆςνηστείαςοὕτωσφοδρῶςὀλίγονγὰρτὸμέσονσυγκαταβατικῶςμὲνοὕτωςλέγειπλήνπωςδύναταιΧριστῷεὐχαριστεῖνὁμὴἐσθίωνὃςτοῦνόμουἐχόμενοςοὐκἐσθίει

οὐδεὶςγὰρἡμῶνἑαυτῷζῆκαὶοὐδεὶςἑαυτῷἀποθνήσκειἔχομενφησικύριονὦκαὶζῶμενεὰνζῶμενὦκαὶἀποθνήσκομενεὰνἀποθνήσκωμενεἰοὖντῶκυρίῳδιαφέρειἡμῶνἡζωὴκαὶὁθάνατοςαὐτοςοἰκονομήσειτὰκαθ'ἡμᾶςκαὶοὐχρείακρίνειντὸνπλησίονἡἐξουθενεῖν

εὰντεγὰρζῶμεντῶκυρίῳζῶμενεὰντεἀποθνήσκωμεντῶκυρίῳἀποθνήσκομενεὰντεοὖνζῶμενεὰντεἀποθνήσκωμεντοῦκυρίουἐσμενζωῆςγὰραὐτοςκαὶθανάτουμόνοςἔχειτὴνἐξουσίαν

εἰςτοῦτογὰρΧριστὸςκαὶἀπέθανενκαὶἀνέστηκαὶἔζησεντὸνλογισμὸνἐπήγαγεντοῦκαὶζῶνταςἡμᾶςκαὶἀποθανόνταςείναιτοῦΧριστοῦπρὸςτούτοιςδὲκἀκεῖνοδείκνυσινὅτίφησινεἰτοσαύτηπερὶἡμᾶςἐχρήσατοπρόνοιαὡςκαὶσταυρωθῆναιοὐκἂνἡμῶνκαταφρονησηεἰγὰρκαὶἀποθανόντωνἡμῶνπρονοεῖπολλῷμᾶλλονζώντωντοῦτοδὲπρὸςτοὺςκατακρίνονταςλέγειὅτιφροντισθωσινπαρὰθεοῦοἱἀσθενεῖςτῆπίστειδιὰτὴντοσαύτηναὐτοῦπερὶπάνταςπρόνοιανκαὶτὸνὀλιγόπιστονδι'ἐντρέπειτῶνεὐεργεσιῶνὑπομιμνήσκωντοῦθεοῦ

ἵνακαὶνεκρῶνκαὶζώντωνκυριεύσῃδικαιώματάφησιἑαυτῷπροαπέθετοτῆςἡμετέραςδεσποτείας

+fn continues from previousτουτέστιψυχῶνκαὶσωμάτωναἱμὲνγὰρεἰσινἀθάνατοιθνητὰδὲτὰσώματαοὕτωςκαὶὁἅγιοςΜεθόδιοςἐντῶπερὶἀναστάσεωςλόγῳ

σὺδὲτιςεἰὁκρίνωντὸνἀδελφονσουπρὸςτὸνἐδραῖοντῆιπίστειὁλόγοςοὗτος

ἡκαὶσὺτιἐξουθενεῖςτὸνἀδελφονσουπρὸςτὸνολογοπιστονπάλιναὐτωὁλόγος

+fn continues from previousτῶιὀνόματιτοῦἀδελφοῦλύειαὐτοῖςτὴνεριδα

γέγραπταιγὰρζῶἐγὼλέγεικύριοςδοκεῖμὲνδιὰτῆςπαραγωγῆςτῆςπροφητείαςκαταστέλλειντὸνπιστὸνεἰςτὸμὴἐξουθενεῖντὸνἸουδαΐζονταπλὴνὅλοντὸχωρίονεἶπενκατάσειωντὴνψυχὴντοῦἸουδαΐζοντοςἔτιὧδεμὲντῆμνήμῃτῆςχρισεωςἄνωδὲταῖςεὐεργεσίαιςαὐτοῦτοῦΧριστοῦἐντρέπωνεἰγὰρτῶΧριστῷφησινπάντεςπαραστησόμεθακαὶαὐτοςἡμᾶςκαὶοὐχὁνόμοςτὰςεὐθύναςἀπαιτεῖτισὺἔτιἔχῃτοῦνόμουκαὶοὐκαθάπαξἐπιλαμβάνῃτοῦΧριστοῦ

oτιἐμοικάμψειπᾶνγόνυτὴνἁπάντωναὐτωδεσποτείανμαρτυρεῖ

τὰςοἰκείαςἁμαρτίαςἐξαὐτοῦτοῦσυνειδότοςἅτεκριτῇ

Οικουμενιουthe scholium is added by the same hand in the marginsκαὶπᾶσαγλῶσσαἐξομολογήσεταιτῶθεῶεἴρηταιπερὶτοῦθεοῦκαὶπατρὸςὅτιαὐτοςκρίνειοὐδένατὴνδὲκρίσινδέδωκεντῶυἱῷδῆλονοὖνὡςπερὶτοῦκριτοῦεἴρηταιτῶΠαύλῳτὸἐξομολογήσεταιτῶθεῶκαὶτὸνλόγονδώσειτῶθεῶἄραθεὸςὁΧριστὸςκἂνοἱἀσεβεῖςμὴβούλωνται

ἄραοὖνἕκαστοςἡμῶνπερὶἑαυτοῦλόγονδώσειτῶθεῶμηκέτιοὖνἀλλήλουςκρίνωμενπάλιντοῦπρώτουἔχεταιλόγουἵναμὴδόξῃδιὰφόβοντῆςκρίσεωςμνησθῆναιἀλλὰδιάτιναλόγουἀκολουθίαν

ἀλλὰτοῦτοκρίνατεμᾶλλοντὸμὴτιθέναιπρόσκομματῶἀδελφῷἡσκάνδαλοντοῦτοκαὶπρὸςτὸνεἰλικρινῆπιστὸνκαὶτὸνἔτιἰουδαΐζονταἁρμόδιονκαὶγὰρκαὶὁτέλειοςἐσκανδαλίζετοτῆτῶνβρωμάτωνπαρατηρήσειτοῦπλησίονκαὶὁτὰβρώματαπαραιτούμενοςτῆσφόδραἐπιπλήξειτοῦεἰλικρινοῦςπιστοῦώστεμίασυμβουλὴτοὺςδύοδιορθοῦταιἀπέχεσθαιτούτωνἃσκανδάλουπρόφασιςτῶπλησίονγίνονται

οἶδακαὶπέπεισμαιἐνκυρίῳἸησοῦἔτιπερὶτῆςτῶνβρωμάτωνπαρατηρεσεωςὁλόγοςαὐτωἐπεὶοὖνεἶπενοἶδακαὶπέπεισμαιὅτιοὐδὲνκοινὸνἵναμὴεἴπῃὁἔτιἰουδαΐζωνκαίτιεἰσὺπεπεισμένοςεἰτοῦνόμουτὸἐναντίονεἰσηγουμένουπροστίθησιντῶἐνκυρίῳἸησοῦδεικνὺςὅτιπαρ'αὐτοῦταῦταμεμαθηκενκαὶπεπληροφόρηταικαὶοὐκἀφ'ἑαυτοῦλέγει

the scholium is added by the same hand in the marginsὅτιοὐδὲνκοινὸνδι'αὐτοῦκοινὸνοὐδὲνδι'ἑαυτοῦτῆφύσειτουτέστινοὐδὲνἀκάθαρτον

Σευηριανουthe scholium is added by the same hand in the marginsὅτιοὐδὲνκοινὸνδι'αὐτοῦδι'αὐτοῦτουτέστιντοῦθεοῦ

Θεοδωρητουthe scholium is added by the same hand in the marginsὅτιοὐδὲνκοινὸνδι'αὐτοῦοὐδένφησικοινὸνδι'αὐτοῦἵναγὰρμὴλέγωσισύτιςὧνἀντινομοθετεῖςΜωσῇτὸνΜωσέωςδεσπότηνεἰςμέσονπαράγειδιδάσκωνὡςαὐτοςτὰςνομικὰςπαρατηρήσειςἔπαυσενκαὶοὐδὲνεἴασεννομίζεινἀκάθαρτονἔδεσματὸγὰρδι'αὐτοῦτουτέστινδιὰτὴνεὐαγγελικὴναὐτοῦνομοθεσίαν

ὅτιοὐδὲνκοινὸνδι'αὐτοῦδιὰτήννυνφησιδοθεῖσανχάρινπαρ'αὐτοῦοὐδὲνφύσεικοινὸνἀλλὰποτηςπροαιρέσεωςτοῦμετιόντοςγίνεταικοινὸνοὐχὶδὲκαὶπᾶσινἐκείνῳγάρφησινκοινόν

εἰμὴτῶλογιζομένῳτικοινὸνείναιἐκείνῳκοινὸνεἰδὲδιὰβρῶμαὁἀδελφοςσουλυπεῖταιὠνείδιζονγὰραὐτοὺςοἱπιστοὶὡςἰουδαΐζονταςἔτικαὶδιὰτοῦτοπαρατηρουμένουςτὰβρώματαοὐβούλεταιοὖναὐτοὺςἐντοῖςμὴπάνυμεγάλοιςσφοδρῶςεπιπληττεσθαιφοβούμενοςμήπωςολιγοθυμήσαντεςτέλεονἀποστῶσιπίστεωςεἰοὖνκαὶμηδὲνἐνβρώμασικοινὸνπλὴνἀπόσχουτῆςσφοδρᾶςτοῦἀδελφοῦσουἐγκλήσεωςοικομικωςοἰκονομικῶςνο added by the same hand above the lineδιὰτὴνεἰρημένηναἰτίαν

οὐκέτικατὰἀγάπηνπεριπατεῖςβούλεταιγὰρείναιἀγάπηνεἰδὼςπάνταδι'αὐτῆςκατὰμέροςκατορθοῦσθαι

μὴτῶβρώματὶσουἐκεῖνονἀπόλλυεὑπὲροὐΧριστὸςἀπέθανεμὴἐπειδὴπάντασὺἐσθίειςπιστὸςὧνἐγκαλῶνσφοδρῶςἐκείνῳεκβαλειςαὐτοντέλεοντῆςπίστεωςκαὶγὰρκαὶὑπὲραὐτοῦΧριστὸςἀπέθανενὅθενὀφείλειςοἰκονομικῶςσυγκαταβαίνειναὐτω

Οικουμενιουthe scholium is added by the same hand in the marginsμὴτῶβρώματὶσουἐκεῖνονἀπόλλυεὑπὲροὐΧριστὸςἀπέθανεὦδὲσυμβουλεύεικαὶτοὺςπιστοὺςἀπέχεσθαιβροματωνδιὰτὴντῶνὀλιγοπίστωνσυγκατάβασινβα on ras. traced over by a later handὅπερκαὶπαριὼνλέγει

μὴβλασφημείσθωοὖνὑμῶνἐγκαλῶνγὰρκαὶἀεὶδιαφιλονεικωνπρὸςαὐτονδιὰτὴνπαρατήρησιντῶνβρωμάτωνοὐμόνοναὐτονφιλονεικότερονποιεῖςἀλλὰκαὶπρόφασινδίδωςτοῖςἔξωθενβλασφημεῖνἡμῶντὴνπίστινδιὰτὰςτοιαύταςμάχας

τὸἀγαθονοἷονἡπίστις

+fn continues from previousκαλῶςμένφησιδιδάσκειςἂλλἡμάχηβλασφημίαςαἰτίαγίνεται

οὐγὰρἐστινἡβασιλείατοῦθεοῦβρῶσιςκαὶπόσιςπαῦσαιβούλεταιἐκείνουςτῶνεγκληματωνοὐγάρφησιδιὰβρώσεωςἡπόσεωςἔχομενἐλθεῖνἔχομενεἰσελθεῖνεις added by the same hand in the marginεἰςτὴντοῦθεοῦβασιλείαν

ἀλλὰδικαιοσύνηκαὶεἰρήνηκαὶχαρὰἐνπνεύματιἁγίῳποίαοὖνεἰσιτὰεἰσάγονταεἰςτὴνβασιλείανποίαδικαιοσύνηεἰρήνηχαρὰτουτέστινὁἐνάρετοςβίοςἡπρὸςτὸνἀδελφονεἰρήνηἡἐκτῆςὁμονοίαςχαρὰἐπειδὴδὲἑνὶεἰρήνηκαὶχαρὰκαὶἐπὶαἰσχροῖςπράγμασινπροστίθησιἐνπνεύματιἁγίῳὡςεἰεἶπενταύτηνλέγωτὴνεἰρήνηνκαὶχαρὰντὴνἁγίῳπνεύματιγινομένηντουτέστιντὴνδιὰτοῦἁγίουπνεύματοςεἰσηγουμένην

ὁγὰρἐντούτοιςδουλεύωντῶκυρίῳεὐάρετοςτῶθεῶἑνὶκαὶἀπὸκενοδοξίαςἐγκαλεῖνκαὶοὐδιὰφόβονἡἀγάπηνθεοῦδιὸκαὶἐπάγειὁγὰρἐντούτοιςδουλεύωντῶΧριστῷἐνδικαιοσύνηφησιἐνχαρὰἐνεἰρήνηπνευματική

καὶδόκιμοςτοῖςἀνθρώποιςκαὶγὰρκαὶοἱἄνθρωποίσεθαυμάσουσινὁρῶντεςεἰρήνηνἔχοντακαὶχαρὰνκαὶδικαιοσύνηνἤπερδιὰτὰβρώματα

ἄραοὖντὰτῆςεἰρήνηςδιώκωμενκαὶτὰτῆςοἰκοδομῆςτῆςεἰςἀλλήλουςἐπεὶοὖνταῦταἀνωμολόγηταίφησικαὶὅτικαλὸνἡειρημηνδέδεικταιαὐτήνφησιμετερχώμεθαδιὰταύτηςγὰρἔσταικαὶἡπάντωνοἰκοδομή

μὴἕνεκενβρώματοςοὐμόνονφησινοὐκοἰκοδομεῖςἐγκαλῶνἀεὶδιὰτὰβρώματαἀλλὰκαὶἦνἔχειπίστινκαταλύειςφιλονεικοτέρουςαὐτοὺςποιῶνκαὶἀποστῆναιτέλεοντῆςπίστεωςπαροξύνων

κατάλυετὸἔργοντοῦθεοῦὁθεὸςδιὰτοῦσταυροῦᾠκοδόμησενσὺτοίνυνκαταλύειςτὴνοἰκοδομὴναὐτοῦ

πάνταμὲνκαθαράἵναμὴτῆπολλὴτῶνὑγιαινόντωνἐπιπλήξειβεβαιώσῃτῶἀσθενεῖτῶπαρατηρεῖσθαιτὰβρώματακαὶεἰςαὐτονχωρεῖλοιπόν

ἀλλὰκακὸντῶἀνθρώπῳτῶδιὰπροσκόμματοςἐσθίοντιτῶφησιμετὰκακοῦσυνειδότοςἐσθίοντικἂνγάρφησινἀναγκασθεὶςφάγῃςοὐδὲνὠφέλησαςμετὰγὰρδιακρίσεωςβέβρωκαςοὐγὰρτὸφαγεῖνποιεισεκαθαρὸνἂλλἡγνώμημεθ'ἧςἐσθίεις

καλὸντὸμὴφαγεῖνκρέαμηδὲπιεῖνοἶνονἐνταῦθαοὐμόνοντῶπιστῷπαραινεῖμὴσφόρδακαθάπτεσθαιτοῦἀσθενοῦςἀλλὰκαὶσυγκαταβῆναιαὐτωκαὶμὴφαγεῖνκρέακαὶμὴπιεῖνοἶνονκἂνὰλλὅτιδέοιπαραιτῆσαιδιὰτὴνσωτηρίαντοῦἀδελφοῦσουμεγίστηνγὰρἔχεισυγκαταβάσεωςἀφορμὴνἡἀσθένεια

μηδὲἐνὦὁἀδελφοςσουπροσκόπτειἡσκανδαλίζεταιἡἀσθενεῖὅραπωςἐντῶπρὸςτὸνπιστὸνλόγῳτῶνὀλιγοπίστωνκαθάπτεταιπροσκόπτειγὰρὅπερτυφλωττόντωνἴδιονἐστιτὸσκανδαλιζεσθαι

σὺπίστινἔχειςκατὰσεαυτὸνἔχεἐνώπιοντοῦθεοῦπίστινἐνταῦθατὴνπερὶτῶνπροκειμένωνλέγειοἷονβρωμάτωνὡςἥγεπερὶδογμάτωνὁμολογεῖσθαιπᾶσινοφελειἐνταῦθαδὲκαὶκενοδοξίαναἰνίττεταιτῶτελεῖτέλειοςεἰφησικαὶἀπηρτισμένοςτιπομπεύειςτὴνἀρετὴνἴστωὁθεὸςτὸπρᾶγμα

μακάριοςὁμὴκρίνωνἑαυτὸνἐνὦδοκιμάζειμακάριὸςἐστιφησινὁμὴκατακρίνωνἑαυτὸνἐνὦδοκιμάζειτουτέστινἐνὦἂνδοκιμάσῃπράγματιτοιῶσδεἡτοιῶσδεοἷονφαγειτόδεἡμὴφαγεῖνπωςδὲἔσταιτοῦτοἀπὸκαθαρὸσυνειδότοςἐπειδὴγὰρεἶπενκατὰσεαυτὸνἔχεπίστινφησινὅτικἂνπάντεςσεμέμφωνταιοἰκονομικῶςτιποιοῦνταἡδιὰσωτηρίαντοῦἀδελφοῦτὸδὲσὸνσυνειδὸςοὐκατακρινεισεμακάριοςεἰἐκδὴτούτωντὸνἀσθενῆπλήττειεἰγὰρἐκτοῦσυνειδότοςὁστέφανοςκαὶὁμακαρισμὸςτῶπιστῷδηλονότικαὶἡκατάκρισιςμὴοὖνκατὰδιάκρισινἔσθιεδιὰτὴνἀνάγκηνφησιν

ὁδὲδιακρινόμενοςεὰνφάγῃκατακέκριταιὅτιοὐκἐκπίστεωςπᾶνδὲὁοὐκἐκπίστεωςἁμαρτίαἐστιντοῦτοπάλινπρὸςτὸνὑγιαίνοντατῆγὰραὐτονἐκβιάζῃαὐτονφαγεῖνἐκβιάζῃφαγεῖναυτον deleted by the same hand with dots above the wordουπωςἐστηριγμένονοὐκοἶδαςὅτιὁδιακρινόμενοςεὰνφάγῃκατακέκριταιὅτιμὴἐκπίστεωςἐσθίειἂλλἐξἀνάγκηςἡαἰδοῦςοὔτεγὰρἐπίστευσενκαθαρὸναὐτοείναικαὶοὕτωςἔφαγεντιοὖνπρόφασιςαὐτωγέγοναςκατακρίσεωςεἶταλοιπὸνκατὰἀποφασινλέγειὅτιπᾶνὁἐάντιςποιῇοὐκἐκπίστεωςἁμαρτάνει

τῶδὲδυναμένῳὑμᾶςστηρίξαικατὰτὸεὐαγγέλιονμουκαὶτὸκήρυγμαἸησοῦΧριστοῦτὸὑπερβατοντῶδεδυναμενωὑμᾶςστηρίξαιδόξαεἰςτοὺςαἰῶναςἀμήν

+fn continues from previousλοιπὸνεπευχαταιτοῖςἀσθενέσινεὐχῆςγὰρχρείανεἶχονμᾶλλονἡσυμβουλῆςεἰπὼνδὲστηρίξαιδηλοῖὅτισαλεύονταιεἶταἐπάγεικαὶτὸντρόποντοῦστηριγμοῦκατὰτὸεὐαγγέλιόνμουφησιν

Οικουμενιουthe scholium is added by the same hand in the marginsτῶδὲδυναμένῳὑμᾶςστηρίξαικατὰτὸεὐαγγέλιονμουκαὶτὸκήρυγμαἸησοῦΧριστοῦἵναοὕτωςζῶσινφησινὡςτὸεὐαγγέλιονδιαγορεύει

+fn continues from previousὁΧριστὸςαυτὰἐκήρυξενφησινοὐκοῦνοὐκἀνθρώπωνοἱνόμοοἱἐντῶεὐαγγελίῳἀλλὰτοῦΧριστοῦαὐτοῦτὸἀξιοπιστονδὲαὐτῶνδείκνυσινἀπότετοῦκηρύξαντοςκαὶἀπὸτοῦὀνόματοςεὐαγγέλιονγὰρλέγεταιποῖονδὲτὸκήρυγματοῦΧριστοῦαὐτοςὁΧριστός

κατὰἀποκάλυψινμυστηρίουχρόνοιςαιωνιoιςσεσιγημένουτοῦφησικατὰἀποκάλυψινμυστηρίουδοθέντοςποίουμυστηρίουτοῦσεσιγημένουμὲνἐντοῖςπρολαβουσιναἰωνίοιςχρόνοιςτουτέστινπολλοῖςφανερωθέντοςδένυν

+fn continues from previousσημαίνειτὸείναιαὐτοπολλῆςτιμῆςδῶρονοὐμόνονἐκτοῦκηρύξαντοςΧριστοῦκαὶἐκτοῦλέγεσθαιεὐαγγέλιονἀλλὰκαὶἐκτοῦνυνἡμῖνκατὰδωρεὰνφανερωθῆναιεἰκαὶἦνπροαιώνιονἐξἀρχῆςγὰρἦνὁυἱοςἀλλάνυνἐγνώσθηἀγνοούμενοςτὸπρίν

φανερωθέντοςδὲνυνδιὰτεγραφῶνπροφητικῶνκατ'ἐπιταγὴντοῦαιωνουθεοῦπωςδένυνφησινἐφανερώθηδιὰγραφῶνπροφητικῶνοὕτωςτοῦπατρὸςἐπιτάξαντοςγενέσθαιταύτῃδὲτὸνἄπιστονεἰςπίστινπροτρέπεταιτιγὰρφοβῇεἰλικρινῶςαὐτωπιστεῦσαιοἱπροφῆταιεἶπονὁθεὸςἐνετείλατο

εἰςυποακοηνπίστεωςὑπακοῆςγὰρχρείανἔχειἡπίστιςἵναπιστεύωνμὴπεριεργάζῃδιάτινυνἐφανερώθηκαὶδιάτιπάλαιἐσιγᾶτο

εἰςπάντατὰἔθνημὴφοβοῦφησινοὐσὺμόνοςπιστεύειςἀλλὰπᾶσαἡοἰκουμένη

γνωρισθέντοςμόνῳσοφῷθεῶπρὸςἀντιδιατοληντῶνψευδωνὑμῶνθεῶνοὐτοῦΧριστοῦἡτοῦπνεύματοςμὴγένοιτο

διὰἸησοῦΧριστοῦὧιἡδόξαεἰςτοὺςαἰῶναςἡμῖναμινα added by a later hand in darker ink[/cap]γνωρισθέντοςἐντοῖςἔθνεσινδιὰἸησοῦΧριστοῦὡςκαὶκηρύξαντοςλοιπὸνδιὰμέσουτὸμόνῳσοφῷἡδόξα

Οικουμενιουthe scholium is added by the same hand in the marginἡοὕτωςτῶδυναμένῳὑμᾶςστηρίξαιμόνῳσοφῷθεῶστηρίξαιδέπωςδιὰἸησοῦΧριστοῦδόξαφησινεἰςτοὺςαἰῶνας

ὀφείλομενδὲἡμεῖςοἱδυνατοὶτὰἀσθενήματατῶνἀδυνάτωνβαστάζεινκαὶμὴἑαυτοῖςἀρέσκεινπρὸςτοὺςὑγιαίνονταςτρέπειτὸνλόγονδιδάσκωνδεῖνσυγκαταβαίνειντοῖςἀσθενέσιχρεωστοῦμενγὰρτοῦτοὅραδέπωςεὐτελίζειτοὺςἀσθενεῖςπερὶμὲνγὰρτῶνἄλλωνφησινοἱδυνατοὶπερὶδὲτούτωνδὲτὰἀσθενήματακαὶτῶνἀδυνάτωνβαστάζειν

+fn continues from previousἀλλὰτῶπλησίονδιὰτῆςσυγκαταβάσεως

ἕκαστοςἡμῶντῶπλησίονἀρεσκέτωεἰςτὸἀγαθονπρὸςοἰκοδομήνδυνατὸςεἰκαὶπιστὸςλαβέτωσουπεῖρανὁἀσθενὴςδιὰσυγκαταβάσεωςδεῖγὰρἕκαστονἡμῶντῶπλησιωνἀρέσκεινἂλλἐπειδὴἀρέσκεινἑνὶκαὶἐπὶκακῷπροσέθηκενεἰςτὸἀγαθονπρὸςοἰκοδομὴντοῦτογὰρὁεἶπονποιῶνωκοδομησαςαὐτονκαὶδιορθωσω

καὶγὰρὁΧριστὸςὁοὐχἑαυτῷἤρεσενεἰἠθέλησενφησινὁΧριστὸςτὸἑαυτοῦσκοπεῖνοὐκἂνἔπαθενεξηνγὰραὐτωμὴὑβρισθῆναιὰλλοὐχἑαυτῷἤρεσενοὐδὲτοῦἰδίουἐφρόντισενἀλλὰτοῦἡμέτεροσυμφέροντος

ἀλλὰκαθὼςγέγραπταιοἱὀνειδισμοὶτῶνὀνειδιζόντωνσεἐπέπεσονἐπ'ἐμεοὐδένφησιξένονγέγονενἂλλοἱἐντῆπαλαιὰὀνειδίσαντεςκαὶὑβρίσαντέςσεθεὲπάτεροὗτοικαὶκατὰτοῦυἱοῦσουἐμοῦἦλθον

ὅσαγὰρπροεγράφηεἰςτὴνἡμετέρανδιδασκαλίανπροεγράφηταῦτάφησιπρὸςἡμετέρανδιδασκαλίανγέγραπταιἵναμὴμιμώμεθα

ἵναδιὰτῆςὑπομονῆςκαὶτῆςπαρακλήσεωςτῶνγαρφῶντὴνἐλπίδαἔχωμενἵναφησιπαρακαλούμενοιὑποτῶνγραφῶνκαὶδιὰτῆςἐκεῖγεγραμμένηςὑπομονῆςνευρούμενοιμένωμενεἰςτὴνἐλπίδατοῦθεοῦἡγὰρὑπομονὴτῆςἐλπίδοςἐστικατάσκευαστικηκαὶἡἐλπὶςπάλιντῆςὑπομονῆς

ὁδὲθεὸςτῆςὑπομονῆςκαὶτῆςπαρακλήσεωςδείκνυσινὅτιμετὰτῶνγραφῶνκαὶτῆςἐκεῖθενδιδασκαλίαςκαὶπαρακλήσεωςκαὶεὐχῶνχρείαπρὸςτὸἐπισπάσασθαιτὴντοῦθεοῦβοήθειαν

δώιηὑμῖντὸαὐτοφρονεῖνἐνἀλλήλοιςκατὰΧριστὸνἸησοῦνἀγάπηναὐτοῖςἐπεύχεταιἂλλἐπειδὴἑνὶκαὶἐπὶκακῷἀγάπηδιαιρῶνἐκείνηςταύτηνἐπάγεικατὰΧριστὸνἸησοῦν

ἵναὁμοθυμαδὸνἐνἑνὶστόματιδοξάζητετὸνθεὸνκαὶπατέρατοῦκυρίουἡμῶνἸησοῦΧριστοῦτιδὲωφελοςτοῦἀγάπηνἔχεινκαὶτὸαὐτοφρονεῖνμετ'ἀλλήλωντιαἴτιονφησιγίνεταιτοῦπάνταςὁμοθυμαδὸνμίαψυχὴδοξάζειντὸνθεόν

διὸπροσλαμβάνεσθεἀλλήλουςκαθὼςκαὶὁΧριστὸςπροσελάβετοἡμᾶςεἰςδόξανθεοῦἐπειδὴταῦταοὕτωςἔχειφησιπροσλαμβάνεσθεἀλλήλουςτουτέστινκαταλλάσσεσθεἑαυτοῖςκαὶπάλινἐνὑποδείγματιτὸνΧριστὸνφέρειντοῦτοδὲποιοῦντεςτὸνθεὸνδοξάσετεκαὶπάλιντὸνθεὸνδοξάζεσθαιπαρασκευάσειἡὑμῶνἀγάπη

+fn continues from previousτὸὑπερβατονπροσλαμβάνεσθεἀλλήλουςεἰςδόξανθεοῦ

λέγωδὲΧριστὸνἸησοῦνδιάκονονγεγενῆσθαιπεριτομῆςτοῖςἰουδαΐζουσινἐγκαλεὶκαίφησινὁΧριστὸςἐλθὼνσυνέπραξετῶπατρὶεἰςτὸτὰςπαρ'αὐτοῦδοθείσαςτῆςἀμφὶτὸνἈβραὰμἐπαγγελίαςεἰςπέραςἐλθεῖνσυνέπραξεδὲτὸννόμονἅπανταπληρώσαςκαὶπεριτμηθεὶςἵνακαὶταύτῃβεβαίωςπληρώσῃτὸννόμον

Οικουμενιουthe scholium is added by the same hand in the marginsλέγωδὲΧριστὸνἸησοῦνδιάκονονγεγενῆσθαιπεριτομῆςἑνὶδὲκαὶοὕτωςνοῆσαιδιάκονόςφησιγέγονενὁΧριστὸςτῶνἸουδαίωντουτέστινδιάκονοςγέγονενὑπὲρτούτουςἸουδαίουςἐντοςγενέσθαιτῶνἐπαγγελιῶνἵνακαὶὁταύταςἐπαγγειλάμενοςπατὴρἀληθεύσῃ

ὑπὲραληθεαιςθεοῦὑπὲρτοῦἀληθεῦσαίφησιντὸνἐπαγγειλάμενονπατέρα

εἰςτὸβεβαιῶσαιτὰςἐπαγγελίαςτῶνπατέρωνὁδὲγενόμενοςοὐκἴσχυσεναὐτὰςβεβαιῶσαιπωςοὖνφησινοὐκἄτοποντὸνβεβαιώσανταἡμῶντὰςἐπαγγελίαςἃςοἱπατέρεςἔλαβονΧριστὸνπαρορᾶνκαὶτοῦνόμουἔχεσθαιδὲτοῦμὴἰσχύσαντοςτὰςἐπαγγελίαςἡμῖνφυλάξαι

τὰδὲἔθνηὑπὲρἐλέουςδοξάσαιτὸνθεὸνκαθὼςγέγραπταιοἱμὲνἸουδαῖοιοὖνκἂνἐπαγγελίαςἦσανδεξάμενοιεἰκαὶμηδὲνἐξαὐτῶνὠφελήθησανεἰμὴΧριστὸςαὐτὰςἐβεβαίωσενὑμεῖςδέφησιτὰἔθνηὑπὲρμόνηςφιλανθρωπίαςὀφείλετετὸνθεὸνδοξάζεινἐπειδὴμήτεἐπαγγελίαςεἴχετεἂλλἠλεήθητετῆςχάριτοςτὸπᾶνποιησάσηςὅσωοὖνφησινἠλεήθητεχάριτιΧριστοῦτοσοῦτονὀφειλέταιἐστετοῦθεοῦεἰςτὸβαστάζειντοὺςὀλιγοπίστουςτοὺςἐξἸουδαίωντοῦτογὰρδόξαθεοῦἡὁμόνοιαὑμῶνκαὶἡεἰρήνηδιαλέγεταιγὰρτοῖςἐξἐθνῶνπιστοῖςοἱμάλισταἐπέκειντοτοῖςπαρατηρουμένοιςτὰβρώματα

διὰτοῦτοἐξομολογήσομαισοιἐνἔθνεσινκύριεκαὶτῶὀνόματισουψαλῶκαὶπάλινλέγειεὐγφράνθητεἔθνημετὰτοῦλαοῦαὐτοῦκαὶπάλινλέγειαἰνεῖτετὸνκύριονπάντατὰἔθνηκαὶἐπαινέσατεαὐτονπάντεςοἱλαοίτὴνμαρτυρίανφέρειδεικνὺςὅτισυνῆφθαιδεῖτοὺςἐξἸουδαίωντοῖςἐξἐθνῶν

continues from previous; part of the biblical lemma verse 12 is included in the scholiumκαὶπάλινἨσαΐαςλέγειτὸΚαὶπαρέλκεταιἵναἡἔσταιἡῥίζατοῦἸεσσαὶκαὶὁἀνιστάμενοςἄρχεινἐθνῶνἐπ'αὐτωἔθνηἐλπιοῦσιν

ὁδὲθεὸςτῆςἐλπίδοςπληρῶσαιὑμᾶςπάσηςχαρᾶςκαὶεἰρήνηςπάλινεἰςεὐχὴνἦλθενλέγειδὲὁθεόςφησινἀπαλλάξειὑμᾶςτῆςπρὸςἀλλήλουςμάχηςκαὶτῆςἔνθενἀθυμίας

ἐντῶπιστεύεινεἰςτὸπερισσεύεινὑμᾶςἐντῆἐλπίδιἐνδυνάμειπνεύματοςἁγίουτοῦτογὰρπαρ'ἡμῶνεἰσενεκτέοντὴνπίστινἐκδὴτούτουἔσταιἡμῖντὸπάντωναἴτιοντῶνἀγαθῶνἡεἰςθεὸνἐλπὶςἦνμεθ'ὑπερβολῆςἐπεύχεταιεἰςτὸπερισσεύεινγάρφησινὅπεροὐκἄλλωςἔσταιεἰμὴτῆδυνάμειτοῦπνεύματοςὁτοίνυντὸπνεῦμαἔχωνπάνταἔχει

πέπεισμαιδὲἀδελφοὶμουκαὶαὐτοςἐγὼπερὶὑμῶνοὐδέομαίφησιπαρ'ἑτέρωνμαθεῖν

ὅτικαὶαὐτοὶμεστοὶἐστεἀγαθωσύνηςἀγαθωσύνηνκαλεῖτὴνἀπηρτισμένηνἀρετὴντὸδὲμεστοὶἐπιτάσεωςἐστιῥῆμα

πεπληρωμένοιπάσηςγνώσεωςτιγὰρὅτιφιλάδελφὸςμὲνἐστιτιςοὐδυνάμενοςδὲεἰςδέοντῆἀγάπηχρήσασθαιδιὰτοῦτόφησιπάσηςγνώσεως

δυνάμενοικαὶἄλλουςνουθετεῖνοὐμόνονουδεισθεπαραινέσεωςἀλλὰκαὶἄλλουςδιδάσκετε

τολμηρότερονδὲἔγραψαὑμῖνἀδελφοὶἀπὸμέρουςἔδειγὰραὐτοὺςκατασκωφθένταςἱκανῶςκαὶλεᾶναι

+fn continues from previousοὐκἐμὸςὁπόνοςφησινἀλλὰχάριςἐστιθεοῦδείκνυσιδὲὅτιοὔτεἀναμνῆσαιἂνἐτόλμησενεἰμήφησιτὰἔθνηεπεπιστευμηνπολὺοὖνμετριάζει

ὡςἐπαναμιμνήσκωνὑμᾶςδιὰτὴνχάριντὴνδοθεῖσανμοιὑποτοῦθεοῦἠρέμαπωςφησινὡςἂνεἰἀναμνήσαςτουτέστιμικρὸνἀναμνήσαςἡδὲτοιαύτησημασίατῶνλεξεωνκολάζειτὸμὴκαθόλουαὐτοὺςἀναμεμνῆσθαιὅθενοὐδελέγειδιδάσκωνἂλλἀναμιμνήσκων

οὐκοῦνκαὶπαρ'ἡμῶνδικαίωςἂνἀκουσθείην

εἰςτὸείναιμελειτουργὸνἸησοῦΧριστοῦεἰςτὰἔθνηἱερουργοῦντατὸεὐαγγέλιοντοῦθεοῦἵναγένηταιἡπροσφορὰτῶνἐθνῶντοιγαροῦνἐμπιστευθεὶςταύτηντὴνλειτουργίανκαὶἱερουργίανσπουδὴνἔχωεἰςἔργονἀγαγεῖντὴνβουλὴντοῦθεοῦἡδὲἐστινεὐπρόσδεκτονὑμῶνγενέσθαιτὴνπροσφοράν

εὐπρόσδεκτοςηγιαμενηἐνπνεύματιἁγίῳπωςδ'ανἔσεσθεεὐπρόσδεκτοικαὶἡγιασμένοιεἰἔχετέφησιτὸπνεῦμάπωςδὲτοῦτοπαραγίνεταιδιὰβίουἀλήπτουὡςοἴγεμὴβιοῦντεςὀρθῶςδιωκουσιτὸἅγιονπνεῦμαἀπ'αὐτῶν

ἔχωοὖνκαύχησινἐνΧριστῷἸησοῦτὰπρὸςτὸνθεόνκαυχῶμαιτοιγαροῦνοὐκἐνἐμαυτῷοὐδεἐνσπουδὴἐμὴἂλλἐνΧριστῷἐντοῖςπράγμασιτοῖςἀνήκουσικαὶδιαφέρουσιτῶπατρὶἄραἡεἰςΧριστὸνπίστιςτῶπατρὶδιαφέρει

οὐγὰρτολμήσωλαλεῖντιἐπειδὴεἶπενἔχωκαύχημαπροστίθησινὅτιοὐκόμποςφησιῥημάτωντὰεἰρημέναοὐδὲνγὰρεἰπεῖντολμῶτῶνμὴπαρὰΧριστοῦμοιπαρασχεθέντωνεἰςτὴντῶνἐθνῶνἱερουργίανκαὶἵναμοιτὰἔθνηυπακουσηἀλλὰκαὶσημείωνποιήσειςκαὶτεράτωνἐπιδείξειςμοιπαρεσχέθησανἀνάγειγὰρλοιπὸνἑαυτὸνἐπειδὴσφόδραἐντοῖςἄνωἐταπείνωσενἑαυτὸνεἰπὼντολμηρότερονδὲἔγραψαὑμῖνἵναμὴὡςεὐτελοῦςἀπόβλητοςὁλόγοςαὐτοῦγένηται

ὧνοὐκατειργάσατοΧριστὸςδι'ἐμοῦεἰςὑπακοὴνἐθνῶνλόγῳκαὶἔργῳἐνδυνάμεισημείωνκαὶτεράτωνδείκνυσινὅτιοὐδὲνἦναὐτοῦἀλλὰτὸπᾶντοῦΧριστοῦ

ἐνδυνάμειπνεύματοςθεοῦτὸἀξίωμαλέγειτοῦἁγίουπνεύματοςὅτιταῦταπεποίηκαφησιτῆιδυνάμειαὐτοῦ

ώστεμεἀπὸἹερουσαλὴμκαὶκύκλῳμέχριτοῦIλλυρικουπεπληρωκέναιτὸεὐαγγέλιοντοῦΧριστοῦλοιπὸνἡἀποδειξιςτῶνεἰρημένωντῶνμαθητῶντὸπλῆθοςδιὰτοῦτοδὲεἶπενκαὶκύκλῳἵναμὴτὴνκατ'εὐθείανὁδὸνἐνθυμηθῇςἀλλὰπάντατὰπέριξοὐκεἶπενκηρύξαιἂλλὁμεῖζονἦνπεπληρωκέναι

οὕτωςδὲφιλοτιμούμενονεὐαγγελίζεσθαιοὐχὅπουὠνομάσθηΧριστόςφιλοτιμίαδέμοιἦνφησινἐκεῖεὐαγγελίζεσθαιἔνθαὅπουἦνονομασθηςὀνομασθείςη overwritten with ει by a later hand in darker inkὁΧριστόςτιδήποτεἵναμήφησινἐπ'ἀλλότριονθεμελίῳοἰκοδομῶ

Σευηριανουthe scholium is added by the same hand in the marginsοὕτωςδὲφιλοτιμούμενονεὐαγγελίζεσθαιοὐχὅπουὠνομάσθηΧριστόςοὐχὡςἀπευχόμενοςτῶνλοιπῶνἀποστόλωντὴνκοινωνίανἂλλὡςπλεονεκτικὸνκαὶἄδικονκρίνωντὴντῶνἀλλοτρίωνἔργωνδόξανὑφαρπάζειν

ἵναμὴἐπ'ἀλλότριονθεμέλιονοἰκοδομῶἀλλότριονθεμέλιονφησιτὴντῶνἄλλωνκηρύκωνδιδαχὴνἀλλότριονδὲουδιατὸἂλλοἷοντοῦκηρύγματοςἀλλὰκατὰτὸντοῦμισθοῦλόγονκαὶτοῦκαμάτου

ἀλλὰκαθὼςγέγραπταιοἷςοὐκἀνηγγέληπερὶαὐτοῦὄψονταικαὶοἱοὐκἀκηκόασισυνήσουσιδείκνυσινὅτιτοῦτοποιῶνκαὶπροφητείανἐπλήρου

διὸκαὶἐνεκοπτομηντοῦἐνἀρχὴαὐτωεἰρημένουὅτιπολλάκιςπροεθέμηνἐλθεῖνπρὸςὑμᾶςνυντὴναἰτίανἀποδίδωσινὅτίφησινἡπρὸςτὰἔθνηδιδασκαλίαἐκώλυσενμε

τὰπολλὰτοῦἐλθεῖνπρὸςὑμᾶςοἷονπολλάκις

νυνὶδὲμηκέτιτόπονἔχωνἐντοῖςκλημασιτούτοιςὁρᾷςὅτιοὐτῆςαὐτῶνδόξηςἐφιέμενοςἔγραψενοὐδὲὡςἂνεἴποιτιςκολακεύωναὐτοὺςὡςδυνάσταςκαὶγὰρμονονουχὶτοῦτογράφειἐπειδὴτὸἔργονπεπλήρωκακαὶοὐδὲνἔχωποιῆσαιθέλωἐλθεῖνπρὸςὑμᾶς

ἐπιποθίανδὲἔχωντοῦἐλθεῖνπρὸςὑμᾶςἀπὸπολλῶνἐτῶνἵναμὴδόξῃἐξευτελίζειναὐτοὺςγραφῶνὅτιμηδὲνἔχωνποιῆσαιἔρχομαιπρὸςὑμᾶςτὸντῆςἀγάπηςἀναπτύσσειλόγον

ὡςεὰνπορεύωμαιεἰςτὴνΣπανίανἐλεύσομαιπρὸςὑμᾶςἵναμὴπάλιννομισθῇκατὰκολακείανεἰρηκέναιτὸἐπιποθίανἔχωἀπὸπολλῶνἐτῶνκολάζειτὸεἰρημένονλέγωνὅτιδιὰτοῦτομάλισταἐλθεῖνθέλωἵναεἰςτὴνΣπανίανἀπέλθω

ἐλπίζωγὰρδιαπορευόμενοςθεάσαθαιὑμᾶςκαὶὑφ'ὑμῶνπροπεμφθῆναιἐκεῖεἶταμήεἶταἵναμήινα added by the same hand in the marginλέγωσινὁδοῦπάρεργονἡμᾶςποιεῖἐπάγειτὸἀφ'ὑμῶνπροπεμφθῆναιἵναπάλιντὴνἀγάπηνἐνδείξηταιἂλλἐπειδὴοὐκἦνἀξιόχρεωντοῦτοπροστίθησιτὸἐμπλησθῶὅπερπατρὸςἦνμᾶλλονἡδιδασκάλου

εὰνὑμῶνπρῶτονἀπὸμέρουςἐμπλησθῶοἷονἐνμέρειοὐδεὶςγάρφησινχρόνοςτελείωςμεἐμπλῆσαὶδύναταιτῆςὑμῶνἀγάπης

νυνὶδὲπορεύομαιεἰςἹερουσαλήμἐπειδὴεἶπενμηκέτιτόπονἔχωνἐντοῖςκλίμασιτούτοιςἔρχομαιπρὸςὑμᾶςἤμελλενδὲἔτιβραδύνεινἵναμὴκεχλευάσθαινομίσωσιλέγειτὴναἰτίαντῆςμελλήσεως

διακονῶντοῖςἁγίοιςεἰΠαῦλοςδιακονεῖἐννόησοντὸμέγατοῦπράγματος

εὐδόκησανγὰρΜακεδονίακαὶἈχαΐαοὐμόνοντὴναιτιαινεἰπεῖνθέλειτῆςἔτιμελλήσεωςἀλλὰκαὶπροτρέψασθαιαὐτοὺςὁμοίωςτοῖςἄλλοιςπέμψαιτοῖςἐνἹερουσαλὴμτοῦτογὰρβούλεταιαὐτωτὸεἰπεῖνκαὶτοὺςπέμποντας

κοινωνίαντιναποιήσασθαικοινωνίανκαλεῖτὴνἐλεημοσύνηνκαθὸαὐτοὶμὲνχρήματαοἱδὲἅγιοιτὴνπρὸςθεὸνπαρρησίανσυνεισφέρουσιν

εἰςτοὺςπτωχοὺςτῶνἁγίωντῶνἐνἹερουσαλήμδιπλὴἡτῆςἐπιδόσεωςἀνάγκηδιάτετὴνπενίανκαὶτὴνἀρετήν

εὐδόκησανγὰρκαὶὀφειλέταιαὐτῶνεἰσινδιάτιδὲτοῦτοποιεῖνεβουλευεσαντοἴσασιφησιχρεωστοῦντεςτοῦτοοὐκἄρακατὰἐλεημοσύνηνἀλλὰκατὰχρέοςπέμπουσιν

εἰγὰρτοῖςπνευματικοῖςαὐτῶνἐκοινώνησαντὰἔθνηὀφείλουσικαὶἐντοῖςσαρκικοῖςλειτουργῆσαιαὐτοῖςλοιπὸνλέγειπωςὀφειλέταιαὐτῶνεἰσινδι'αὐτούςφησιμάλισταἦλθενὁΧριστὸςπερὶγὰρτῶνἐκπεριτομῆςπιστῶνὁλόγοςαὐτωκαὶαὐτωαὐτῶνν added by the same hand above the lineἦντὰἀγαθὰκαὶαἱἐπαγγελίαιὥσπεροὖντοῖςπνευματικοῖςαὐτῶνἐκοινώνησεντὰἔθνηοὕτωςχρὴαὐτοὺςκαὶἐντοῖςσαρκικοῖςλειτουργῆσαιαὐτοῖςοὐκέτιδὲλέγεικοινωνῆσαιἀλλὰλειτουργῆσαιενταξειδιακονῶναὐτοὺςτιθεὶςτῶνἁγίωνφόρουςτελούντωνὡςβασιλεῦσιν

τοῦτοοὖνἐπιτελέσαςκαὶσφραγισάμενοςαὐτοῖςτὸνκαρπὸντοῦτονὡςἐνἀσύλῳτόπῳκαὶἀσφαλεῖμέλλωνἀποτίθεσθαικαὶγὰρἐνοὐρανοῖςἤμελλενἀποτίθεσθαιφησικαὶσφραγισάμενος

+fn continues from previousκαρπὸνδὲκαλεῖτὴνἐλεημοσύνηνδεικνὺςκερδαίνοντατὸνπαρέχοντα

ἀπελεύσομαιδι'ὑμῶνεἰςτὴνΣπασιανπάλιντῆςΣπανιαςμέμνηταιδεικνὺςτὸπρὸςτοὺςΣπανίουςφίλτρον

οἶδαδὲὅτιἐρχόμενοςπρὸςὑμᾶςἐνπληρώματιεὐλογίαςτοῦεὐαγγελίουτοῦΧριστοῦἐλεύσομαιτουτέστινοἶδαὅτιἐρχόμενοςπρὸςὑμᾶςκομῶνταςὑμᾶςτοῖςἀγαθοῖςεὑρεῖνἔχωτὸγὰρἐνπληρώματιεὐλογίαςτοῦεὐαγγελίουτὸπάντωνἐντὸςείναιτῶνἀγαθῶνσημαίνει

Οικουμενιουthe scholium is added in the margin by the same handsοἶδαδὲὅτιἐρχόμενοςπρὸςὑμᾶςἐνπληρώματιεὐλογίαςτοῦεὐαγγελίουτοῦΧριστοῦἐλεύσομαιἡοὕτωςοἶδαὅτιἐρχόμενοςπρὸςτὸπληρῶσαιὑμᾶςτῆςἐκτοῦεὐαγγελίουεὐλογίαςἐλεύσομαιτουτέστινπρὸςἀρετὴνὑμᾶςκαὶπίστινἀλείψω

παρακαλῶδὲὑμᾶςἀδελφοὶδιὰτοῦκυρίουἡμῶνἸησοῦΧριστοῦκαὶδιὰτῆςἀγάπηςτοῦπνεύματοςὡςμὴαὐτοςὧνἀξιόχρεωςπρὸςτὸπεῖσαιδιὰτοῦΧριστοῦφησινὑμᾶςκαὶτοῦἁγίουπνεύματοςπαρακαλῶὅραὅτιυἱοῦκαὶπνεύματοςἐμνήσθηοὐκέτιδὲκαὶπατρὸςτοῦτοδὲεἴρηταιἵναὅτεπατρὸςκαὶυἱοῦμόνουμέμνηταιμὴθορυβηθῇςδιάτιμὴκαὶτοῦπνεύματοςἐμνήσθηἀδιαφόρωςγὰρτὴνἁγίαντίθησιτριάδα

συναγωνίσασθαὶμοιἐνταῖςπροσευχαῖςὑπὲρἐμοῦπρὸςτὸνθεόνμεγίστῃταπεινωοφροσύνηὅτιλέγειτῆςτούτωνδεῖσθαιεὐχῆς

ἵναῥυσθῶἀπὸτῶνἀπειθούντωνἐντῆἸουδαίαοὐκεἶπενἵνασυμπλακῶκαὶνικήσωαὐτοὺςἀλλὰῥυσθῶθεῖοννόμονπλρωνὅςφησινεὔχεσθεμὴἐμπεσεῖνεἰςπειρασμόν

+fn continues from previousσημαίνειπονηρούςτιναςκαὶλύκουςμᾶλλονἡἀνθρώπουςἐπιθησομένουςαὐτω

καὶἵναἡδιακονίαμουἡεἰςἹερουσαλὴμεὐπρόσδεκτοςγένηταιτοῖςἁγίοιςκαὶἵναφησινἡθυσίαμουεὐπρόσδεκτοςγένηταιπαρὰθεῶκαὶἵνακαὶαὐτοὶμετὰπροθυμίαςκαὶεὐχαριστίαςδέξωνταιτὰυπἐμοῦ

ἵναἐνχαρὰἔλθωπρὸςὑμᾶςεἰγάρφησιῥυσθῶἐκτῶνἀπειθούντωνκαὶεὐπρόσδεκτοςμουγένηταιἡδιακονίαἐνχαρὰκαὶοὐκἐνἀθυμίαιἐλεύσομαιπρὸςὑμᾶς

διὰθελήματοςθεοῦὁἐξἀρχῆςεἶπενκαίνυνλέγειεἴπωςἤδεποτεεὐοδωθήσομαιἐντῶθελήματιτοῦθεοῦἐλθεῖνπρὸςὑμᾶς

καὶσυναναπαύσωμαιὑμῖνὁρᾷςαὐτοῦτὸἄτυφονοπυγὰρεἶπεδιδάξωὑμᾶςἡκατεχήσωἀλλὰσυναναπαύσομαιτουτέστινὑμεῖςἐμοιδιὰτὴνδιδασκαλίανκἀγὼὑμῖνδιὰτὴντῆςπίστεωςἐπίδοσινὑμῶν

ὁδὲθεὸςτῆςεἰρήνηςμετὰπάντωνὑμῶνἀμήντοῦτοπανταχοῦἔθοςαὐτοεὐχὴντιθέναιμετὰτὴνπαραίνεσιν

συνίστημιδὲὑμῖνΦοίβηντὴνἀδελφὴνἡμῶνοὖσανδιάκονονοὖσανκαὶδιάκονονκαι added by the same hand above the lineτῆςἐκκλησίαςτῆςἐνKεχρεαιςὅραδιὰπόσωναὐτὴνσεμνύνειτῶπρώτηςμνησθῆναιτὸἀδελφὴνκαλέσαιτιδὲἴσοντοῦείναιΠαύλουἀδελφὴνκαὶἐκτῆςδιακονίας

ἵνααὐτὴνπροσδέξησθεἐνκυρίῳἀξίωςτῶνἁγίωνἡδιὰτὸνκύριονἡκατὰκύριονκαὶἀξίωςτῶνἁγίωνὃντρόπονφησινπρέπειἁγίουςδέχεσθαιδιπλὴνδέδωκεναὕτηθεραπείαςἀφορμὴνκαὶτὸδιὰτὸνκύριοναὐτὴνδεχθηναικαὶτὸείναιἁγίαν

καὶπαραστῆτεαὐτῆιἐνὧιἂνὑμῶνχρηζηπράγματιὁρᾷςτὸἀνεπαχθὲςοὐκεἶπενὅτιἀπαλλάξατεαὐτὴνἐκτῶνἐπικειμένωνἀλλὰπαραστῆτετουτέστιτὰπαρ'ὑμῶνεἰσενέγκατεκαὶχεῖραὀρέξατε

καὶγὰραυτὴπροστάτιςπολλῶνἐγενήθημέγαςὁἔπαινοςκαὶἱκανὸςαὐτοὺςπροτρέψασθαι

καὶαὐτοῦἐμοῦτὸμέγιστονἐγκώμιοντελευταῖοντέθεικενμακαρίαγὰρὄντωςηδυνηθεισαπροστῆναικαὶἀναπαῦσαιτὴνἁγίανψυχὴντοῦΠαύλουαὐτοῦἐμοῦτουτέστιτοῦἀπόστολοτοῦκήρυκοςτοῦδιδασκάλουτῆςοἰκονουμένης

ἀσπάσασθεΠρίσκανκαὶἈκύλαντοὺςσυνεργοὺςμουἐνΧριστῷἸησοῦοἵτινεςὑπὲρτῆςψχηςψυχῆςυ added by the same hand above the lineμουτὸνἑαυτῶντράχηλονὑπέθηκανσυνεργησανφησινἐνδιδαχὴἐνπειρασμοῖςἐνκινδύνοιςμέγαςδὲὁἔπαινος

οἷςοὐκἐγὼμόνοςεὐχαριστῶἀλλὰκαὶπᾶσαιαἱἐκκλησίαιτῶνἐθνῶνἡδιὰτὴνδιδασκαλίανἡὅτικαὶδιὰτὴνἐκτῶνχρημάτωνεἰςαὐτοὺςσυνεισφοράν

καὶτὴνκατ'οἶκοναὐτῶνἐκκλησίανοὕτωςδὲἦσανοὗτοιεὐδόκιμοιὅτικαὶτὸνοἶκοναὐτῶνἐκκλησίανἐποίησανἡὅτιπανοικὶἦσανπιστοὶὡςτὸνοἶκονλοιπὸνἐκκλησίανείναι

ἀσπάσασθεἘπαίνετοντὸνἀγαπητὸνμουὃςἐστινἀπαρχὴτῆςἈχαΐαςεἰςΧριστόνμέγατὸείναιΠαύλουἀγαπητὸντοῦκρίσεικαὶοὐπρὸςχάρινφιλεῖνεἰδότοςἀπαρχὴνδὲαὐτονλέγειἡὅτιπρῶτοςἐπίστευσενἡὅτιπλεῖονἁπάντωνεὐλάβειανἐπεδείκνυτοἵναδὲμὴνομίσῃςὅτιἐνκοσμικοῖςἦνπράγμασινἀπαρχὴπροστίθησινεἰςΧριστόν

ἀσπάσασθεΜαριάμδείκνυσινὅτιμετὰτῆςδιδασκαλίαςκαὶἕτερακέκμηκενεἰςαὐτούς

ἥτιςπολλὰἐκοπίασενεἰςἡμᾶςοὐμόνονφησινεἰςἑαυτὴνἐκοπίασενἵνασωθῇἀλλὰκαὶεἰςὑμᾶςἀπόστολοτάξινπληροῦσακαὶεὐαγγελιστοῦπωςοὖνεἴρηταιγυναικὶδιδάσκεινοὐκἐπιτρέπωτῆςἐντῶμέσῳκαὶκοινοπροεδριαςαὐτὴνκωλύωνκαὶτῆςἐνβήματικαθέδραςοὐτῆςτοῦλόγουδιδασκαλίας

ἀσπάσασθεἈνδρόνικονκαὶἸουνίαντοὺςσυγγενεῖςμουκαὶσυναιχμαλώτουςμουμεῖζοντὸἐγκώμιοντὸσυναιχμαλώτουςμουχαλεπώτεραγὰραἰχμαλώτωνἔπασχονδιωκόμενοιὑβριζόμενοιἀδικούμενοι

οἵτινεςεἰσινἐπίσημοιἐντοῖςἀποστόλοιςμέγαμὲνκαὶτὸείναιἀποστόλουςτὸδὲκαὶἐπισήμουςἐναὐτοῖςμέγιστον

oἱκαὶπρὸἐμοῦγεγόνασινἐνΧριστῷὅρατὴνἁγίανψυχὴνοὐκἐπαισχύνεταιλέγωνὅτιπρὸἐμοῦἐπίστευσανοὗτοιτῶΧριστῷ

ἀσπάσασθεἈμπλίαντὸνἀγαπητὸνμουἐνκυρίῳμέγαςὁἔπαινος

ἀσπάσασθεΟὐρβανὸντὸνσυνεργὸνἡμῶνἐνXριστωκαὶΣτάχυντὸνἀγαπητὸνμουτοῦτομεῖζονὅτικαὶσυνήργειἐντῆδιδασκαλία

ἀσπάσασθεἈπελλῆντὸνδόκιμονἐνΧριστῷοἷονἀνεπίληπτον

ἀσπάσασθετοὺςἐκτῶνΑριστοβολυἴσωςοὐκἦσανὡςοἱπρῶτοιδιὸοὐδεὀνομαστὶαὐτῶνἐμνήσθη

ἀσπάσασθεΗρωδιωνατὸνσυνγγενημουἀσπάσασθετοὺςἐκτῶνΝακρίσσουτοὺςὄνταςἐνκυρίῳἴσοςπᾶσινὁἔπαινοςὅτιἐνκυρίῳἦσαντουτέστινπιστοί

ἀσπάσασθεΤρύφαινανκαὶΤρυφῶσαντὰςκοπιώσαςἐνκυρίῳπερὶτῆςΜαρίαςἄνωἔλεγενἥτιςπολλὰἐκοπίασενταύταςδὲἔτικοπιώσαςλέγειδιὸμεῖζονὁἔπαινος

ἀσπάσασθεΠερσίδατὴνἀγαπητὴνἥτιςπολλὰἐκοπίασενἐνκυρίῳαὕτημείζωνΤρυφαίνηςκαὶΤρυφώσηςὅτίτεἀγαπητῇκαὶὅτιπολλὰἐκοπίασεν

ἀσπάσασθεῬοῦφοντὸνἐκλεκτὸνἐνκυρίῳκαὶτὴνμητέρααὐτοῦκαὶἐμοῦδιπλοῦνἀγαθοντὸκαὶτὸνυἱονείναιἀνεπίληπτονκαὶτὴνματηραἐνάρετοντοῦτογὰρδηλοῖτὸκαὶἐμοῦ

ἀσπάσασθεἈσύγκριτονΦλέγονταἙρμᾶνΠατρόβανἙρμῆνκαὶτοὺςσὺναὐτοῖςἀδελφοὺςἀσπάσασθεΦιλόλογονκαὶἸουλίανΝηρέακαὶτὴνἀδελφὴναὐτοῦκαὶὈλυμπᾶνμέγακαὶτούτοιςτὸείναιΠαύλουἀδελφούς

καὶτοὺςσὺναὐτοῖςπάνταςἁγίουςεἰδὲἅγιοιοὐμικρὸναὐτοῖςτὸἐγκώμιον

ἀσπάσασθεἀλλήλουςνυνπάνταςἀναμὶξτίθησινἵναμήτιςλύπηγένηταιτοῖςμὴὀνομαστὶμνημονευθεῖσιν

ἐνφιλήματιἁγίῳἑνὶγὰρκαὶμὴἁγίῳ

ἀσπάζονταιὑμᾶςαἱἐκκλησίαιπᾶσαιτοῦθεοῦοὐκέτιτὸνδεῖνακαὶτὸνδεῖναἂλλἐκοινοποίησεναὐτοὺςτὸὑμᾶςεἰπών

παρακαλῶδὲὑμᾶςἀδελφοίξένονεἶδοςσυμβουλῆςἱκέτουγὰρὑπέδυπρόσωπονκαὶἀδελφοὺςκαλεῖμετὰπολλῆςτιμῆς

σκοπεῖντοὺςτὰςδιχοστασίαςἐρευνανφησινκαὶκαταμανθάνεινδείκνυσιδὲτὸδολερὸναὐτῶνκαὶὅτιοὐγίνονταικατάδηλὸπονηροὶὄντεςαυτὴγὰρμάλισταἐκκλησίαςἀνατροπὴτὸδιηρεισθαιἀπ'ἀλλήλων

καὶτὰσκάνδαλαμετὰγὰρτὴνδιχοστασίανεἴσοδονεὑρίσκειτὰσκάνδαλα

παρὰτὴνδιδαχὴνἦνὑμεῖςἐμάθετεποιοῦνταςκαὶἐκκλίνατεἀπ'αὐτῶντιδὲἐστιτὰσκάνδαλαἑρμηνεύειαἱρέσειςφησιπαρὰτὴνδιδαχὴνἡμῶνἐπεισιοῦσα

οἱγὰρτοιοῦτοιτῶκυρίῳἡμῶνοὐδουλεύουσινἀλλὰτῆἑαυτῶνκοιλίααἱγὰραἱρέσειςπᾶσαικαὶτὰσκάνδαλαἀπὸτοῦδουλεύεινπάθεσινκαὶγαστρὶδιόφησινὅτιοὐδουλεύουσιΧριστῷἀλλὰκοιλίαδοκεῖδὲτοὺςἐξἸουδαίωναἰνίττεσθαικαὶγὰρἸουδαίωνπάντεςὡςγαστριμάργωνκατηγοροῦσιν

καὶδιὰτῆςχρηστολογίαςκαὶεὐλογίαςἄχριφησιῥημάτωνἡθεραπείαἡδὲδιάνοιαδολερὰπρὸςὑμᾶςκαινὸνδὲλέγειτρόπονἀπάτηςτὸπρῶτοναὐτοὺςκολακεύειν

ἐξαπατῶσιτὰςκαρδίαςτῶνἀκάκωνοὐκεἶπενὑμῶνἀλλὰτῶνἀπλουστέρων

ἡγὰρὑμῶνὑπακοὴεἰςπάνταςἀφίκετοκαὶὅτιοὐχὑμᾶςἀλλὰτοὺςἀκάκουςἐξαπατῶσινδῆλονἔνθενὅτιἡὑμῶνὑπακοὴκαὶηπειθωεἰςπάνταςἦλθενπολλοὺςδὲαὐτοῖςἐφίστησιμάρτυραςἵναμὴἀναισχυντήσωσιπρὸςτὴνκακὴνδιδακήν

χαίρωοὖντὸἐφ'ὑμῖντοῖςμὴἐξαπατωμένοιςφησι

θέλωδὲὑμᾶςσοφοὺςμὲνείναιεἰςτὸἀγαθονἀκεραίουςδὲεἰςτὸκακόνὑπαινίττεταιὅτικαὶἐξαὐτῶνἦσαντινεςἀπατώμενοιθέλωγάρφησινεἰςμὲντὸἀγαθονείναιὑμᾶςφρονίμουςεἰςδὲτὰφαῦλααπειροκακους

Σευηριανουthe scholium is added by the same hand in the marginτουτέστινφρονήσειμὲνκεχρῆσθαιεἰςτὸμὴὑφ'ἑτέρωνἀδικεῖσθαιἀκεραιότητιδὲεἰςτὸμὴἑτέροιςἐπιβουλεύειν

ὁδὲθεὸςτῆςεἰρήνηςἐπειδὴἦσανδιχοστασίαιτὸντῆςεἰρήνηςδοτῆραἐπικαλεῖταιἵναπαύσῃτὰσκάνδαλα

συντρίψειτὸνσατανᾶνὑποτοὺςπόδαςὑμῶνἐντάχειὁπολλῷμεῖζονἦντὸὑποτάξαι

+fn continues from previousοὐμόνονφησιτοὺςτὰσκάνδαλαπαρεμβαλλονταςσυντρίψειἀλλὰκαὶαὐτοντὸνστρατηγὸναὐτῶνσατανᾶνἐντάχειφησινἐκτοῦχρόνουτὴνπαραμυθίανκατασκευάζων

ἡχάριςτοῦκυρίουἡμῶνἸησοῦΧριστοῦμεθ'ὑμῶνἀνέμνησεναὐτοὺςτῆςτοῦθεοῦχάριτοςτῆςἀεὶσωσάσηςεἰδὲἐχθροὺςὄνταςἔσωσενφησιπολλῷμᾶλλοννυνὁρᾷςὅτιμετὰτῶνἔργωνκαὶχάριτοςεἰςτὸσωθῆναιδεόμεθαμετὰγὰρτὸμαρτυρῆσαιαὐτοῖςὑπακοὴντότετὴνχάρινἐπηύξατο

ἀσπάζονταιὑμᾶςΤιμόθεοςὁσυνεργὸςμουκαὶΛούκιοςκαὶἸάσωνκαὶΣωσίπατροςεἶδεςἐγκώμιοντοῦΤιμοθέουσυνήργειδὲαὐτωἐντῶεὐαγγελίῳ

οἱσυγγενεῖςμουσυγγενεῖςφησιτοὺςεικοταςκατὰτὴνεὐσέβειαν

ἀσπάζομαιὑμᾶςἐγὼΤέρτιοςὁγράψαςτὴνἐπιστολὴνἐνκυρίῳἀντὶμεγάλουτέθεικενἐπαίνουτὸείναιὑπογραφέαΠαύλου

ἀσπάζεταιὑμᾶςΓάϊοςὁξένοςμουκαὶτῆςἐκκλησίαςὅληςτουτέστινὁξενοδοχοσμουκαὶπολὺςὁἔπαινοςὅτιπᾶσαναὐτοςἐξενοδόχειτὴνἐκκλησίανκαὶτὸνΠαῦλονὃςοὐκἂνἁπλῶςπαρ'αὐτωἐξενίσθη

ἀσπάζεταιὑμᾶςEραστοςὁοἰκονόμοςτῆςπόλεωςκαὶΚούαρτοςὁἀδελφοςτὴνἀξίαναὐτοῦτέθεικενἵναγνῷςὅτιοὐπλοῦτοςοὐκἀξίωμακώλυμαγίνεταιτινιπρὸςτὸὀρθῶςβιοῦνἡπιστεῦσαι

ἡχάριςτοῦκυρίουἡμῶνἸησοῦΧριστοῦτῆςχάριτοςμέμνηταιτὸνεὐεργεσιῶνὑπομιμνήσκωντοῦΧριστοῦ

μετὰπάντωνὑμῶνἀμήνοὕτωςἄρχεσθαιἀπὸεὐχῆςκαὶοὕτωςκαταπαύειντὸνλόγονπροσήκειεἰςεὐχὴνταύτηνγὰρθεμέλιονταύτηνὅρονἀεὶποιεῖναὐτωφίλον