A transcription of the Pseudo-Oecumenian Catena on Romans in GA 1997

A transcription of the Pseudo-Oecumenian Catena on Romans in GA 1997CPG C165.1 <ptr target="https://clavis.brepols.net/clacla/OA/Details.aspx?id=2B1E15B384854DE3947D3A880A9C75CE"/>Created byThe Institute for Textual Scholarship and Electronic Editing (ITSEE), University of Birmingham UKTranscribed byJacopo MarconThe European Union Horizon 2020 research and innovation programme (grant agreement no. 770816).Version 1.0, published on 23.02.2023The Institute for Textual Scholarship and Electronic Editing (ITSEE), University of Birmingham UK

Attribution 4.0 International (CC BY 4.0) Available for re-use under a Creative Commons license provided attribution is made to the original creators.

Vatican CityVatican CityBiblioteca Apostolica VaticanaPalatinus graecus 10

This transcription was made as part of a doctoral research project on the Pseudo-Oecumenian catena on Romans, available in the University of Birmingham eTheses repository . The data is archived in the the University of Birmingham eData repository and also available online at

The encoding is based on version 1.6 of the IGNTP Guidelines available at . It is an extended version of the TEI P5 schema.

αΠαῦλοςΤὸἀποῦσιγράφειναἴτιοντοῦκεῖσθαιαὐτοῦτὸὄνομαδιὰτοῦτοδὲἀπὸΣαύλουεἰςΠαῦλονμετετέθηἵναμὴδὲἐντοῦτωἔλαττοντιἔχοιτοῦκορυφαίουΠέτρου

βδοῦλοςἸησοῦΧριστοῦπολλοὶδουλείαςτρόποικαὶπάνταςἔσχενὁΠαῦλοςεἰςὁτῆςδημιουργίαςεἰςὁτῆςπίστεωςἄλλοςὁτῆςἀποστολῆς

γthe number is present only in front of the scholiumΤὸΙησυςτὸἀνθρώπινονδηλοῖτὴνδὲτοῦπνεύματοςχρίσιντὸΧριστός

δκλητὸςἀπόστολοςευγνωμονωςὁμολογεῖὅτιοὐχἑκὼνπροσῆλθενἀλλὰκληθεὶςκληθεὶςδὲοὐκεἰςπίστινμόνηνἀλλὰκαὶεἰςἀποστολήν

εἀφωρισμένοςΆλλοςμένφησινἐνἄλλοιςἐγὼδὲεἰςεὐαγγέλιονἀφώρισμαι

ϛεἰςεὐαγγέλιονθεοῦθεὸνγὰρὄντατὸνΧριστὸνεὐηγγελίζετοτὸνγὰρπατηραπροηδεσανἐκτῆςπαλαιᾶςοὐδὲνδέφησινἐρῶσκυθρωπὸνὡςοἱπροφῆταιἂλλεὐαγγελίζομαιθεὸνἐνηνθρωπηκότα

ζὁπροεπηγγείλατοδιὰτὴνπροφητῶναὐτοῦἐνγραφαῖςἁγίαιςπερὶτοῦυἱοῦαὐτοῦτοῦγενομένουἐκσπέρματοςΔαυίδΜηδείςφησικαινοτομεῖνμενομίσῃπάλαιἐπήγγελτοτοῦτοτὸΕὐαγγέλιοντὸδὲἐνΓραφαῖςδηλοῖὅτιοὐμόνονἔλεγονοἱπροφῆταιἀλλὰκαὶἔγραφον

ηκατὰσάρκακατὰγὰρπνεῦμαυἱοςθεοῦἦν

θτοῦὁρισθέντοςυἱοῦθεοῦτοῦἀποδειχθέντοςκαὶἀποφανθέντοςδιάτετῶνπροφητῶνδιάτετῶντοσούτωνθεοσημειῶνδιάτετῆςἀναστάσεως

ιἐνδυνάμειτουτέστινοὐχάριτιὡςοἱπολλοὶἀλλὰδυνάμειοἰκεῖαἦνἐνήργειἐνταῖςθεοσημείαις

ιακατὰπνεῦμαἁγιωσύνηςκαὶἐκτοῦἁγίουφησιπνεύματοςὁπαρέχειτοῖςεἰςαὐτονπιστεύουσιν

ιβἐξἀναστάσεωςνεκρῶνἸησοῦΧριστοῦτοῦκυρίουἡμῶνκαὶἐκτῆςἀναστάσεώςφησικαὶτῆςτοῦθανάτουκαταλύσεωςἀναστάσεωςδὲἧςαὐτοςἀνέστηὁκύριοςἡμῶνἸησοῦςΧριστός

ιγδι'οὐἐλάβομενχάρινοὐκἐξοἰκείωνφησικατορθωμάτωνἐλάβομεντὴνἀποστολὴνἀλλὰτὸπᾶνχάριτοςκαὶδωρεᾶςἐστι

ιδκαὶἀποστολὴνεἰςὑπακοήνκαίτοιτοῦπνεύματοςἡἀποστολὴαὐτοῦὡςἐνταῖςπράξεσικεῖταιἀλλὰπάντακοινὰοἶδεντὰτῆςἁγίαςτριάδος

ιεπίστεωςκαὶγὰροὐδεῖπολυπραγμονεῖνγέννησινκαὶοὐσίανθεοῦἀλλὰμόνονὑπακούειν

ιϛἐνπᾶσιτοῖςἔθνησινεἰγὰρκαὶμὴαὐτοςπάνταπεριῆλθενἀλλὰκαὶοὕτωςπάντεςευγγελισθησανδιὰτῶνλοιπῶνἀποστόλων

ιζὑπὲρτοῦὀνόματοςαὐτοῦοὐχἵνατὴνοὐσίανφησιτοῦθεοῦπεριεργασωμεθαἂλλἵνατῶιὀνόματιαὐτοῦπιστεύσωσιν

ιηἐνοἷςἐστεκαὶὑμεῖςκλητοὶἸησοῦΧριστοῦἐνοἷςἔθνεσιτουτέστιμεθ'ὧνἐθνῶνκαὶὑμεῖςἐκλήθητεοὐγὰρἀφ'ἑαυτῶνἥκατεκαταστέλλειδὲαὐτῶντὸφρόνημαὡσεὶἔλεγενμὴνομίσητεὡςβασιλεύουσαπόλιςπλέοντιτῶνἄλλωνἔχεινἀλλὰμετὰτῶνλοιπῶνἐθνῶνἐκλήθητε

ιθπᾶσιτοῖςοὖσινἐνῬώμῃΟὐγὰρεσι[sic!]παρ'αὐτωδιαστολὴπλουσίουκαὶπένητος

κἀγαπητοῖςθεοῦπρῶτοντὸἀγαπητοῖςτέθεικεθεοῦεἶτατὸκλητοῖςἁγίοιςδηλῶνἐκτῆςἀγάπηςείναιθεοῦτὸνἁγιασμον

κακλητοῖςἁγίοιςπανταχοῦκλητοῖςλέγωντῆςτοῦθεοῦἡμᾶςεὐεργεσίαςἀναμιμνήσκει

κβχάριςὑμῖνκαὶεἰρήνηοὐδεὶςγάρφησινἐξἔργωνδύναταισωθῆναι

κγἀπὸθεοῦπατρὸςἡμῶνκαὶκυρίουἸησοῦΧριστοῦἡγὰρἀπὸθεοῦχάριςκαὶεἰρήνητὸβέβαιονἔχειτὸδὲἀπὸπατρὸςτὴνυἱοθεσίανἐνδείκνυται

κδπρῶτονμὲνεὐχαριστῶἔδειγὰρἐξεὐχαριστίαςπροοιμιάσασθαιεὐχαριστεῖνδὲοὐμόνονὑπὲρτῶνἰδίωνκατορθωμάτωνἀλλὰκαὶὑπὲρτῶντοῦπλησίοντοῦτογὰρἀγάπης

κετῶθεῶμουἀγάπηςσημεῖοντὸνγὰρἁπάντωνθεὸνἰδιοποῖεται

κϛδιὰἸησοῦΧριστοῦὑπὲρπάντωνὑμῶναὐτοςγὰρἡμῖναἴτιοςτῆςεἰςτὸνπατέραεὐχαριστίαςὁκαὶπροσλαβόμενοςἡμᾶςκαὶτῶἰδίῳαἵματιπρὸςαὐτονκαταλλάξας

κζὅτιἡπίστιςὑμῶνκαταγγέλλεταιἐνὅλῳτῶκόσμῳτὴνγὰρτῶνῬωμαίωνπίστινοὐκἀπεικὸςἦνλαλεῖσθαιπαρὰπάντων

κημάρτυςγάρμουἐστινὁθεόςεἰκοτωςτὸνθεὸνἄγειμάρτυραἀγνώστουςἀνθρώπουςπείθεινβουλόμενος

κθΘεοδωρητουὦλατρεύωοἷονδουλεύωπολλὰγὰρεἴδηλατρείαςκαὶγὰρκαὶὁπροσευχόμενοςκαὶὁνηστείᾳχρώμενοςκαὶὁτοῖςθείοιςλόγοιςπροσέχωνκαὶμέντοικαὶὁτῆςτῶνξένωνθεραπείαςεπιμελόμενοςθεῶλατρεύειὁδέγεθεῖοςἀπόστολοςλατρεύεινἔφησεθεῶτὸτοῦυἱοῦπροσφέρωντοῖςἔθνεσινεὐαγγέλιονκαὶλατρεύεινἐντῶπνεύματιτουτέστινἐντῶδιδομένῳχαρίσματιἐκτούτουδείκνυσικατὰτὸἀναγκαῖονμεριμνῶνὑπὲραὐτῶνὡςτὸνλόγονδεξαμένωνκαὶδέχεσθαιμελλόντων

λἐντῶπνεύματίμουἐντῶεὐαγγελίῳἡτοῦτόφησινὅτιοὐτῆἐμὴσπουδὴυπερξεμοιτὸλατρεύεινθεῶἀλλὰτῆτοῦπνεύματοςχάριτιἡὅτιοὐσαρκικήμουἐστινἡλατρείαἀλλὰπνευματική

λατοῦυἱοῦαὐτοῦὡςἀδιαλείπτωςὁρᾷςὅτιἄνωεἰπὼνεἰςεὐαγγέλιονθεοῦτοῦΧριστοῦἔλεγεν

λβμνείανὑμῶνποιοῦμαιπάντοτεἐπὶτῶνπροσευχῶνμουἀγάπηςεἰλικρινοῦςτὸκαὶμεμνῆσθαικαὶἀδιαλείπτωςτοῦτοποιεῖνκαὶμάλισταἐνπροσευχαῖς

λγδεόμενοςεἰπωςἤδηποτεκαὶγὰρἐλθεῖνἠπείγετοκαὶπαρὰτὸθέληματοῦθεοῦτοῦτοπρᾶξαιοὐκἐβούλετοτὸδὲἤδεποτεἀντὶτοῦὀψέποτεὅπερἐστισφόδραεπειγομένου

λδεὐοδωθήσομαιἐντῶθελήματιτοῦθεοῦἐλθεῖνπρὸςὑμᾶςεὐκολίανφησισχοίηνκαὶἐπὶκαλῷτὴνπρὸςὑμᾶςὁδόν

λεἐπιποθῶγὰρἰδεῖνὑμᾶςοὐχἁπλῶςδέφησικαὶἀνόητωςἰδεῖνὑμᾶςσπουδάζωἂλλώστεχάρισμαμεταδοῦναιλέγειδὲτὴνδιδαχὴνκαὶτὴνκατήχησιντοῦτογὰρτὸστηριχθῆναιεἰκὸςἀκμὴνσαλευομένωναὐτῶν

λϛἵνατιμεταδῶχάρισμαὑμῖνπνευματικόντὸἵνατιμετριάζοντοςἐστινὡσεὶεἶπενἵναμικροντιτὸδὲμεταδῶδηλοῖὅτιοὐκἐμόντιδώσωἂλλὅπερκαὶἐγὼἔλαβον

λζεἰςτὸστηριχθῆναιὑμᾶςτοῦτοδὲἐστινοὐγὰρμικρὸνχάρισματὸμὴσαλεύεσθαιτῆπιστει

λησυμπαρακληθῆναιἐνὑμῖνἐπειδὴστηριγμοῦἐμνήσθηἵναμὴλυπήσηαὐτοὺςὡςὅτισαλεύονταιἐπάγειτὸσυμπαρακληθῆναιτοῦτ'ἐστινἵνακαὶἐγὼὑμᾶςκαὶὑμεῖςἐμεπαρακαλέσητετῆςγὰρἀλλήλωνφησιδεόμεθαπαρακλήσεωςδιὰτῆςἐνούσηςἡμῖνπίστεωςσφόδραδὲμετριάζειἑνὶδὲκαὶοὕτωςνοῆσαιτὴνπαράκλησινἵναὑμεῖςμὲνπαρ'ἐμοῦεἰςτὴνπίστινπαρακληθῆτεἐγὼδὲεἰςεὐφροσύνηνὁρῶνὑμᾶςπεπιστευκότας

λθδιὰτῆςἐνἀλλήλοιςπίστεωςὑμῶντεκαὶἐμοῦοὐθέλωδὲὑμᾶςἀγνοεῖνἀδελφοὶὅτιπολλάκιςπροεθέμηνἐλθεῖνπρὸςὑμᾶςπολλῶνγὰρπιστῶνσυνοδοςμεγίστηνἐργάζεταιπαρακλησις

μκαὶἐκωλύθηνεἰοὖνεὐχὴἐλθεῖνκαὶἐπὶὠφέλειαἔρχῃτιμὴπαραγίνῃἐκωλύθηνφησιν

μαἄχριτοῦδεῦροοὐκέτιδὲπεριεργάζεταιτὴναἰτίαντῆςκωλύσεωςοὐγὰρἡμῶντὸἀπαιτεῖνεὐθύναςθεὸνὧνκελεύειἀλλὰμόνονὑπακούειν

μβἵνατινακαρπὸνσχῶκαὶἐνὑμῖνκαθώςπάντωςεἴποιτιςδιὰτοῦτοἐκωλύθηςὅτιοὐκατὰθεὸνἐλθεῖνἐβούλουοὐμενοῦνφησικαρπὸνγὰρἔχεινκαὶἐνὑμῖνἤθελονκαρπὸνλέγωντὸεἰςπίστιναὐτοὺςέναγαγειν

μγκαὶἐντοῖςλοιποῖςἔθνεσιντῶσυνάπτειναὐτοὺςτοῖςλοιπούςλοιποῖςinitial υ overwritten by ι, by the same handκαταστελλεειαὐτῶντὸφρόνημα

μδἝλλησίτεκαὶβαρβάροιςσοφοῖςτεκαὶἀνοήτοιςὥσπερφησινἝλλησικαὶβαρβάροιςοὕτωκαὶὑμῖνὀφειλέτηςεἰμι

μεὀφειλέτηςεἰμιοὐδὲνἴδιονφησιδίδωμιὀφειλέτηςεἰμιπᾶσινεὐαγγελίσασαικαὶπληρῶσαιτὴνδοθεῖσάνμοιἐντολήν

μϛοὕτωςτὸκατ'ἐμεπρόθυμονκαὶὑμῖντοῖςἐνῬώμῃεὐαγγελίσασθαιὥσπερφησινἝλλησικαὶβαρβάροιςσοφοῖςτεκαὶἀνοήτοιςὀφειλέτηςεἰμιοὕτωςκαὶὅσονἧκενεἰςτὴνἐμὴνσπουδὴνκαὶπροθυμίανκαὶὑμῖνεὐαγγελίσασθαιχρεωστῶτὸγὰρὀφειλέτηςεἰμιἀπὸκοινοῦδεκτέον

μζοὐγὰρἐπαισχύνομαιτὸεὐαγγέλιοντοῦΧριστοῦἐπεὶδὲτοῖςἀπίστοιςπολλὰἄδοξαδοκεῖείναιἐντῶΕὐαγγελίῳοἷονὁσταυρὸςὁθάνατοςἡτῶνἸουδαίωνπαροινίατέωςαὐτοὺςτοῦτοδιδάσκειμηδὲνἐναὐτωἄδοξονὑπονοεῖνκαὶδιὰτοῦτοαισχύνεσθαιεἶταλοιπὸνπροβαίνωνκαὶἐξαίρειτὸΕὐαγγέλιον

καιαλλωςἐπειδὴπολλοῖςπροτερήμασινοἱῬωμαῖοιμέγαἐφρόνουνοἷονπλουτῷδυναστειασοφίαὑμεῖςμένφησινἐπὶτούτοιςφρονεῖτεἐγὼδὲθεὸνκηρύξωνἔρχομαιἐνμέσῳὑμῶνκαὶοὐκαἰσχύνομαιδιατὶδύναμιςγὰρθεοῦἐστινεἰςσωτηρίαντῶνδεχομένων

μηδύναμιςγὰρθεοῦἐστινεἰςσωτηρίανπαντὶτῶπιστεύοντικαλῶςτὸεἰςσωτηρίανἑνὶγὰρκαὶεἰςτιμωρίανδύναμιςθεοῦεἰςσωτηρίανδὲοὐπαντὶἀλλὰτῶπιστεύοντιτοῖςγὰρἀπειθοῦσικόλασινἀπειλεῖτὸΕὐαγγέλιον

μθἸουδαίῳτεπρῶτονκαὶἝλληνιῥήματοςμόνοντιμὴτὸπρῶτονοὐχάριτοςπλεονασμός

νδικαιοσύνηγὰρθεοῦἵναγὰρμὴσωτηρίανκαὶδικαιοσύνηνἀκούωνἐνταῦθαμόνοναὐτὴνσυμβαίνειννομίσῃςἐπάγειτὸἀποκαλύπτεσθαιὅπερκαὶτὴνἐκεῖδηλοῖὥςνυναὐτῆςμὴπάσηςπεφανερωμένης

ναἐναὐτωἀποκαλύπτεταιτῶΕὐαγγελίῳδηλονότι

νβἐκπίστεωςεἰςπίστινκαθὼςγέγραπταιἀπὸπίστεωςἄρχεταικαὶεἰςτὸνπιστεύσανταλήγειἡὅτιἐκπίστεώςτεἄρχεταικαὶεἰςπίστινὀφείλειλήξαιὡςοὐκὀφειλοντωνἡμῶνἅπαντατὰἐναὐτωπεριεργάζεσθαι

τουαυτουsεἰςπίστινκαθὼςγέγραπταιδεῖγὰρπιστεῦσαιτοῖςπροφεταιςκαὶδι'ἐκείνωνεἰςτὴντοῦΕὐαγγελίουπίστινποδηγηθῆναι

αλλωςὁγὰρτῶδεσπότῃπιστεύωνΧριστῷκαὶτοῦβαπτίσματοςτὴνχάρινδεξάμενοςποδηγεῖταιδιὰτούτωνεἰςτὸπιστεῦσαιτοῖςμέλλουσινἀγαθοῖςτῆἐκνεκρῶνἀναστάσειτῆαἰωνίῳζωὴκαὶτῆβασιλείατῶνοὐρανῶν

Ακακιουthe attribution is present only in front of the scholiumτῶμὲνἸουδαίῳἐκτῆςτοῦθέτουνόμουπίστεωςεἰςτὴνδιὰἸησοῦΧριστοῦτῶδὲἝλληνιἐκτῆςτοῦφυσικοῦεἰςτὴναὐτὴνἸησοῦΧριστοῦπίστιν

νγὁδὲδίκαιοςἐκπίστεωςζήσεταιἵναγὰρμὴδόξῃἀπίθανονείναιτὸῥῆμαὅτιπίστιςσωτηρίανδωρεῖταικαὶδιακιοσύνηνπαράγειτὸνΑμβακουνμάρτυρα

νδἀποκαλύπτεταιγὰρὀργὴθεοῦἀπ'οὐρανοῦἐπὶπᾶσανἐντῆτῆςκρίσεωςἡμέρα

νεἀσέβειανκαὶἀδικίανἀνθρώπωνἡμὲνγὰρδικαιοσύνημονοειδὴςποικίληδὲἡπερὶτὰδόγματαἀσεβεῖκαὶἡπερὶτὴνπολιτείανκακία

νϛτῶντὴνἀλήθειανἐνἀδικίαικατεχόντωνἀλήθειαμὲνἡτοῦθεοῦγνῶσιςἀδικίαδὲἡτῶνεἰδώλωνἀπάτηἐκεῖνοιοὖντὴνἀλήθειανἐνἀδικίακατέχουσινὅσοιτὸσέβαςτοῦθεοῦπεριάπτουσινεἰδώλοιςτὸδὲκατεχόντωνοἷονφυλαττόντων

νζδιότιτὸγνωστὸντοῦθεοῦἡγὰργνῶσιςτοῦθεοῦφανεράφησινἐστινἐναὐτοῖςκαὶπᾶσιδιὰγὰρτῆςὁρωμένηςκτίσεωςὁἀόρατοςθεὸςγινώσκεταιτοιγαροῦνοἱτοιοῦτοιἑκοντεςἀποπλανῶνται

νηφανερὸνἐστινἐναὐτοῖςὁγὰρθεὸςαὐτοῖςδιὰτοῦκάλλουςκαὶμεγέθουςτῆςκτίσεως

νθἐφανέρωσετῶτὴνκτίσινπροθεῖναιπᾶσιδιδάσκαλονοἱοὐρανοὶγάρφησιδιηγοῦνταιδόξανθεοῦ

ξτὰγὰρἀορατααὐτοῦἐπειδὴεἶπενὅτιτὴνἰδίανγνῶσινὁθεὸςαὐτοῖςἐφανέρωσεναὐτοὶδὲαὐτονἑκοντεςπαρέδραμοννυντοῦτοἀποδείκνυσικαίφησινὅτιδι'ὧνἐποίησενὁθεὸςοἷονδιάτετῶνἀόρατωνδιάτετῶνὁρατῶνἔδειξενἑαυτοῦτὸμεγαλεῖονἡκτίσιςγὰρφωνὴνἀφιεῖσαδιὰτῆςὄψεωςτὸνδημιουργὸνἀνακήρυσσειἀοραταδέφησινἀγγέλουςκαὶπᾶσαντὴνἐνοὐρανοῖςδύναμινποιήματαδὲτὰὁρώμεναοἷονοὐρανὸνθάλασσανὅραοὖντιφησικαὶτὰἀορατααὐτοῦφησιδιὰτῶνὁρατῶνγίνεταιδῆλαὁγὰροὐρανόνφησινὁρῶνἐνθυμηθησεταιπάντωςὅτικαὶἐντοςαὐτοῦἐστιτιναλειτουργικὰπνεύματαὥστετὸἀφανὲςἐκτοῦφανεροῦσαφηνίζεται

ξαἀπὸκτίσεωςκόσμουτοῖςποημασινοούμενακαθορᾶταιἵναγὰρμὴσυναιδουςθεῶνομίσῃςτοὺςἀγγέλουςὑποκτίσιναὐτοὺςἄγειτὰἀοραταγάρφησιποίαταῦτατὰἀπὸκτίσεωςκόσμουεἰςγένεσινπαραχθέντακαλῶςδὲτὸκαθορᾶταιἐκγὰρτῶνὁρατῶντὰνοητὰγινώσκεται

ΚυριλλουsἡτεἀΐδιοςαὐτοῦδύναμιςΠῶςγινώσκεταιδιὰτῆςδημιουργίαςἡἀΐδιοςαὐτοῦδύναμιςὅτιφθαρτὴνἐχοντωντὴνφύσιντῶνπαρηγμένωνεἰςγένεσινκαὶκεκλημένωνἐνχρόνῳπρὸςὕπαρξινἔσταιπουπάντωςὁτούτωνδημιουργὸςἄφθαρτοςκαὶἀΐδιος

ξβκαὶθειότηςεἰςτὸείναιαὐτούςαποκοινουνοουμενἡκαθορᾶται

ξγἀναπολογήτουςτοσούτωνγὰρὄντωντῶνδεικνύντωντὸτοῦθεοῦμεγαλεῖοντιἀπολογήσονταιοἱἑκοντεςαποτυφλοθεντεςοὐκαυτὴδὲσπουδὴτῶθεῶγέγονενἄπαγεεἰκαὶοὕτωςἐξέβη

ξδδιότιγνόντεςτὸνθεόνἔγνωσανγὰρδιὰτῆςκτίσεωςἂλλἑκοντεςπαρέδραμονκαὶοὐχὡςθεὸνἐδοξασαν

ξεοὐχὡςθεὸνἐδοξασανἡεὐχαρίστησανανθὧνγὰρεδειδοξασαικαὶεὐχαριστῆσαιὅτιτὸνὀρώμενονκόσμονδι'ἡμᾶςσυνεστήσατοἐκτοῦἐναντίουκαὶἠτίμασαν

ξϛἂλλεμεαταιωθησανἐπλανήθησανφησικαὶτοῦπαντὸςἐξέπεσον

ξζἐντοῖςδιαλογισμοῖςαὐτῶνεἰπὼνὅτιἑκοντεςἐτυφλώθησανλέγεικαὶτὴναἰτίανἤδεἐστιτὸπάνταλογισμοῖςἐπιτρέψαικαὶοὐχὶπίστειβουλόμενοιγὰρἐνσχήματιτὸνἀσχημάτιστονκαὶἐνεἴκοσισωματικαῖςτὸνάσώματονκαταλαβεῖνἐπλανήθησανοὐδυνηθέντωντῶνλογισμῶνπρὸςτὸπέραςἐξικέσθαιοἷονπόθενδῆλονὅτιοὐρανὸνἡγῆνἐποίησέντιςδὲπατὴρθεοῦἡτιςαἰτίατῆςὑποστάσεωςἡαὕτηἡὑπόστασις

ξηκαὶἐσκοτίσθηἡἀσύνετοςαὐτῶνκαρδίανεφεσιγὰρὁμοιωθέντεςοἱλογισμοὶἐσκότισαναὐτῶντὴνκαρδίανἀσύνετονδέφησιδιὰτὸμὴθελῆσαιπίστειτὸπᾶνπαραλαβεῖν

ξθφάσκοντεςείναισοφοὶἐμωράνθησανἤδεαἰτίατοῦτὸπᾶντοῖςλογισμοῖςἐπιτρέψαιτὸοἴεσθαισοφοὺςείναικαὶἑαυτοῖςἀρκεῖνπρὸςπᾶσανκατάληψινδιὸκαὶἐμωράνθησαντιγὰρἀνοητότεροντοῦλίθοιςκαὶξύλοιςπροσκυνεῖν

οκαὶἤλλαξαντὴνδόξαντοῦἀφθάρτουθεοῦεἶχονοὖντὴνεἴδησιντοῦθεοῦἀλλὰταύτηνδόντεςἀντέλαβονδόξανκαὶσέβαςεἰδώλωνδόξανδὲθεοῦτὸδημιουργικὸντὸπρονοητικὸνταύτηντοιγαροῦνπροσεκύρωσανεἰδώλοιςἐνὁμοιώμασινἀνθρώπωνκαὶπετηνῶνκαὶτῶνλοιπῶνκαὶαἰσχύνονταιοἱσοφοὶτὰθεοῦἴδιακαὶἐξαίρεταἑρπετοῖςπροσάψαντες

οαἐνὁμοιώματιεἰκόνοςφθαρτοῦἀνθρώπουκαὶπετηνῶνκαὶτετραπόδωνκαὶἑρπετῶνκαὶαὐτοτὸείναιτὸνἄνθρωπονφθαρτὸνἦρκεαὐτῶνἐλέγξαιτὴνἄνοιαντὸδὲκαὶἐντοῖςὁμοιώμασιτοῦφθαρτοῦπροσκυρῶσαιτὴντοῦθεοῦδόξαντῆςἄγανἐστιπαραπληξίας

οβδιὸκαὶπαρέδωκεναὐτοὺςὁθεὸςἐνταῖςἐπιθυμίαιςτῶνκαρδιῶναὐτῶνεἰςἀκαθαρσίαντοῦἀτιμάζεσθαιτὰσώματααὐτῶνἐνἑαυτοῖςοὐκαὐτοςπαραδοὺςἄπαγεἂλλαὐτοςμὲναὐτῶνἠμέλησενἀναξίωνὄντωνκηδεμονίαςλοιπὸνδὲλαβὼναὐτοὺςὁσατανᾶςπάρεδωκενεἰςαπαρεδωκεντὴνσυγχώρησινοὖντοῦθεοῦπαράδοσινλέγει

Οικουμενιουthe attribution is present only in front of the scholiumἡτάχαἑαυτοὺςπαρέδωκανἐπειδὴτοῦτοἐπεθύμουνἐνγὰρταῖςἐπιθυμίαιςτῶνκαρδιῶναὐτῶνφησι

ογοἵτινεςμετήλλαξανὁρᾷςπάλιντὸμετήλλαξανσημαῖνονὅτικατὰεἴδησινμετήλλαξαν

οδτὴνἀλήθειαντοῦθεοῦἐντῶψεύδειτουτέστινἐπὶθεοῦλέγεσθαικαὶνοεῖσθαιτὸἀληθὲςδυνάμεναπεριέθηκαντῶψεύδειτουτέστιτοῖςεἰδώλοις

Θεοδωρητουsτοῦθεοῦἐντῶψεύδειἀλήθειανθεοῦκαλεῖτὸθεὸςὄνομαψεῦδοςδὲτὸχειροποίητονεἴδωλονδέοναὐτοὺςτὸνἀληθῆπροσκυνῆσαιθεὸντῆκτίσειτὸθεῖονσέβαςπροσήνκεγκαν

Σευηριανουthe attribution is present only in front of the scholiumὅτιὁμὲνθεὸςἀληθῶςἐστιθεὸςτὰδὲεἴδωλαοἷςπροσεκύνησανψευδωςπροσαγορευονταιθεοί

οεκαὶἐσεβάσθησανκαὶἐλάτρευσανσέβοντεςκαὶλατρεύοντεςδιετέλεσαν

οϛτῆκτίσειπαρὰτὸνκτίσανταὃςἐστινἀεὶτῆσυγκρίσειφοβερώτερονποιεῖτὸνλόγοντῆκτίσειφησιπαρὰτὸνκτίσαντα

οζεὐλογητὸςεἰςτοὺςαἰῶναςἀμήνἂλλοὐπαρὰτοῦτόφησιπαρεβλάβητιὁθεὸςεἰςτὴνοἰκείανδόξανὁμὲνγὰρἔμεινενκαὶοὕτωςεὐλογητὸςεἰςτοὺςαἰῶναςαὐτῶνδὲαἱπρολεχθεῖσαιἀμοιβαὶκαὶαἱπρολεχθησόμεναιἀτιμίαιτοῦσώματοςκαὶἀντιδόσεις

οηδιὰτοῦτοπαρέδωκεναὐτοὺςὁθεὸςεἰςπάθηἀτιμίαςαἵτεγὰρθήλειαιαὐτῶνδιὰτοῦτοποῖονἐπειδὴἐλάτρευσαντῆκτίσειπαρὰτὸνκτίσαντα

οθμετήλλαξαντὴνφυσικὴνχρῆσινἔχοντεςγὰρἐκφύσεωςμίξιννόμιμονμετήλλαξαναὐτήν

πεἰςτὴνπαρὰφύσινὁμοίωςτεκαὶοἱἄρρενεςἀφέντεςαἰσχρότατοντιλέγειἐπικεκαλυμμένως

πατὴνφυσικὴνχρῆσιντῆςθηλείαςδείκνυσινὅτιοὐμόνοντοῖςθείοιςνόμοιςἀλλὰκαὶτοῖςτῆςφύσεωςἐπολέμουν

πβἐξεκαύθησανἐντῆὀρέξειαὐτῶνεἰςἀλλήλουςἄρσενεςἐνἄρσεσιτὴνἀσχημοσύνηνκατεργαζόμενοικαὶτὴνἀντιμισθίανἦνπολλὴνμανίανκαὶοἶστρονδηλοῖτὸἐξεκαύθησαν

πγnumber present only in front of the scholiumοὐκεἶπεντὴνἐπιθυμίανἀλλὰτὴνἀσχημοσύνηνδηλῶνὅτικαὶαὐτὴντὴνφύσινκατησχυναν

πδnumber present only in front of the scholiumὁρᾷςὅτιοὐκἀγνοίαςἦντὰπάθηἂλλὅτισπουδὴνεἶχονἐργάζεσθαιαυτὰτὸγὰρκατὰἐπίτασίντινακαὶφιλονεικίανδηλοῖὡςεἰτιςφιλονεικοίηὅπωςμᾶλλονπροσκρουσθηθεῶ

πεἔδειτῆςπλάνηςαὐτῶνἐνἑαυτοῖςἀπολαμβάνοντεςἦνπροσῆκονἦνἥτιςαὐτοῖςὠφείλετοτοιούτοιςοὖσιν

πϛnumber present only in front of the scholiumτὸνὀφειλόμενονμισθὸντῆπλάνηαὐτῶνπλάνηνδέφησιτὸπροσκυνῆσαιτῆκτίσειἦνἀπολαμβάνουσινἐνἑαυτοῖςγυνὴἀπὸγυναικὸςκαὶἀνὴρἀπὸἀνδρὸςἐνασχημονουντεςἐπειδὴγὰρτοῖςπερὶγεέννηςλόγοιςοὐκἐπίστευονταύτηναὐτοῖςἀντιμισθίανὁΠαῦλοςπροφέρειἦνκαὶἠρυθρίων

πζκαὶκαθὼςοὐκἐδοκίμασαντὸνθεὸνἔχεινἐνἐπιγνώσειὁρᾷςὅτιοὐκἀγνοίαςἦνἡπλάνηἂλλεἰδήσεωςμᾶλλονδὲκαὶτούτωντιναςαἰνίττεταιεἰκαὶὡςἐπὶἑτέροιςἐσχημάτισταιὁλόγος

πηπαρέδωκεναὐτοὺςὁθεὸςεἰςἀδόκιμοννοῦνποιεῖντὰμὴκαθήκοντατῆγὰρἀποστροφὴτοῦθεοῦεἰσάγεταινοῦςἀδόκιμοςπαρὰτῶνδαιμόνωντοῦτοπαράδοσινἔθοςκαλεῖντῆγραφή

πθπεπληρωμένουςπάσῃἀδικίαπορνείαπονηρίᾳπλεονεκξιακακίαμεστοὺςφθόνουφόνουἔριδοςδόλουκακοηθείαςψιθυριστὰςκαταλάλουςθεοστυγεῖςὑβριστὰςὑπερηφάνουςοὐδένφησισυμμετρονἀλλὰπεπληρωμένουςπάσηςἀδικίαςὅτανγὰρἀποστροφὴγένηταιθεοῦεἰκοτωςπάνταἀντεισέρχεταιτὰκακὰεἶταγενικῶςεἰπὼντὴνἀδικίανλοιπὸνκαὶτοῖςἐιδικωτέροιςαὐτῆςἐπεξέρχεται

Γενναδιουsπεπληρωμένουςπάσηιἀδικίαιπορνείαιπονεριαιπλεονεκξιαικακίαιμεστοὺςφθόνουφόνουἔριδοςδόλουκακοηθείαςψιθυριστὰςκαταλάλουςθεοστυγεῖςὑβριστὰςὑπερηφάνουςκαὶἑνὶτοῦτωτῶτῆςἀδικίαςπροσρήματικοινῇτὰεἰςάλληλουςαὐτῶνπάνταπεριλαβὼνἁμαρτήματαἐντοῖςἑξῆςἀπαριθμεῖταικαθ'ἕκαστονκαὶπονηρίανμὲνλέγειτὸνἐκκατασκευῆςεἰςτιναπαρὰτοῦπόνονγινόμενονπλεονεξίανδὲτὴνὑπὲρτῆςἐπιθυμίαςτοῦπλείονοςβλάβηνκακίανδὲτὴντοῦκακῶσαὶτὸνπέλαςσπουδὴνφθόνονδὲτὴνἐπὶτοῖςτοῦπλησίονκαλοῖςβασκανίανφόνονδὲτὴνμέχριςἀναιρέσεωςκίνησινἔρινδὲτὴνἐπίψογὸνφιλονεικίανδόλοντὰςἐπὶλύμῃτῶνἀδελφῶνἐπιβουλάςτεκαὶμηχανὰςκακοήθειανδὲτὴνκακοτροπίανψιθυρισμὸνδὲτὴνυπὀδόντατῶνπαρόντωνκακολογίανκαταλαλίανδὲτὴνεἰςἅπανταςὑπότινωνβλασφημίανθεοστυγεῖςδὲοὐτοὺςὑποθεοῦστυγομενουοὐγὰραὐτωτοῦτοδεῖξαιπρόκειταινυνἀλλὰτοὺςμισοῦνταςθεὸνὑβριστὰςδὲτοὺςθρασεῖςκαὶλοιδόρουςὑπερηφάνουςδὲτοὺςκατὰτῶνοὐκἐχόντωνἐφ'οἷςἔχουσιφυσωμένουςἀλαζόναςδὲτοὺςἐφ'οἷςοὐκἔχουσιναὐχοῦνταςὡςἔχονταςἐφευρετὰςδὲκακῶντοὺςἐπὶτοῖςπαλαιοῖςκακοῖςἕτερακαινοτομοῦνταςκακὰγονεῦσιδὲἀπειθεῖςτοὺςκαὶμέχριγονέωνἀγνώμοναςἀσυνέτουςδὲτοὺςἀσυνειδήτουςὧνοὐδὲνἀφρονέστερονἀσυνθέτουςδὲτοὺςταῖςσυνθήκαιςμὴἐμμένονταςἃςἂνπρόςτιναςσυνθῶνταιἀστόργουςδὲτοὺςἀπηνεῖςκαὶἀφίλουςἀσπόνδουςδὲτοὺςἀδιαλλάκτουςκαὶμνησικάκουςἀνελεήμοναςδὲτοὺςἀκαμπεῖςκαὶἀνενδότουςπρὸςἔλεον

ϟἀλαζόναςεἰγὰρὁκατορθῶντῆιἀλαζονείαχρησάμενοςἐκένωσεντὰκατορθωθένταποίαςἂνεἰἡτιμωρίαςἄξιοςὁἐνἁμαρτίαιςαλαζομενουμενος

ϟαεφευρεσταςκακῶνγονεῦσινἀπειθεῖςὅπερμελετώντωνκαὶσπουδαζόντωνἴδιονοὐμὴνἀγνοούντων

ϟβἀσυνέτουςἀσυνθέτουςἀστόργουςἀσπόνδουςἀνελεήμοναςἀποσχοινίζονταςἀπὸπάντωντουτέστιπάνταςμισοῦνταςκαὶἀποστρεφομένους

ϟγοἵτινεςτὸδικαίωματοῦθεοῦἐπιγνόντεςὅτιοἱτὰτοιαῦταπάλινδείκνυσιναὐτοὺςἐνγνώσειἁμαρτάνονταςδικαίωμαδὲτὰςἐντολὰςλέγει

ϟδπράσσοντεςἄξιοιθανάτουεἰσινοὐμόνοναυτάτιδὲτὸδικαίωματοῦθεοῦὅτιοἱτὰτοιαυτὰπράσσοντεςφησινἄξιοιθανάτουεἰσιτοῦτογὰρδικαίωμακαὶἡἐντολὴτοῦθεοῦ

ϟεποιοῦσινἀλλὰκαὶσυνευδοκοῦσιτοῖςπράσσουσιδύοτίθησινἐγκλήματατὸποιεῖντεκαὶσυμπράττειντοῖςποιοῦσικαὶεἰςτὸκακὸνπαρακαλεῖντὸνπλησίον

Ισιδωρουsποιοῦσινἀλλὰκαὶσυνευδοκοῦσιτοῖςπράσσουσιτινεςμὴνοήσαντεςτὸεἰρημένονἀλλὰδιαπορήσαντεςκαὶπαραπεποιῆσθαιτὰςἀποστολικὰςλέξειςνομίσαντεςοὕτωςαὐτὰςἡρμήνευσανοὐμόνονοἱποιοῦντεςαὐτὰἀλλὰκαὶοἱσυνευδοκοῦντεςτοῖςπράσσουσινοὕτωςγὰρεἶχενἔφασαντὸπαλαιὸνἀντίγραφονἵναμεῖζονἡτὸποιεῖνκαὶἔλαττοντὸσυνευδοκεῖνἐγὼδὲοὔτεἡμαρτῆσθαιἐντοῦτωφήσαςτὰἀποστολικὰβιβλίαοὔτεκαταδραμὼντῶνμὴνενοηκότωνφράσαςτοῖςἐντευξομένοιςἐπιτρέψωτὴνψῆφονφημιτοίνυνὅτιἐπειδὴτοῦπλημμελεῖντὸἐπαινεῖντοὺςπλημμελοῦνταςπολλῷἀργαλεώτερονἐστικαὶμεῖζονεἰςκολάσεωςλόγονεἰκοτωςεἴρηταιοὐμόνοναὐτὰποιοῦσινἀλλὰκαὶσυνευδοκοῦσιτοῖςπράσσουσινὁμὲνγὰρμετὰτοῦπλημμελεῖνκαταγινώσκωντῆςἁμαρτίαςδυνήσεταιχρόνῳποτεἑαυτὸνἀνακτήσασθαιμεγίστηνβοήθειανἔχωνεἰςτὸμεταγνῶναιτὴνκατάγνωσιντῆςἁμαρτίαςὁδὲἐπαίνωντὴνπονηρίαντῆςἐκτοῦμετανοῆσαιβοηθείαςἑαυτὸνἀποστερεῖἐπεὶτοινωνδι'εφθαρμενηςἐστιγνώμηςκαὶψυχῆςἀνίατανοσούσηςαὕτηἡψῆφοςεἰκοτωςτοῦπλημμελοῦντοςὁτὴνἁμαρτίανἐπαίνωνπολλῷπαρανομώτεροςκέκριται

ϟϛδιὸἀναπολόγητοςεἰὦἄνθρωπεπᾶςὁκρίνωνἐνὦγὰρκρίνειςτὸνἕτερονᾔδειτῆπόλειἐγχειρισθεῖσαντοῦκόσμουτὴνἡγεμονίανκαὶλοιπὸνπρὸςτοὺςἄρχονταςἀποτείνεταιὁδὲαὐτοςκαὶπρὸςἰδιώταςἁρμοζειλόγος

ϟζσεαυτὸνκατακρίνειςτὰγὰραυτὰπράσσειςὁκρίνωνοἴδαμενδὲὅτιτὸκρίματοῦθεοῦἐστιὁγὰρτὰκακὰπράσσωνκατακρίνωνδὲτοὺςτὰὁμοίαπράσσονταςκαθ'ἑαυτοῦπρώτουτὴνκατάκρισινἐκφέρει

ϟηκατὰἀλήθειανἐπὶτοὺςτὰτοιαῦταπράσσονταςὧδεμὲνγὰροὐκατὰἀλήθειανἐστιτὸκρίμαπολλοὶγὰρκαὶἔνοχοιδιαφευγουσινκαὶἀθῶοικατακρίνονταιἐκεῖδὲκατὰἀλήθειανἐστινκαὶὧδεδὲτὸτοῦθεοῦκρίμαοὔτεἄδικονἀθῶοιοὔτεδίκαιονκατάκρινειὅτανεἰςκρίσινκαὶἐνταῦθακαταστῇτισιν

ϟθλογίζῃδὲτοῦτοὦἄνθρωπεὁκρίνωντοὺςτὰτοιαῦταπράσσονταςκαὶποιῶναυτὰὅτισὺἐκφεύξῃτὸκρίματοῦθεοῦπολλοὶγὰρἡγοῦνταιὅτιεἰκαὶἐγώφησιἁμαρτάνωἄλλουςδὲκωλύωἁμαρτεῖνμισθὸνἐκτούτουἔχωἀλλὰἀκούσεταιτὸἰατρὲθεράπευσονσεαυτὸντὴνγὰρκαταδίκηνφησινσὺσαυτῷἐπήγαγεπρώτῳ

ρἡτοῦπλούτουτῆςχρηστότητοςαὐτοῦκαὶτῆςἀνοχῆςκαὶτῆςμακροθυμίαςκαταφρονεῖςἀγνοῶνμακροθυμεῖμὲνπλὴνεὰνμὴἐπιστραφῶμεντὴνῥομφαίαναὐτοῦστιλβώσει

αὅτιτὸχρηστὸντοῦθεοῦεἰςμετάνοιάνσεἄγειδιὰτοῦτογὰρμακροθυμεῖοὐχἵνατῆμακροθυμίαχρήσῃεἰςἀφορμὴνμείζονοςκαταφρονήσεωςἂλλἵναδιάστημαμετανοίαςλάβῃςἐπιμένωνοὖνἀπολήψῃ

βκατὰδὲτὴνσκληρότητάσουκαὶἀμετανόητονκαρδίανὅτανγάρτιςμήτεχρηστότητιμαλάσσηταιμήτεὀργὴ[sic!]δειλιᾷτιτούτουσκληρότερον

γθησαυρίζειςσεαυτῷὀργὴνἐνἡμέρατὸπάντωςφυλαχθησόμενονδηλοῖκαὶὅτισὺσαυτῷαἴτιοςσὺγὰρἀποτιθεὶςκαὶθησαυρίζεις

δὀργῆςκαὶἀποκαλύψεωςἵναμὴὀργὴνθεοῦἀκούωνπάθοςνομίσῃςἐπήγαγενἀποκαλύψεωςδικαιοκρισίαςἔνθαγὰρδικαιοκρισίαοὐκἐστιπάθοςτότεγὰρμάλισταἡδικαιοκρισίαἀποκαλύπτεταιὅτανἀποδίδωσινἑκάστῳκατὰτὰἔργααὐτοῦ

εΟικουμενιουκαὶδικαιοκρισίαςτοῦθεοῦὃςἀποδώσειἑκάστῳκατὰτὰἔργααὐτοῦὡςπρὸςτὴνἑρμηνείαντὸκαὶπαρέλκεται

ϛτοῖςμὲνκαθ'ὑπομονὴνἔργουοὐγὰρμόνονἡπίστιςἀρκεῖἀλλὰκαὶἔργωνχρείαὑπομονὴνδὲεἰπὼνγενναίωςἔχεινδιδάσκειπρὸςτοὺςπειρασμούς

ζἀγαθοῦδόξανκαὶτιμήντὸὑπερβατονζητοῦσιζωὴναἰώνιον

ηκαὶἀφθαρσίανζητοῦσινζωὴναἰώνιοντὰςπερὶἀναστάσεωςἀνοίγειθύρας

θτοῖςδὲἐξἐριθείαςπάλινδείκνυσιφιλονεικίαςείναικαὶῥαθυμίαςτὰἁμαρτήματα

ιΟικουμενιουκαὶἀπειθοῦσιμὲντῆἀλήθειαπειθομένοιςδὲτῆἀδικίαθυμὸςκαὶὀργήπαρέλκεταιὁκαί

ικαὶἀπειθοῦσιμὲντῆιἀληθείαιπειθομένοιςδὲτῆιἀδικίαιθυμὸςκαὶὀργήτιςγὰρπιστεύειὅτικαλὸνἡἀδικίακαὶκακὸνἡἀλήθειαδῆλονοὖνὡςἐνγνώσειἐστινἡἁμαρτίατοῦτογὰρμάλιστατὸπειθομένοιςδηλοῖἑκὼνγὰρπείθεταιὁπειθόμενος

ιαθλῖψιςκαὶστενοχωρίαἐπὶπᾶσανψυχὴνἀνθρώπουτοῦκατεργεζομενουτὸκακὸνἸουδαίουτεοὐκἑνίφησιβασιλεὺςοὐκἑνὶδυνάστηςὃςδιαφεύξεται

ιβπρῶτονὅσωγὰρπλείονοςδιδασκαλίαςἠξίωταιτοσούτῳπλέονἁμαρτάνωντιμωρηθησεται

ιγΟικουμενιουκαὶἝλληνοςἐξέσταιφησιν

ιδδόξαδὲκαὶτιμὴκαὶεἰρήνηπαντὶτῶεργεζομενωτὸἀγαθονἸουδαίῳκαλῶςτὸεἰρήνηἐκεῖγὰροὐδεὶςδιὰφθόνονμαχήσεταιτῶτιμηθέντιἡδοξασθέντι

ιετεπρῶτονἵναμὴνομίζωσινἸουδαῖοιτὸνἀκροβυστονκἂνθεοσεβὴςἡἔλαττονἔχεινσυνάπτειαὐτούς

ιϛκαὶἝλληνιἝλληναοῦτονειδωλατρηνλέγειἀλλὰτὸνἀκροβυστονμὲνθεοσεβῆδὲκαὶπιστόν

ιζοὐγὰρἐστιπροσωποληψίαπαρὰτῶθεῶοὐγὰρπροσώπωνἂλλἔργωνἐστινἡζήτησις

ιηὅσοιγὰρἀνόμωςἥμαρτονἀνόμωςκαὶἀπολοῦνταικαὶὅσοιἐννόμῳἥμαρτονδιὰνόμουκριθήσονταιοὐγὰροἱἀκροαταὶτοῦνόμουδίκαιοιπαρὰτῶθεῶἔνθενἄχριφυλλωνπλειόνωνμάχηνεἰσάγειἐθνικῶνκαὶἸουδαίωνκαὶσυνηγορεῖτοῖςἐθνικοῖςμὲνφύσειδὲτὰδικαίαπράττουσιντοῦτοδὲποιεῖθέλωντὸνμὲννόμονἐκβαλεῖντὴνδὲπίστινἀντεισαγαγεῖν

ιηὅσοιγὰρἀνόμωςἥμαρτονἀνόμωςκαὶἀπολοῦνταικαὶὅσοιἐννόμῳἥμαρτονδιὰνόμουκριθήσονταιοὐγὰροἱἀκροαταὶτοῦνόμουδίκαιοιπαρὰτῶθεῶδεῖξαιθέλειἐνδύοἁμαρτήσασινἸουδαίῳκαὶἀκροβύστωχεῖροντὸνἸουδαῖοντιμωρεῖσθαιὅσωκαὶνόμουὁδηγοῦεὐπορήσαςἥμαρτενἀνόμωςδὲἁμαρτόνταεἰσάγειτὸνἀκροβυστονὅςφησινἀνόμωςἀπολεῖταιτουτέστινοὐμετὰἀκριβείαςνόμουὁδηλοῖτὴνσυμμετρονἀπώλειανἐννομωςδὲἁμαρτόνταλέγειτὸνἸουδαῖονὅςφησιδιὰτοῦνόμουὃνκαὶπαραβέβηκεκριθήσεταιτουτέστικατακριθήσεταιδηλοῖδὲτοῦτοτὴνχείροναἀπώλειανκρίσινδὲαὐτὴνκαλεῖκαὶοὐκἀπώλειανδιὰτὸἡγεῖσθαιτὸδικαστηριονεἰχεῖρονοὖνὁἸουδαῖοςτιμωρεῖταικατὰτὴνγραφήνπαραγραφήνπαρα added above the line by the same handπωςἐπὶμὲντοῦἝλληνοςἀπολοῦνταιεἶπενἐπὶδὲτοῦἸουδαίουκριθήσονταιὧντὸμὲνἀναμφίβολονκακὸνείναιδοκεῖτὸδὲἀμφίβολονἀλλὰπρόσχεςκριμαιἐνταῦθατὸκατάκριμαλέγειτουτέστιτὴνἀναμφίβολονἀπώλειανδηλοῖἀλλὰἑνὶτιμωρίαπαρὰτιμωρίανκαὶτὰδύοοὐκἀναμφίβολονἀπωλείας

ΙωαννουsὅσοιγὰρἀνόμωςἥμαρτονἀνόμωςκαὶἀπολοῦνταικαὶὅσοιἐννόμῳἥμαρτονδιὰνόμουκριθήσονταιοὐγὰροἱἀκροαταὶτοῦνόμουδίκαιοιπαρὰτῶθεῶἐνταῦθαοὐμόνονἰσοτιμίανδείκνυσινἸουδαίουκαὶἝλληνοςἀλλὰκαὶπολὺτὸνἸουδαῖονβαρούμενονἀπὸτῆςτοῦνόμουδόσεωςὁμὲνγὰρἝλληνἀνόμωςκρίνεταιτὸδὲἀνόμωςἐνταῦθαοὐτὸχαλεπώτερονἀλλὰτὸἡμερώτερονλέγειτουτέστιοὐκἔχεικατηγοροῦντατὸννόμοντὸγὰρἀνόμωςτουτέστιχωρὶςτῆςἐκείνουκατάκρισεωςφησινἀπὸτῶντῆςφύσεωςλογισμῶνκαταδικάζεταιμόνονὁδὲἸουδαῖοςἐννόμωςτουτέστιμετὰτῆςφύσεωςκαὶτοῦνόμουκατηγοροῦντοςὅσωγὰρπλείονοςἀπέλαυσενἐπιμελείαςτοσούτῳμείζοναδώσειδίκην

ιθἂλλοἱποιηταὶτοῦνόμουδικαιωθήσονταιὅτανγὰρἔθνητὰμὴνόμονἔχονταἴσωςγὰρἀνθρώπουςπλανῶσινἂλλοὐτοὺςἀκροατὰςτοῦνόμουδίκαιοιθεὸςἀλλὰτοὺςποιητάς

κφύσειτὰτὸτοῦνόμουποιῇοὗτοινόμονμὴἔχοντεςτοῖςτῆςφύσεωςλογισμοῖςχρωμένουςπρὸςδικαιοπραγίαν

Ιωαννουsφύσειτὰτὸτοῦνόμουποιῇοὗτοινόμονμὴἔχοντεςφύσειὅτανεἴπῃτοῖςἐκφύσεωςλέγειλογισμοῖς

καἑαυτοῖςεἰσινόμοςοἵτινεςἐνδείκνυνταιτὸἔργοντοῦνόμουθαυμάσιοοὖνοὗτοιοἱνόμουπαιδαγωγὸμὴδεηθέντεςαὐτοὶνομοθέταιτεεἰσινἑαυτῶνκαὶπληρωταὶτῆςνομοθεσίας

κβγραπτὸνἐνταῖςκαρδίαιςαὐτῶνοὐγὰρδέονταιτοῦἐνγράμμασινόμουφησινἀλλὰτούτοιςἡκαρδίαἔγγραπτονἔχεικατανοούμενοντὸννόμον

κγσυμμαρτυρούσηςαὐτῶντῆςσυνειδήσεωςἀρκεῖγὰρἀντὶνόμουτὴνοἰκείανσυνείδησινἔχεινμαρτυροῦσαν

κδκαὶμεταξὺἀλλήλωντῶνλογισμῶνκατηγορούντωνἡκαὶἀπολογουμένωνἐνἡμέραὅτεκρίνειὁθεόςἐνἐκείνῳγὰρτῶκριτηρίῳοὐδεόμεθατῶνἔξωθηνἡκατηγορούντωνἡμαρτυρούντωνἡμῖντὰχρηστὰἂλλοἱἑκάστουλογισμοὶκαὶτὸσυνειδὸςἡκατηγορεῖἡαπολογειται

κετὰκρυπτὰτῶνἀνθρώπωνκατὰτὸεὐαγγέλιόνμουοἱμὲνγὰρἄνθρωποιτὰφανερὰὁδὲθεὸςτῶνκρυπτωνἐστιἐξετασής

κϛδιὰἸησοῦΧριστοῦὁγὰρπατήρφησικρίνειοὐδέναἀλλὰτὴνκρίσινπᾶσανδέδωκεντῶυἱῷ

κζἴδεσὺἸουδαῖοςεἰπὼνὅτιοὐδὲντῶιθεοσεβεῖμὲνἀκροβύστωδὲλείπειπρὸςτὸσωθῆναιεὰνἡμόνοντοῦνόμουποιητὴςτίθησιλοιπὸνκαὶἐφ'οἷςμέγαἐφρόνουνοἱἸουδαῖοιδεικνὺςὅτιοὐδὲντούτωνὠφελεῖτὸνμὴὀρθῶςβιοῦντακαὶπρῶτοναὐτοτὸὄνοματέθεικενἴδεσύφησινἸουδαῖοςἐπονομάζῃἐδοκειγὰρκαὶαὐτοτὸὄνομαμέγατιείναιὥςνυντὸτῶνχριστιανῶν

κηἐπονομάζῃοὐγὰρεἰκατὰἀλήθειανεἰμὴπληροῖςτὸννόμον

Θεοδωρητουsκαὶἐπαναπαύῃτῶνόμῳοὐγὰρκάμνειςφησινὡςὁἔξωνόμουπολιτευόμενοςτὸπρακτέονἐπιζητῶνἂλλἔχειςτὸννόμονσαφῶςἅπαντασεδιδάσκοντα

κθκαὶἐπαναπαύῃτῶνόμῳμέγαφησινἐπὶτῶνόμῳφρονεῖςκαὶἐντρυφαςαὐτωὡςἡξιωμένοςνομουθειουπαρὰτοὺςλοιποὺςτὸδὲἐπαναπαύῃδηλοῖὅτιοὐκαμάτῳαὐτῶνἡκατορθώμασινἐδόθηἀλλὰθείαχάριτι

λκαὶκαυχᾶσαιἐνθεῶὡςμόνοςἀγαπηθεὶςπαρὰτοὺςλοιποὺςἀνθρώπουςδοκεῖδὲαὐτοὺςκαὶεἰςἀπόνοιανσκώπτειν

λακαὶγινώσκειςτὸθέλημακαίτοιτὸγινώσκεινμὲνμὴποιεῖνδὲπλείοναπαρεσκέυαζετὴνκόλασινἂλλὅμωςκαὶἐπὶτοῦτωμέγαἐφρόνουνὅθενοὐλέγειποιεῖςἀλλὰγινώσκειςτὸτοῦθεοῦθέλημα

λβκαὶδοκιμάζειςτὰδιαφέροντακατηχούμενοςἐκτοῦνόμουἡγὰρτοῦνόμουκατήχησιςοἶδετῶνσυμφερόντωνἀκριβῆδοκιμασίανἐκδιδάξαιοὗτοιδὲμὴποιοῦντεςκαὶἐπὶτῶεἰδέναιτὴντῶνσυμφερόντωνδοκιμασίανμέγαἐφρόνουν

λγπέποιθάςτεσεαυτὸνὁδηγὸνείναιτυφλῶνφῶςτῶνἐνσκότειπαιδευτὴνἀφρόνωνδιδάσκαλοννηπίωνἔχοντατημμόρφωσιντῆςγνώσεωςκαὶτῆςαλαηθειαςἐντῶνόμῳοὐκεἰφησινὁδηγοςἂλλοὕτωπερὶσεαυτοῦλογίζῃτυφλοὺςδὲλέγεικαὶἐνσκότεικαὶἄφροναςκαὶνηπίουςτοὺςπροσκολλωμένουςαὐτοῖςπροσηλύτουςοἱοὔπωεἴδησινεἶχοντοῦνόμουτούτοιςγὰρτοῖςὀνόμασινἀπὸκενοδοξίαςαὐτοὶτοὺςπροσηλύτουςἐκάλουνδιὸκαὶαὐτοςἠρέμαἐπονειδίζωναὐτοῖςτοῖςτοιούτοιςὀνόμασινἐχρήσατο

λδthe number is present only in front of the scholiumεὐφυῶςεἶπενμόρφωσινγνώσεωςκαὶεὐσεβείαςδηλῶνὅτιοὐκαὐτὴνἔχουσιτὴνἀληθῆγνῶσινκαὶεὐσέβειανἂλλἐπίπλαστονεἰκονατινασχῆμαμὲνἔχουσανἀληθείαςοὐκοὖσανδὲκαλῶςδὲκεῖταιτὸἐντῶνόμῳἔδειγὰρτὴνεἰκονατὴνἀληθῆἐντῶσυνειδότικαὶἐνταῖςπράξεσικεστῆσθαισὺδέφησιμέγαφρονεῖςὡςὅτιὁνόμοςἔχειτὴνεἰκοναταύτηνἂλλοὐδὲντοῦτοπρόςσεἐπεὶμὴποιητὴςεἰτοῦνόμου

λεὁοὖνδιδάσκωνἕτερονσεαυτὸνοὐδιδάσκειςὁκηρύσσωνμὴκλέπτεινκλέπτειςὁλέγωνμὴμοιχεύεινμοιχεύειςεἶταἀκολουθονἦνεἰπεῖνὅτιοἱτὰτοιαῦταπαρὰθεοῦλαβόντεςκαὶμὴφυλάττοντεςαυτὰμείζονοςἔσονταιτιμωρίαςἔνοχοιὅσωκαὶἐνγνώσειἡἁμαρτίαἀλλὰτέωςοὐσφόδρααὐτῶνκαθάπτεταιἀλλὰκατ'ἐρώτησινπροάγωντὸνλόγοντοῦτοαὐτοἐνδείκνυται

λϛὁβδελυσσόμενοςτὰεἴδωλαἱεροσυλεῖςὁμὲννόμοςκαὶτὰἐντοῖςεἰδώλοιςχρήματαβδελυκτὰεἶχενδιὰτὸδαίμοσινἀνατεθῆναιὑμεῖςδέφησιτὰμὲνεἴδωλαβδελύσσεσθαιφατὲτὰδὲἐπ'αὐτοῖςχρήματαἀρπάζετεἄραοὖνοὐδετὰεἴδωλακατὰἀλήθειανβδελύσσεσθε

λζὃςἐννόμῳκαυχᾶσαιδατῆςπαραβάσεωςτοῦνόμουτὸνθεὸνἀτιμάζειςκαυχᾶσαιὡςτιμηθεὶςπαρὰτοῦθεοῦδιὰτὸννόμοντιτοίνυντῆπαραβάσειἀτιμάζειςτὸννόμονκαὶσυνατιμάζειςτὸνθεόν

λητὸγάρἐπειδὴβαρὺεἶπενὅτιτὸνθεὸνἀτιμάζειςτὸνπροφήτηνπαράγειμάρτυραὡςεἰεἶπενοὐκἐμὸςὁλόγοςἀλλὰτοῦἨσαΐου

λθὄνοματοῦθεοῦοἱγὰρἐξἐθνῶνὁρῶντεςαὐτοὺςκακῶςπολιτευομένουςεἰςβλασφημίαςἐξεφέροντοτούτουςλέγοντεςἔδειαγαπησαιτὸνθεὸνἡδοῦναίτιαὐτοῖςοὐκᾔδεικακοὺςὄνταςκαὶἐσομένους

μδι'ὑμᾶςβλαφθημειταιἐντοῖςἔθνεσικαθὼςγέγραπταιοὐμόνονφησινὑμεῖςἀτιμάζετὲτὸνθεὸνἀλλὰκαὶἄλλοιςπροσφασινπαρέχετε

μαπεριτομὴμὲνγὰρὠφελεῖεὰννόμονπράσσῃςεὰνδὲπαραβάτηςνόμουἧςἐπειδὴμέγατιἐδοκειἡπεριτομὴτελευταῖονἐπ'αὐτὴνἦλθενκαίφησινἂλλἐρεῖτεμέγακαὶὠφέλιμοντιχρῆμαἡπεριτομὴεἰσκρίνειγὰρτῶλαῷτοῦθεοῦναίφησινὁμολογῶἀλλὰτότεὅταννόμονπράσσῃς

μβἡπεριτομήσουβούλεταιδεῖξαιὅτιπεριτομὴἐστινοητὴἧςτύποςἡαἰσθητὴτὸκεκαθάρθαικαὶτὰπεριττὰπεριτετμῆσθαιπεριττὸνδὲπᾶνὅσονοὐφίλονθεῶἐκδὴτούτουἐστιτιςἀκροβυστοςμὲντὸσῶματὴνδὲτοιαύτηνἔχωνπεριτομὴνκαὶπάλινἐμπερίτομοςμὲντὸσῶμαἀκροβυστοςδὲτὴνψυχὴνἀκροβυστίανδὲκαὶπεριτομὴντὴνἀληθῆδηλονότιαἱαγαθαικαὶπονηρᾶιπράξειςχαρακτηρίζουσιν

μγἀκροβυστίαγέγονενεἰςνοητὴνἀκροβυστίανφησιμετὰπεφοιτηκενσουἡπεριτομὴδιάσετὸνκακῶςχρώμενοντέωςγὰροὐβούλεταιφανερῶςἀτιμάσαιτὴνπεριτομήν

μδεὰνοὖνἡἀκροβυστίατὰδικαιώματατοῦνόμουφυλάσσῃοὐχὶἡἀκροβυστίααὐτοῦεἰςπεριτομήντουτέστινοἱτὴνἀκροβυστίανἔχοντεςἐθνικοί

μελογισθήσεταιοὐκεἶπενὅτινίκατὴνπεριτομὴντέωςγὰρἐπαχθὲςἦνἂλλὅτιεἰςπεριτομὴνλογισθήσεταιπαρὰθεῶδηλονότι

μϛκαὶκρίνειτουτέστικατάκρινειὡςκαὶεἴρηταιἄνδρεςΝινευῖταιἀναστήσονταικαὶκρινοῦσιτὴνγενεὰνταύτην

μζἡἐκφύσεωςἀκροβυστίατὸννόμοντελοῦσαἐκφύσεωςἀκροβυστίανλέγειτὸνἐνσαρκὶἀκροβυστονοὗτοςτοιγαροῦνπληρῶντὰἀπὸτοῦνόμουκατάκρινεισετὸνπεριτομὴνἔχοντακαὶὅσονἧκενεἰςτὸγράμματὸννόμονταῖςδὲπράξεσιπαραβαίνοντααὐτον

μησετὸνδιὰγράμματοςκαὶπεριτομῆςπαραβάτηννόμουοὐγὰρὁἐντῶφανερῷἸουδαῖὸςἐστινοὐδεἡἐντῶφανερῷἐνσαρκίδιὰγὰρνόμουγραπτοῦκαὶπεριτομῆςπροαχθεὶςἐγένουπάντωνπαραβάτης

μησετὸνδιὰγράμματοςκαὶπεριτομῆςπαραβάτηννόμουοὐγὰρὁἐντῶφανερῷἸουδαῖὸςἐστινοὐδεἡἐντῶφανερῷἐνσαρκίλοιπὸνὁρίζειτιςὁὄντωςἸουδαῖοςκαίτιςὁὄντωςἀκροβυστοςκαὶδοκεῖμὲνμὴἐκβάλλειντὸνἸουδαῖονἀλλὰτὸνπαραβάτηνπολὺδὲκαταβαλλειαὐτοὺςσημαίνωνπάνταπρὸςἐπίδειξιναὐτοὺςποιοῦντας

μθπεριτομήτοῦτοεἰπὼνἐξέβαλεντὰσωματικαπάντα

νἂλλὁἐντῶκρυπτῷἸουδαῖοςοἷονὁνοητος

νακαὶπεριτομήοὐγὰρχρείαφησιτὴνσαρκικὴνπεριτέμνεινἀκροβυστίανἀλλὰτὴνκαρδίανἐκτῶνκακῶνπράξεωνεἰπὼνδὲἐνπνεύματιπροδοποιεῖτῆπίστειοἱγὰρπιστοὶδιὰπνεύματοςἁγίουτὴνπεριτομὴνἔχουσιτῶνἁμαρτιῶν

νβκαρδίαςἐνπνεύματιοὐγράμματιοὐὁἔπαινοςοὐκἐξἀνθρώπωνὁτὴνκαρδίανφησιτετμημενοςἀπὸπάσηςἀκαθαρσίαςοὗτοςγὰρἀληθῶςἸουδαῖοςὁτὸννόμονπληρῶν

νγἂλλἐκτοῦθεοῦτῆςγὰρκρυπτηςκαὶἐνκαρδίαπεριτομῆςοὐκἔσταιἐπαινέτηςἄνθρωποςἂλλὁἐτάζωνκαρδίαςκαὶνεφροὺςθεός

νδτιοὖντὸπερισσὸντοῦἸουδαίουἡτιςἡὠφέλειατῆςπεριτομῆςαντιτιθησινἑαυτῷεἰοὖνφησικατὰτὸνσὸνλόγονοὐδὲνὠφελεῖοὔτετὸείναιἸουδαῖονοὔτετὸπεριτέμνεσθαιἀλλὰκαὶβλαπτειὡςοἱπαραβαίνοτεςμείζονοςεἰσιτιμωρίαςἄξιοιτιδήποτεἡμᾶςκαὶἐξελέξατοὁθεὸςδιατὶδὲκαὶπεριτέμνεσθαιπροσέταξενἦνμὲνοὖνπρὸςτὴνἀντίθεσινεἰπεῖνὅτιτύποςἦνἡπεριτομὴταύτηςτῆςδιὰπίστεωςἐνπνεύματιπεριτομῆςκαὶὁἸουδαῖοςτοῦνοητοῦἸουδαίουτοῦἐξομολογουμένουθεῶἸούδαςγὰρἐξομολόγησιςἑρμηνεύεταιἀλλὰταύτηντέωςἀφεὶςτὴνλύσινἀπαράδεκτονείναιἔτιοὖσανεἰςἑτέρανἦλθενὅτιὠφελεῖὁΙουδαισμοςκατὰτοῦτόφησινἔμαθονὁδὸνσωτηρίαςἔλαβοννόμονὁδηγὸντῶνπρακτέωνεἰδὲμὴἐφύλαξανἑαυτοῖςμεμφέσθωσανἐμοιγὰρτέωςφησιπρὸςτοὺςμὴπαραβαίνονταςὁλόγος

ΘεοδωρητουsτιοὖντὸπερισσὸντοῦἸουδαίουἡτιςἡὠφέλειατῆςπεριτομῆςτὴνΙουδαικηνκαταστείλαςὀφρὺνκαὶδείξαςμάτηναὐτοὺςἐπὶτῆπεριτομὴκαὶτῶνόμῳκαὶτῆἸουδαίουπροσηγορίᾷμεγαλαυχουμένουςἵναμήτιςὑπολάβηδυσμενείᾳτοῦτοκαὶἀπεχθείᾳποιεῖνἐπάγειτιτὸπερισσὸντοῦἸουδαίουἡτιςἡὠφέλειατῆςπεριτομῆςεἰτῶνἀλλοφύλωνφησινἐθνῶντινεςθεοσεβείᾳκαὶἀρετὴκοσμούμενοιτῶνθείωνἀναῤῥήσεωνἀπολαύουσιτιδήποτετῶνἐθῶνἐχώρισεντὸνἸσραὴλὁθεὸςκαὶτὴνπεριτομὴναὐτοῖςδέδωκεντὸγὰρπερισσὸντοῦἸουδαίουτὴνπεριτομὴνλέγειεἶταἐπάγειπολὺκατὰπάντατρόπονἐξελέξατογὰραὐτῶντοὺςπρογόνουςτῆςΑἰγυπτίωνἠλευθέρωσενδυναστείαςπολυθρυλήτουςδιὰτὰςπαντοδαπὰςθαυματουργίαςἀπέφηνενόμονεἰςβοήθειανἔδωκενπροφήταςἐπεστήσεντοῦτογὰρλέγειπολὺκατὰπάντατρόπονταῦταμέντοιπάντασιγήσαςτοῦνόμουτὴνθέσιντίθησιμόνονπρῶτονμὲνὅτιἐπιστεύθησαντὰλόγιατοῦθεοῦ

νεπολὺκατὰπάντατρόπονσυντιθεταιείναιτὸπερισσὸνκαὶὠφέλιμον

νϛπρῶτονμὲνγὰρὅτιἐπιστεύθησαντὰλόγιατοῦθεοῦὅτιὅλωςφησινἐνεχείρισθησαντὸννόμονοὗτοςγὰρτὰΛόγιατοῦθεοῦ

νζτιγὰρεἰἠπίστησάντινεςμὴἡἀπιστίααὐτῶντὴνπίστιντοῦθεοῦκαταργήσειεἶταἵναμὴλέγωσιναίφησινἐνεχείρισενἡμῖνὁθεὸςτὸννόμονκαίτιςὠφέλειατοῦνόμονἐγχειρισθῆναιὁπότεπολλοὶοὐκἐπίστευσαναὐτωκαίτιφησιπρὸςτὸνθεὸνειὑμεῖςἠπιστήσατεμὴγὰρἀνάγκησῶσαιὑμᾶςεἶχενὁθεὸςἄκονταςμὴγὰρἐπειδήφησιτινεςἠπίστησανπαρὰτοῦτοτὴνπίστιντοῦθεοῦτουτέστιτὴνεὐεργεσίανκατήργησανκαὶἐματαιοποίησανοὐμενοῦνεἰγὰρκαὶαὐτοὶοὐκἐβουλήθησανσωθῆναιὁμέντοιθεὸςτὸαὐτοῦπεποίηκεν

νημὴγένοιτογινέσθωδὲὁθεὸςἀληθὴςπᾶςδὲἄνθρωποςψεύστηςκαθὼςγέγραπταιοὐκἐπειδήφησινηπειθεσανἸουδαῖοιδιὰτοῦτοπαρεβλάβητιἡδωρεὰτοῦθεοῦἡἠλαττώθηἀλλὰπάνταγέγονενἵναδι'ἐλεγχθῇκαὶτοῦθεοῦτὸἀληθὲςἐφ'οἷςἐπηγγείλατοτοῖςἀμφὶτὸνἈβραὰμκαὶτῶνἀνθρώπωντὸψευδεςἐψεύσαντογὰρτῆἀπιστίατὸνθεόν

Οικουμενιουthe attribution is present only in front of the scholiumθεοῖςλατρεύσαντεςκαὶδαίμοσιν

νθὅπωςἂνδικαιωθῇςἐντοῖςλόγοιςσουκαὶνικήσῃςἐντῶκρίνεσθαίσεπαράγεικαὶτὸνΔαυὶδτὸαὐτολέγονταὅτιδιὰτοῦτόφησικαὶἀναξίουςεὐεργετεῖθεὸςἵνατεδειχθῇαὐτοῦτὸἀγαθονκαὶἵνανικήσῃεἰςκρίσιντοῖςἀνθρώποιςκαταστάς

ξαντιθεσιςεἰδὲἡἀδικίαἡμῶνθεοῦὁθεόςφησινεὐεργέτησενἡμεῖςδὲαὐτονἐψευσάμεθακαὶδιὰτὴνἡμετέρανκακίανὤφθημᾶλλονἐλεήμωνὅσωκαὶἀναξίουςεὐεργετεῖδιὰτοῦτοτοιγαροῦνκαὶνίκαἐντῆκρίσειἡμεῖςοὖναὐτωἀγνωμονήσαντεςτὴνπρόφασιντῆςνίκηςπαρέσχομενδιατὶοὖνκολάζειἡμᾶςδι'οὓςὤφθηνικῶν

λυσιςεἰαἴτιοςαὐτωσὺτῆςνίκηςκολάζειδέσεἀδικεῖεἰδὲἄδικοςοὐκἐστικολάζειδὲἄραοὐσὺαὐτωτῆςνίκηςαἴτιοςἐνἦνγὰραὐτωκαὶἄλλωςνικᾷνκἂνσὺμὴὤφθηςκακὸςοὐγὰρὁμὴκακὸςἤδηκαὶἄξιοςθεοῦἀγάπηνἐπισπάσασθαι

ξαδικαιοσύνηνσυνίστησιτιἐροῦμενμὴἄδικοςὁθεὸςὁἐπιφέρωντὴνὀργήνεἰδέφησινἐκτῆςἡμῶνἀδικίαςμᾶλλονδείκνυταιἡἀλήθειακαὶἡδικαιοσύνητοῦθεοῦὅτιδὴοὔτεἡἡμῶνἀδικίαἐκώλυσεναὐτοντὰδικαίαποησαιτουτέστινεἰςτέλοςἀγαγεῖντὰὑποσχεθέντατῶἈβραὰμκαὶοὐκἂνἄλλωςὤφθηὁθεὸςδίκαιοςκαὶἀληθὴςεἰμὴἡμεῖςγεγόναμενἄδικοιεἰτοῦτὸἐστινἄραἀδίκωςκολάζειτοὺςαἰτίουςαὐτωἀληθείαςγενομένουςεἰδὲμὴἀδίκωςκολάζειἄραοὐχἡμεῖςαὐτωτῆςἀληθείαςαἴτιοι

ξβκατὰἄνθρωπονλέγωἐπειδὴγὰρἀνθρωπίνοιςλογισμοῖςἐχρήσατοοὐκὄνταἄδικονδεικνὺςτὸνθεὸνἐπάγεικατὰἄνθρωπονλέγωφησιτοὺςλογισμοὺςτούτουςἐπεὶκαὶἄλλοιφησινεἰσιλογισμοὶθειότεροιὡςεἰεἶπενκατὰἀνθρώπινονλογισμὸνλαλήσωμενἄδικὸςἐστινὁθεὸςμὴγένοιτόπωςοὖνὀργὴνἐπάγειἡδῆλονὅτιοὐχἡμεῖςαὐτωτῆςἀληθείαςκαὶτῆςδικαιοσύνηςαἴτιοιἂλλαὐτοςἑαυτῷ

ξγμὴγένοιτοἐπείπωςκρίνειὁθεὸςτὸνκόσμονεἰἦνφησινἄδικοςοὐκἂνἔκρινετὸνκόσμοναὐτογὰρτὸκρίνεινδηλοῖὅτιδίκαιὸςἐστινφύσιςγὰραυτὴτοῦκρίνειντὸτὸνδίκαιονκρίνειντοὺςἀδίκους

ξδεἰγὰρἡἀλήθειατοῦθεοῦἐντῶἐμῷψεύσματιἐπερίσσευσεντὸαὐτοπάλινλέγειεἰγὰρδιὰτοῦτόφησινἐπερίσσευσενἡἀλήθειακαὶἡδικαιοσύνηνκαὶἡνίκητοῦθεοῦἐπειδὴἐγὼἠδίκησακαὶἐψευσάμηναὐτονἀλόγωςκρίνομαιἔδειγάρμεκαὶἀμοιβῶνἀξιωθῆναιὡςαἴτιοναὐτωτῆςνίκηςκαὶἀληθείαςἀλλάνυνοὐκἐγὼαἴτιοςτοιγαροῦνκαὶκρίνομαι

ξεεἰςτὴνδόξαναὐτοῦτιἔτικἀγὼὡςἁμαρτωλὸςκρίνομαιἵναδοξάζηταιεπινικηκαὶδικαιοσύνηκαὶἀλήθεια

ξϛκαὶμὴκαθὼςβλασφημούμεθακαὶκαθὼςφασίτινεςἡμᾶςλέγεινὅτιποιήσωμεντὰκακὰἵναἔλθῃτὰἀγαθάτικρινόμεθαφησιὡςἁμαρτωλοὶοἱαἴτιοινίκηςθεῶγενόμενοικαὶμὴγίνεταικαθώςτινεςἡμᾶςνομίζουσιλέγειντοιγαροῦνκαὶκωμωδουσινὅτιποιήσωμεντὸκακὸνἵναἐκτούτουνικήσαςὁθεὸςἀμείψεταιἡμᾶςεὐεργεσίαιςὡςαἰτίουςνίκηςαὐτωγενομέμουςἐξὧνκακῶςἐπράξαμεν

sthe sign is present only in front of the scholiumκαὶμὴγένηταιἐκεῖνοφησινὅπερλέγειννομιζόμεθαὅτιἐκτῆςἀδικίαςἡμῶνεὐεργετεῖἡμᾶςὁθεὸςὡςαἰτίουςαὐτωνίκηςμὴγένηταιδὲἐκεῖνοποῖοντὸἐλθεῖντὰἀγαθὰκαὶτὸευεργετησθαιπαρὰθεῶὡςαἰτίουςαὐτωνίκηςνυνγάρφησιτὸἐναντίονκαὶτιμωρούμεθα

ξζὧντὸκρίμαἔνδικὸνἐστιἤκουσανἝλληνεςτῶνΧριστιανῶνλεγόντωνὅπουἐπλεόνασενἡἁμαρτίαὑπερεπερίσσευσενἡχάριςκαὶαὐτοὶμὲνταῦταἔλεγονὅτιπλεονάσαςὁκόσμοςἁμαρτημάτωναὐτοντὸνυἱοντοῦθεοῦἐπεπάσατοεἰςσωτηρίανκαὶἐκτούτουἐπλεόνασενεἰςἡμᾶςἡχάριςαὐτοὶδὲδιασύροντεςτὸεἰρημένονἔφασκοντοὺςΧριστιανοὺςλέγεινδεῖνἁμαρτάνεινἵναπλεονάσῃἡχάριςὧνφησιδηλονότιτῶνοὕτωςβλασφημούντωνἡμᾶςτὸκρίμαἔνδικὸνἐστινὅτιτὰκαλῶςεἰρημένακακῶςμεθερμηνεύοντεςδιασύρουσιν

ξητιοὖνπροεχομεθὰοὐπάντωςδιὰτοῦνόμουφησικαὶτῆςπεριτομῆςοὐδὲνπροκατέχομενπλέονὧνἔχομεν

ΣευηριανουsτιοὖνπροεχομεθὰοὐπάντωςτιοὖνκατέχομενπερισσὸνπροητιασαμεθαγὰρἸουδαίουςτεκαὶἝλληναςκαὶτὰἑξῆςἐλλειπῶςεἴρηταιτῶγάρτιοὖνκατέχομενπερισσὸνἀκολουθονἦνἐπαγαγεῖντὴνἐκπίστεωςδικαιοσύνηνὅπερἐντοῖςἑξῆςπροϊὼνλέγειδικαιοσύνηνθεοῦδιὰπίστεωςἸησοῦΧριστοῦτιοὖνκατέχομενφησιπερισσὸνἡμεῖςτὴνἐκπίστεωςδικαιοσύνηνπροητιασαμεθαγὰρἸουδαίουςτεκαὶἝλληναςπωςδὲπροητιασατοἐντῶἝλληναςμὲνἀπελέγξαιδιαφθείρανταςτὴνφυσικὴνγνῶσινἐνοἷςἔφηὁθεὸςγὰραὐτοῖςἐφανέρωσενκαὶὅτιγνόντεςτὸνθεὸνοὐχὡςθεὸνἐδοξασανἡεὐχαρίστησανἸουδαίουςδὲπαραβεβηκόταςτὸννόμονδι'ὧνφησινὃςἐννόμῳκαυχᾶσαικαὶδείξαςὅτιπαρ'οἷςμὲνἡφύσιςἠσθένησενπαρ'οἷςδὲκαὶἡφύσιςκαὶὁνόμοςἀκολούθωςτὴνἐκτοῦΕὐαγγελίουχάρινεἰσάγεικαίφησιτικαὶἔχομενἡμεῖςἐκτῆςχάριτοςπερισσὸνκαὶἐξαίρετοντὴνπίστιντὴνδιὰἸησοῦΧριστοῦδικαιοσύνηςοὖσανἀπεργαστικήν

ξθπροητιασαμεθαἄνωεἰπώντιτὸπερισσὸντοῦἸουδαίουκαὶδιδάξαςἔχειντιπερισσὸντὸνἸουδαῖονδιὰτὸἐγχειρισθῆναιτὸννόμοννυνδείκνυσιμηδὲνἔχεινπερισσὸνὡςμὴφυλάξανταςαὐτονμὴὅτικαὶἔλαττονὅσοντὸἐνγνώσειἁμαρτάνεινχεῖρόντιοὖνἔχομενφησινἡμεῖςοἱἸουδαῖοιπλέοντιοὐδένφησιτιδήποτεὅτιπάντεςὑποἁμαρτίανἐσμενἸουδαῖοίτεκαὶἝλληνες

ογὰρἸουδαίουςοὐδὲνοὖνφησιτῶἸουδαίῳπλέονἐκτοῦνόμουοὐκἐφύλαξενγὰροὐδετῶακροβυστηἥμαρτενγὰροὐδεὶςοὖνἔχειπλέοντοῦάλλουκαὶγὰρπάνταςἠτιασάμεθατουτέστινἠλέγξαμενὄνταςὑφ'ἁμαρτίανεἶταἵναμὴδόξῃἐπαχθὴςείναιτὸνΔαυὶδκαὶἨσαΐανφέρειμάρτυρας

οατεκαὶἝλληναςπάνταςὑφ'ἁμαρτίανείναικαθὼςγέγραπταιοὐκἐστιδίκαιοςοὐδεεἰςοὐκἐστινὁσυνιῶνοὐκἐστινὁἐκζητῶντὸνθεόντοὺςἐνἀκροβυστίαιδηλονότι

οβπάντεςἐξέκλινανἅμαἠχρειώθησανοὐκἐστιποιῶνχρεστοτηταοὐκἐστιἕωςἑνόςἅματῶιἐκκλῖναιἀπὸθεοῦἀχρεῖοὶκαὶἀπεῤῥιμμένοιγεγένηνται

ογτάφοςανεωγμενοςὁλάρυγξαὐτῶνταῖςγλώσσαιςαὐτῶνἐδολιοῦσανἰὸςἀσπίδωνὑποτὰχείληαὐτῶνὧντὸστόμαἄραςκαὶπικρίαςγέμειὀξεῖςοἱπόδεςαὐτῶνἐκχέαιαἷματαῦτατοῖςκαταλαλοῦσινπρέπει

οδσύντριμμακαὶταλαπωριαἐνταῖςὁδοῖςαὐτῶνὁδούςφησιτὴνπολιτείανκαὶτὴνζωὴνσύντριμμαδὲκαὶταλαιπωρίαντὰςἁμαρτίαςοὐδὲνγὰροὕτωςἐπὶτριβεικαὶἐξίτηλονποιεῖψυχὴνκαὶσῶμαὡςἁμαρτία

οεκαὶὁδὸνεἰρήνηςοὐκἔγνωσανοὐκἐστιφόβοςθεοῦἀπέναντιτῶνὀφθαλμῶναὐτῶνὁδὸνεἰρήνηςτὴνχρηστὴνλέγειπολιτείαν

οϛοἴδαμενδὲὅτιὅσαὁνόμοςλέγειτοῖςἐντῶνόμῳλαλεῖἵναμὴλέγωσινἸουδαῖοικαίτιπρὸςἡμᾶςταῦταπάντωςγὰρπερὶἡμῶνεἴρηταιναίφησιπρὸςὑμᾶςπάντεςγὰρτοῦτοἴσμενὅτιὅσαὁνόμοςλέγεινόμονδὲλέγειπᾶσαντὴνπαλαιὰντοῖςἐντῶνόμῳλαλεῖποίαγὰρἦνφησινἀνάγκηἑτέρωνκατηγορεῖνκαὶοὐχὶτῶνοἰκείωντὸνΔαυὶδκαὶἄλλουςἐλέγχειντὸνεἰςδιόρθωσινἸουδαίωνἀποσταλένταἨσαΐαν

sτοῖςἐντῶνόμῳλαλεῖσὺνπολλὴκαὶτοῦτοτέθεικενἀκριβείᾳοὐγὰρεἶπενπερὶτῶνἐννόμῳἀλλὰτοῖςἐντῶνόμῳπολλὰγὰρκαὶπερὶΒαβυλωνιωνλέγειΠερσῶντεκαὶΜήδωνκαὶΑἰγυπτίωνκαὶἑτέρωνπλείστωνἐθνῶνἂλλὅμωςἸουδαῖοςκαὶτὰςπερὶτούτωνπροῤῥησειςπροσέφερον

sτοῖςἐντῶινόμωιλαλεῖτουτέστιτοῖςὑπονόμον

οζἵναπᾶνστόμαφραγῇδείκνυσιμεγαλορήμοναςτοὺςἸουδαίουςδιὰτοῦτοτοιγαροῦνἠλέγχοντοὑποτῶνπροφητῶνἵνατῶνμεγαλορημόνωνἀπορραφῇτὰστόματα

οηκαὶὑποδικοςγένηταιτοιοῦτόντιαἰνίττεταιδιὰτοῦτόφησινοἱπροφῆταιδιήλεγξανκαὶἔδειξαντοὺςἸουδαίουςεἰκῆμεγαλορήμοναςμᾶλλονδὲὅλοντὸνκόσμονυπεθυνονἁμαρτίαιςἵναπροοδοποιήσωσιτῆπίστεικαὶγὰργινώσκοντεςοἱἄνθρωποιὅτιοὔτεἀπὸνόμουκαὶπεριτομῆςοὔτεἀπὸἀκροβυστίαςἑνὶσωθῆναιεὐχερῶςτῶΧριστῷπροσέλθωσιτῶχάριτισωζοντιτὸγένοςτῶνἀνθρώπων

sπᾶςὁκόσμοςτῶθεῶδιότιἐξἔργωννόμουοὐδικαιωθήσεταιοὐμόνονφησινἸουδαῖοι

οθδιότιἐξἔργωννόμουοὐδικαιωθήσεταιεἶταἵναμὴἀναξιοπαθήσωσινἸουδαῖοισυγκαταριθμούμενοιπαντὶτῶκόσμῳεἰςτὸὑπόδικοιείναιπάλιντὰκατ'αὐτοὺςἐξετάζει

ππᾶσασὰρξἐνώπιοναὐτοῦοὐδεγὰρἐπλήρωσετὰἐντῶνόμῳ

παδιὰγὰρνόμουἐπίγνωσιςἁμαρτίαςκαίτιλέγωὅτιοὐδὲνὠφελεῖσθεἸουδαῖοιἐκτοῦνόμουεἰςτὸμὴγενέσθαιἅματῶπαντὶκόσμῳὑπόδικοιμενοῦνγεἐξετάζωντιςεὑρήσεικαὶβλαβένταςὑμᾶςὑποτοῦνόμουοὐπαρὰτὴναὐτοῦφύσινἀλλὰπαρὰτὴνὑμῶνκακίανπωςὅτιτὸγνῶναιτὴνἁμαρτίανδιὰτοῦνόμουἔχετετὸδὲἐνγνώσειἁμαρτάνεινχαλεπώτεροντοῦἐνἄγνοια

Γενναδιουsδιὰγὰρνόμουἐπίγνωσιςἁμαρτίαςεἰςτοῦτόφησινὁνόμοςἐλυσιτέλησενἐγνώρισενἡμῖντὴνἁμαρτίανοὐτῶἀπαγορεῦσαιμόνοντὴνπρᾶξιντῶνἀτοπωνἀλλὰκαὶτῶπαρακούονταςαὐτοῦτιμωρεῖσθαιμὴἐπιφερομένηςγὰρκολάσεωςτοῖςἁμαρτάνουσινοὐκἂνἐγνωρίσαμεναὐτὴνδιὰτούτωντοίνυνπάντωνἀκριβῶςσυστήσαςὑφ'ἁμαρτίανπάνταςὄνταςἐπάγειλοιπὸνδεικνὺςτοῦοἰκείουλόγουτὸπεριττόν

πβνυνὶδὲχωρὶςνόμουεπιδειξεαςαὐτοὺςμηδὲνὠφελουμένουςἐκτοῦνόμουκαὶεἰςἐπιθυμίανἀγαγὼνΜεθόδουσῶσαιδυναμένηςεὐκαίρωςεἰςτὴνπίστινεἰσβάλλειΧριστοῦ

πγδικαιοσύνηθεοῦεἰμετὰνόμουφησινἡμαρτήσαμενπωςἂνσωθείημενεἴποιτιςχωρὶςνόμουδιὰτῆςἐκθεοῦδικαιοσύνηςφησινὅπουδὲθεὸςδίδωσιμὴἀμφίβαλλεἄνθρωπε

πδδικαιοσύνηθεοῦἡπαρὰθεοῦδεδομένη

πεπεφανέρωταιμαρτυρουμένηὑποτοῦνόμουκαὶτῶνπροφητῶντὸφανερούμενονδῆλονὡςἦνμὲνἐκέκρυπτοδὲτὴνοὖνκαινοτομίανφεύγωνκαὶτὸδοκεῖνπρόσφατονείναιτὸκήρυγμαεἶπενπεφανέρωταικαὶοὐχἁπλῶςἀλλὰκαὶπρομαρτυρηθεῖσανὑποΜωσέωςοὗτοςγὰρὁνόμοςκαὶτῶνπροφητῶν

πϛδικαιοσύνηδὲθεοῦδιὰπίστεωςἸησοῦΧριστοῦεἰςπάνταςποίαδικαιοσύνηεἴποιτιςἡπωςδιδομένηὑποθεοῦδιὰπίστεώςφησινἸησοῦΧριστοῦεἶταἵναμὴδοξωσιξένοντιἀκούεινεἰὅλωςἑνὶσώζεσθαιμηδὲναὐτοὺςσυνεισενεγκόνταςδείκνυσινὅτικαὶτὸπιστεῦσαισυνεισενεγκεῖνἐστινἀνδρείαςγὰρδεῖταιψυχῆςτὸπιστεῦσαιδιὸκαίφησιδιὰπίστεωςδεικνὺςκαὶἡμᾶςἐκτούτουσυνεισφέροντας

ΓενναδιουsεἰςπάνταςεἰςπάνταςμὲντοὺςἸουδαίουςφησινὡςοἴκοθενκαὶἐξἑαυτῶνἐσχηκόταςτῆςσωτηρίαςτὸναἴτιονἐπὶπάνταςδὲτοὺςἐθνικοὺςλέγειὡςἀπὸτῶνἸουδαίωνκαὶἐπὶτούτοιςἐκταθείσηςτῆςχάριτοςὅμωςμέντοικαὶτούτωνκἀκείνωνμετασχήσειντῆςχάριτοςἔφησενοὐχἁπλῶςἀλλὰτοὺςπιστεύονταςκαὶπάλινὅτικοινῇδικαίωςἡχάριςκατὰπάντων

πζκαὶἐπὶπάνταςτοὺςπιστεύονταςοὐγὰρἐστιδιαστολήπάλινδείκνυσιμηδὲνἸουδαίουςἔχονταςπλέοντῶνἐξἐθνῶν

πηπάντεςγὰρἥμαρτονμὴγάρμοιφησινεἴπῃςἐγὼμὲνἸουδαῖὸςεἰμιἄνωθενεἰδὼςθεὸνοὗτοςδὲξένοςκαὶβάρβαροςὅλωςεἰπάντεςἥμαρτονἔχουσικαὶτὸπάντεςὁμοτίμωςσωθῆναι

πθκαὶὑστεροῦνταιτῆςδόξηςτοῦθεοῦδικαιούμενοιδωρεὰντῆιαὐτοῦχάριτιμὴγάρμοιεἴπῃςφησιὅτιΕλληνειςπλέονἥμαρτονμὴσὺκατόπινοὐκεἰτῆςδόξηςκαὶτῆςεὐεργεσίαςτοῦθεοῦκαὶδωρεὰντουτέστινἄνευσῶνκατορθωμάτωνσώζῃκαὶπάλινὡςμηδὲνἕτερονσυνεισενέγκαιπλὴνπίστεωςδικαιούμενοςδὲδωρεὰνδικαιοῦταικαὶκατόπινἔρχεταιτῆςτοῦθεοῦδόξηςκαὶεὐεργεσίας

ϟδιὰτῆςἀπολυτρώσεωςτῆςἐνΧριστῷἸησοῦπωςδὲδικαιοῦταιδιὰτῆςἀφέσεωςτῶνπαραπτομάτωνἧςτυγχάνομενἐνΧριστῷἸησοῦδιὰἸησοῦΧριστοῦ

ϟαὃνπροέθετοὁθεὸςἱλαστήριονδιὰτῆςπίστεωςεὐδοκίαγὰρτοῦπατρὸςἐξιλασμαγεγένηταιτῶνἡμετέρωνἁμαρτιῶντὸδὲπροέθετοδηλοῖπαλαιὰντὴνπερὶτούτουβουλήν

ϟβἐντῶαὐτοῦαἵματιεἰςἔνδειξινὁμὲνγὰρπατὴρπροέθετοὁδὲυἱοςτὸαἷμαἐξέχεενὑπὲρἡμῶνκοινῇοὖνἡχάριςτῆςἁγίαςτριάδοςσυνήργησενγὰρκαὶτὸπανάγιονπνεῦμα

ϟγτῆςδικαιοσύνηςαὐτοῦὥσπερἔνδειξιςτουτέστινἀποδειξιςπλουσίουτὸκαὶἑτέρουςπλουτίζεινοὕτωςκαὶὁΧριστὸςἐνδείξασθαιβουλόμενοςτὴνδικαιοσύνηναὐτοῦκαὶτοὺςἀνθρώπουςἐδικαίωσεν

ϟδδιὰτὴνπάρεσιντῶνπρογεγονότωνἁμαρτημάτωνἀποδειξιςδὲτῆςδικαιοσύνηςαὐτοῦμάλισταγέγονενὅτιπαρειμένουςτουτέστινενεκρωμένουςταῖςἁμαρτίαιςἐδικαίωσενεἶταἐπιτείνειτῶνἀνθρώπωντὸἔγκληματῶτὰςἁμαρτίαςγενέσθαιἐντῆἀνοχὴτοῦθεοῦὅτεγάρφησινἔδειμετανοῆσαιδοθείσηςἀνοχῆςτότεἡμάρτομεντοὺςοὖνἀσύγγνωσταπταίσανταςνυνδὲδιὰπίστεωςσώζει

ϟεἐντῆἀνοχὴτοῦθεοῦπρὸςἔνδειξιντῆςδικαιοσύνηςαὐτοῦἐντῶνυνκαιρῷτὸγὰρνεκρωθένταταῖςἁμαρτίαιςνυνσώζεσθαιὅτεκαιρὸςτιμωρίαςὑπάρχειτοῦτοἀποδειξιςτῆςδικαιοσύνης

ΟικουμενιουsἐντῆἀνοχὴτοῦθεοῦπρὸςἔνδειξιντῆςδικαιοσύνηςαὐτοῦἐντῶνυνκαιρῷἔδειγὰρτὰςπρὸςτὸνἈβραὰμπληρωθῆναιὑποσχέσειςτὸκαὶἐνευλογηθήσονταιἐντῶσπέρματίσουπάντατὰἔθνητοῦτοοὖνδικαιοσύνητὸἀληθεῦσαικαὶἐπὶτοῖςἀναξίοιςτοῦσώζεσθαι

ϟεthis scholium should be numbered ϟϛεἰςτὸείναιαὐτονδίκαιονκαὶδικαιοῦντατὸνἐκπίστεωςἸησοῦἰδοὺἡἔνδειξιςτῆςδικαιοσύνηςτὸμὴμόνονείναιδίκαιοντὸνθεὸνἀλλὰκαὶτὸδικαιοῦντὸνδιὰπίστεωςτοῦἸησοῦοἰκεῖονθεοῦκαὶλαὸνγινόμενον

ϟζπουοὖνἡκαύχησιςἐξεκλείσθηδιὰποίουνόμουτούτωντοίνυνοὕτωςγεγενημένωνκαὶτοῦπατρὸςσώζοντοςτὸνἐκπίστεωςἸησοῦοἰκειωθένταπουλοιπὸντῶνἸουδαίωνἡκαύχησιςδείκνυσιναὐτοὺςεἰκῆκαυχωμένουςἐξεκλείσθηοὐκεἶπενἠφανίσθηἂλλἐξεκλείσθηδεικνὺςὅτικαὶχώρανεἶχέποτενυνμέντοιἡπίστιςἀπέκλεισεναὐτήν

ϟητῶνἔργωνοὐχὶἀλλὰδιὰνόμουπίστεωςνόμουἔργωντῶνἔργωνπεριφραστικῶςκαὶνόμουπίστεωςτῆςπίστεωςπεριφραστικῶςφησινοὖνουδιἔργωνὧνἐπράξαμενἡἸουδαίωνκαύχησιςἐξεκλείσθηἀλλὰδιὰπίστεωςὡςεἰεἶπενπᾶσαἐκείνηἡκαύχησιςκαὶτὰδοκοῦνταπροτερήματαδιὰτῆςπίστεωςἀπεκλείσθηοὐδὲνθεντωνἡμῶνἔργων

ϛθλογιζόμεθαοὖνπίστειδικαιοῦσθαιἄνθρωπονχωρὶςἔργωννόμουτοιγαροῦνλέγομενφησινἐκπίστεωςδικαιοῦσθαιἄνθρωπονχωρὶςτῆςἐκνόμουπαρατηρήσεως

ρἡἸουδαίωνὁθεὸςμόνονοὐχὶδὲκαὶἐθνῶνναὶκαὶἐθνῶνεἰγὰρμόνουςτοὺςἐκτοῦνόμουὁρμωμένουςἡτῶνόμῳστοιχοῦνταςἐδικαίουκαίἐδικαίουὁθεὸςκαίο θεος added by a later hand above the lineοὐπάντατὸνπιστεύονταμονομερὴςἂνἦν

αἐπείπερεἰςὁθεὸςὃςδικαιώσειπεριτομὴνἐκπίστεωςκαὶἀκροβυστίανδιὰτῆςπίστεωςκαὶοἱἀπὸτοῦνόμουκαὶοἱἐκτὸςνόμουπίστεωςδέονταιπρὸςτὸσωθῆναι

βνόμονοὖνκαταργοῦμενδιὰτῆςπίστεωςμὴγένοιτοἐθορύβουνἸουδαῖοιὡςἐκβαλλομένουτοῦνόμουδιὰτῆςπίστεωςλέγειοὖνὅτιοὐμόνονοὐκαταργεῖἡπίστιςτὸννόμονἀλλὰκαὶἵστησιπωςὅτιὁνόμοςσῶσαιβουλόμενοςοὐκἰσχύειἡδὲπίστιςσώζειτὸνοὖνσκοπὸντοῦνόμουπληροῦσαἡπίστιςἵστησιναὐτον

γἀλλὰνόμονἱστῶμενεἰπὼνἱστῶμενἔδειξεσαλευόμενον

Ιωαννουsἀλλὰνόμονἱστῶμενἔργονἦντοῦνόμουώστεδίκαιονποιῆσαιτὸνἄνθρωπονἂλλοὐκἴσχυσετοῦτοποιῆσαιπάντεςγάρφησινἥμαρτονἡπίστιςδὲἐλθοῦσατοῦτοκατώρθωσενὁμοῦγάρτιςἐπίστευσεκαὶἐδικαιώθηοὐκοῦνἔστησετοῦνόμουτὸθέληματὸθέλημαἡὁπιστεύσαςη ο πιστευσας added by a later hand

ΘεοδωρητουsτιοὖνἐροῦμενἈβραὰμτὸνπατέραἡμῶνεὑρηκέναιἄνωθενὁνόμοςκαὶοἱπροφῆταιτὰπερὶτῆςπίστεωςπροεθέσπισανδεχομενοιτοίνυντὴνπίστινβεβεαιοῦμεντὸννόμον

τουαυτουΘεοδωρητουποίανφησιπρὸτοῦπιστεῦσαιθεῶτὸνἈβραὰμδικαιοσύνηναὐτοῦδι'ἔργωνγεγενημένηνἠκούσαμενκατὰσάρκαγὰρτὴνἐνἔργοιςλέγειἐπειδὴδιὰτῆςσαρκὸςἐκτελοῦμεντὰἔργα

δτιοὖνἐροῦμενἈβραὰμτὸνπατέραἡμῶνεὑρηκέναιμέγαἐφρόνουνἐπὶτῶἉμβραὰμοἱἸουδαῖοικαὶἀεὶπροέφερονὅτιἉβρρὰμπεριετμήθησκοπὸςοὖναὐτωδεῖξαιὅτικαὶαὐτοςἈβραὰμοὐκἐξἔργωνἂλλἐκπίστεωςἐδικαιώθηκαίφησιτιοὖνλέγομενἈβραὰμτὸνκατὰσάρκαπατέραἡμῶνεὑρηκέναικαίτινοςαὐτονἐπιτευχηκέναιδικαιοσύνηςτῆςδι'ἔργωνἡτῆςδιὰπίστεωςκαὶδείκνυσινὅτιτῆςδιὰπίστεωςὅθενκαὶεὕρημααὐτὴνκαλεῖἐπεὶμὴἐξἔργωναὐτὴνἐκτήσατοἂλλἐκπίστεωςἥτιςχάριτιΧριστοῦπαρέχεται

Γενναδιουsκατὰσάρκαμεθ'υπερβατοςἐστινἡῥῆσιςοὑτωσίπωςκειμένητιοὖνἐροῦμενἈβραὰμτὸνκατὰσάρκαπατέραἡμῶνεὑρηκέναιἀνέλθωμενφησινἐπὶτὸνἀρχηγὸντοῦκατὰσάρκαγένουςἡμῶνὃνἐκπάντωνἐθνῶνἐκλεξάμενοςὁθεὸςεὐλόγησεντεκαὶεἰςτοὺςἐξαὐτοῦδι'αὐτοῦτὰτῆςεὐλογίαςὑπέσχετοπαραπέμψεινδῆλονγὰρὅτιὅπωςἂνἔχοιτὰκατ'αὐτονοὕτωςσχήσεικαὶτὰἡμέτερα

εκατὰσάρκακαλῶςπρὸςἸουδαίουςτὸκατὰσάρκακατὰπίστινγὰρκαὶἐπαγγελίανἡμεῖςοἱπιστοὶτέκναἐσμεντοῦἈβραὰμκαθὼςἡγραφήφησινοὐτὰτέκνατῆςσαρκὸςταῦτατέκναθεοῦἀλλὰτὰτέκνατῆςἐπαγγελίαςλογίζεταιεἰςσπέρμα

ϛεἰγὰρἈβραὰμἐξἔργωνἐδικαιώθηἔχεικαύχημαἂλλοὐπρὸςτὸνθεόνδύοδείκνυσινὅτίτεἐκπίστεωςἈβραὰμἐδικαιώθηκαὶὅτιμείζωνἡδιὰπίστεωςδικαιοσύνηκαίφησινεἰἐξἔργωνκαὶκατορθωμάτωνἈβραὰμἐδικαιώθηἔχειμὲνκαύχημαἂλλοὐπρὸςτὸνθεὸνἂλλἐφ'ἑαυτῷὡςκατωρθωκότιὁδὲἐκπίστεωςσωθεὶςἐπεὶμὴἔχειεἰςἑαυτὸνκαυχήσασθαιοὐδὲνγὰρἔργονἔπραξενεἰςτὸνθεὸνκαυχᾶταιμεῖζονδὲτὸεἰςθεὸνκαυχᾶσθαιἤπερεἰςἑαυτὸντὰμὲνγὰρκατορθώματαπολλάκιςκαὶἀφανίζεταιἑτέραιςπλημμελείαιςἡδὲεἰςθεὸνκαύχησιςἄτρεπτοςμένει

ζτιγὰρἡγραφὴλέγειἐπίστευσενδὲἈβραὰμτῶθεῶκαὶἐλογίσθηαὐτωεἰςδικαιοσύνηνφέρειτὴνγένεσινμαρτυροῦσανὅτιἈβραὰμἐκπίστεωςἐδικαιώθη

ητῶδὲἐργαζομένῳὁμισθὸςοὐλογίζεταικατὰχάρινἀλλὰκατὰὀφείλημαδείκνυσιμείζονατὴνκατὰχάρινδικαιοσύνηνἦνἡπίστιςπαρέχειοὕτωςτῶμὲνγὰρκατορθοῦντιφησινκατὰὀφειλὴνκεχρεώστηταιἡἀντιμισθίατιδὲδύναταικαὶὁπάνυἐνάρετοςκατορθῶσαικαὶὀφειλέτηνἔχεινθεὸνὁδέγεἐκπίστεωςδικαιούμενοςκατὰχάρινδικαιοῦταιἔνθαδὲθεὸςχαρίζεταιπάντωςμεγάλαχαρίζεταιτιγὰρχαρίζεταιυἱοθεσίανπαρέχειἀδελφοὺςποιεῖΧριστοῦκληρονόμουςθεοῦσυγκληρονόμουςΧριστοῦἅτινάποτεἂνπαρέσχενἡμῖντὰκατορθώματα

θτῶδὲμὴἐργαζομένῳπιστεύοντιδὲἐπὶτὸνδικαιοῦντατὸνἀσεβῆλογίζεταιἡπίστιςαὐτοῦμὴδὲτὴνπίστιννομίσῃςεὐχερῶςπαραγίνεσθαίτινιἀνδρείαςγὰρδεῖταικαὶδιεσμηγμένηςψυχῆς

ιεἰςδικαιοσύνηνὁρᾷςὅτιτῶμὲνἐργαζομένῳμισθὸςκατὰτὰἔργαλογίζεταιτῶδὲπιστῷδικαιοσύνημυρίωνδὲμισθῶνἐστιπεριεκτικὴἡδικαιοσύνην

ιακαθάπερκαὶΔαυὶδλέγειτὸνμακαρισμὸντοῦἀνθρώπουὦὁθεὸςλογίζεταιδικαιοσύνηνχωρὶςἔργωνκαὶὁΔαυὶδτῆἐκπίστεωςδικαιοσύνηψηφίζεταιτὸνἁγιασμονχωρὶςἔργων

ιβμακάριοιὧνἀφέθησαναἱἀνομίαικαὶὧνἐπεκαλύφθησαναἱαιμαρτιαιμακάριοςἀνὴρὦοὐμὴλογίσηταικύριοςἁμαρτίανμακαρισμὸςἐστινἡκορυφὴτῶνἀγαθῶνδοκεῖμένπωςἀλλόκοτοςείναιἡμαρτυρίαοὐγὰρἔχειμακάριοςὦἡπίστιςεἰςδικαιοσύνηνχωρὶςἔργωνλογίζεταιπλὴνσφόδραἐστικατάλληλοςεἰγὰρμακάριοςὦαἱἁμαρτίαικατὰχάρινἀφέθησαντρισμακάριστοςδηλονότιὃνἐδικαίωσενκατὰκαρινὁθεός

ογthe scholium shoud be numbered ιγὁμακαρισμὸςοὖνοὗτοςἐπὶτὴνπεριτομὴνἡκαὶἐπὶτὴνἀκροβυστίανλέγομενγὰρὅτιἐλογίσθητῶἉβρρὰμἡπίστιςεἰςδικαιοσύνηνπωςοὖνἐλογίσθηἐνπεριτομὴὄντιἡἐνἀκροβυστίαεἶτάφησινοὗτοςὁτῶΔαυὶδεἰρημένοςμακαρισμὸςἐπὶτὴνπεριτομὴνἦλθενἡκαὶἐπὶτὴνἀκροβυστίανκαὶμᾶλλονδείκνυσινἐπὶτὴνἀκροβυστίαναὐτονἐληλυθότακαὶχώρανἔχοντατῶτὸνἈβραὰμἐνἀκροβυστίαὄντασωθῆναικαὶδικαιωθῆναι

ιδthe number is present only in front of the scholiumεἶτακατασκευάζειτὸἐπὶτὴνἀκροβυστίανμᾶλλονἔχεινχώρανκαίφησιτῶἈβραὰμἐλογίσθηδικαιοσύνηδιὰπίστεωςἴδωμεντοιγαροῦνἐνπεριτομωὄντιαὐτωἡἀκροβύστωκαὶδῆλόνφησιὡςἀκροβύστωὁρᾷςοὖνὅτιμᾶλλονἐπὶτὴνἀκροβυστίανχώρανἔχει

ιεοὐκἐνπεριτομὴἂλλἐνἀκροβυστίαεἰοὖνἐνἀκροβυστίαὧνἐδικαιώθηἄραμᾶλλονὁτῶΔαυὶδεἰρημένοςμακαρισμὸςἐπὶτὴνἀκροβυστίανχώρανἔχειἡἐπὶτὴνπεριτομήν

sκαὶσημεῖονἔλαβεπεριτομῆςσφαγιδατῆςδικαιοσύνηςἡπεριτομὴἐδόθηδιὰτρεῖςαἰτίαςταύταςώστεσημεῖονείναιπίστεωςκαὶτοῦἁβραμιαίουγένουςδηλωτικὴνκαὶσύμβολονκαὶαἴνιγμαπολιτείαςκαθαρᾶςκαὶσώφρονοςώστεοὐχὡςδικαιοσύνηςποιητικὴἐδόθηἀλλὰσφραγὶςκαὶσημεῖοντῆςἐκπίστεωςδικαιοσύνης

ιϛκαὶσημεῖονἔλαβενπεριτομῆςσφραγῖδατῆςδικαιοσύνηςδοκοῦσανἀντίθεσινλύειτοσοῦτόνφησιμεγάληἡπεριτομὴκαὶταύτηςχωρὶςοὐκἑνὶδικαιωθῆναιὅτικαὶαὐτοςὁἐνἀκροβυστίακατὰτὸνσὸνλόγονδικαιωθεὶςπεριτομῆςἐδεήθηκαίφησινοὐδιάτιἕτερονπεριετμήθηἡδιὰτὸσημεῖονκαὶἀπόδειξινἐπιφέρεσθαιτὴνπεριτομὴντῆςἐντῆἀκροβυστίαὑπαρξάσηςαὐτωδικαιοσύνηςεἰδὲσημείουἕνεκενκαὶσφραγῖδοςἔλαβεναὐτὴνοὐδὲναὕτηπρὸςτὴνδικαιοσύνηνσυνετέλεσενἀλλὰμόνοντὸτοιῶσδεδεδικαιῶσθαιεσημαινεντουτέστινὅτιἐντῆἀκροβυστίαὧνἠξιώθητῆςδικαιοσύνης

ιζτῆςπίστεωςτῆςἐντῆἀκροβυστίαεἰςτὸείναιαὐτονπατέρατῆςἐκπίστεωςὑπαρξάσας

ιηπάντωνδιάτιδὲὅλωςἐδεήθηαὐτῆςεἰμηδὲνσυνετέλειἐντῆδικαιοσύνηπρῶτονμὲνκαθὼςἄνωλέγειεἰςτὸείναιαὐτὴνσημεῖονἔπειταἵνακοινὸςγένηταιπατὴρτῶντεἐνπεριτομὴτῶντεἐνἀκροβυστία

ιθτῶνπιστευόντωνοὐχἁπλῶςτῶνοἷονδήποτεἀλλὰτῶνπιστευόντωνεἰςτὸνΧριστόν

κδι'ἀκροβυστίαςεἰςτὸλογισθῆναιτῶνἐνἀκροβυστίαὄντωνκαὶπιστευόντων

κακαὶαὐτοῖςτὴνδικαιοσύνηνδιὰπίστεωςδηλονότιχωρὶςἔργων

κβκαὶπατέραπεριτομῆςτοῖςοὐκἐκπεριτομῆςμόνονὥσπεργὰροἱἐνἀκροβυστίαοὐδιὰτοῦτομόνονσχοῖεντὸνἈβραὰμπατέραδιὰτὸἐνἀκροβυστίααὐτονπεπιστευκέναιεἰμὴκαὶτὴνπίστινμιμήσαιντοοὕτωςοὐδεοἱἐνπεριτομὴσχήσουσιδιὰτὸμόνονπεριτμηθῆναιτὸνἈβραὰμεὰνμὴκαὶτὴνπίστιναὐτοῦμιμήσωνταιδῆλονὡςκαὶἐκπεσοῦνταιτῆςπρὸςἈβραὰμσυγγενείαςοἱἸουδαῖοιἐὰνμὴπιστεύσωσι

κγἀλλὰκαὶτοῖςστοιχοῦσιστοιχοῦσιπειθομένοιςἐμμένουσιν

κδτοῖςἴχνεσιτῆςπίστεωςτοῖςἴχνεσιτῆμιμησετῆὁμοιώσει

κετῆςἐνἀκροβυστίατοῦπατρὸςἡμῶνἈβραάμπάλινὑπομιμνήσκειὅτιἐνἀκροβυστίαἐπίστευσεκαὶὕστερονπεριετμήθη

κϛοὐγὰρδιὰνόμουἡἐπαγγελίατῶἈβραὰμἡτῶσπέρματιαὐτοῦτὸκληρονόμοναὐτονείναιτοῦκόσμουθαυμάσιονλέγειοὕτωςφησιἡπεριτομὴχωρὶςπίστεωςοὐκἰσχύειδικαιῶσαιοὐδεπροπάτορασοιποιεῖὡςἰουδαῖετὸνἈβραὰμὅτιοὐδεὁνόμοςἐφ'ὦμεγαφρονειςσυνετέλεσεντιεἰςτὰςἐπαγγελίαςτῶἈβραὰμἀλλὰμόνῃἡπίστιςἀκροβύστωγὰρἔτιὄντικαὶπρὸτοῦνόμουἐδόθησαναἱἐπαγγελίαιπιστεύσαντιεἰοὖναὐτοςὁνόμοςοὐδὲνεἰςτὰςἐπαγγελίαςσυνετέλεσενσχολῇγοῦνἡπεριτομὴπρὸςδικαιοσύνηνἐξαρκέσει

Σευηριανουsτὸκληρονόμοναὐτονείναιτοῦκόσμουκληρονόμουςτοῦκόσμουτοὺςδικαίουςἔσεσθαιφησινὅτιτῶνἀσεβῶνἐκμέσουγενομένωνκαὶπαραδοθέντωνκολάσειἐντῆτῆςκρίσεωςἡμέρατὸνσυμπάνταλοιπὸνκόσμονἕξουσινοἱδίκαιοιἀνακαινισθέντακαὶαὐτῶνἔσταιτὰοὐράνιαἀγαθὰκαὶτὰἐπίγεια

κζἀλλὰδιὰδικαιοσύνηςπίστεωςτῆςπίστεώςφησι

κηεἰγὰροἱἐκνόμουκληρονόμοικεκένωταιἡπίστιςὁγὰρἐχόμενοςτοῦνόμουὡςσώζοντοςἀτιμάζειτὴνδιὰπίστεωςσωτηρίανκληρονόμοιδὲοἷοντῆςτῶνοὐρανῶνβασιλείας

κθκαὶκατήργηταιἡἐπαγγελίαὡςοὐχρειωδειςοὖσαικατήργηνταιαἱἐπαγγελίαιτουτέστινἄπρακτογεγόνασινπωςεἰγὰρἡπίστιςκαταργεῖταιδι'ἦναἱἐπαγγελίαιδῆλονὅτισυγκαταργοῦνταιαἱἐπαγγελίαιεἰδὲαὗταικαταργηθῶσινοὔτεὁἈβραὰμπατήρτινος

λὁγὰρνόμοςὀργὴνκατεργάζεταιοὐγὰροὐκἐστινόμοςοὐδεπαράβασιςκαὶοὕτωςφησιοὐδιὰτοῦνόμουβεβαιοῦνταιαἱἐπαγγελίαιὅτιτρόποντινακαὶἐμποδίζονταιπωςὅτιὁνόμοςὀργὴνκαταργαζεταιπαραβαθεὶςδηλονότιοὐδεὶςγὰραὐτονἴσχυσενπληρῶσαιἔνθαδὲὀργήπωςἥξουσιναἱἐπαγγελίαιἡδὲπίστιςφησιτὴνχάρινεἰσάγειτοῦθεοῦχάριτοςδὲοὔσηςἔρχονταικαὶπληροῦνταιαἱἐπαγγελίαι

λαδιὰτοῦτοἐκπίστεωςἵνακατὰχάρινεἰςτὸείναιβεβαίαντὴνἐπαγγελίανἔνθαγὰρχάριςθεοῦοὐκέτιἀμφίβολοιαἱἐπαγγελίαιἀλλὰβεβαίαιθεὸςγάρφησινὁδικαίωνχάριτίτιςὁκατακρίνων

λβπαντὶτῶσπέρματιτὸὑπερβατονπαντὶτῶσπέρματιἈβραάμ

λγοὐτῶἐκτοῦνόμουἀλλάνόμουμόνονἀλλάμονον added later by the same handκαίἐκτοῦνόμουλέγειτοὺςἐξἸουδαίωνπιστεύσαντας

λδτῶἐκπίστεωςἈβραὰμὃςἐστιπατὴρπάντωνἡμῶνκαθὼςγέγραπταιὅτιπατέραπολλῶνἐθνῶντέθεικάσετοὺςχωρὶςνόμουπιστοὺςγενομένουςὅραδέπωςλοιπὸνσυνάπτειτοὺςδύολαοὺςκαὶπάντωνποιεῖπατέρατὸνἈβραάμ

λεκατέναντιοὐἐπίστευσενθεοῦτοῦζωοποιοῦντοςκατέναντιτουτέστινὥσπερὁθεὸςοὐκἐστιμερικὸςἀλλὰπάντωνθεὸςοὕτωςκαὶὁἈβραὰμπάντωνπατήρ

sκατέναντιοὐἐπίστευσεθεοῦτοῦζωοποιοῦντοςὥσπεργάρφησιπάντωνἐστιποιητὴςὁθεὸςκαὶπάντωνθεόςτεκαὶκηδεμὼνοὕτωκαὶτὸνἈβραὰμπάντωνπατηρακεχειροτόνηκενοὐκἸουδαίωνμόνωνἀλλὰπάντωντῶνπιστευόντων

sκατέναντιοὐἐπίστευσεθεοῦτοῦζωοποιοῦντοςἀντὶτοῦἐνώπιονπρὸπροσώπουοὐἐπίστευσενθεοῦ

λϛτοὺςνεκροὺςκαὶκαλοῦντοςτὰμὴὄνταὡςὄντατὸνμὲντῆςἀναστάσεωςκαταβάλλεταιλόγονπλὴνπροφορωςκαὶεἰςτὸπροκείμενονἐπίστευσενφησινὁἈβραὰμτῶθεῶὅτικαὶτοὺςνεκροὺςζωοποιεῖδιὰτοῦτοκαὶτὸδοῦναιαὐτονσπέρμαγεγηρακότιὁγὰρτοὺςνεκροὺςζωοποιῶνκαὶτὰμὴὄνταοὐσιῶνπολλῷμᾶλλονδυνήσταιτῶνεκρωμενωδιὰγεραςδιὰτὸγεραςτο added above the line by the same handσώματιδοῦναισπέρμα

Σευηριανουsὃςπαρ'ἐλπίδαπαρ'ἐλπίδατῆςοἰκείαςφύσεωςἐπ'ἐλπίδιτῆςτοῦἐπαγγειλαμένουδυνάμεως

λζὃςπαρ'ἐλπίδατὴνἀνθρωπίνην

ληἐπ'ἐλπίδιἐπίστευσενεἰςτὸγενέσθαιαὐτονπατέρατῆτοῦθεοῦ

λθπολλῶνἐθνῶνκατὰτὸεἰρημένονοὕτωςἔσταιτὸσπέρμασουτῶνκατὰπίστινκαὶἐπαγγελίαντιςδὲαὐτοῦυἱοςδιὰπίστεωςκαὶἐπαγγελίαςδοθεὶςδηλονότιἸσαὰκὁγὰρἸσμαὴλκατὰσάρκαἦναὐτοῦ

μκαὶμὴἀσθενήσαςτῆπίστειοὐκατενόησεντὸἑαυτοῦσῶμαἤδηνενεκρωμένονπολλὰμὲνἦντὰἀσθενῆκαὶἀδύναμοναὐτοῦτὴνπίστινγενέσθαιπαρασκευάζονταἂλλοὐδεπρὸςἐνἠσθένησενἡγενναίαψυχὴπρῶτονὅτιπρὸςοὐδεἐντοιοῦτονπαράδειγμαἰδεῖνἠδύνατοἀλλὰπρώτῳἡτῆςπαρ'ἐλπίδαπαιδοποιίαςδέδοταιἐπαγγελίαδεύτεροντὸνενεκρῶσθαιεννεκρωσθαιin εννεκρωσθαι the first ν is deleted and a second ν is added by a later hand above the lineαὐτοῦτῶγερατὸσῶματρίτοντὸσυνενεκρῶσθαιτὴνμήτρανΣάρραςκαὶἀδυνάτωςἔχεινπρὸςπαιδοποιΐαν

μαἑκατονταετήςπουὑπάρχωνκαὶτὴννέκρωσιντῆςμήτραςΣάρραςκαλῶςτὸἑκατονταετήςπουοὐγὰρἦνἑκατονταετὴςἂλλἐνενήκονταἐννέα

μβεἰςδὲτὴνἐπαγγελίαντοῦθεοῦοὐγὰρἦνἔργωνἀποδειξιςἀλλὰψιλὰῥήματα

μγοὐδιεκρίθητῆἀπιστίαοὐκεἶπενοὐκἐπίστευσενἂλλοὐδιεκρίθητῆἀπιστίατουτέστινοὐδεἐνεδοίασενοὐδεἀμφέβαλεν

μδἂλλἐνεδυναμώθητῆπίστειεἰπὼνἐνεδυναμώθηδείκνυσιπολλῷκαμάτῳκαὶδυνάμειψυχῆςκατορθουμένηντὴνπίστιν

μεδοὺςδόξαντῶθεῶπωςἐνεδυναμώθηδοὺςδόξανφησιτῶθεῶτουτέστινοὐπεριεργασάμενοςπωςἐγχωρεῖτοῦτογενέσθαιἂλλεὐθὺςπιστεύσαςκαὶεὐλογήσαςὡςεὐεργέτηντὸνθεὸνὡςἤδεδεδωκότατὸἐπαγγελθέν

μϛκαὶπληροφορηθεὶςὅτιὁἐπήγγελταιδυνατὸςἐστικαὶποιῆσαιοὐκεἶπεπιστεύσαςἂλλἐμφαντικώτερονπληροφορηθείς

μζδιὸκαὶἐλογίσθηαὐτωεἰςδικαιοσύνηνὁρᾷςὅτιἀπὸπίστεωςἐδικαιώθη

μηοὐκἐγράφηδὲδι'αὐτονμόνονὅτιἐλογίσθηαὐτωεἶταἵναμὴλέγωσινοἱἀκροαταὶκαίτιπρὸςἡμᾶςἐκεῖνοςγὰρἐδικαιώθηἐπάγειὅτιταῦταοὐχάρινμόνουτοῦπατριάρχουγέγραπταιἀλλὰκαὶδι'ἡμᾶςἵναπαράδειγματὸνἈβραὰμἔχοντεςπιστοίτεὁμοίωςγινώμεθακαὶὁμοίωςἡπίστιςἡμῖνεἰςδικαιοσύνηνλογίζηται

μθἀλλὰκαὶδι'ἡμᾶςοἷςμέλλειλογίζεσθαιτοῖςπιστεύουσινἐπὶτὸνἐγείρανταἸησοῦντὸνκύριονἡμῶνἐκνεκρῶνεὐφυῶςεἰσέβαλενεἰςτὸνπερὶτοῦκυρίουλόγονκαίφησινοὐδιὰτὰςοἰκείαςἁμαρτίαςἀπέθανενἐπεὶοὐδεανασταθηναιαὐτονἔδειὥσπεροὐδεπρὸτούτουτιςἀλλὰδιὰτὰςἡμῶνἁμαρτίαςἵναἐξἑαυτῶνἡμᾶςἀπαλλάξη

νὃςπαρεδόθηδιὰτὰπαραπτώματαἡμῶνκαὶἠγέρθηδιὰτὴνδικαίωσινἡμῶνἵναφησιδικαιώσῃἡμᾶςκαὶἀπαλλάξηἁμαρτιῶνοὐγὰρδιὰτοῦτοοἰκειωσάμενοςτὰςἁμαρτίαςἡμῶνδίκηνθανάτουδέδωκενὑπὲρἡμῶνἵναἡμᾶςὑπευθύνουςκαὶχρεωσταςἔχῃθανάτουἂλλἵναδικαιώσῃἡμᾶςκαὶτέλεονἀνευθύνουςἀφῇ

ναδικαιωθέντεςοὖνἐκπίστεωςεἰρήνηνἔχωμενπρὸςτὸνθεὸνδιὰτοῦκυρίουπωςδ'ἄντιςεἰρηνέυοιπρὸςτὸνθεὸνἀκολουθῶνταῖςἐντολαῖςαὐτοῦὡςὅγεἁμαρτάνωνπολεμεῖθεῶ

νβἡμῶνἸησοῦΧριστοῦεἰγὰρδι'αὐτοῦτῶνπρογενομένωνἐλυτρώθημενἁμαρτιῶνδι'αὐτοῦπάλινκαὶτῆςεἰςαὐτονπίστεωςμενοῦμενμὴἁμαρτάνοντεςκαὶγὰρεὐχερὲςμᾶλλονφυλάξαιἡκτήσασθαιτὰἀγαθὰτῆαὐτοῦσυνεργίᾳ

νγδι'οὐκαὶτὴνπροσαγωγὴνἐσκήκαμενδι'αὐτοῦγὰρπροσήχθημεντῶπατρὶεἰοὖνμακρὰνὄντεςἐγγὺςγεγόναμεντῶθανάτῳαὐτοῦπολλῷμᾶλλονἐγγὺςὄντεςεἰρηνεύσομενπρὸςαὐτονχάριτιαὐτοῦ

νδτῆπίστειθεὶςτὰτοῦΧριστοῦκαὶτὰἡμῶντίθησιπρὸςγὰρτὰςἀφάτουςδωρεᾶςτοῦΧριστοῦἡμεῖςοὐδὲνπλὴνπίστεωςηνεγκαμεν

νεεἰςτὴνχάρινταύτηνἐνἡἑστήκαμενκαὶκαυχώμεθαἐπ'ἐλπίδιτῆςδόξηςτοῦθεοῦτουτέστιτὸκαταζιωθηναιτῆςτοῦθεοῦγνώσεωςτὸπροσαχθῆναιαὐτωτὸἁμαρτιῶνἀπαλλαγῆναικαὶὅσατὸβάπτισμαχαρίζεταιτὸδὲἑστήκαμενβεβειοτηταδηλοῖ

νϛοὐμόνονδὲἀλλὰκαὶκαυχώμεθαἐνταῖςθλίψεσινεἰδότεςὅτιἡθλῖψιςὑπομονὴνκατεργεζεταιἡδὲὑπομονὴδοκιμὴνἡδὲδοκιμήοὐμόνονδέφησινἐπὶτοῖςδοθεῖσικαὶτοῖςμέλλουσινἀγαθοῖςκαυχώμεθαἀλλὰκαὶἐντοῖςἐναντίοιςείναιδοκοῦσινοἷονταῖςθλίψεσίτιδήποτεὅτιπρὸςὑπομονὴνἡμᾶςἀλείφουσιντιςδὲτῆςὑπομονῆςτὸκέρδοςδοκίμουςφησιποιεῖτιδὲτοῦγενέσθαιδοκίμουςτὸὄφελοςἐλπίδαἡμῖνπροξενεῖτῶνμελλόντωνἀγαθῶνὁδέγεταῦταἐλπίζωνοὐκἂνκαταισχυνθείηὁμὲνγὰρἐπ'ἄνθρωπονἐλπίζωνἴσωςκαὶψευσθείητῆςἐλπίδοςὁδὲἐπὶθεὸνοὐκέτιπλὴνοὐμόνονφησινἐνοἷςἑστήκαμενἀγαθοῖςἀλλὰκαὶἐντοῖςπροσδοκωμένοιςὡςἤδηπαροῦσικαυχώμεθατοῦτογὰρπίστεωςἀκριβοῦςκαλῶςδὲδόξηςεἶπενεκβαινονταγὰρτὰἐπαγγελλόμεναδοξάζεσθαιτὸνἐπαγγειλάμενονποιεῖ

νζἐλπίδαἡδὲἐλπὶςοὐκατάισχυνειἄραγεοἱκακῷσυνειδότιπληττόμενοιοὐδεἐλπίζουσινἀντίδοσινἀγαθοῦκαὶκακοῦὁγὰρβούλεταιἕκαστοςτοῦτοκαὶνομίζει

νηὅτιἀγάπητοῦθεοῦἐκκέχυταιἐνταῖςκαρδίαιςἡμῶνδιὰπνεύματοςἁγίουτοῦδοθέντοςἡμῖνκαὶπόθενφησιδῆλονὅτιἐκεῖδώσειἡμῖνἀγαθὰὁθεὸςπόθενἐξὧνἐνταῦθαδέδωκέντιδὲἔδωκεντὸπνεῦμάφησινὅπερἐκμόνηςἀγάπηςθεοῦἧςἠγάπησενἡμᾶςἐπεφοίτησενἡμῖνοὐγὰρἡμεῖςοἰκείοιςκατορθώμασινἐπεσπασάμεθατὴνχάριντοῦπνεύματος

Οικουμενιουthe attribution is present only in front of the scholiumκαλῶςδὲτὴνἀγάπηντοῦθεοῦἡἐστινἡδόσιςτοῦπνεύματοςεἶπενἐκκεχύσθαιοἷονδαψιλῶςδεδόσθαιἐνταῖςκαρδίαιςἡμῶννοητὴγὰρἡἐνοίκησιςτοῦπροσκυνητοῦκαὶτρισαγίουπνεύματοςκαινῷμόνῳκαὶκαρδίαλεπτή

νθἔτιγὰρΧριστὸςὄντωνἡμῶνεἰπὼντοῦἁγίουπνεύματοςτὴνδόσινμεταβαίνειεἰςτὸνθεόν

ξἀσθενῶντὰμέλλονταπιστωσάμενοςἐκτῆςτοῦἁγίουπνεύματοςδωρεᾶςνυνκαὶἐκτοῦθανάτουτοῦΧριστοῦπιστοῦταιεἰγάρφησινὑπὲρἀνδρὸςἐναρέτουοὐκἄντιςἕλοιτοἀποθανεῖνσκοπεῖμοιτοῦδεσπότουτὴνἀγαθότηταὅτιτὸνυἱονὑπὲρἀσεβῶνἔδωκετῆἁμαρτία

ξαΟικουμενιουκατὰκαιρὸνὑπὲρἀσεβῶνἀπέθανενμόλιςγὰρὑπὲρδικαίουτιςἀποθανεῖταιὑπὲργὰρτοῦἀγαθοῦτάχατιςκαὶτολμᾷἀποθανεῖντουτέστικατὰτὸνεὔκαιρονκαὶπροσήκοντακαιρὸνκαὶχρόνον

ξβσυνίστησιδὲτὴνἑαυτοῦἀγάπηνεἰςἡμᾶςὁθεὸςὅτιἔτιἁμαρτωλῶνὄντωνἡμῶνΧριστὸςὑπὲρἡμῶνἀπέθανενσυνίστησιβεβαιοῖδείκνυσι

ξγπολλῷοὖνμᾶλλονδικαιωθέντεςνυνἐντῶαἵματισωθησόμεθαδι'αὐτοῦεἰγὰρτότεφησινοὐπεριεῖδενὅτεκαὶἁμαρτωλοὶἦμενκαὶχρείαἦνπρὸςτὸσῶσαικαὶτοῦθανάτουτοῦυἱοῦαὐτοῦπόσῳμᾶλλοννυνοὐπερὶιδοιἀλλὰσώσειὅτεοὔτεἁμαρτωλοὶἐσμενδικαιωθέντεςτῶαἵματιτοῦΧριστοῦοὔτεἔτιχρείαθανατωθῆναιτὸνυἱοναὐτοῦ

ξδἀπὸτῆςὀργῆςεἰγὰρἐχθροὶὄντεςκατηλλάγημεντῶθεῶδιὰτοῦθανάτουτοῦυἱοῦαὐτοῦπολλῷμᾶλλονκαταλλαγέντεςσωθησόμεθαἐντῆςμελλούσηςκολάσεως

ξετῆζωὴαὐτοῦοὐκέτιγάρφησιχρείαὡςτὸπρότερονδοῦναιτὸνυἱονεἰςθάνατονἀλλὰζῶντοςἔσταιἡσωτηρίαοὐδὲνοὖνφησιδυσχερές

ξϛοὐμόνονδὲἀλλὰκαὶκαυχώμενοιἐντῶθεῶδιὰτοῦκυρίουἡμῶνἸησοῦΧριστοῦδι'οὐνυνἵναμὴἐρυθριῶμενκαὶἀδημονῶμενὅτιτοσοῦτονγεγόναμενἀσεβεῖςὡςχρείανγενέσθαικαὶτοῦθανάτουτοῦυἱοῦπρὸςτὸσωθῆναιἡμᾶςἐπάγειοὐμόνονδὲἐσώθημενφησινἀλλὰκαὶκαυχᾶσθαιὀφείλομεντοιγαροῦνκαὶκαυχώμεθαὅτιὅλωςἀπέθανεΧριστὸςὑπὲρἡμῶνὄντωνἀσεβῶντοῦτογὰρτὴνἄγαντοῦπατρὸςἀγάπηνδηλοῖὅτικαὶὑπὲρἀσεβῶντὸνυἱονδέδωκεντοὺςδὲἀγαπωμένουςὑποθεοῦοὐκἐγκαλύπτεσθαιοὐδεἀδημονεῖνἂλλἀγάλλεσθαικαὶκαυχᾶσθαιἐνθεῶπροσήκει

ξζτὴνκαταλλαγὴνἐλάβομεντὴνοἷονοἰκείωσινκαὶτὸδιαλλαγῆναιἡμῖνὀργιζόμενονπρὸτούτουτὸνθεόν

ξηδιὰτοῦτοὥσπερδι'ἑνὸςἀνθρώπουἡἁμαρτίαεἰςτὸνκόσμονεἰσῆλθεκαὶδιὰτῆςἁμαρτίαςὁθάνατοςκατασκευάσαςἄνωπολλαχῶςτὸδεδικαιῶσθαιἡμᾶςτῆτεμετουσίᾳτοῦπνεύματοςκαὶτῶθανάτῳτοῦυἱοῦνυνκαὶἐκτοῦεὔλογοαὐτοκατασκευάζειὅτίφησικαὶεὔλογονἦντοὺςδιὰέναανθρωοπονἁμαρτωλοὺςκαὶθνητουςγινομένουςἐπεὶἐζηλώσαμεναὐτοῦτὴνπαρακοὴνδιὰτὸνἕναἄνθρωποντὸνκύριονδηλάδησωθῆναιδικαιωθένταςκαὶἀπαθανατισθέντας

ξθκαὶοὕτωςεἰςπάνταςἀνθρώπουςὁθάνατοςδιῆλθενἐφ'ὦἈδὰμδι'ὃνἈδὰμἡὅτιἐπ'αὐτωκαὶοἱἄλλοι

οΟικουμενιουἐφ'ὧιπάντεςἥμαρτονἵναμήτιςἀδικίανἐγκαλέσῃτῶθεῶὅτιτοῦἈδὰμπταίσαντοςἡμεῖςἀποθνήσκομενἐπάγειἐφ'ὦπάντεςἥμαρτονὡσεὶἔλεγεναὐτοςμὲντὴνἀρχὴνπαρεσχεκαὶτὴναἰτίανὅτιπάντεςἡμάρτομενκατὰὁμοίωσιναὐτοῦ

οαἄχριγὰρνόμουἁμαρτίαἦνἐνκόσμῳἁμαρτίαδὲοὐκἐλλογεῖταιμὴὄντοςνόμουθέλειδεῖξαιὅτιοὐτοσοσυτονδιὰτὰςἁμαρτίαςἡμῶνἀποθνήσκομενὅσονδιὰτὸνἈδὰμχώρανδεδωκότατῶθανάτῳἐκτῆςπαρακοῆςκαίφησινἦνμὲνἐντοῖςἀνθρώποιςκαὶπρὸτοῦνόμουἡἁμαρτίαπλὴνοὐκἐλογίζετοαὐτοῖςδιὰτὸμὴείναινόμοντὸνἀπαγορεύοντατὴνἁμαρτίανμὴλογιζομενηςοὖντῆςἁμαρτίαςἀπέθνησκονοἱἄνθρωποίτιδήποτεἄραοὐπρόδηλονὅτιδιὰτὴντοῦἈδὰμκατάκρισιν

ΟικουμενιουὅραδὲτὴνἀσφάλειαντοῦἀπόστολοἵναμὴδόξωμενλοιπὸνἀδικεῖσθαιδιὰἄλλονἀποθνήσκοντεςεἶπενἁμαρτίαἦνἐνκόσμῳεἰκαὶμὴἐλογίζετοτοιγαροῦνοὐμόνονδιὰτὸνἈδὰμἀλλὰκαὶδιὰτὴνἁμαρτίανἀπεθνήσκομεν

καιπαλιντουαυτουἐγὼνομίζωἁμαρτίανλέγειναὐτονἐνταῦθατὴνἐκτῆςπαραβάσεωςτοῦΜωσέωςνόμουκαὶτῶνἐκεῖσεἐπιταγμάτωνσυνισταμένηνοἷοντοῦδεῖνπεριτέμνεσθαιτοῦσαββατίζεινκαὶτάδεμὲνἐσθίειντῶνδεδὲἀπέχεσθαιἐπεὶἡκαθόλουἁμαρτίαἦνκαὶαυτὴτῆτῶνἀνθρώπωνφύσειγινωσκομένηκαὶἦνκαὶἐνελογεῖτοοἷονἀνδροφονίακλοπὴπαιδοφθορίακαὶτὰὁμοίακαὶμάρτυρεςτούτωνΚάϊνΛάμεχοἱἐπὶτοῦκατακλυσμοῦοἱΣοδομῖταιἐπὶγὰρτούτωντῶνἁμαρτιῶνκαὶὁφυσικὸςἔκειτονόμοςὁγὰρδημιουργὸςπαράγωνεἰςγένεσιντὸνἄνθρωποντῶντεπρακτέωντῶντεοὐπρακτέωνφυσικήντιναγνῶσινἐνέθηκενφασὶδέτινεςτῶνπατέρωνὧνἐστικαὶΓρηγόριοςἐντῶιτοῦἀνθρώπουποιήματικαὶτὴνἐντολὴντὸνἈδὰμδοθεῖσανφαγεῖνἐκτοῦγινώσκεινκαλὸνκαὶπονηρὸνξύλουνόμονείναιἁμαρτιῶντούτωνδὴτῶνκαθόλουἀπείργοντατὸγὰρξύλοντὸποιητικὸντῆςγνώσεωςτοῦκαλοῦκαὶπονηροῦἁμαρτίανείναιἐδέξαντο

οβἂλλἐβασίλευενὁθάνατοςἀπὸἈδάμεἱρμόνφησινλαβὼντὴνἈδὰμπαράβασιν

ογμέχριΜωϋσέωςκαὶἐπὶτοὺςμὴἁμαρτήσανταςἐπὶτῶὁμοιώματιτῆςπαραβάσεωςἈδάμΜωσέαφησιπᾶσαντὴνπαλαιὰνὡςἐκεῖεἰΜωσέωςοὐκακουσιτὸνοὖνἄχριτῆςἐπιδημίαςτοῦΧριστοῦχρόνονΜωσέαλέγειφησινοὖνὅτιἄχριτῆςπαλαιᾶςδιαθήκηςἐπεκράτειὁθάνατόςνυνδὲἐντῆνέαχάριτιΧριστοῦλέλυταιτῶαἵματιτοῦθεοῦἡμῶνμὴἁμαρτήσανταςδέφησιτοὺςπρὸτοῦνόμου

Οικουμενιουthe attribution is present only in front of the scholiumοὐκἐπειδὴοἱπρὸτοῦνόμουοὐχἡμάρτανονμᾶλλονγὰρἐκεῖνοιτῶνμετὰτὸννόμονἀλλὰδιὰτὴναἰτίανἦναὐτοςεἶπενὅτιἁμαρτίαμὲνἦνκαὶἐνηργεῖτοπαρὰτῶνἀνθρώπωνοὐκἐλογίζετοδὲαὐτοῖςδιὰτὸμὴείναινόμοντὸντὴνἁμαρτίανἀπαγορεύονταὅσονοὖνπρὸςτὸμὴλογίζεσθαιπρὸτοῦνόμουτὴνἁμαρτίανἁμαρτίαγάρφησινοὐκἐλλογεῖταιμὴὄντοςνόμουἀναμάρτητοἦσαντὸτηνικάδεοἱἄνθρωποικαίτοιἁμαρτάνοντες

οδὃςἐστιτύποςτοῦμέλλοντοςἂλλοὐχὡςτὸπαράπτωμαὅςφησινἈδὰμτύποςἦντοῦμέλλοντοςἔρχεσθαιτουτέστιτοῦΧριστοῦπωςὥσπερφησιτῶθανάτῳτοῦἈδὰμπάντεςἀπέθνησκονοὕτωςτῶθανάτῳτοῦΧριστοῦπάντεςζησόμεθακαὶἀναστησομεθαὁοὖντύποςἐκτοῦἐναντίουσυμβέβηκεν

ΙωαννουsὃςἐστιτύποςτοῦμέλλοντοςἂλλοὐχὡςτὸπαράπτωμαὥσπερἐκεῖνοςτοῖςἐξαὐτοῦκαίτοιγεμὴφαγοῦσινἀπὸτοῦξύλουγέγονεναἴτιοςθανάτουδιὰτὴνβρῶσινεἰσαχθέντοςοὕτωςκαὶὁΧριστὸςτοῖςἐξαὐτοῦκαίτοιγεμὴδικαιοπραγήσασιγέγονεπρόξενοςδικαιοσύνης

οεthe number is present only in front of the scholiumὅρατιλέγειοὐχοὕτωςἰσχύειφησιτὸπαράπτωματοῦἈδὰμὅσοντὸχάρισματοῦθεοῦεἰοὖντοσοῦτονἴσχυσετὸπαράπτωματοῦἈδὰμκαίτοιἀσθενὲςὃνκαὶκατὰπολὺἡττώμενοντῶχαρίσματιτοῦθεοῦώστεκαὶτοὺςμὴἁμαρτήσανταςθανατῶσαιπόσῳμᾶλλονὑπερισχύσειτὸχάρισματοῦθεοῦκαὶτοὺςμὴκατορθώσανταςζωοποιῆσαιτῆἀναστάσει

οϛοὕτωςκαὶτὸχάρισμαεἰγὰρτῶτοῦἑνὸςπαραπτώματιοἱπολλοὶἀπέθανονβούλεταιδεῖξαιμείζοναἐνεργήσασαντὴντοῦΧριστοῦχάρινἤπερἐνήργησετὸτοῦἈδὰμπαράπτωμακαίπωςτοῦτοκαὶγὰρὁρῶμεντὰἴσαἐνεργήσανταεἰκαὶἐναντίατὰἐνεργηθένταὥσπεργὰρἡὑπακοὴτοῦΧριστοῦεἰςπάνταςἀνθρώπουςπαρέπεμψετὴνζωὴνκαὶτὴνἀνάστασιντὸνἴσοντρόπονκαὶἡπαρακοὴτοῦἈδὰμεἰςπάνταςἀνθρώπουςπαρέπεμψετὸνθάνατόνπωςοὖνφησιοὐχὡςτὸπαράπτωμαοὕτωςκαὶτὸχάρισμα

Οικουμενιουthe attribution is present only in front of the scholiumκαὶοὕτωςἔχοντοςτοῦπράγματοςκαθὼςεἶπαςμεῖζονἐνήργησενἡχάριςτοῦθεοῦκαὶοὐκατὰτοῦτολέγωμεῖζονὡςἄντιςοἰηθείηκαθ'ὁμείζωνκαὶδιαφορωτέραἡζωὴτοῦθανάτουἂλλὅτικαὶαὐτωτῶἔργῳκαὶτῆἐνέργειαμεῖζονεἰργάσατοἡΧριστοῦὑπακοὴτῆςἈδὰμπαραβάσεωςπωςὅτιὁμὲνθάνατοςὁτὴνἀρχὴνἐκτοῦἈδὰμλαβὼνσυνεργίανἔσχενκαὶτὴνἡμῶνἁπάντωνἁμαρτίανἵνακατὰπάντωνἰσχύσῃοὐπάντωςἰσχύεινμέλλωνεἰκαθαροὶπαντὸςῥύπουἔμεινανοἱἄνθρωποιἡδέγεΧριστοῦχάριςκαὶἄνευτῆςἡμῶνσυνερεργιαςεἰςπάνταςἀφίκετοκαὶτοῦτοδηλοῖτὸτὴνχάριντῆςἀναστάσεωςμὴμόνονεἰςτοὺςπιστοὺςἐνεργεῖσθαιτοὺςοἷονδόξανταςτὴνπίστινσυνεισφέρεινἀλλὰκαὶεἰςτοὺςἀπίστουςοἷονΙουδαδιουςκαὶἝλληναςμεῖζονοὖντὸμὴπροσδεηθὲντῆςἀφ'ἡμῶνσυμμαχίαςτοῦδεηθέντοςκαὶτῆςἡμῶναὐτῶνεἰςτὸἴσχυσασυνεργιας

οζπολλῷμᾶλλονἡχάριςτοῦθεοῦκαὶἡδωρεὰἐνχάριτιτῆτοῦἑνὸςἀνθρώπουἸησοῦΧριστοῦεἰςτοὺςπολλοὺςἐπερίσσευσεοὐμόνονφησινἡχάριςτοῦπατρὸςἀλλὰδὴκαὶτοῦυἱοῦτοῦτοδὲκατασκευαστικὸνἐστιτοῦδυνατὸὅτίφησιχάριςπατρὸςκαὶυἱοῦὅπουδὲπατὴρκαὶυἱοςεὔδηλονὅτικαὶτὸπνεῦμαδύναταιπάνταςσῶσαι

οηκαὶοὐχὡςκαὶοὐχὥσπερἡἁμαρτίαφησιτοῦἈδὰμοὕτωςκαὶἡδωρεὰτοῦθεοῦἂλλἡδωρεὰμείζωνπωςτὸμὲνγὰρκρίματουτέστιτὸκατάκριμαἐκτοῦἑνὸςἈδὰμεἰςπάνταςἦλθενἀνθρώπουςτὸδὲχάρισμακαὶἡδωρεὰτοῦθεοῦτοσοῦτονὑπερίσχυσενώστεκαὶαὐτὴντὴντοῦἈδὰμἁμαρτίανἐξαλεῖψαικαὶοὐμόνονἐκείνηνἀλλὰκαὶτὰλοιπὰἁμαρτήματατῶνἀνθρώπωνἅπερμετὰτὴνἁμαρτίανἐκείνηνἥμαρτονκαὶοὐτοῦτομόνονἀλλὰκαὶεἰςδικαίωματουτέστινεἰςδικαιοσύνηνἅπανταςἤγαγενπολὺδὲτὸμέσονἀμνηστίαςἁμαρτιῶνκαὶδικαιοσύνης

οθδι'ἑνὸςἁμαρτήσαντοςτὸδώρηματὸμὲνγὰρκρίμαἐξἑνὸςεἰςκατάκριματὸδὲχάρισμαἐκπολλῶνπαραπτωμάτωνεἰςδικαίωμαἡσύνταξιςκαὶοὐχοὕτωςφησιτὸδώρημαὡςἡδιὰτοῦἑνὸςαμαρτηστατοςαμαρτησταντος-ν added by the same hand above the lineπαράβασιςκαὶἁμαρτίαἂλλἡδωρεάφησιπολλῷμᾶλλον

πεἰγὰρτῶτοῦἑνὸςπαραπτώματιὁθάνατοςἐβασίλευσεδιὰτοῦἑνόςπάλιντὸαὐτοκατασευαζεικαίφησινεἰγὰρτῶπαραπτώματιτοῦἈδὰμδιὰτὸνένααὐτονὁθάνατοςἐβασίλευσενπολλῷμᾶλλονἡμεῖςοἱτὴνχάρινλαβόντεςκαὶτὴνδωρεὰνκαὶτὴνδικαιοσύνηνοὐχὑπαχθησόμεθαθανάτῳἀλλὰζήσομεν

παΟικουμενιουπολλῷμᾶλλονοἱτὴνπερισσείαντῆςχάριτοςκαὶτῆςδωρεᾶςτῆςδικαιοσύνηςλαμβάνοντεςἐνζωῆιβασιλεύσουσιδιὰτοῦἑνὸςἸησοῦΧριστοῦπερισσείανφησιτὴνδαψίλειαντοῦτοδὲκατασκευαστικὸνἐστιτοῦπάντωςἐνζωὴβασιλεῦσαιὅσωκαὶἡχάριςοὐφειδωλῶςοὐδεμεμετρημένωςἐδόθηἂλλἐκπερισσείας

sπολλῷμᾶλλονπερισσείαντῆςχάριτοςκαὶτῆςδωρεᾶςτῆςδικαιοσύνηςλαμβάνοντεςἐνζωῆιβασιλεύσουσιδιὰτοῦἑνὸςἸησοῦΧριστοῦοὐμόνονἵναζήσωμενἐδόθηἡχάριςτοῦθεοῦκαὶἡἁμαρτίαἀναιρεθῇκαὶἡκόλασιςσυναναιρέθηἂλλἵνακαὶυἱοὶθεοῦγενώμεθακαὶσυγκληρονόμοιΧριστοῦκαὶκληρονόμοιπατρὸςκαὶσύσσωμοιτοῦυἱοῦκαὶἀλλὰμυρίαἀγαθὰδιὰτοῦτόφησινοἱτὴνπερισσείαντῆςχάριτοςλαμβάνοντες

πβἄραοὖνὡςδι'ἑνὸςπαραπτώματοςεἰςπάνταςἀνθρώπουςεἰςκατάκριμαοὕτωκαὶδι'ἑνὸςδικαιώματοςεἰςπάνταςἀνθρώπουςεἰςδικαίωσινζωῆςπάλιντῶαὐτωἐπαγωνίζεταιλόγῳἐπειδὴγὰρπαράδοξονἐδοκειτῆιτοῦἑνὸςἸησοῦΧριστοῦζωὴκαὶδωρεὰκαὶκατορθώματιἅπανσώζεσθαιτὸγένοςτῶνἀνθρώπωνπολλαχῶςαὐτοκατασκευάζει

πγὥσπεργὰρδιὰτῆςπαρακοῆςτοῦἑνὸςἀνθρώπουτὸαὐτοπάλινλέγειἐπὶχειρημα

πδἁμαρτωλοὶκατεστάθησανοἱπολλοίτουτέστιθανάτῳκαὶκολάσει

Οικουμενιουthe attribution is present only in front of the scholiumἡδιὰτὸτάξεικαὶεἰρμῷεἰςπάνταςτοὺςτοῦγένουςδιαβῆναιτὴντοῦπροπάτοροςἁμαρτίανπάντωνκατάτιναμίμησινκαὶδιδαχὴνἐπιτελούντωναὐτήν

πεοὕτωςκαὶδιὰτῆςὑπακοῆςτοῦἑνὸςδίκαιοικατασταθήσονταιοἱπολλοίὑπήκοοςγὰργέγονετῶπατρὶμέχριθανάτουθανάτουδὲσταυροῦ

πϛνόμοςδέκαθαίρειτοῦνόμουτὴνδόξανπρὸςἸουδαίουςγὰρἦναὐτωὁἄγωνκαίφησινοὐμόνονοὐδὲνἡμᾶςὤνησενὁνόμοςἀλλὰκαὶηὔξησεντὰςἁμαρτίαςἐκτοῦπαραβαίνεσθαιτὸδὲἵναοὐκαἰτιολογικῶςκεῖταιἀλλὰτὸὅπωςἐξέβηδηλοῖοὐγὰρδιὰτοῦτοἐδόθηἵναπλεονάσῃτὴνἁμαρτίανἄπαγεἂλλἵνασώσῃκαὶπαιδεύσῃμὴφυλαχθεὶςδὲηυξεσεντὴνἁμαρτίανοὐπαρὰτὴνοἰκείανφύσινἀλλὰπαρὰτὴντῶνμὴφυλαξάντωναὐτονραθυμιανκαὶπαράβασιν

ΓενναδιουsνόμοςδέἔοικετοῦτοτῆπρὸςΓαλάταςὁνόμοςτῶνπαραβάσεωνχάρινπροσετέθητὸγὰρἵνακἀνταῦθακατὰτὸἰδίωματέθεικενσηναίνειγὰρτὸἀκολουθοντοῖςγὰρμετὰτὸἈδάμφησινἅπασιμᾶλλονδὲκαὶαὐτωτῶἈδὰμνόμουδοθέντοςἐπλεόνασεντὸπαράπτωμαὅσωγὰρτὰπαραγγέλματαπλείωτοσούτῳπαραβαινομένωναὐτῶνκαὶτὰπαραπτώματα

πζπαρεισῆλθεντὸπρὸςκαιρὸναὐτοῦδείκνυσιν

πηἵναπλεονάσῃτὸπαράπτωμαπολλὰςγὰρδοὺςἐντολὰςπαραβαθεὶςἐπλεόνασεν

πθοὐδὲἐπλεόνασενἡἁμαρτίαμὴφοβηθῇςφησινὅτιἐπλεόνασενἡἁμαρτίακαὶγὰρτῆτῶνἀνθρώπωνπαραβάσειεἰςδέονκαὶσυμφέρονἐχρήσατοἄποροντοῖςἀπόροιςμηχανώμενοςὁθεὸςἐκγὰρτούτουἡχάριςδιὰΧριστοῦμείζωνκαὶπολυποθητεαγεγένηταιἧςοὕτωςγενομένηςἡπίστιςμᾶλλονἐπέδωκενοὐκοῦνἐκτοῦπλεονασμοῦτῆςἁμαρτίαςοὐχἡκόλασιςἐπλεονάσθηἂλλἡσωτηρίαγέγονενἐρασμιωτέρα

ϟὑπερεπερίσσευσενἡχάριςοὐγὰρμόνοντῶνἁμαρτημάτωνἀπήλλαξενἂλλκαὶμυρίαἀγαθὰδέδωκεν

ϟαἵναὥσπερἐβασίλευσενἡἁμαρτίαἐντῶθανάτῳἡγὰρἁμαρτίαενταξειβασιλέωςὁδὲθάνατοςενταξειστρατιώτουκαὶὑπουργοῦγεγένηταιἐντῶθανάτῳδιὰτοῦθανάτου

ϟβοὕτωςκαὶἡχάριςβασιλεύσῃδιὰδικαιοσύνηςεἰςζωὴναἰώνιονχάριςμὲνγὰρκαὶχάριςθεοῦκαὶδικαιοσύνημείζωνκατορθοῖἁμαρτίαςκαὶθανάτουὅμωςαὐτοςἐκπεριουσίαςεἶπενοὕτως

ϟγδιὰἸησοῦΧριστοῦτοῦκυρίουἡμῶνδιὰτῆςτοῦΧριστοῦδηλονότιδικαιοσύνης

ϟδτιοὖνἐροῦμεντιοὖνφησιδιὰτῆςτῶνεἰρημένωνἀκολουθίανἔλθωμενεἰςτοιάδεῥήματακαὶλέγειποία

ϟεἐπιμενοῦμεντῆἁμαρτίαἵναἡχάριςπλεονάσῃἐπειδὴεἶπενἄνωοὐδεἐπλεόνασενἡἁμαρτίαὑπερεπερίσσευσενἡχάριςἵναμὴτοῖςἀνοήτοιςείναιδόξῃτὰεἰρημέναπροτροπὴἁμαρτίαςἀναιρεῖαυτά

ϟϛμὴγένοιτοὅπερἐπὶτῶνὡμολογημένωνὡςἀτοπωνεἰώθαμενλέγειν

ϟζοἵτινεςἀπεθάνομεντῆἁμαρτίαπωςἔτιζήσομενἐναὕτηἡὅτιτὸαὐτῆςφησιμέροςἐνεκρώθημενπωςοὖνἔνεστινἐκτῆςαὐτῆςκαὶνεκροῦσθαικαὶζῆνἡὅτινεκροίφησιγεγόναμεντῆἁμαρτίαπιστεύσαντεςτῶΧριστῷκαὶβαπτισθέντεςοὐδειοὖνφησιτοὺςτὴνσωτεριοννέκρωσινὑπομείνανταςζῆσαιτὴνκακὴνζωὴντῆςἁμαρτίαςἐνεκρώθημενδὲτῆἁμαρτίαπωςεἰςτὸμὴὑπακούεινφησιναὐτῆς

Σευηριανουsοἵτινεςἀπεθάνομεντῆἁμαρτίαπωςἔτιζήσομενἐναὕτηἐπειδὴβαπτιζόμενοιὁμολογοῦμενἀποτεθνηκέναιτῶκόσμῳκαὶἀποτάττεσθαιτῆἁμαρτίακαὶτῶδιαβόλῳ

ϟηἡἀγνοεῖτεὅτιὅσοιἐβαπτίσθημενεἰςΧριστὸνἸησοῦνεἰςτὸνθάνατοναὐτοῦἐβαπτίσθημενσυνετάφημενοὖναὐτωδιὰτοῦβαπτίσματοςεἰςτὸνθάνατονἵναὥσπερἠγέρθηΧριστὸςἐκνεκρῶνἐπιπληκτικωτέρῳλόγῳκέχρηταιἑρμενεύωνπωςἀπεθάνομεντῆἁμαρτίακαίφησινἀγνοεῖτεὅτιὅσοιεἰςΧριστὸνἐβαπτίσθημενεἰςτοῦτοἐβαπτίσθημενεἰςτὸκαὶαὐτοὶἀποθανεῖνθάνατονγὰρμιμεῖταιτὸβάπτισματοῦτογὰρδηλοῖτὸεἰςτὸνθάνατοναὐτοῦἐβαπτίσθημενεἰγὰρκαὶμὴσωματικὸςἐστιθάνατοςτὸβάπτισμαἁμαρτιῶνμέντοι

ϟθδιὰτῆςδόξηςτοῦπατρόςπιθανὴνποιεῖτὴνἀνάστασινδιὰτῆςτοῦἐγείραντοςδόξηςκαλῶςδὲτὸνπατέραφησινἐγηγερκέναινηπίοιςγὰρἔτιδιαλέγεται

Θεοδωριτουthe scholium added after scholium α, but the sign is placed between ϟθ and αsδιὰτῆςδόξηςτοῦπατρόςδόξαντοῦπατρὸςτὴνθεότητακαλεῖτοῦΧριστοῦκαὶγὰρἐνἑτέρῳφησινἵναὁθεὸςτοῦκυρίουἡμῶνἸησοῦΧριστοῦὁπατὴρτῆςδόξης

ροὕτωςκαὶἡμεῖςἀκολουθονἦνεἰπεῖνοὕτωςκαὶἡμεῖςἀναστησομεθαἂλλεἰςπολιτείανἦλθενἑτέρανἡμᾶςἀπαιτῶνἀνάστασιντὴνδιὰχρηστῆςπολιτείαςἐνἡνεκροῦταιμὲνἡἁμαρτίαἀνίσταταιδὲβίοςἐνάρετος

αἐνκαινότητιζωῆςπεριπατήσωμενὁπόρνοςἐνὦμηκέτιπορνεύηκαὶἅρπαξμὴἀρπάζητοῦτοκαινότηςζωῆς

βεἰγὰρσύμφυτοιγεγόναμεντῶὁμοιώματιὁμοιοτηταδεῖξαιἐπιχειρεῖἡμῶντεκαὶτοῦΧριστοῦκαίφησινεἰσύμφυτοιοἷονσυμμέτοχοιγεγόναμεντοῦθανάτουσύμφυτουςδὲλέγειδιὰτοῦτοὥσπερτὸσῶματὸδεσποτικὸνταφὲνἐντῆγῆἔφυσενσωτηρίαντῶκόσμῳοὕτωκαὶτὸἡμῶνφησινταφὲνἐντῶβαστισματιἔφυσενἡμῖναὐτοῖςδικαιοσύνην

γτοῦθανάτουαὐτοῦὁμοίωμαγὰρθανάτουἔχομενἐντῶβαπτίσματιοὐσωματικὸνθάνατοναἱγὰρτρεῖςκατάδυσειςκαὶἀναδύσειςτοῦβαπτίσματοςθάνατονκαὶἀνάστασινσημαίνουσιν

τουαγιουΚυριλλουεντωΙΒβιβλιωκατάΙουλιανουthe attribution is present only in front of the scholiumὁμοίωμαθανάτουὁΧριστοῦθάνατοςδιὰτὸμὴαπομεμενηκενααὐτοντῶθανάτῳἀλλὰἀναβιῶναιτριήμερον

καὶπάλινὁμοίωμαθανάτουτὸπάθοςἦνἐντῶΧριστῷκαὶμάλαεἰκοτωςἀνεβίωγὰρκαὶοὐμεμένηκενεκρός

δἀλλὰκαὶτῆςἀναστάσεωςἐσόμεθατῆςὅτανἀναστῶμεν

Οικουμενιουthe attribution is present only in front of the scholiumκαὶὅραἀγαθότηταθεοῦτὸνμὲνθάνατοντοῦκυρίουὡςἐνεἰκόνιἀπεθάνομεντῆςδὲἀναστάσεωςἀληθῶςκοινωνήσομεν

ετοῦτογινώσκοντεςὅτιὁπαλαιὸςἡμῶνἄνθρωποςσυνεσταυρώθηεἶταλέγειπωςἡμῖνἔσταιἐπίδοξοςἡἀνάστασιςκαίφησιτοῦτογινώσκοντεςὅτιὁπαλαιὸςἡμῶνἄνθρωποςτουτέστινὁκατεγνωσμένοςβίοςσυνεσταυρώθητῶΧριστῷδιὰτοῦβαπτίσματοςἐφ'ὦτεφησικαταργηθῆναιτὸσῶματῆςἁμαρτίαςτουτέστινἵνανέκρωσιναἱκακαὶπράξειςὑπομείνωσινἃςλέγεικαὶσῶμαἁμαρτίας

Θεοδωρητουsὁπαλαιὸςἡμῶνἄνθρωποςσυνεσταυρώθηπαλαιὸνἄνθρωπονοὐτὴνφύσινἐκάλεσενἀλλὰτὴνπονηρὰνγνώμηνταύτηνδὲἔφητῶβαπτίσματινεκρωθῆναι

ϛἵνακαταργηθῇτὸσῶματῆςἁμαρτίαςτοῦμηκέτιδουλεύεινἡμᾶςτῆἁμαρτίαεἰςτοῦτόφησινἵνακαταργηθῇκαὶνεκρωθῇεἰςτὸμηκέτιὑποπεσεῖνἁμαρτίανέκρωσινδέφησιτὸὅσονεἰςτὸἁμαρτάνεινἵναεἴηνεκρὸννεκρὸςγὰροὐχἁμαρτάνει

ΚυριλλουsἵνακαταργηθῇτὸσῶματῆςἁμαρτίαςτοῦμηκέτιδουλεύεινἡμᾶςτῆιἁμαρτίαικατήργηταιδὲκαὶτὸσῶματῆςἁμαρτίαςτουτέστιντῶνἐναὕτηκινημάτωνἡἔμφυτοςἀγριότηςκατασείουσαμὲνἀεὶπρὸςτὰαἰσχίωτὸννοῦνἐνιεῖσαδὲὥσπερπηλῷτὰςγεωδεστέραςἡδονὰςκαὶτοῦτόφησιτὸγὰρἀδύνατοντοῦνόμουἐνὧιἠσθένειδιὰτῆςσαρκὸςὁπατὴρτὸνἑαυτοῦυἱονπέμψαςἐνὁμοιώματισαρκὸςἁμαρτίαςκαὶπερὶἁμαρτίαςκατέκρινεντὴνἁμαρτίανἐντῆσαρκὶὁρᾷςπωςτὸσῶματῆςἁμαρτίαςκατήργηταικατακέκριταιγὰρἐντῆσαρκὶτῆςἁμαρτίαςτὸκέντρονκαὶνενέκρωταιμὲνἐνπρώτῳΧριστῷδιέβηδὲπαρ'αὐτοῦτεκαὶδι'αὐτοῦκαὶεἰςἡμᾶςἡχάρις

ζὁγὰρἀποθανὼνδεδικαίωταιἀπὸτῆςἁμαρτίαςὁρᾷςὅτιὅσονεἰςτὸἁμαρτάνεινδεῖἡμᾶςείναινεκροὺςὁγὰρἀποθανώνφησιδεδικαίωταιτουτέστινἀπήλλακταικαὶἠλευθέρωταιἀπὸτῆςἁμαρτίαςτινεςδὲτοῦτοπερὶτοῦβαπτίσματοςἐδέξαντοἐνὦσυνετάφημεντῶΧριστῷ

ηεἰδὲἀπεθάνομενσὺνΧριστῷπιστεύομενὅτικαὶσυζήσομεναὐτωεἶταλοιπὸνκαθαρῶςτὴνἀνάστασινεὐαγγελίζεταικαίφησινεἰἀπεθάνομενσὺνΧριστῷὥσπερκαὶἀπεθάνομενδιὰβαπτίσματοςπιστεύομενὅτικαὶσυζήσομεναὐτωτὴνμακαρίανἐκείνηνκαὶἀγήρωδηλονότιζωὴντὴνμετὰτὴνἀνάστασιν

θεἰδότεςὅτιΧριστὸςἐγερθεὶςἐκνεκρῶνοὐκέτιἀποθνήσκειθάνατοςαὐτοῦοὐκέτικυριερύεικαὶπόθενφησιδηλονότισυζήσομεντῶΧριστῷκαὶγὰραὐτοτοῦτοἄδηλονμήπωςκαὶαὐτοςὁἐγερθεὶςΧριστὸςπάλινἀποθάνῃἄπαγεφησιτοῦτογὰρχρὴπεπληροφορῆσθαιὅτιὁΧριστὸςοὐκέτιἀποθανεῖταιδιὰγὰρτοῦτοκαὶἀπέθανενἵνακαταργήσῃτὸνθάνατον

Οικουμενιουsοὐκέτιαποθνεσκειθάνατοςαὐτοῦοὐκέτικυριερύειπωςγὰρδι'ὃνκαὶοἱλοιποὶζησόμεθασυναναπεμπομένουτοῦὅλουτῆἀπαρχὴἡμῶν

ιὁγὰρἀπέθανετῆἁμαρτίαἀπέθανενἐφάπαξκαὶτοσοῦτόνφησιοὐκέτιἀποθανεῖταιὅτικαὶἐκεῖνοτὸἅπαξὁἀπέθανενοὐχὡςὑπεύθυνοςθανάτουκατὰτοὺςλοιποὺςἀνθρώπουςἀπέθανενἀλλὰδιὰτὴντοῦκόσμουἁμαρτίανἵναταύτηνἀνέλῃκαὶθανατώσῃ

ιαὁδὲζῆζῆτῶθεῶτοῦτοὡςθεὸςἀπαύστωςκαὶἀκαταλύτωςὡςγὰρνοεῖταιτῆἁμαρτίατουτέστιδιὰτὴνἁμαρτίανοὕτωςνοεῖταιτῶθεῶτουτέστιδιὰτὸείναιθεός

Οικουμενιουthe attribution is present only in front of the scholiumκαὶοὕτωςνοήσειςὥσπερλέγομενἐπὶτοῦκαθ'ἡμᾶςἀνθρώπουἀπέθανεντῆσαρκὶζῆδὲτῆψυχὴκατὰδοτικὴνἀποδιδόντεςτὸνλόγονοὕτωμοινόειτῶθεῶζῆτουτέστιτῶείναιθεὸςοὐκἐπειδὴκαὶτῶείναιψυχὴοὐκἔζηἀλλὰτὸἀμαχώτεροντέθεικεντὸείναιαὐτονθεόν

ιβοὕτωςκαὶὑμεῖςλογίζεσθεἑαυτοὺςνεκροὺςμὲνείναιτῆἁμαρτίαζῶνταςδὲτῶθεῶεἶταἵναμὴλέγωσικαίτιφησιπρὸςἡμᾶςεἰἅπαξἀποθανὼνὁΧριστὸςοὐκέτιἀποθνήσκειφησινοὕτωκαὶὑμεῖςἑαυτοὺςλογίζεσθεπωςὅτιἀποθανεῖσθεμὲνδιὰτὴνἁμαρτίανἅπαξζήσετεδὲτῶθεῶκαὶγὰρἐναὐτωζῶμενκαὶκινούμεθακαὶἐσμενκαθὼςἀλλαχοῦφησινἡοὕτωςὥσπερὁΧριστόςφησινἀπέθανενκαὶζῆοὕτωςκαὶὑμεῖςλογίζεσθεἑαυτοὺςχρεὼνείναινεκροὺςμὲνὅσονπρὸςτὸμὴἁμαρτάνεινζῶνταςδὲεἰςτὰκατὰθεὸνδιὰἸησοῦΧριστοῦτουτέστισυμμαχοῦντοςΧριστοῦ

ιγἐνΧριστῷἸησοῦτῶκυρίῳἡμῶνδιὰἸησοῦΧριστοῦδιὰγὰρτοῦθανάτουαὐτοῦἡζωὴἡμῶν

Θεωδορητουsthe sign is present only in front of the scholiumβασιλείατυραννίδοςταύτῃδιαφέρειτῶτὴνμὲντυραννίδαἀκόντωνγίνεσθαιτῶνὑπηκόωντὴνδὲβασιλείανβουλομενωντῶνἀρχομένωνπαραινεῖτοίνυνμηκέτιτῆδυναστειατῆςἁμαρτίαςσυντίθεσθαικατέλυσεγὰραὐτῆςτὴνβασιλείανὁδεσπότηςἐνανθρωπήσαςκαὶἅτεδὴθνητοῖςἔτικαὶπαθητὸνἔχουσισῶμανομοθετῶνσύμμετρατῆἀσθένειανομοθετεῖκαὶοὐλέγειμὴτυραννείτωἀλλὰμὴβασιλευέτωτὸμὲνγὰρἴδιονἐκείνηςτὸδὲτῆςἡμετέραςγνώμηςἡμὲνγὰρπαθημάτωνκίνησιςκαὶὄχλησιςκατὰφύσινἡμῖνγίνεταιτῶνδὲἀπειρημένωνἡπρᾶξιςτῆςγνώμηςἐξηρτήται

ιδμὴοὖνβασιλευέτωἡἁμαρτίαἐπεὶοὖννενκρουςὑμᾶςφησινείναιχρὴὅσονεἰςτὴνἁμαρτίανμὴκρατείτωὑμῶνἡἁμαρτίακαλῶςδὲἐντῶθνητῷσώματιδιὰγὰρτοῦσώματοςἡἁμαρτίαὡςἐπὶτὸπολὺμὴβασιλευτωεἰςτὸὑπακούειναὕτητοῦτογὰρβασιλευσθαι

ιεἐντῶθνετωὑμῶνσώματιεἰςτὸὑπακούειναυτὴἐνταῖςἐπιθυμίαιςπαραμυθεῖταιαὐτοὺςἐντῶεἰπεῖνθνητῷσώματιδεικνὺςὅτιπρόσκαιρὸςἡπάληἡπρὸςἁμαρτίανπρόσκαιρονγὰρκαὶτὸσῶμα

ιϛαὐτοῦμηδὲπεριστανετετὰμέληὑμῶντουτέστιτὸσώματοςοἷονμὴἀποτελεῖτε

ιζὅπλατὸγὰρσῶμαἄγεταικαθὰἂνἄγῃτιςδύναταιγάρτιςτὴνχεῖρακαὶὅπλονἐλεημοσύνηςκαὶἁρπαγῆςποιῆσαιτὴνγλῶσσανκαὶεὔφημονκαὶδύσφημονὡςοὕτωςκαὶτὰλοιπά

ιηἀδικίαςτῆἁμαρτίαἀλλὰπαραστήσατεἑαυτούςκαλῶςτὴνἁμαρτίανἀδικίανἐκάλεσενἡγὰρἑαυτόντιςἀδικεῖδι'αὐτῆςἡτὸνπλησίον

ιθτῶθεῶὡςἐκνεκρῶντέωςἐκτῶνὀνομάτωντὸδιάφορονοἷονγὰρἐστιμὴπαραστῆσαιἑαυτὸντῆἁμαρτίαἀλλὰτῶθεῶ

κζῶνταςκαὶτὰμέληὑμῶνοὕτωςἑαυτούςφησιπαραστήσατετῶθεῶὡςἄξιονὅτινενεκρωμένουςὑμᾶςταῖςπάλαιἁμαρτίαιςἤγουντὸὑποθανάτουβασιλεύεσθαιεζωοποιησεν

καὅπλαδικαιοσύνηςτῶθεῶὁγὰρεἰςὅπλαδικαιοσύνηςτὰμέληπαραστήσαςτῶθεῶἑαυτὸνπαρίστησιν

sἁμαρτίαγὰρὑμῶνοὐκυριεύσειποίαἁμαρτίαοὐκυριεύσειἡπρὸτοῦβαπτίσματοςδηλονότιἦνἀφίησινἡχάριςτοῦΧριστοῦτοῦτοδὲὁνόμοςποιεῖνοὐκἠδύνατοοὐκἐστεοὖνφησιὑπονόμοντὸνμὴδυνάμεονῥύσασθαιἀλλὰμᾶλλοντιμωρούμενον

κβἁμαρτίαγὰρὑμῶνοὐκυριεύσειοὐγὰρἐστεὑπονόμονἂλλὑποχάρινεάνφησιμὴἑαυτοὺςὑποκλίνωμεντῆἁμαρτίαοὐχἁλισκόμεθαπωςὅτιοὐκἐσμενὑποτὸννόμονἔτιτὸνἀπαγορεύονταμὲντὴνἁμαρτίανῥύσασθαιδὲμὴδυνάμενονἂλλὑποτὴνχάρινΧριστοῦτὴνκαὶτὰςπρογενομέναςἀφεῖσανἁμαρτίαςκαὶεἰςτὸμέλλονφρουροῦσανἐὰνἡμεῖςμὴραθυμησωμεν

κγτιοὖνἁμαρτήσωμενὅτιοὐκἐσμενὑπονόμονἂλλὑποχάρινμὴγένοιτοἵναμὴραθυμοςὁἀκροατὴςγένηταιὡςμὴκυριευθησόμενοςὑποτῆςἁμαρτίαςδιὰτὸείναιὑποχάριντὴνφρουροῦσανἀσφαλίζεταιαὐτον

κδοὐκοἴδατεὅτιὦπαριστάνετεποιεῖτεἀποδείκνυτεπαρασκευάζετε

κεἑαυτοὺςδούλουςεἰςὑπακοήνοὐλέγωφησιτὴνγέεννανοὐδετὰἐκεῖδικαιωτήριααυτὴἡαἰσχύνηοὐχἱκανὴἀναχαιτίσαιὑμᾶςὅτικαταδουλοῦτεἑαυτοὺςτῆἁμαρτίαὑποΧριστοῦἐλευθερωθέντες

κϛδοῦλοὶἐστεὦὑπακούετεἐκείνουφησινἐστετοῦπράγματοςδοῦλοιὦὑπακούετε

κζἤτοιἁμαρτίαςεἰςθάνατονἤτοιτῆςεἰςθάνατονἀγούσηςἁμαρτίαςφησινἡτῆςὑπακοῆςτοῦθεοῦτῆςεἰςδικαιοσύνηνἀγούσης

κηἡὑπακοῆςεἰςδικαιοσύνηνἀπὸκοινοῦδοῦλοὶἐστε

κθχάριςδὲτῶθεῶὅτιἦτεδοῦλοιτῆςἁμαρτίαςὑπηκούσατεφοβήσαςαὐτοὺςτῆδουλείατῆςἁμαρτίαςκαὶτῶἐκταύτηςθανάτῳτῶνεὐεργεσιῶνὑπομιμνήσκειτοῦθεοῦπαραμυθούμενοςτεαὐτοὺςκαὶδεινκὺςεὐκολώτεροντὸμέλλονπρὸςσωτηρίαν

λδὲἐκκαρδίαςμηδενόςφησιβιασαμένουμηδὲἀναγκάσαντοςτοῦτοδὲκαὶἐγκώμιονἐστιναὐτῶν

λαεἰςὃνπαρεδόθητετύπονδιδαχῆςεἶταἐπειδὴεἶπεναὐθαίρετοναὐτῶνείναιτὴνπροθυμίανλοιπὸνλέγεικαὶτὴντοῦθεοῦβοήθειανὑμεῖςμὲνγάρφησινἑκοντεςὑπηκούσατεὁδὲθεὸςὑμᾶςεἰςτὸντύποντοῦτοντῆςδιδαχῆςπαρέδωκενποῖοντὸὀρθῶςζῆνἐθέλεινκαὶὑγιαίνεινπερὶτὰδόγματατύπονδέφησιδιδαχῆςοἷονὅρονκαὶκανόνα

λβἐλευθερωθέντεςδὲἀπὸτῆςἁμαρτίαςἐδουλώθητετῆδικαιοσύνηοὐμόνονγάρφησινὁθεὸςἠλευθέρωσενἡμᾶςτῆςἁμαρτίαςἀλλὰκαὶἐδούλωσετῆδικαιοσύνη

λγἀνθρώπινονλέγωδιὰτὴνασθενενιανσυμμετροντιφησιλέγωκαὶμικρὸνοὐχὑπερβαῖνοντὸτῆςφύσεωςἀσθενές

the scholium is added in the space between the biblical text and the catenasἀνθρώπινονλέγωδιὰτὴνασθενενιαντῆφύσειμέτρῳφησιτὴνπαραίνεσινοἶδαγὰρτὰἐντῶθνητῷσώματικινούμεναπάθη

λδτῆςσαρκὸςὑμῶνοὐκεἶπεντῆςπροαιρέσεωςἡτῆςπροθυμίαςὅπερἦνἐκείνωνἀδίκημαἀλλὰτῆςσαρκόςφησινὁπαραγνωμηναὐτῶνἐγίνετοἀνεπαχθῆτὸνλόγονποιῶν

λεὥσπεργὰρπαρεστήσατετὰμέληὑμῶνδοῦλατῆἀκαθαρσίακαὶτῆἀνομίαεἰςτὴνἀνομίανοὕτωςνυνπαραστήσατετὰμέληὑμῶνδοῦλατῆδικαιοσύνηεἰςἁγιασμονπολλῷμὲνμείζοναἔδειτῶΧριστῷτὴνδουλείανπαρασχεῖνκαὶτῆδικαιοσύνηἤπερὅσηνπαρέσχετετῆἀκαθαρσίακαὶτῆἀνομίαπλὴνδιὰτὴνἀσθένειαντῆςσαρκὸςτὴνἴσηνἀπαιτῶ

λϛὅτεγὰρδοῦλοιἦτετῆςἁμαρτίαςἐλεύθεροιἦτετῆδικαιοσύνηὅτεφησινἐνἁμαρτίαιςἐζῆτετοσοῦτονὑπηκούετετῆἁμαρτίαὡςμηδὅτιοὖνπράττεινκαλὸντοῦτογὰρδηλοῖτὸἐλεύθεροιἦτετῆδικαιοσύνητουτέστινἐνοὐδενὶἦτεὑποτεταγμένοιαὕτηοὐκοῦνκαίνυνἐπεὶμετέστητεεἰςτὴνδικαιοσύνηνἐλεύθεροιγένεσθετῆἁμαρτίατοῦτογὰρσυνυπακούεινὁσκοπὸςτοῦἀνώτεροκεφαλαίουἀπαιτεῖ

λζτιναοὖνκαρπὸνεἴχετετότεἐφ'οἷςνυνἐπαισχύνεσθετιοὖντὸὄφελοςὑμῖνφησιντῆςταλαιπωρίαςοὐδὲνδηλονότιτὸἐπαισχύνεσθαιὑμᾶςνυνοὕτωςγὰρκακὸνἡἁμαρτίαὅτικαὶμετὰἀπαλλαγὴναἰσχυνεταίτιςἐπ'αυτή

λητὸγὰρτέλοςἐκείνωνθάνατοςνυνὶδὲἐλευθερωθέντεςἀπὸτῆςἁμαρτίαςδουλωθέντεςδὲτῶθεῶἔχετεοὐμόνονἀπὸτὰαἰσχύνηςἀλλὰκαὶἀπὸτῶνἀποτελεσμάτωνκατασκευάζειτὸμοχθηρὸντῆςἁμαρτίαςτὸτέλοςἐκείνωνφησιθάνατονἔχειτοῦτονδὴτὸννοητόν

λθτὸνκαρπὸνὑμῶνεἰςἁγιασμοντὸδὲτέλοςἐκείνωνμένφησινὁκαρπὸςθάνατοςκαὶαἰσχύνητούτωνδὲὁκαρπὸςἁγιασμὸςκαὶζωὴἂλλὅμωςκαὶτούτωνοὕτωςὄντωνφησινκαὶοὕτωςτῶθεῶδουλεύσατεὥσπερκαὶτῆἀκαρθασίᾳκαὶτῆἀνομία

μζωὴναἰώνιονἐκτῶνδεδομένωντὰπροσδοκώμεναπιστοῦταιτουτέστινἀπὸτοῦἁγιασμοτὴναἰώνιονζωήν

ματὰγὰρὀψώνιατῆςἁμαρτίαςθάνατοςοψωνια is added a second time in the margin by the later hand that, probably, adds the latin translation (stipendia) in littera textualis above the biblical wordτὰὀψώνιαοἷονὁκαρπὸςὅραδὲἐξὧνἐπεξέρχεταιτῶλόγῳἀσφαλεστέρουςτεαὐτοὺςπρὸςτὸμέλλονποιεῖκαὶεὐχαρίστουςὧνἐῤῥύσθησαν

μβτὸδὲχάρισματοῦθεοῦζωὴαἰῶνοςἐνΧριστῷἸησοῦτῶκυρίῳἡμῶνοὐκεἶπενὁμισθὸςτῶνκατορθωμάτωνἀλλὰχάρισμαδεικνὺςὅτιοὐκἐκκαμάτωνἀλλὰκατὰχάρινἀπηλλάγησαντῶνἁμαρτιῶν

μγἡἀγνοεῖτεἀδελφοὶγινώσκουσιγὰρνόμονλαλῶμετ'ἐγκωμίου

μδὅτιὁνόμοςκυριεύειτοῦἀνθρώπουἐφ'ὅσονχρόνονζῆεἶπενἄνωὅτιἀπεθάνομεντῆιἁμαρτίαιτοιγαροῦνοὐκυριεύειἡμῶντῶνὅσονἐπ'αὐτῆινεκρῶννυνδὲθέλειδεῖξαιὅτιοὔτεὁνόμοςἡμῶνκυριεύειἀνθρώπινονδὲλέγειπαράδειγμαεἶταπροϊὼνδείκνυσινὅτιοὐμόνονἡμεῖςἀπεθάνομεντῶινόμωιἀλλὰκαὶὁνόμοςἀπέθανεντῆιἐπιφανείαιτοῦΧριστοῦ

μεἡγὰρὕπανδροςγυνὴτῶζῶντιἀνδρὶδέδεταινόμῳεὰνδὲἀποθάνῃοὐκεἶπενἀνδρὸςἡγυναικὸςἀλλὰἀνθρώπουἵναἀμφοτέρουςδηλώσῃ

μϛὁἀνὴρκατήργηταιἀπὸτοῦνόμουτοῦἀνδρὸςἄραοὖνζῶντοςτοῦἀνδρὸςμοιχαλὶςχρματίσειεὰνγένηταιἀνδρὶἑτέρῳενταξειτοῦἀνδρὸςτέθεικεντὸννόμονενταξειδὲγυναικὸςτοὺςπιστευαντας

μζεὰνδὲἀποθάνῃὁἀνὴρἐλευθέραἐστινἀπὸτοῦνόμουτοῦμὴείναιαὐτὴνμοιχαλίδαγενομένηνἀνδρὶἑτέρῳἐντῶπαραδείγματιτὸννόμονὑποτίθεταιἀποθανόνταἂλλοὐκἐντῶσυμπεράσματιἵναμὴἐπαχθῆποιήσῃτὸνλόγον

μηώστεἀδελφοίμουκαὶὑμεῖςἐθανατώθητετῶνόμῳἐντῶσυμπεράσματιοὐκεἰσάγειἀποθανόντατὸννόμονδιὰτὸμὴδόξαείναιἐπαχθὴςἸουδαίοιςγὰρλαλεῖἀλλὰτοὺςπιστεύσανταςεἰσάγειτῶθανάτῳΧριστοῦἀποθανόνταςἀπὸτοῦνόμουδιὸκαὶἐλευθερωθένταςεἰοὖντοῦνόμουἀποθανόντοςοὐκἐστιπαραβάτηςὁκαταλιμπάνωναὐτονκαὶπιστεύωντῶΚυρίῳπολλῷμᾶλλονἂνκαὶαὐτόςτιςἀποθάνῃὥσπερφησικαὶἡμεῖςἀποθάνουμενλέλυταιἀπὸτοῦνόμουκαὶοὐκἐστιπαραβάτηςὁπιστεύωντῶΧριστῷ

μθδιὰτοῦσώματοςτοῦΧριστοῦεἰςτὸγενέσθαιὑμᾶςἑτέρῳανδρι added by a later hand in the marginτῶτοῦθανατωθέντοςὑπὲρἡμῶνσυναπεθάνομενγὰραὐτωἐντῶβαπτίσματικαὶοὐκἐσμενἑαυτῶνἠγοράσθημενγὰρτιμῆς

νἐκνεκρῶνἐγερθέντιὡςτοῦνόμουἀποθανόντοςδιὸοὔτεπαραβάταιεὑρεθησόμεθα

Θεοδωρητουβsὅτεγὰρἦμενἐντῆσαρκίτουτέστινἐντῆκατὰνόμονπολιτείᾳσάρκαγὰρτὰςτῆσαρκὶδεδομέναςνομοθεσίαςὠνόμασεντὰςπερὶβρώσεωςκαὶπόσεωςκαὶλέπραςκαὶτῶντοιούτων

ναἵνακαρποφορήσωμεντῶθεῶεἶταπροτρέπειἐλπίσικρείττοσιτότεγάρφησιτῶθανάτῳἐκαρποφοροῦμεντὸπᾶνἐκεῖνοπράττοντεςνυνδὲτῶθεῶ

νβὅτεγὰρἦμενἐντῆσαρκὶτὰπαθήματατῶνἁμαρτιῶντὰδιὰτοῦνόμουτουτέστινἐντῶσαρκικῷβίῳοὐκεἶπεδὲἐντῶνόμῳἵναμὴἀπαράδεκτοςγένηταιἔτιγὰρἔσεβοντὸννόμον

νγἐνηργεῖτοἐντοῖςμέλεσινἡμῶνοὐγὰρᾔδεινφησιτὴνἐπιθυμίανεἰμὴὁνόμοςἔλεγενοὐκἐπιθυμήσειςτὰοὖνδιὰτοῦνόμουγνωριζόμενακαὶπάλινοὐκεἶπενἐνεργεῖτὰμέληἵναμὴκατηγορήσῃτῆςσαρκὸςἀλλὰἐνηργεῖτο

νδεἰςτὸκαρποφορμῆσαιτῶθανάτῳδεικνὺςἔξωθενπαραγενόμεναἐνέργειατοῦσατανᾶεἰςτὸσυνεισενεγκεῖντῶθανάτῳδιὰγὰρτῶνἁμαρτιῶντῶθανάτῳκαρποφοροῦμεν

νενυνὶδὲκατηργήθημενἀπὸτοῦνόμουἀποθανόντεςἐνὦκατειχόμεθαπάλιντὸἐπαχθὲςφεύγωνοὐκεἶπενκατήργηταιὁνόμοςἂλλἡμεῖςἀπὸτοῦνόμουτουτέστινἀπολελύμεθακαὶηυλυτωμεθαδιάτιἐπειδὴἀπεθάνομενδιὰτῆςἁμαρτίαςαυτὴγὰρἡκατέχουσακαὶἠγέρθημενοὐδιὰτοῦνόμουἀλλὰδιὰτοῦΧριστοῦδῆλονοὖνὅτιἀπὸμὲντοῦνόμουἀπολελύμεθαὡςἀποθανόντοςὑπετάγημενδὲτῶρυσαμένῳἡμᾶςτοῦθανάτουΧριστῷ

τουαγιουΒασιλιουthis scholium is added by a later handsνυνὶδὲκατηργήθημενἀπὸτοῦνόμουἀποθανόντεςἐνὦκατειχόμεθατοῦνόμουἐπεξιέναιτοῖςἀδικοῦσινἡπλήττουσινἐπιτρέποντοςὁκατὰτὸεὐαγγέλιονἐπὶτῆπρώτηπληγὴκαὶτῆἀφαιρέσειτοῦχιτῶνοςμακροθυμήσαςτεθνηκετωνόμῳκαὶτέθνηκενἡτοικατήργηταιτοῦτωὁνόμοςπροσθεὶςδὲκαὶτὸἱμάτιονκαὶτὴνἑτέρανστρέψαςσιαγόναἐνκαινότητιζωῆςπεριπάτει

νϛώστεδουλεύεινἡμᾶςἐνκαινότητιπνεύματοςεἶταἵναμὴνομίσωσινὅτιἀπολυθέντεςτοῦνόμουλοιπὸνἃβούλονταιἀκινδύνωςπράττουσινἐπάγειάλληνδουλείανἀκριβεστέραντὴντοῦπνεύματοςκαλῶςδὲτὸκαινότητιἐπειδὴοὐτὰαυτὰἐντῆνέαἐπιτετάγμεθαἅπεροἱπάλαιἐντῶνόμῳἀλλὰκαινὰκαὶνέαπαραγγέλματακαὶφιλοσοφώτεραὡσεὶεἶπενἵναδουλεύωμεντοῖςνέοιςτοῖςἐκτοῦπνεύματοςἐπιταγεῖσικαὶγὰρτοῖςμὲνἀρχαίοιςτὸμὴφονεύεινἡμῖνδὲτὸμὴδὲὀργίζεσθαιἐκείνοιςμὴμοιχεύεινἡμῖνδὲτὸμηδὲπεριέργωςὁρᾷνἐπιτέτακται

νζκαὶοὐπαλαιότητιγράμματοςοὐκέτιγὰρὁνόμοςἐπιτάσσειἀλλὰτὸπνεῦμαεἰπὼνδὲπαλαιότητιἔδειξετὸσαθρὸντοῦνόμουκαὶἀχρεῖονπᾶνγὰρτὸπαλαιούμενονκαὶγηράσκονφησιἐγγὺςἀφανισμοῦ

νητιοὖνἐροῦμενὁνόμοςἐπειδὴεἶπενἵναδουλεύωμενἐνκαινότητιπνεύματοςὡςτοῦμὲνπνεύματοςσώζοντοςτοῦδὲνόμουμὴσώζοντοςφησιτιοὖνεἴποιτιςὅτιὁνόμοςἁμαρτωλὸςἐστινἡἁμαρτίαςπρόξενοςοὐτοῦτόφησιλέγωἂλλὅτιπρόξενόςμοιτοῦγνῶναιτὴνἁμαρτίανοὐκοῦνκαὶχειρόνωςτιμωρηθῆναιὅτιἐνγνώσειλοιπὸνἁμαρτάνωὅμωςκατὰμικρὸνδείκνυσιτὸννόμονκαὶκατασκευαστικὸντῆςἁμαρτίαςοὐμὴνπαρὰτὴνοἰκείανφύσινἀλλὰπαρὰτὴναὐτῶνκακίαν

νθἁμαρτίαμὴγένοιτοἀλλὰτὴνἁμαρτίανοὐκἔγνωνεἰμὴδιὰνόμουτήντεγὰρἐπιθυμίανοὐκᾔδεινεἰμὴὁνόμοςἔλεγενοὐκἐπιθυμήσειςμετετραπηφησινὁνόμοςτὴνφύσινκαὶγέγονενεἰςἁμαρτίανὠθῶνοὐχίφησιν

Σευηριανουsαμρτιαμὴγένοιτοἀλλὰτὴνἁμαρτίανοὐκἔγνωνεἰμὴδιὰνόμουτήντεγὰρἐπιθυμίανοὐκᾔδεινεἰμὴὁνόμοςἔλεγενοὐκἐπιθυμήσειςοὐκεἶπενἀλλὰτὴνἁμαρτίανοὐκἐποίησαεἰμὴδιὰνόμουἂλλοὐκἔγνωνώστεοὐτοῦποιεῖνἀλλὰτοῦδιαγνιωσκειντὴνἁμαρτίανὁνόμοςαἴτιοςπαιδευτικὸςὧνκαὶμὴσυγχωρῶνδιὰτῆςἀγνοίαςεἰςτὴντῶνἀλογωνἐκπίπτεινφύσιν

ξἀφορμὴνδὲλαβοῦσαἡἁμαρτίαδιὰτῆςἐντολῆςκατεργασατοἐνἐμοιοὐχὁνόμοςαἴτιοςφησιτῆςἁμαρτίαςἂλλἡἁμαρτίαδιὰτῆςἐντολῆςἡἐστινὁνόμοςἐξηπάτησένμεὅραπωςἠρέμαδείκνυσινπρόφασιντῆςἁμαρτίαςτὸννόμονφανερῶςδὲοὐλέγειἵναμὴπροστῇαὐτοῖς

Σευηριανουsἀφορμὴνδὲλαβοῦσαἡἁμαρτίαδιὰτῆςἐντολῆςκατεργασατοἐνἐμοιἁμαρτίανἔοικενλέγειντὸνδιάβολονὥσπεροὖντὴνσωτηρίαζωὴνἡγραφὴκαλεῖκαὶδικαιοοσυνηντῶιζωῆςκαὶδικαιοσύνηςαἴτιονείναιοὕτωςκαὶτὴνἐναντίανδύναμινἐκτῆςοἰκείαςἐνεργείαςποτεμὲνἁμαρτίανποτεδὲψεῦδοςκαὶθάνατονκαλεῖοὕτωδὲκαὶἐντοῖςἑξῆςεἰπὼνἡἁμαρτίαἀνέζησεντὸνδιάβολονδηλοῖλοιπὸνοὖνδιὰτῆςἐντολῆςἀφορμὴνὁδιάβολοςἔλαβενὅτιτὰπαραγγέλματατοῦνόμουὡςὕληντινατῆςἑαυτοῦτέχνηςποιησάμενοςεἰςτὸἐναντίονταῖςἐντολαῖςπεριέτρεπετὸνἄνθρωπονδῆλονδὲὅτιδι'ἑαυτοῦὁἀπόστολοςτὸνκοινὸνἄνθρωπονδηλοῖ

ξαπᾶσανἐπιθυμίανχωρὶςγὰρνόμουἁμαρτίανεκράκαλῶςτὸπᾶσανἦνγὰρκαὶπρὸτοῦνόμουἐπιθυμίαἐπεὶδιάτιὁκατακλυσμὸςγέγονεκαὶτὰσόδομαἀπώλετοἀλλάνυνφησικαὶἃςοὐκᾔδεινἐπιθυμίαςἔμαθονἐκτοῦνόμουκαὶμαθὼνἐποίησα

ξβἐγὼδὲἔζωνἀνενέργητοςεἰγὰρἐνήργεικαὶπρὸτοῦνόμουἂλλοὐτοσοῦτονκαθεύδεινἐδόκουνφησιναἱπλείουςἁμαρτίαικαὶτεθαναναιοὐγὰρᾔδειντὰςπλείουςκαὶἐνἄγνοιαπράττωνοὐχοὕτωςἡμάρτανον

ξγχωρὶςνόμουποτεἔζωνχωρὶςνόμουπρὸτοῦδοθῆναιτὴνἐντολὴντοῖςπρωτοπλάστοιςτὴνἐνπαραδείσῳζωήν

ξδποτεἐλθούσηςπρὸΜωσέωςδηλονότιἔζωνφησινοὐκἤμηννεκρὸςτῶπλήθειτῶνἁμαρτιῶντότεγὰρμόνονεἶχονκατήγοροντὸνφυσικὸννόμοννυνὶδὲκαὶτὸνγραπτὸννόμονὁρᾷςπωςἐκπεριστάσεωςἔβλαψενὁνόμος

ξεδὲτῆςἐντολῆςἡἁμαρτίαἀνέζησενἐγὼδὲἀπέθανονκαὶεὑρέθημοιἡἐντολὴἡεἰςζωὴναυτὴεἰςθάνατονἐντολήνφησιτὸννόμονεἰπὼνδὲἀνέζησενἔδειξενὅτιἦνμὲνἡἁμαρτίαἂλλἡσύχαζενὁδὲνόμοςεὐεργετῶνἐφανέρωσεναὐτὴνἵναφύγωμεναὐτὴνἂλλἡπερίστασιςτοὺςμὴφυγόνταςἔβλαψενἡοὖνεἰςζωήνμοιδοθεῖσαοὕτωςγὰρεἶχεφύσεωςεἰςθάνατόνμοιγέγονεδιὰτὴνἐμῶνραθυμιανοὐδιὰτὴναὐτῆςφύσιν

ξϛἡγὰρἁμαρτίαἀφορμὴνλαβοῦσαδιὰτῆςἐντολῆςἐξηπάτησέμεκαὶδι'αὐτῆςἀπέκτεινενπάλιντὰαὐτὰποικίλωςκατασκευάζεικαὶεἰκοτωςμεγάληνγὰρεἶχενδόξανὁνόμοςδείκνυσινοὖναὐτονμηδὲνὠφελοῦνταἂλλἐκπεριστάσεωςκαὶβλάψανταποιεῖδὲτοῦτοἵναεὐπαράδεκτοςγένηταικηρύσσωντοῦἀφεῖναιμὲντὸννόμονπροσδραμεῖνδὲτῆπίστειΧριστοῦ

ξζώστεὁμὲννόμοςἅγιοςκαὶἡἐντολὴἁγίακαὶδικαίακαὶἀγαθὴτὸοὖνἀγαθονἐμοιγέγονεθάνατοςμὴγένοιτοοὐγὰρτῆςτοῦνόμουφύσεωςἦντὸβεβλάφθαιμεἀλλὰτῆςἡμῶνφησικακίαςκαὶῥαθυμίαςανθὧνοὐκἐφυλάξαμεντὰἐπιταχθέντα

ΘεοδωρητουsώστεὁμὲννόμοςἅγιοςκαὶἡἐντολὴἁγίακαὶδικαίακαὶἀγαθὴτὸοὖνἀγαθονἐμοιγέγονεθάνατοςμὴγένοιτονόμοντὸνΜωσαϊκὸνλέγειἐντολὴνδὲτὴντῶἈδὰμδεδομένηνἁγίανμὲνὡςτὸδέονδιδάξασανδικαίανδὲὡςὀρθῶςτοῖςπαραβάταιςτὴνψῆφονἐπενεγκοῦσανἀγαθὴνδὲὡςζωὴντοῖςφυλάσσουσινεὐτρεπίζουσαν

ξηἂλλἡἁμαρτίανἵναφανῇἁμαρτίαδιὰτοῦἀγαθοῦμοικατεργαζομένηθάνατονἵναφησιδειχθῇπωςμιαρὰκαὶἰταμὴκαὶἰσχυρὰἡἁμαρτίαδιὰτοῦἀγαθοῦτουτέστιντοῦνόμουαὐτοῦτὸνθάνατονκατειργάσατομεγίστηνδὲδηλοῖτῆςἁμαρτίαςτὴνἰσχὺνδεῖξαιθέλωντοῦΧριστοῦτὴνδωρεὰνὅσηὅτιταύτηςἡμᾶςτῆςἰσχυρᾶςκαὶἀφύκτουἀπήλλαξεν

ξθἵναγένηταικαθ'ὑπερβολὴνἁμαρτωλὸςἡἁμαρτίαδιὰτῆςἐντολῆςἵναφησιδειχθῇαὐτῆςὁἅπαςἸὸςκαὶἡπᾶσακακίατὸγὰρκαθ'ὑπερβολὴνἐπιτάσεωςἐστινοὐμικρὸνοὖνὤνησενὁνόμοςπᾶσαναὐτῆςτὴνπικρίανἀποκαλύψαςἵναδιὰγοῦντοῦτοφύγωμεναὐτήν

οοἴδαμενγὰρὅτιἐπειδὴεἶπετὸννόμοναἴτιοντῆςἁμαρτίαςεἰκαὶμὴπαρὰτὴναὐτοῦφύσινἵναμὴνομίσωσιναὐτονκατὰτοῦνόμουλέγεινοὐμόνοναὐτονκατηγορίαςἀπαλλάσσειἀλλὰκαὶἐγκωμιάζειαὐτονκατηγορεῖδὲτῶνμὴφυλαξάντων

οαὁνόμοςπνευματικὸςἐστινδιδάσκαλοςφησινἀρετῆςπολέμιοςἁμαρτιῶν

Οικουμενιουthe attribution is present only in front of the scholiumδῶρόνφησιτοῦἁγίουπνεύματοςκαὶὥσπερὑπαγόρευσις

οβἐγὼδὲσαρκικὸςεἰμιαὐτοςὁἄνθρωποςοὐκαθὸἐστινἄνθρωποςἀλλὰκαθὸοὕτωςἑαυτοὺςἤξαμενὑποτὴνἐπιθυμίανφησικείμενοςτῆςσαρκὸςκαὶἐπιτελῶντὰἀρέσκοντατῶσώματι

ογπεπραμένοςὑποτὴνἁμαρτίανμετὰγὰρτοῦθανάτουφησικαὶὁτῶνπαθῶνὑπεισῆελθενἐσμὸςοἷονὀργὴλύπηἐπιθυμίακακὴτούτοιςφησιπαραδεδομένοςἤμηντοῦτογὰρτὸπεπραμένοςπαρεδεδόμηνδὲτῶνπαθῶνἀρχὴνλαβόντωντὴνἐνἈδὰμπαράβασιν

οδὁγὰρκατεργάζομαιοὐγινώσκωεἶταλέγειπωςπεπράμεθαὑποτὴνἁμαρτίανοὐγινώσκωφησινπωςἀπατῶμαικαὶσυναρπάζομαιεἰςτὴνἁμαρτίανκλέπτομαιφησινὡςμικροῦμήμηδέδε added by the same hand above the lineεἰδέναιτιπάσχω

οεοὐγὰρὁθέλωτοῦτοποιῶἂλλὁμισῶτοῦτοπράσσωοὐτοῦτολέγειὅτιβιάζεταιμεκαὶἄκονταἡἁμαρτίαἀλλὰτὸἀπατηλὸναὐτῆςδεῖξαιθέλεικαὶὅπωςἐκτοῦκαταγλυκαίνειντὴναἴσθησινσυναρπάζειὅτιπολλάκιςοὐκαταγινώσκωπράγματοςκαὶὁμισῶεἰςτοῦτοσυναρπάζομαι

οϛεἰδὲοὐθέλωτοῦτοποιῶσύμφημιτῶνόμῳὅτικαλὸςνυνὶδὲοὐκέτιἐγὼκατεργάζομαιαὐτοἂλλἡοἰκοῦσαοὐμικρὸνἐγκώμιοντοῦνόμουλέγειαὐτογὰρτὸμὴθέλειντὴνἁμαρτίανπαρὰτῆςδιδαχῆςἔχωτοῦνόμουπωςοὖναἴτιοςὁδιδάξαςτὸκακὸναἴτιοςδὲὁοὕτωςχαῦνοςὡςδιὰτὸπρὸςκαιρὸνἡδὺτῆςἁμαρτίαςἐκεῖναπράττωνὧνκαὶαὐτὸςἐστικατήγοροςκαὶπρὶνπράξεικαὶμετὰτὸπρᾶξαι

οζἐνἐμοιἁμαρτίαοἶδαγὰρὅτιοὐκοἰκεῖνἐνἐμοικαίπωςἁμαρτίακατεργάζεταιαὐτοτὸἡδύμοιφησιτοῦπραγαματοςπροβάλλεταικαὶοὕτωςεξαπαταμεμὴἐμμένεινοἷςκέκρικακαὶβεβούλευμαι

Οικουμενιουsοἶδαγὰρὅτιοὐκοἰκεῖνἐνἐμοιτὸαὐτεξούσιονθέλειδεῖξαικαὶὅτιὁἄνθρωποςκύριοςτῆςἐπ'ἄμφωτοῦτεἀγαθοῦκαὶκακοῦὁῥοπῆςφησινοὖνοὐκοἰκεῖἐνἐμοιτὸἀγαθονοὐκἀποκεκληρωμένονκαὶἀνάγκητινιπαραμένονμοιἔχωτὸπράττειντὰἀγαθὰὥστεκαὶπρὸςβίανἀφέλκεινμετῶνκακῶντοῦτογὰροἴκησιςἡεἰςἀεὶδιαμονὴκαὶοἷονἐγκάθισις

οητουτέστινἐντῆσαρκίμουἀγαθοντὴνἀπὸτῆςπραβασεωςεἰσοικισθεῖσανλέγειοὕτωςὁἐνἁγίοιςΜεθόδιοςἐντῶπερὶτῆςἀναστάσεως

οθτὸγὰρθέλεινπαράκειταίμοιτὸδὲκατεργάζεσθαιτὸκαλὸνοὐχεὑρίσκωτὸθέλεινφησινἐστιμοιοὐποιῶδὲδιὰτὴντῆςἁμαρτίαςσυναρπαγὴνκαὶγάρμεσυναρπάζειἐφ'ὦμὴπρᾶξαιτὰπαρ'ἐμοῦἐπαινούμεναἀλλὰτὰψεγόμενα

ποὐγὰρὁθέλωποιῶἀγαθονἂλλὁοὐθέλωκακὸντοῦτοπράσσωδείκνυσιτοσαύτηντὴνἀπάτηντῆςἁμαρτίαςκαὶτὴνπείθωὅτίφησισπουδήμοιπρᾶξαιτικακὸνκαὶὅμωςἔπεισινἡἐπιθυμίααἰχμαλωτίζουσάμεκαὶπείθουσατῶνδεδογμένωνὑπεριδεῖνκαὶἐσπουδασμένωνκαὶτὰαὐτῆςπρᾶξαι

παεἰδὲὁοὐθέλωἐγὼτοῦτοποιῶοὐκέτιἐγὼκατεργάζομαιαὐτοσχεδὸνγὰρκαὶἀβουλήτωςπρὸςτὸκακὸνσυναρπάζομαιὡςείναιτὸπᾶντῶντὴνἁμαρτίανὑποτιθεμένωνδαιμόνωνμικρᾶςγὰρχώραςἐπιλαβόμενοιἐκτῆςἡμῶνῥαθυμίαςτὸὅλονἀνατρέπουσιν

πβΟικουμενιουἂλλἡοἰκοῦσαἐνἐμοιἁμαρτίαἐπὶμὲντοῦἀγαθοῦοὐκεἶπενοἴκησινἐπὶδὲτῆςἁμαρτίαςεἶπενλοιπὸνγὰρἐκτοῦδιαμαρτάνεινεἰςἕξιντινατῆςἁμαρτίαςἤλθομεντὸγὰρἄγανἔθοςἴσαφύσεωςγίνεται

πγεὑρίσκωἄρατὸννόμοντῶθέλοντιἀσαφὲςτὸεἰρημένονἐστιδὲἐπαινῶτὸννόμονφησινκατὰτὸσυνειδιὸςκαὶαὐτονδὲεὑρίσκωτὸννόμονἐμοιτῶιτὸκαλὸνποιεῖνπροηρημένῳπροτροπὴνπαρέχοντατιοὖνμετὰτοῦτοτὸκακὸνπράσσωφησινὅτιἐμοιτὸκακὸνπαράκειταιτουτέστινὅτιἐπιμελῶςἔγκειταιὥστεοὐδεβουλομένῳμοιτὸκαλὸνπρᾶξαιἱκανὸςἐστιὁνόμοςβοηθῆσαιπλὴνγὰρτοῦπροτρέψασθαιοὐδὲνἰσχύειτοιγαροῦνἀφετέοντὸννόμοντοῦτογὰρτὸκατασκευαζόμενοναὐτωκαὶπροσελευστέοντῶΧριστῷὃςοὐπροτρέπεταιμόνονἀλλὰκαὶἀναιρεῖτὴνπρογενομένηνἁμαρτίανδιὰτοῦβαπτίσματοςκαὶμετὰτοῦτοσώζεικαὶβοήθει

πδἐμοιποιεῖντὸκαλὸνὅτιἐμοιτὸκακὸνπαράκειταιοἷονπροτροπὴνκαὶσυβουλὴνπαρέχοντα

πεσυνήδομαιγὰρτῶνόμῳτοῦθεοῦτέσσαρεςεἰσινἐνταῦθανόμοπερὶὧνδιαλαμβάνειεἰςμὲνὁνόμοςτοῦθεοῦπερὶοὐφησισυνήδομαιγὰρτῶνόμῳτοῦθεοῦδεύτεροςδὲὁἀντιστρατευομενοςτρίτοςπερὶοὐφησιτῶνόμῳτοῦνοόςμουτέταρτοςπερὶοὐλέγειτῶνόμῳτῆςἁμαρτίαςτῶὄντιἐντοῖςμέλεσίμουτούτωνὁπρῶτοςτὸεὐαγγελικὸνἐστιπαίδευμαἔξωθηνδιὰτοῦκηρύγματοςεἰσιὸνκαὶῥυθμίζοντὴνψυχνὁδεύτεροςὁἀντιστρατευομενοςκαὶοὗτοςτῶνἔξωθενἐστινἐπεισιόντωνκατὰἐνέργειαντοῦπονηροῦκαὶτὴνψυχὴναἰχμαλωτίζωντρίτοςὅνφησινόμοννοὸςοὗτὸςἐστινὁτῆφύσειἡμῶνἐγκατασπαρεὶςπαρὰτοῦδημιουργὸἐπὶτὰτῶθεῶφίλαπαροτρύνωνὁτέταρτοςὁτῆςἁμαρτίαςνόμοςοὗτὸςἐστινὁφιλαμαρτήμωνὃςδιὰτῆςπρὸςτὸκακὸνσυνηθείαςἐνεσκιρωσενἐνἡμῖντὰςἁμαρτίαςὅραοὖνπωςἐκδιαμέτρουἐναντίοιςπεριεστοιχίσμεθανόμοιςοἱμὲνγὰρδύοἔξωθενἡμῖνἐπεισρέουσινὁμὲνπρὸςἀγαθοεργίανπροκαλούμενοςτουτέστινὁεὐαγγελικὸςὁδὲπρὸςκακίανπαρακαλῶνὁἀντιστρατευομενοςτοῦπονεροῦνόμοςοἱδὲλοιποὶδύοἔνδονεἰσικαὶτὴνψυχὴνσυνέχουσὶνὁμὲντοῦνοὸςπαρὰτοῦδημιουργὸἡμῖνἐγκατεσπαρμένοςκαὶὁδηγῶνπρὸςτὰκρεῖττοναὁδὲτέταρτοςὁκαὶνόμοςτῆςἁμαρτίαςδιὰτὴνπρὸςτὸκακὸνἕξινἐνσκιρωθεὶςἐνἡμῖνδιὸπρόσχεςπωςἀκριβῶςεἶπενβλέπωδέφησινἕτεροννόμονἀντιστρατευομενοντῶνόμῳτοῦνοόςμουτοῦτωδὴτῶἐμφύτῳπρὸςτὰκαλὰκαὶαἰχμαλωτίζοντὰμὲνἐντῶνόμῳτῆςἁμαρτίαςτῶὄντιἐντοῖςμέλεσίμουὡςεἰἔλεγενἔξωθενεἰσπνέωνσυγκινεῖκαὶἐρεθίζειπάντατὸνἐνἐμοιἀποκείμενονκονιορτὸνκαὶβόρβορονὃνἡπρὸςἁμαρτίανμοιἕξιςενεπιλωσεκαὶἐνέκαυσεν

οὕτωςὁἐνἁγίοιςΜεθόδιοςἐντῶπερὶἀναστάσεωςλόγῳκαὶγὰρκαὶὁνόμοςτοῦθεοῦὁεὐαγγελικὸςκινεῖκαὶἐρεθίζειτὰἐνἡμῖνἔμφυτακαὶἐγκατεσπαρμέναπαρὰτοῦδημιουργὸπρὸςἀγαθοεργίανσπέρματαἕκαστοςγὰρτῶνἔξωθενἐπεισιόντωντὸνοἰκεῖονκαὶκατάλληλοντῶνἔνδονκαὶἐνἡμῖνὄντωννόμωνκινῶνκαὶδιερεθίζωνἡεὐσεβεῖνἡἀσεβεῖνἡμᾶςπροτρέπεται

πϛκατὰτὸνἔσωἄνθρωπονβλέπωδὲἕτεροννόμονἐντοῖςμέλεσίμουἀντιστρατευομενοντῶνόμῳτοῦνοόςμουἔσωἄνθρωποντὸννοῦνἤτοιτὴνψυχὴνκαλεῖφησινοὖνὅτιοὐθέλειὁνοῦςπράττεινἅπερὁνόμοςλέγειἂλλἐναὐτωφησιτῶκαιρῷτῆςἁμαρτίαςδιὰτῆςἁμαρτίαςσυναρπάζομαιταύτηνγάρφησινἕτεροννόμονδιὰτὸἴδιατινακαὶἔξωτοῦνόμουἐπιτάσσεινοὗτοςτοιγαροῦνὁνόμοςἤτοιἡἁμαρτίαἀπατᾷμεδιὰτῆςἐντοῖςμέλεσινἡμῶνκαὶἐνἡμῖναὐτοῖςἐγκειμένηςἐπιθυμίαςκαὶαἰχμαλωτίζειμετὴνγὰρἐνἡμῖνπρὸςτὸσυμφέρονἐνοῦσανἐπιθυμίανεἰςτὰἀσύμφορατρέψασαἡἁμαρτίαἡμῖναὐτοῖςχρῆταικαθ'ἡμῶνεπιτειχισμασιν

πζΟικουμενιουκαὶαἰχμαλωτίζοντάμεκαλῶςεἶπεναἰχμαλωτίζοντάμεμάχηςγὰρκινουμένηςμεταξὺτῆςἁμαρτίαςκαὶτῶντοῦνόμουἐπιταγμάτωνἤγουντοῦἀντιλέγοντοςλογισμοῦτῆἁμαρτίαἄπεισινικήσασαἡαμρτιααἰχμάλωτονλαβοῦσατὸνταλαίπωρονἄνθρωπον

πητῶνόμῳτῆςἁμαρτίαςτῶὄντινόμονἁμαρτίαςπεριφραστικῶςτὴνἁμαρτίανκαλεῖ

πθἐντοῖςμέλεσίμουτῶδιὰτῶνμελῶνμουφησιπολεμοῦντίμοιτοῦτοδὲοὐκατάγνωσιςτοῦσώματοςοὐγὰρεἰβασιλέωςοἰκίαντύραννοςκαταβάλῃἤδητῆςοἰκίαςἡαἰτία

ϟταλαίπωροςἐγὼἄνθρωπόςτιςμεῥύσεταιἐκτοῦσώματοςτοῦθανάτουτούτουτιςμεῥύσεταίφησινἐκτῶνσωματικῶνμουπράξεωντῶντὸννοητὸνεπαγοντῶνθάνατονἥτιςμεῥύσεταιἀπὸτοῦμὴσυναρπάζεσθαιὑποτῶνἐντῶσώματιἐπιθυμιῶναἱθάνατὸςεἰσινἡμῖντιςμεοὖνἄλλοςἡὁΧριστὸςτοῦτογὰρἠρέμαἐμφαίνειοὔτεγὰρὁνόμοςῥύεταιοὔτεἡἐμὴπροαίρεσιςσπουδάζουσα

ϟαεὐχαριστῶτῶθεῶδιὰἸησοῦΧριστοῦτοῦκυρίουἡμῶνὅτιαὐτόςμεφησινἐρρύσατοδιὰτοῦθανάτουτοῦυἱοῦαὐτοῦ

ϟβἄραοὖναὐτοςἐγὼτῶμὲννοῒδουλεύωὅσονφησινἧκενεἰςτὴνπροαίρεσιντὴνἐμὴνὁἔλεγενἄνωσυνήδομαιγὰρκατὰτὸνἔσωἄνθρωποντῶνόμῳτοῦθεοῦ

ϟγνόμῳθεοῦτῆδὲσαρκὶνόμῳἁμαρτίαςἡγὰρἁμαρτίαδιὰτῆςσαρκὸςκαὶτῶναὐτῆςἐπιθυμιῶντὰἑαυτῆςἐνεργεῖ

ϟδοὐδὲνἄρανυνκατάκριμαὁμὲννόμοςοὕτωςφησιὁδέγεΧριστὸςοὐμόνοντῶνπρογενομένωνἀπήλλαξενἁμαρτιῶνἀλλὰκαὶπρὸςτὸμέλλονἀχειρώτουςἐποίησεντοῦτογὰρδηλοῖτὸοὐδὲνἄρακατάκριμαοἷονοὐδεμίαδιὰἁμαρτίανκατάδικη

ϟετοῖςἐνΧριστῷἸησοῦμὴκατὰσάρκαπεριπατοῦσινἀλλὰκατὰπνεῦματιοὖνοὐδεμίακατάδικηοὐδὲἁμαρτίανυνἀσφαλίζεταιαὐτοοὐχίφησινἂλλἐκείνοιςὅσοιμὴἑκοντεςσαρκικὴνζῶσιζωὴνεἰγὰρμόνονπροέλοιντοπνευματικῶςζῆνοὐχἁμαρτήσονταιἐπὶδέγετοῦνόμουοὐδεὁβουλόμενοςζῆνὀρθῶςἴσχυενμηδενὸςβοηθοῦντοςμηδὲσυνεπισχουντοςἐνδὲΧριστῷἸησοῦοἷοντοῖςοὖσινἐντῆΧριστοῦπίστεικαὶἑλομένοιςπνευματικὴνζωήν

ϟϛὁγὰρνόμοςτοῦπνεύματοςτῆςζωῆςἐνΧριστῷἸησοῦἠλευθέρωσέμεἀπὸτοῦνόμουτῆςἁμαρτίαςκαὶτοῦθανάτουὥσπερνόμονἁμαρτίαςτὴνἁμαρτίανφησινοὕτωςκαὶνόμονπνεύματοςτὸπνεῦμαὅπερφησινἐστιζωῆςχορηγὸντοῦτοτοιγαροῦντὸπνεῦμαδιὰἸησοῦΧριστοῦαὐτοςγὰρἡμῖναἴτιοςτῆςδωρεᾶςτοῦπνεύματοςὁλύσαςτὴνἁμαρτίανκαὶἐπισπασάμενοςκαθὸἐστινἄνθρωποςτὸπνεῦμακαὶἡμῖνμεταδουςτοῦτοτοιγαροῦντὸπνεῦμαἠλευθέρωσένμεἀπὸτῆςἁμαρτίαςκαὶτοῦἐντεῦθενθανάτουὁδηγοῦνπρὸςτὰβελτίω

ϟζτὸγὰρἀδύνατοντοῦνόμουἐνὦἠσθένειδιὰτῆςσαρκὸςὁθεὸςτὸνἑαυτοῦὁρᾷςὅτιοὐτοῦνόμουκαταψηφίζεταιοὐγὰρεἶπεντὸπονηρὸντοῦνόμουἐνὦἐκακούργειἀλλὰτὸἀδύνατονκαὶἐνὦἠσθένειὡςεἰεἶπενἤθελενσῶσαιἂλλοὐκἴσχυενἐπειδὴἠσθένειδιὰτῆςσαρκὸςτουτέστιτοῦφρονήματοςαὐτῆςοὐγὰρτὴνσάρκαδιαβάλλει

ϟηυἱονπέμψαςἄνωεἰπὼντὸπνεῦμαἠλευθερωκέναινυντὸνυἱονλέγεικοινῇγὰρεὐδοκίατῆςἁγίαςτριάδοςσεσώσμεθα

ϟθἐνὁμοιώματισαρκὸςἁμαρτίαςτὸἐνὁμοιώματιοὐπρὸςτὸσαρκὸςὅραἀλλὰπρὸςτὸσαρκὸςἁμαρτίαςοὐγὰρἄλληνπαρὰτὴνἡμῶνἥνωσενἑαυτῷἄπαγεἂλλοὐχἁμαρτωλὴνὡςεἰεἶπενἐνὁμοιώματιἁμαρτωλῆςσαρκὸςἀναμάρτητονδὲὁἐνἁγίοιςΚύριλλοςἐνβιβλίῳἱτῆςκατὰἸουλιανοῦτὸσῶμάφησινΧριστοῦοὐκἦνἁμαρτίαςσῶμαἂλλὁμοίωμασαρκὸςἁμαρτίας

ΒασιλιουεκτηςπροςΣωζοπολιτανουςεπιστοληςsthe sign is present only above the biblical lemmaἐνὁμοιώματισαρκὸςἁμαρτίαςφαίνεταιὁΚύριοςτὰμὲνφυσικὰπάθηπαραδεξάμενοςπρὸςβεβαίωσιντῆςἀληθινῆςκαὶοὐκατὰφαντασίανένανθρωπησεωςτὰδὲἀπὸκακίαςπάθηὅσατὸκαθαρὸντῆςζωῆςἡμῶνκαταῤῥυπαίνειὡςἀνάξιατῆςἀχράντουθεότητοςἀπωσάμενοςδιὰτοῦτοεἴρηταιἐνὁμοιώματιγεγενῆσθαιαὐτονσαρκὸςἁμαρτίαςὥστεσάρκαμὲντὴνἡμετέρανἔλαβεμετὰτῶνφυσικῶναὐτῆςπαθῶνἁμαρτίανδὲοὐκἐποίησεν

ρκαὶπερὶἁμαρτίαςκατέκρινετὴνἁμαρτίανοὐχἁπλῶςφησινοὐδεἀνεξετάστωςκαθὸδὲδυνατὸςἐστικατέκρινετὴνἁμαρτίανἀλλὰπρῶτονδιελέγξαςτὰμεγιαταπταίουσανκαὶἁμαρτάνουσαν

αἐντῆσαρκίδιὰτῆςσαρκὸςαὐτοῦφησιτοῦτογὰρτὸθαυμαστὸνὅτιδιὰτῆςσαρκὸςτῆςπάλαιἔνοχοοὔσηςτῆἁμαρτίακατέκρινεναὐτήνπωςτῶφυλάξαιδηλάδηἀναμάρτητονταύτῃγὰρνικήσαςαὐτὴνκαὶἐκόλασενκόλασιςδὲἁμαρτίαςἡἀναίρεσιςαὐτῆςκαὶοὕτωπαραδοῦναιεἰςτὸνθεὸνἐπὶἀναιρέσειτῆςἁμαρτίας

βἵνατὸδικαίωμαο σκοπος added by a later hand above the lineτοῦνόμουπληρωθῇἐνἡμῖντοῖςμὴκατὰσάρκαπεριπατοῦσινἀλλὰκατὰπνεῦμαἵναμήτιςλέγηκαίτιπρὸςἡμᾶςτοῦτόφησινταῦταἐποίησενὁΧριστὸςἵναὁσκοπὸςτοῦνόμουτοῦτογὰρτὸδικαίωμαπληρωθῇἐνἡμῖντιςδὲὁσκοπὸςτοῦνόμουτὸμὴγενέσθαιἡμᾶςὑπευθύνουςτῆἄραπληρωθῇδὲἐνἡμῖντισιντοῖςμήφησινἐθέλουσισαρκικῶςζῆνἀλλὰπνευματικῶςἵναγὰρμὴεἴπῃςἐνίκησενὁΧριστὸςκαὶοὐκέτιχρείαζῆνἀσφαλῶςπροσέθηκετοῖςμὴκατὰσάρκαπεριπατοῦσινὡςεἰεἶπενκατώρθωταιμὲνἡμῖνὁσκοπὸςτοῦνόμουδιὰΧριστοῦπλὴνἀλλὰκαὶἡμῶνχρείαἐκεῖνοςμὲνγὰρἔδωκεντὴννίκηνκαὶτὸνστέφανονἡμῶνδὲτὸδυνηθῆναικατασχεῖντὰδοθένταδιὰπολιτείαςχρηστῆςκαὶπίστεως

γοἱγὰρκατὰσάρκαὄντεςτὰτῆςσαρκὸςφρονοῦσινοἱταῖςσαρκικαῖςφησινἐπιθυμίαιςἑαυτοὺςἐκδεδωκότεςταύταςδὴκαὶἐνσπουδὴἔχουσιν

δοἱδὲκατὰπνεῦματὰτοῦπνεύματοςἀπὸκοινοῦτὸφρονυσιν

ετὸγὰρφρόνηματῆςσαρκὸς[ill]π[/ill] πραξας added by a later hand above the lineθάνατοςφρόνημασαρκὸςκαλεῖτὴνγεώδητῆςδιανοίαςὁρμὴνκαὶτὴνεἰςτὰςἀτόπουςπράξειςῥοπὴντοῦτοδὲοὐδιαβολὴτῆςσαρκὸςοὐγὰρεἶπενἡφύσιςἀλλὰτὸφρόνηματὸδυνάμενονκαὶὀρθωθῆναι

ϛτὸδὲφρόνηματοῦπνεύματοςεἰπνευματικὸνοὐμένειἐνἡμῖνδιάνοια

ζζωὴνκαὶεἰρήνηεις θεον added by a later hand above the lineτὸμὲνζωὴὡςπρὸςτὸεἰρημένονὅτιτὸφρόνηματῆςσαρκὸςθάνατοςτὸδὲεἰρήνηὡςπρὸςτὸἑξῆςδιότιτὸφρόνηματῆςσαρκὸςἔχθραεἰςθεόν

ηδιότιτὸφρόνηματῆςσαρκὸςἔχθραεἰςθεὸντῶγὰρνόμῳτοῦθεοῦφρόνημασαρκὸςοὐχἡσὰρξἀλλὰτὸπρὸςἀκρασίαναὐτῆςὅρμημαοὕτωςὁἐνἁγίοιςΜεθόδιοςἐντῶπερὶἀναστάσεως

θοὐχὑποτάσσεταιεἶπεντὴναἰτίαντῆςἔχθραςδιὰτὸμὴεἴκειντῶθείῳνόμῳ

ιοὐδεγὰρδύναταιμὴθορυβηθῇςἀκούωντοῦτοοὐγὰρτοῦτολέγειὅτιὁσαρκικὸνφρόνημαἔχωνοὐδέποτεδύναταιθεῶἀρέσαιἂλλἐνὦἐπιμἐνειἐναὐτωοὐκἂνὑποταγείηθεῶἐπείπωςμετανοήσαντεςπολλοὶἐσώθησανοὐγὰρεἶπενὅτιὁἔχωναὐτοἄνθρωποςοὐδύναταιθεῶὑποταγῆναιἂλλαὐτοτὸφρόνημαὃεἰσιναἱπονηρᾶιπράξειςἃςκαὶκαταλιπεῖνἔξεστιν

ιαοἱδὲἐνσαρκὶὄντεςθεῶἀρέσαιοὐδύνανταιτινεςδὲοἱἐνσαρκὶὄντεςδηλάδηοἱτὸφρόνηματῆςσαρκὸςἔχοντεςἐκπαραλλήλουγὰρτὸαὐτοεἶπεν

ιβὑμεῖςδὲοὐκἐστεἐνσαρκὶἂλλἐνπνεύματιδιὰτὴνδοθεῖσάνφησιτοῦθεοῦχάρινοὐκἐστεἐνσαρκὶτουτέστινἐνσαρκικαῖςκαὶἁμαρτωλοῖςπράξεσινἂλλἐνπνευματικῶφρονήματι

ιγεἴπερπνεῦμαθεοῦοἰκεῖἐνὑμῖνοὐκἐστιτὸεἴπερἐνταῦθαἀμφιβάλλοντοςἀλλὰπεπεισμένουἀντὶτοῦἐπειδήπερπνεῦμαθεοῦοἰκεῖἐνὑμῖνὡςκαὶἐκεῖἐπείπερδίκαιονπαρὰθεῶἀποδοῦναιτοῖςθλίβουσινὑμᾶςθλῖψινκαὶγὰρκἀκεῖτὸεἴπερἐπειδήπερκεῖται

ιδεἰδέτιςπνεῦμαΧριστοῦἵναμὴλυπήσηοὐκεἶπενεἰδὲοὐκἔχετεἀλλὰεἰτιςὡςἐπὶἄλλων

ΣευηριανουsεἰδέτιςπνεῦμαΧριστοῦπνεῦμαΧριστοῦεἶπεντὰχαρίσματατῆςκαινῆςδιαθήκης

ιεΟικουμενιουπνεῦμαΧριστοῦοὐκἔχειοὗτοςοὐκἐστιναὐτοῦκοινὸνγὰρπατρὸςκαὶυἱοῦτὸπνεῦμα

ΙωαννουsεἰδὲΧριστὸςἐνὑμῖνἔδειξενὡςοὐτῆςσαρκὸςκατηγορεῖἀλλὰτῆςἁμαρτίαςτῆγὰρἁμαρτίαπροσέταξεντοῦτογενέσθαινεκρὸνἀντὶτοῦτὴνἁμαρτίανμὴἐνεργεῖνπνεῦμαδὲἐνταῦθατὴνψυχὴνπροσηγόρευσενὡςπνευματικὴνἤδηγεγενημένηνταύτῃμετιέναιτὴνδικαιοσύνηνκελεύειἧςκαρπὸςἀξιέραστοςἡζωή

ιϛεἰδὲΧριστὸςἐνὑμῖντὸλυπηρονἐπὶἄλλοθεὶςκαὶἑνὸςεἰδέτιςφησιπνεῦμαθεοῦτὸποθητὸνεἶπενἐπὶαὐτῶνκαὶπληθυντικῶςεἰδὲΧριστὸςἐνὑμῖν

ιζτὸμὲνσῶμανεκρὸνδι'ἁμαρτίαντὸσῶμάφησινἔσταινεκρὸνὡςπρὸςτὴντῆςἁμαρτίαςἐνέργειαντοῦτογὰρτὸδιὰἁμαρτίαν

ιητὸδὲπνεῦμαζωὴδιὰδικαιοσύνηνεἰδὲτὸπνεῦματοῦἐγείραντοςἸησοῦνἐκνεκρῶνοἰκεῖἐνὑμῖνὁἐγείραςτὸνΧριστὸνἐκνεκρῶνμὴφοβησθῇςφησινἀκούωννεκρὸνἔχειςγὰρκαὶζωὴντὸπνεῦμαεἰςδικαιοσύνηςἐνέργειανὥσπερδὲεἶπεντὸμὲνσῶμανεκρὸνοὕτωςἦνἀκολουθονεἰπεῖντὸδὲπνεῦμαζωὴἂλλεἶπεζωὴδεικνὺςοὐμόνονζῶντὸπνεῦμαἀλλὰκαὶζωοποιόν

ΚυριλλουsὁἐγείραςτὸνΧριστὸνἐκνεκρῶνἐγήγερταιὁκύριοςἡμῶνἸησοῦςὁΧριστὸςπαρὰτοῦπατρὸςἐνεργουμένηςπερὶτὴνσάρκααὐτοῦτῆςζωῆςδιὰτοῦἁγίουπνεύματοςὃἐστιναὐτοῦοὐκοῦνκαὶεἰἐγηγέρθαιλέγοιτοπαρὰτοῦπατρὸςἀλλὰκαὶαὐτοςἦνὁανισταςδιὰτοῦἁγίουπνεύματοςπάνταγὰρἐνεργεῖταιτὰθεοπρεπῆπαρὰτοῦπατρὸςδι'υἱοῦἐνπνεύματιἐγερεῖτοίνυνκαὶτὰἡμῶνσώματαἐκνεκρῶνὁΧριστός

ιθζωοποιήσεικαὶτὰθνητὰσώματαὑμῶνεἰςτὸνπερὶἀναστάσεωςἦλθενλόγονἐπεὶοὖνἐνταύτῃπάντεςμὲνἀνίστανταιἂλλοἱμὲνεἰςζωὴνοἱδὲεἰςτιμωρίανοὐκεἶπενἀναστήσειἀλλὰζωοποιήσειτουτέστινεἰςζωὴνκαὶδόξανἀναστήσει

κδιὰτὸἐνοικοῦναὐτοῦπνεῦμαἐνὑμῖντὴναἰτίανεἶπεντῆςζωοποιήσεωςἐνοικοῦνδὲεἶπεντὴνδι'ὅλουμόνηνδηλῶν

καἄραοὖνἀδελφοὶὀφειλέταιἐσμενοὐτῆσαρκὶτοῦκατὰσάρκαζῆνεἰγὰρκατὰσάρκαζῆτεμέλλετεμετὰγὰρτὴντοσαύτηνχάρινχρεωστοῦμενκατὰτὸθέληματοῦθεοῦζῆνκαὶοὐκέτικατὰσάρκαεἶταἵναμὴνομισθῇτὰςἀναγκαίαςἀναιρεῖντοῦσώματοςὑπηρεσίαςοἷοντροφὴνἔνδυμαἐπάγειτοῦκατὰσάρκαζῆντουτέστινἐνἁμαρτίαιςκαὶεἰςτὸἐπιτρέπεινταῖςσαρκικαῖςἐπιθυμίαις

κβἀποθνήσκεινεἰδὲπνεύματιτὸνἀθάνατονθάνατονἐντῆγεέννῃ

κγτὰςπράξειςτοῦσώματοςθανατοῦτεζήσεσθεεἶδεδιὰπνεύματοςἁγίουτὰςπράξειςτοῦσώματοςτουτέστιτὰςπονηρᾶςἀναιρεῖτεζήσεσθετὴνμακαρίανἐκείνηνζωήν

κδὅσοιγὰρπνεύματιθεοῦἄγονταιοὗτοὶεἰσινυἱοίοὐκεἶπενὅσοιπνεῦμαθεοῦλάβωσινἂλλὅσοιπνεύματιἄγονταιτουτέστιπαντὸςτοῦβιουἡνίοχονκαὶἡγεμόναπροστήσονταιπάντεςμὲνγὰροἱβαπτιζόμενοιπνεῦμαἅγιονλαμβάνουσινἂλλοὐπάντεςαὐτωτὴνἡγεμονίανἐνδιδόασιν

κεθεοῦἰδοὺκαὶτὴνυἱοθεσίανεὐαγγελίζεται

κϛοὐγὰρἐλάβετεπνεῦμαἐπειδὴυἱοθεσίαςἐμνήσθηἦσανδὲκαὶἸουδαῖοιτούτουἠξιωμένοιτοῦὀνόματοςὡςτὸυἱοςπρωτότοκοςμουἸσραὴλκαὶἐγὼεἶπαθεοὶἐστεκαὶυἱοὶὑψίστουπάντεςθέλειδεῖξαιπολλὴντὴντῶνυἱοθεσιῶνδιαφορὰνοὐγὰρἐλάβομενφησιπνεῦμαδουλείαςπάλινεἰςφόβονοὐχὥσπερφησινἸουδαῖοιπνευματικὸνἔλαβοννόμονὡςδοῦλοιεἰςφόβοντοῦτογὰρδηλοῖτὸπνεῦμαδουλείαςαὐτοὶγὰρδιὰτοῦἐνχερσὶτοῦπαρακειμένουφοβοῦὡςδοῦλοιἠναγκάζοντοτὰδέονταποιεῖνἡμεῖςδέφησινὡςυἱοὶδιὰτὴνἐνοὐρανοῖςἐλπίδατὰδέονταποιοῦμενοὐκοῦνἐκείνοιςμὲντοῖςενταξειδούλωνἐνφόβῳζῶσινἄχριςὀνόματοςκαὶτιμῆςἡυιοθησιαἡμῖνδὲκατὰἀλήθειαν

Οικουμενιουthe attribution is present only in front of the scholiumὥσπερπάντατὰπαρ'αὐτοῖςτύποςἦντῶνἡμετέρωνοὕτωςἡγοῦμαικατὴνυἱοθεσίαν

κζδουλείαςπάλινεἰςφόβονἂλλἐλάβετεπνεῦματὸνπμευματικονφησινόμονοὐγὰρἔλαβονκαθολικῶςπνεῦμαἸουδαῖοι

κηυἱοθεσίαςκαίτοιἀκολουθονἦνεἰπεῖνἐλευθερίαςἂλλὅμωςτὸμεῖζονλέγει

κθἐνὦκράζομενἀββᾶὁπατήρλέγομενγὰρπάτερἡμῶνὁἐντοῖςοὐρανοῖςτέθεικεδὲκαὶτὴνεβραιανλέξινἵνατὸγνήσιονδείξῃδιὰπάντων

λαὐτοτὸπνεῦμασυμμαρτυρεῖτῶπνεύματιἡμῶνὅτὶἐσμεντέκναθεοῦἐπειδὴκαὶἸουδαῖοιπατέραἐκάλουντὸνθεὸνθέλειδεῖξαιὅτιαὐτοῖςμὲνοὐκἐπετέτραπτοτοῦτοἡμῖνδὲναὶδῆλονἐκτοῦμαρτυροῦντοςπνεύματοςκαίφησιναὐτοτὸπνεῦματουτέστιναὐτοςὁπαράκλητοςσυμμαρτυρεῖτῶπνεύματιἡμῶνὃἐστιτῶδοθέντιἡμῖνπαρ'αὐτοῦχαρίσματιοὐγὰρμόνοντοῦχαρίσματοςἡτοιαύτηφωνὴἀλλὰκαὶτοῦδωρησαμένουἔνθαοὖντὸπνεῦμαμαρτυρεῖποίαἐστινἀμφισβήτησις

λαεἰδὲτέκνακαὶκληρονόμοιλοιπὸναὔξειτὴνἀξίανἑνὶγὰρτέκναμὴκληρονομοῦντα

λβκληρονόμοιμὲνθεοῦὁρᾷςὅτιάλληἐστινἡυἱοθεσίαἡμῶνπαρὰτὴντῶνἸουδαίωνἡμεῖςγὰρκαὶκληρονόμοιοἱδὲοὐχίφησιγὰρπερὶαὐτῶνκακοὺςκακῶςἀπολέσεικαὶτὸνἀμπελῶναἐκδώσειἄλλοιςκαὶπάλινπολλοίφησινἥξουσινκαὶἀνακλιθήσονταιμετὰἈβραὰμοἱδὲυἱοὶτῆςβασιλείαςἐκβληθήσονται

λγσυγκληρονόμοιδὲΧριστοῦπάλιναὔξειτὸἀξίωμακαὶφιλονεικεῖἐγγὺςἡμᾶςστῆσαιτοῦδεσπότου

λδεἴπερσυμπάσχομενἵνακαὶσυνδοξασθῶμενλογίζομαιγὰρὅτιοὐκἄξιατὰπαθήματαἵναμὴραθυμοτεροιτὸπᾶνχάριτοςείναιλογιζόμενοιγενώμεθαἀπαιτεῖκαὶτὰπαρ'ἡμῶνεἰγὰρἐντοῖςλυπηροῖςφησινκοινωνήσομενκαὶἐντοῖςχρηστοῖς

λετοῦνυνκαιροῦτὸπρόσκαιροντῶνπαθημάτωνδηλοῖδιὰτοῦνυνκαιροῦ

λϛπρὸςτὴνμέλλουσανδόξανεἶταδείκνυσιτὸὅλονσχεδὸντῆςχάριτοςὃνδιὰτὸνικᾷνταῖςἀντιδόσεσιτὸνθεὸνκαὶὅτιοὐκἰσχύομενἄξιόντιτῆςἐκεῖἀντιδόσεωςπαθεῖνἡσυνεισενέγκαι

λζἀποκαλυφθῆναιεἰςἡμᾶςκαλῶςτὸἀποκαλυφθῆναιἐστιγὰρκαίνυνἀλλὰκέκρυπται

ληἡγὰρἀποκαραδοκίατῆςκτίσεωςὁλέγειτοιοῦτὸνἐστινκαὶαὕτηφησινἡκτίσιςσφόδραπροσδοκᾷτὴνμέλλουσανἡμῶνδόξανδιάτιἄφθαρτοςφησιπλασθεῖσαδιὰτὰςτῶνἀνθρώπωνἁμαρτίαςφθαρτὴγέγονενἐπεὶκαὶἡμεῖςεξαφθαρτωνφθαρτὸγεγόναμενβούλεταιοὖνἡκτίσιςφησιτοὺςἀνθρώπουςτὴνἀφθαρσίανἀπολαβεῖνἔσταιδὲτοῦτοἐντῆἀναστάσειἵνακαὶαὕτητὴνοἰκείανἀφθαρσίανἀπολάβῃτοῦγὰρἀνθρώπουδι'ὃνγέγονεφθαρτὴτὴνἀφθαρσίανἀπολαμβάνοντοςκαὶαὕτητὴνοἰκείανἀφθαρσίανσυναπολήψεταιπροσωποποιίαδὲἐστιτὸπᾶνἵνατετῶνἀγαθῶντὴνὑπερβολὴνδηλώσῃκαὶἵναδείξῃὅτιἡμεῖςμᾶλλονὀφείλομενσπουδάζειντῆςτοιαύτηςδόξηςκαὶἀφθαρσίαςἐπιτυχεῖνἤπερἡκτίσιςἐπεὶμὴνόμιζετὴνἄψυχονκαὶἀναίσθητονκτίσιντὰτοιαῦταπροσδοκᾶνἡαἰσθάνεσθαι

sἡγὰρἀποκαραδοκίατῆςκτίσεωςσφόδραπροσδοκία

λθthe number is present only in front of the scholiumοἷονἐπιτεταμένηπροσδοκία

μτὴνἀποκάλυψιντῶνυἱῶντοῦθεοῦἀπεκδέχεταιτὸτέλοςὅτανμέλλωσιδείκνυσθαιτινεςυἱοὶθεοῦκαίτινεςυἱοὶδιαβόλου

ματῆγὰρματαιότητιἡκτίσιςὑπετάγηοἷοντῆφθορὰτοῦτογὰρκατεκρίθηδιὰτὰςἡμῶνἁμαρτίας

μβοὐχἑκοῦσαἀλλὰδιὰτὸνὑποτάξαντατῆςτοῦΧριστοῦδυνάμεωςφησιτοῦτοτὸἔργοντὸκαὶἄκουσανὑποτάξαι

μγἐπ'ἐλπίδιὅτικαὶαυτὴἡκτίσιςἐλευθερωθήσεταιἀπὸτῆςδουλείαςτῆςφθορᾶςκαὶαυτὴγάρφησιτὴνἀπαλλαγὴνἐλπίζειἐπ'ἐλπίδιοὖνἀπαλλαγῆςὑπετάγηλοιπὸνἑαυτὸνἐφερμηνεύειπωςἐπ'ἐλπίδιὅτικαὶαυτὴἡκτίσιςἐλευθερωθήσεται

μδεἰςτὴνἐλευθερίαντῆςδόξηςτῶντέκνωντοῦθεοῦεἰςτὴνἐλευθερίανοἷονδιὰτὴνἐλευθερίαντῆςδόξηςτουτέστιδι'ἡμᾶςἔσταικαὶἡκτίσιςἄφθαρτοςὥσπερκαὶδι'ἡμᾶςγέγονεφθαρτή

Οικουμενιουthe attribution is present only in front of the scholiumἡτὸεἰςτὴνἐλευθερίανδηλοῖτουτέστινεἰςτὴναὐτὴνεἰςἦνκαὶἡμεῖςἐλευθερίαντῆςφθορᾶςἐλεύσεταιοἷονἐκφθαρτῆςἄφθαρτοςἔσται

μεοἴδαμενγὰρὅτιπᾶσαἡκτίσιςστενάζειφησιἡκτίσιςβουλουμένητὴνφθορὰνἀποθέσθαιλοιπὸνεἰδὲἡκτίσιςπολλῷμᾶλλονἡμεῖςτοῦτοἐθέλεινὀφείλομενκαὶμὴτοῖςὧδεκεχηνέναιοἱκαὶλόγῳτετιμημένοικαὶυἱοθεσίανπροσδοκῶντες

μϛσυστενάζεικαὶσυνωδίνειἄχριτοῦνυνἐπειδὴκαὶοἱτὴνἀπαρχὴντοῦπνεύματοςἔχοντεςκαὶἡμεῖςαὐτοὶστενάζομενδιὰτοῦτοσυνωδίνει

μζοὐμόνονδὲἀλλὰκαὶαὐτοὶτὴνἀπαρχὴντοῦπνεύματοςἔχοντεςκαὶἡμεῖςαὐτοὶἐνἑαυτοῖςοὐμόνονφησινἡκτίσιςστενάζειἀλλὰκαὶοἱἀρχήντιναμικρὰνκαὶγεῦσιντοῦπνεύματοςλαβόντεςσπεύδουσιπρὸςτὰἐκεῖμεταβῆναιεἰγὰρἡἀπαρχὴτοῦπνεύματοςτοιαύτηώστεποιεῖνθαυματουργίαςἐκτῆςσκιᾶςτιτὸτέλειον

μηστενάζομενἵναμήτιςεἴπῃσὺεἶπαςθεοὶἐσμενκαὶποίανἄλληνπροσδοκῶμενυιοθησιανφησιτὴνἀπολύτρωσιντοῦσώματοςτουτέστιτὴνἀφθαρσίαντότεγὰρβεβαίαἡυἱοθεσίακαὶτότεἥξειτὰαὐτῆςἀποτελέσματανυνγὰροὔτεἡδόξαδήληἀλλὰκαὶπροσδοκειαἐκπτωσεωςδιὰβίουκατεγνωσμένου

μθυἱοθεσίανἀπεκδεχομενοιτὴνἀπολύτρωσιντοῦσώματοςἡμῶνεἶταἵναμὴνομισθῇτὰπαρόνταδιαβάλλεινκαὶδῷλαβὴντοῖςαἱρετικοῖςφησινοὐδετὰπαρόντακακὰἀλλὰτὰπροσδοκώμεναβελτίωἃἐστινυἱοθεσία

Οικουμενιουthe attribution is present only in front of the scholiumτότεγὰρτὰτῆςυἱοθεσίαςἀποτελέσματα

ντῆγὰρἐλπίδιἐσώθημενἐλπὶςδὲβλεπομένηοὐκἐστινἐλπὶςὁγὰρβλέπειτιςτικαὶἐλπίζειὡςεἰἔλεγενπάνταλαβόντεςπαρὰθεοῦἡμεῖςπίστιναὐτωπροσηγάγομενἧςμέγαμέροςἡτῶνἐκεῖσεἐλπὶςμὴτοιγαροῦνζητεῖπάντασοιἐνταῦθαπαρεῖναιτὰἀγαθὰἀλλάτινακαὶτῆἐλπίδιταμίευσαιεἰδὲπάνταπαρεῖναιθέλειςοὐκέτιἐλπίζειςἐλπὶςγὰρβλεπωμενηοὐκἐστινἐλπίς

ναεἰδὲὁοὐβλέπομενἐλπίζομενδι'ὑπομονῆςαπεκδοχημεθαεἰδέφησιτὰμὴὁρώμεναἐλπίζομενἐνὑπομονὴἕξομεντὴντούτωνπροσδοκίανἡδὲὑπομονὴὅτιμέροςμέγιστονἀρετῆςπαντίπουδῆλονώστεἡἐλπὶςκαὶπίστεὼςἐστικαὶὑπομονῆςποιητική

νβωσαύτοςδὲκαὶτὸπνεῦμασυναντιλαμβάνεταιταῖςἀσθενείαιςἡμῶνκαὶμὴνόμιζέφησινκάμνεινὑπομένωνοὐγὰρεασεισετὸπνεῦμακάμνεινἂλλἀντιλήψεταισουπρὸςτοῦτοἀσθενεῖςγὰρἐσμενκαὶοὐδεὑπομονὴνκατορθῶσαιἰσχύομενδίχατῆςτοῦπνεύματοςβοηθείας

Οικουμενιουthe attribution is present only in front of the scholiumὡσαύτωςδὲκαὶτὸπνεῦμαφροντίσεισουεἰδὲἀμελεῖςἀμεληθήσῃ

νγτὸγάρτιπροσευξόμεθακαίτιλέγωφησινὅτιπρὸςκατόρθωσινὑπομονῆςδεόμεθαἀντιλήψεωςπαρὰτοῦἁγίουπνεύματοςκαὶἐντοῖςδοκοῦσιφησινεὐχερέσινοἷονἐντῆεὐχὴἐστινγὰρὅτεἀσύμφορααἰτοῦμεν

νδκαθὸδεῖοὐκοἴδαμενκαὶἑαυτὸνἔμιξενἵναμὴεὑρέθηἐπαχθής

νεἂλλαὐτοτὸπνεῦμαὑπερεντυγχάνειὑπὲρἡμῶνστεναγμοῖςἀλαλήτοιςτὸπαλαιὸνχαρίσματαδιαφορὰπολλοὶἐλάμβανονπροφητειῶνἑρμηνειῶνγλωσσῶνἅπερπάνταπνεύματαἐκάλουνκαὶεὐχῆςδὲχάρισμαἐλάμβανοντινεςἐπειδὴγὰρἀγνοοῦντὸπλῆθοςτὸσυμφέρονᾔτειπολλάκιςἀσύμφοραἐλάμβανοντινεςχάρισμαεὐχῆςκαὶὑπὲρπαντὸςτοῦλαοῦηὔχοντοὅπερκαὶαὐτοπνεῦμαἐλέγετοτοῦτοοὖνλέγειὅτικαὶαὕτηἡχάριςτῆςεὐχῆςὑπὲρἡμῶντῶθεῶἐντυγχάνειμεγίστοιςστεναγμοῖςτοῦτοδὲεἶπενσυστῆσαιβουλόμενοςὅτιἀγνοοῦμενκαθὸδεῖπροσεύξασθαιεἰγὰρμὴτοῦτόφησιἦντιςχρείαλαβεῖντιναςχάρισμαεἰςτὸεὔχεσθαιὑπὲρτοῦλαοῦ

Οικουμενιουsἂλλαὐτοτὸπνεῦμαὑπὲρἐντυγχάνειὑπὲρἡμῶνστεναγμοῖςἀλαλήτοιςτοῦτόνυνὁδιάκονοςπληροῖλιτανεύων

νεὁδὲἐρευνῶντὰςκαρδίαςοἶδεντιτὸφρόνημααὐτοςὁπαράκλητοςὁτὰςκαρδίαςτῶνπνευματικῶνἀνθρώπωνἐρευνῶντῶντὴνχάρινδηλάδηκαὶτὸπνεῦματοῦεὔχεσθαιλαβόντων

νϛτοῦπνεύματοςτῶνπνευματικῶνἀνθρώπωντῶντὸεἰρημένοντῆςεὐχῆςλαβόντωνπνεῦμακαὶχάρισμα

νζὅτικατὰθεὸνἐντυγχάνειοὐκαγνουνταφησιδιδάσκουσινοἱπνευματικοὶτὸνθεὸνἂλλοἶδενὁπαράκλητοςὅτικατὰθεὸνἐντυγχάνειοὐκατάτιναβλαβερὰνἐπιθυμίανἀλλὰκατὰθεὸνὃἐστικατὰτὴνβούλησιντοῦθεοῦ

νηὑπὲρἁγίωντῶνδιὰτῆςεὐχῆςἁγιαζομένων

νθοἴδαμενδὲὅτιτοῖςἀγαπῶσιτὸνθεόνοὕτωφησιδιὰτὴνἐντῶεὔξασθαιἄγνοιανβοηθούμεθαὑποτοῦπνεύματοςὅτικαὶτὰκακὰεἰςἀγαθὰἡμῖνπεριτρέπει

ξπάντασυνεργεῖεἰςἀγαθονπάνταφησικαὶτὰκακὰκαὶγὰρταῦταπεριστρέφειὁθεὸςεἰςἀγαθὰεἰςγὰρεὐδοκίμησιντῶνπασχόντωνπεριστρέφεταιμεῖζονδὲτὸεἰςἀγαθὰπεριστρέφεσθαιτοῦμὴπαντελῶςἐπελθεῖν

ξατοῖςκατὰπρόθεσινκλητοῖςοὖσινἐπειδὴἀπίθανονείναιἐδοκειτὸπεριστρέφεσθαιτὰκακὰεἰςἀγαθὰπροσθεὶςτὴντοῦθεοῦκλῆσινἐπιστώσατοτὸεἰρημένονοὐγὰρτοῖςτυχοῦσιφησιντοῦτοσυμβαίνειἀλλὰτοῖςὑποθεοῦκληθεῖσινεἶταμὴνομισθῇμονομερῶςὁθεὸςἐνίουςκαλέσαςφησιτοῖςκατὰπρόθεσινδεικνὺςὅτιπάντεςμὲνἐκλήθημενἐκεῖνοιδὲὑπήκουσανδιὸκαὶβοηθοῦνταιοἱκατὰοἰκείανπρόθεσινγενόμενοικλητοί

ξβὅτιοὓςπροέγνωκαὶπροώρισεἀπὸκοινοῦκατὰπρόθεσινκλητοὺςὄντας

ξγσυμμόρφουςισοδοξης added by a later hand above the lineτῆςεἰκόνοςτοῦυἱοῦαὐτοῦεἰςτὸείναιαὐτονπρωτότοκονὅπερἐστιφησινὁυἱοςτοῦθεοῦκατὰφύσινἐντῆἐνανθρωπήσειδῆλονδὲὡςἅγιοςκαὶἀναμάρτητοςτοῦτοκαὶαὐτοὶγεγόνασικατὰχάρινσυμμόρφουςγὰρτοὺςἰσομόρφουςεἰκοναδὲτοῦυἱοῦτὴνοἰκονομίανκαλεῖκαὶτὸἐντεῦθεναὐτοῦσῶμακατὰγὰρτὴνοἰκονομίανσύμμορφοικαὶἀδελφοὶαὐτοῦοἱἄνθρωποικατὰδὲτὴνθεότηταμονογενὴςἐστιν

ΚυριλλουsσυμμόρφουςτῆςεἰκόνοςτοῦυἱοῦαὐτοῦεἰςτὸείναιαὐτονπρωτότοκονεἰκὼντοῦθεοῦτιςἂννοοῖτοσαφηνιεῖλέγωναὐτὸςὭσπεργὰρἐφορέσαμεντὴνεἰκονατοῦχοϊκοῦφορεσωμενκαὶτὴνεἰκονατοῦἐπουρανίουτουτέστιτὴνἐνἁγιασμῷζωὴντὴνπρὸςπᾶνὅτιοὖνἀμώμητονπολιτείανὥσπεργὰρεἰκονατοῦχοικοῦτουτέστινἈδὰμτὴνἐνπαρακοῇτεκαὶἁμαρτίαιςζωὴνεἶναὶφαμὲνοὕτωςκαὶεἰκονατοῦἐπουρανίουτουτέστιΧριστοῦτὸνἁγιασμὸνκαὶτὴνδικαίοσυνηντὴνὑπακοήν

ξδἐνπολλοῖςἀδελφοῖςοὓςδὲπροώρισεδιὰπάντωντὴνσυγγένειανἡμῶντὴνπρὸςτὸνΧριστὸνσημᾶναιθέλεισυγγένειανδὲτὴνἐντῆοἰκονομίατῆςσαρκὸςαὐτοῦ

ξετούτουςκαὶἐκάλεσενκαὶοὓςἐκάλεσεπανταχοῦτὸκατὰπρόθεσινκλητοὺςὄνταςσυνυπάκουεἐπεὶἄτοπονἅπανταεἰὁθεόςτιναςμὲνευεποιησεντιναςδὲοὐτὸδὲκατὰπρόθεσινσυνυπακούομενοναὐτῶνποιεῖτὸκατόρθωμακαὶπροσωποληψίαςἀπαλλάττειτὸνθεόν

ξϛτούτουςκαὶἐδικαίωσενοὓςδὲἐδικαίωσεδιὰτῆςτοῦλουτροῦπαλιγγενεσίας

ξζτούτουςκαὶἐδοξασεδιὰτῶνχαρισμάτωνδιὰτῆςυἱοθεσίας

ξητιοὖνἐροῦμενπρὸςταῦταὡςεἰἔλεγεντούτωνοὕτωςὄντωνμηδεὶςλοιπὸνπερὶτῶνὧδεπειρασμῶνἡκινδύνωνλογοποιεσθωτιγὰρἑνὶεἰπεῖνπρὸςτὴντοσαύτηνἀγαθότητατοῦθεοῦ

ξθεἰὁθεὸςὑπὲρἡμῶντιςκαθ'ἡμῶνἵναγὰρμὴλέγωσινὅτιβασιλεῖςκαθ'ἡμῶνκαὶδῆμοκαὶἡγεμόνεςπάντεςγὰρἐπεβούλευοντοῖςπιστοῖςφησινὅτιἰσχύειθεὸςτὰςκαθ'ἡμῶνἐπιβουλὰςἀφορμὴνστεφάνωνποιήσασθαιοὐδεὶςοὖνὁκαθ'ἡμῶν

οὅςγετοῦἰδίουυἱοῦοὐκἐφείσατοἂλλὑπὲρἡμῶνπάντωνπαρεδοκεναὐτονπωςοὖνφησινἡμᾶςπροήσεταιὁθεὸςὃςοὐμόνονσυμμόρφουςτοῦυἱοῦαὐτοῦἐποίησενἀλλὰκαὶἐδικαίωσενκαὶεδοξασενκαὶοὐτοῦτομόνονἀλλὰκαὶτὸνυἱονἔδωκενὑπὲρἡμῶνπάντωνφησινκαὶἁμαρτωλῶνκαὶτελωνῶνκαὶπορνῶν

οαπωςοὐχὶκαὶσὺναὐτωτὰπάνταἡμῖνχαρίσεταιεἰτὸνυἱόνφησινἔδωκενεἰςθάνατόντιδεῖφησιπερὶτῶνἄλλωνἀμφιβάλλεινὁγὰρτὸμέγαδοὺςκαὶτὸἔλαττονδώσει

οβτιςἐγκαλέσεικατὰἐκλεκτῶνθεοῦπολλοὶἀσεβεῖςἐμέμφοντοτοὺςπιστεύσανταςφησινοὖντιςἱκανὸςἐγκαλέσαιημεμψασθαιτοῖςὑποθεοῦἐκλεχθεῖσικαὶὅραοὐκεἶπενδούλοιςθεοῦἡπιστοῖςἀλλὰἐκλεκτοῖςἐπαίρωντὸἀξίωμα

ογθεὸςὁδικαίωνοὐκεἶπενὁἀφεὶςἁμαρτίαςἀλλὰτὸμεῖζονὁδικαίων

οδτιςὁκατάκρινωνὅτανγὰρθεὸςψήφῳτινιοἰκεῖαδικαιώσῃτιςἐστινὁκατακρίνωντιδὲκαὶκατακρίνωνὠφελεῖτὸδὲκατακρίνωνὡςἐπὶἁμαρτήμασι

οεΧριστόςκατὰἐρώτησιναυτὰπροάγειὡςἀναντιρρήτωνὄντων

οϛὁἀποθανὼνμᾶλλονδὲκαὶἐγερθείςτιςφησινὁκατακρίνωντοῦμὲνπνεύματοςσυναντιλαμβανομένουταῖςἀσθενείαιςἡμῶντοῦδὲπατρὸςδικαιοῦντοςτοῦδὲυἱοῦὑπὲρἡμῶνἀποθανόντοςοὓςγὰρἡτριὰςαπεδικαιοωσεντιςὁκατακρίνων

Οικουμενιουthe attribution is present only in front of the scholiumκαὶοὕτωδύνῃνοῆσαιὡςπρὸςτὸκατὰπόδατοῦῥητοῦεἰτὸπνεῦμάφησινἀντιλαμβάνεταιεἰὁπατὴρἐδικαίωσεντιςὁκατακρῖναιδυνάμενοςὑπολείπεταιφησινὁυἱοςὁυἱοςοὖνφησινἔχεικατακρῖναικαίτοιτοσοῦτονἀγαπᾷὡςκαὶθάνατοναἱρήσασθαιὑπὲρἡμῶνκαὶὧνἐνδεξιὰτοῦπατρὸςκαὶεἰςτὴνἰδίανἐπανελθὼνδόξανοὐκἐπαύσατοτῆςπρὸςἡμᾶςἀγάπηςἀλλὰκαὶπαρακελεῖτὸνπατέραὑπὲρἡμῶντοῦτογὰρτὸἐντυγχάνειτὴνδὲπαράκλησινοὕτωςνόειαὐτωτῶἐνηνθρωπηκέναιπαρακάλειτὸπατέραὑπὲρἡμῶν

οζὃςκαὶἐστινἐνδεξιὰτοῦθεοῦὃςκαὶἐντυγχάνειὑπὲρἡμῶνἵναγὰρμὴἐλάττωσιντὴνἐντυχίαννομίσῃςθεὶςπρῶτοντὴνἰσοτιμίαντῶείναιἐνδεξιὰτοῦθεοῦοὕτωςεἶπεντὸἐντυγχάνειδεῖξαιθέλωντὴνδιάπυροναὐτοῦἀγάπηνοὐγὰρὡςαὐτοςἀσθενῶνσῶσαιδιὰτοῦπατρὸςἄπαγε

Κυριλλουsὃςκαὶἐστινἐνδεξιᾶιτοῦθεοῦὃςκαὶἐντυγχάνειὑπὲρἡμῶνὡςπρὸςτὸἀνθρώπινονεἴρηταιὅτιἀρχιερεὺςἦν

οητιςἡμᾶςχωρίσειἀπὸτῆςἀγάπηςτοῦθεοῦτιςοὐδείςφησιτοὺςτοσαύτηςἀγάπηςκαὶπρονοίαςηξηιωμενουςπαρὰθεοῦ

οθθλῖψιςἡστενοχωρίαἡδιωγμὸςἡλιμὸςἡγυμνότηςἡκίνδυνοςἡμάχαιραοὐκεἶπενχρήματαδόξανκαὶὅσαανθρωπινακαλὰἂλλἅτινακαὶβιάζεσθαιπέφυκετὴνἀνθρωπίνηνφύσιντὸδὲτῆςθλίψεωςὀνόματιπολλὰδηλοῦταιφυλακαὶἁλύσειςἐξορίαικαὶὅσατοιαῦτα

πκαθὼςγέγραπταιὅτιἐντρέψαιαὐτοὺςβουλόμενοςἤγαγετὴνμαρτυρίανεἰγὰροἱἐντῆπαλαιάφησιζωῆςκατεφρόνουνοἷςτὰἔπαθλαγῆἵνακαὶτὰἐντῆγῆἀγαθὰπόσῳμᾶλλονἡμεῖςὀφείλομενοἱτὴνβασιλείαντῶνοὐρανῶνἔχοντεςτῶνπόνωνἀμοιβήν

παἕνεκάσουθανατούμεθατῆματυρίᾳτοῦλόγονπιστοῦται

πβὅληντὴνἡμέρανἐστιγὰρπρὸαιρεσειπολλάκιςτῆςἡμέραςκαταφρονεῖν

πγἐλογίσθημενὡςπρόβατασφαγῆςπᾶσιφησινεἰςτὸἀδικεῖνπροκείμεθαοἱἀπόστολοιδῆλονὡςπρόβατασφαζόμεναμὴἀντιλέγοντες

πδἂλλἐντούτοιςπᾶσινὑπερνικῶμενδιὰτοῦἀγαπήσαντοςἡμᾶςἐπαίρειτὸνἀκροατὴνἵναμὴκαταπέσῃθλῖψινἀκούσαςκαὶδιωγμὸνκαὶὅσαεἶπενκαίφησιπάντωνκρατοῦμενχάριτιΧριστοῦκαὶοὐκεἶπεννικῶμενἂλλὑπὲρνικῶμεντουτέστιδι'ὧνἐπιβουλευόμεθαστεφανούμεθαοἱγὰρἐπίβουλοιπρόξενοστεφάνωνἡμῖνἂνεὐχαρίστωςφέρωμεν

πεπέπεισμαιγὰρὅτιοὔτεθάνατοςοὔτεζωὴοὔτεἄγγελοιοὔτεἀρχαὶοὔτεδυνάμειςοὔτεἐνεστῶταοὔτεμέλλονταοὔτεὕψωμαοὔτεβάθοςοὔτετιςκτίσιςἕτεραδυνήσεταιἡμᾶςχωρίσαιἀπὸτῆςἀγάπηςτοῦθεοῦἐπειδὴἄνωτὰπαρόνταεἶπενυντὰμέλλονταλέγεικαίφησινοὔτεὁμέλλωνθάνατοςοὔτεἡμέλλουσαζωὴοὔτεἄγγελοιοὔτεδυνάμειςδύνανταίμεχωρίσαιἀπὸτῆςἀγάπηςτοῦθεοῦτῆςδιὰΧριστοῦμοιφησιπροξενηθεισηςπάνταμοιφησιμικρὰπρὸςἐκείνηντὴνἀγάπηνεἶταἐπειδὴπᾶσανεἶπετὴνκτίσιντὴνὁρατὴνκαὶνοητὴνπροστίθησινοὔτετιςἕτερακτίσιςτουτέστινεἰκαὶἄλλητιςπαρὰτὴνοὖσανὑποσταίηοὐδεαὕτημοιείναιτιδοκεῖπρὸςτὴνἀγάπηντοῦθεοῦἐπειδὴδὲκαὶἀγγέλωνκαὶδυνάμεωνἐμνήσθημὴνομίζειτοὺςἀγγέλουςἡτὰςδυνάμειςἀποστῆσαίτιναςἐθέλεινἀπὸΧριστοῦἄπαγεἀλλὰτὸνπερὶθεὸνθερμὸνπόθονσημᾶναιζητῶνεἰςτούτουςἦλθεντοὺςλόγους

Θεοδωρητουsοὔτεβάθοςοὔτετιςκτίσιςἕτεραδυνήσεταιἡμᾶςχωρίσαιἀπὸτῆςἀγάπηςτοῦθεοῦβάθοςὡςοἶμαιτὴνγέεννανὀνομάζειὕψοςδὲτὴνβασιλείανκαὶπρὸςτούτοιςτὴναἰώνιονζωὴνκαὶτὸναἰώνιονθάνατον

αλλωςτουτέστινοὔτετὰἄγανἐπίδοξαοὔτετὰἄγανἄδοξα

πϛτῆςἐνΧριστῷἸησοῦτῶκυρίῳἡμῶνἄνωπρῶτονεἶπεντὴνἀγάπηντοῦθεοῦἵναμὴψεύδεσθαιδόξῃπερὶτῆςἰδίαςλέγωνἀγάπηςὁγὰρἀγαπηθεὶςοὐθαυμαστὸνεἰἀνταγαπᾷ

πζἀλήθειανλέγωἐνΧριστῷοὐψεύδομαισυμμαρτυρούσηςμοιτῆςσυνειδήσεώςμουἐνπνεύματιἁγίῳὅτιλύπημοιἐστιμεγάληκαὶἀδιάλειπτοςὀδύνητῆκαρδίαμουμέγαθέλειεἰπεῖνδιὸπροοδοποιεῖτῶπιστευθεναιὅραδὲἀλήθειανφησιλέγωἐνΧριστῷκαὶοὐψεύδομαικαὶἡσυνείδησιςμοιεἰςτοῦτομάρτυςσὺντῶἁγίῳπνεύματι

πηηὐχόμενγὰραὐτοςἐγώὅρατὴνἐπίτασινοὐκεἶπενἠβουλόμηνἂλληὐχομην

πθἀνάθεμαείναιδοκεῖμὲνἐθέλεινὑπὲρτῶνἀδελφῶνκαὶτῶνσυγγενῶνἀλλοτριωθῆναιΧριστοῦτοῦτογὰρἡτοῦἀναθέματοςδύναμιςὅμωςἀκριβῶςθεωροῦντιφανήσεταιὑπὲρτῆςἀγάπηςτοῦΧριστοῦταῦταεἰρηκώςπωςἐπειδὴἑώρατὸνθεὸνβλασφημούμενονὑποτῶνἸουδαίωνὅτίφησινἡμεῖςοἱτὸννόμονκαὶτὰςἐπαγγελίαςδεξάμενοικαὶπροπάτορεςαὐτοῦτοῦΧριστοῦεἰςοὓςἦνἡυἱοθεσίαἐκβεβλήμεθαἀντεισῆλθονδὲἄνθρωποιἄρτιτῶνβωμῶνκαὶτῆςκνίσηςἐξελθόντεςἐπεὶοὖνταῦταλέγονταςᾔδειὑπὲρτοῦμὴείναιπρόφασινβλασφημίαςκατὰτοῦθεοῦηβούλετοἐπιστρέψαικαὶτοὺςἸουδαίουςὡςκαὶἀνάθεμαὑπὲρτούτουἐθέλεινγενέσθαιὅπερδεικτικὸνἐστιτῆςἀγάπηςτοῦΧριστοῦὃνγὰροὐδεμίακτίσιςχωρίσαιἴσχυσενπωςἂνἐχώρισενἀγάπησυγγενῶνκαὶἀδελφῶν

ϟἀπὸτοῦΧριστοῦὁδιδάσκαλοςφησιπάντωνὁμυρίουςπροσδοκῶνστεφάνουςὁπάντωντὴναὐτοῦἀγάπηνπροτιμῶν

ϟαὑπὲρτῶνἀδελφῶνμουτῶνσυγγενῶνμουκατὰσάρκαδιὰτὴνἀγάπηντοῦΧριστοῦτοῦτοεἶπενηβούλετογὰραὐτονπαρὰπάντωνδοξάζεσθαιἀλλὰμὴβουλόμενοςδημοσιεῦσαιτὸχάρισμαχάρισμαγὰρτὸοὕτωςἀγαπᾶντὸνΧριστὸντοὺςσυγγενεῖςἀγαπᾶνὑποκρίνεται

ϟβοἵτινὲςεἰσινἸσραηλῖταιὧνἡυἱοθεσίακαὶἡδόξακαὶαἱδιαθῆκαικαὶἡνομοθεσίακαὶἡλατρείακαὶἐπαγγελίαιὧνοἱπατέρεςκαὶἐξὧνὁΧριστὸςτὸκατὰσάρκαὁὧνἐπὶπάντωνθεόςδεῖξαιθέλειὅτιὁθεὸςοὐδὲνπαρῆκενεἰςτὴντῶνἸουδαίωνεὐεργεσίαναὐτοὶδὲοἰκεῖαἀγνωμοσύνῃπάντωνἐξέπεσονδιὸκαταλέγειτὰςδωρεᾶςτοῦθεοῦ

ϟγεὐλογητὸςεἰςτοῦαἰῶναςἀμήναὐτοςτὴνὑπὲρπάντωνἀνήγαγενεὐχαριστίανεἰγὰρκαὶἸουδαῖοίφησιβλασφημοῦσινεἰςαὐτονἂλλἐγώφησινοταἀπόῤῥηταεἰδὼςκαὶτὴνπρόνοιαναὐτοῦἐπιστάμενοςοἶδαὅτιδοξολογεῖσθαιὑπάρχειἄξιοςοἷαθεός

ϟδοὐχοἷονδὲὅτιἐκπέπτωκενὁλόγοςτοῦθεοῦἰδούφησικαὶἀνάθεμαζητῶγενέσθαιὑπὲρτοῦπιστεῦσαιἸουδαίουςκαὶἵναμὴδόξῃἐψεῦσθαιὁθεὸςἐφ'οἷςἐπήγγελταικαὶὅμωςεὰνἴδωμενἀκριβῶςοὔτενυνἐξέπεσενὁλόγοςκαὶἡἐπαγγελίατοῦθεοῦἡἐψεύσατοταῦταγάρφησινεἶπονοὐχοἷονὅτιἐκπέπτωκενὁλόγοςτοῦθεοῦτουτέστινοὐκἐπειδὴἐκπέπτωκενὁλόγοςτοῦθεοῦἂλλἵνατὴνπρὸςαὐτοὺςἀγάπηνἐνδείξωμαικαὶλοιπὸνδείκνυσιπωςὁλόγοςτοῦθεοῦκαὶἡπρὸςἈβραὰμἐπαγγελίατοῦθεοῦοὐκἐκπέπτωκενποίαδηταἡτὸκατ'ἐπαγγελίανδὲαὐτοῦσπέρμαλέγουσαἰσάριθμονἔσεσθαιτοῖςἄστροιςκατ'ἐπαγγελίανδὲαὐτοῦσπέρματὸτῶνπιστῶνκαὶοὐκἐκπεπτωκότωντῆςθείαςπρονοίας

ϟεοὐγὰρπάντεςοἱἐξἸσραὴλοὗτοιἸσραὴλοὐδὅτιεἰσισπέρμαἈβραὰμπάντεςτέκναἂλλἐνἸσαὰκκληθήσεταίσοισπέρμακαίπωςφησινοὐκἐξέπεσενὁλόγοςτοῦθεοῦπωςὅτιοὐπάντεςοἱἐξἸσραὴλἸσραηλῖταὶεἰσιντουτέστισπέρμαἈβραὰμεἶτασαφηνίζειαὐτοοὐγὰρἐπειδήτινεςφησιτέκνασαρκικὰτοῦἈβραὰμἤδεκαὶτέκναεἰσικατ'ἐπαγγελίανκαὶοἷςἡἐπαγγελίαἐδόθηἀλλὰποίαἐστιτέκναἈβραὰμἄκουεφησιτῆςγραφῆςὅραδὲοὐκεἶπενἐξἸακὼβἂλλἐξἸσραὴλτὸτῆςἀρετῆςγνώρισματεθεικὼςτὸἸσραὴλκαὶδεικνὺςτὴνἄνωθενδωρεάν

ϟϛτουτέστινοὐτὰτέκνατῆςσαρκὸςταῦταεἶταἑρμηνεύειτὴνἀναγνωσθεῖσανγραφήντιἐστιτὸἐνἸσαὰκκληθήσεταίσοισπέρμαὅτίφησινοἱἐκτῆςἐπαγγελίαςεἰσιτέκναοὐκεἶπενδὲτοῦἈβραὰμἀλλὰτοῦθεοῦδεικνὺςοὐδὲτὸνἸσαὰκἁπλῶςείναιτοῦἈβραὰμἵναδείξῃὅτιοἱτὴνυἱοθεσίανἔχοντεςαὐτοὶεἰσικατ'ἐπαγγελίαντέκνατοῦἈβραάμ

ϟζτέκναθεοῦἐπεὶτοῦτωτῶλόγῳκαὶοἱΙδουναιοιἐπειδὴἀπόγονοιεἰσινἈβραὰμὅσοντὸκατὰσάρκαὤφειλονείναιτέκνατοῦθεοῦἂλλοὐκεἰσινκατὰσάρκαγὰραὐτοὶσπέρμαἈβραὰμἂλλἡμεῖςἐσμενκαὶτέκνατοῦἈβραὰμοἱτῆςαὐτῆςαὐτωπίστεωςκαὶτέκνατοῦθεοῦδιὰτῆςκολυμβήθρας

ϟηἀλλὰτὰτέκνατῆςἐπαγγελίαςλογίζεταιεἰςσπέρμαἐπαγγελίαςγὰρὁλόγοςοὗτοςκατὰτὸνκαιρὸντοῦτονἐλεύσομαικαὶἔσταιτῆΣάρραυἱοςὅσοιφησικατὰτὸνἸσαὰκγεννηθῶσινοὗτοιεἰσικαὶσπέρμαἈβραὰμκαὶυἱοὶθεοῦὁγὰρἸσαὰκοὐκατὰνόμονἐγεννήθηφύσεωςἀλλὰκατὰδύναμινἐπαγγελίαςοὐκοῦνοἱγεννώμενοοὕτωςυἱοὶἈβραὰμεἰσινοὕτωςδὲἡμεῖςγενώμεθαδιὰτῆςκολυμβήθραςῥήμασιγὰρκαὶἡμεῖςἐπαγγελίαςγεννώμεθαῥήμασιμὲνδιὰτὸεἰςὄνομαπατρὸςκαὶυἱοῦκαὶἁγίουπνεύματοςγίνεσθαιτὰςἐντῆκολυμβήθραικατάδυσειςἐπαγγελίαδὲκαθὸοἱπροφῆταιπρὸπολλῶνχρόνωντὸβάπτισμαεὐηγγελίσαντοὡςτὸλούσασθεκαθαροὶγένεσθε

ϟθοὐμόνονδὲἀλλὰκαὶῬεβέκκαἐξἑνὸςκοίτηνἔχουσακαίτιφησιθαυμαστὸνὅτιτῶνἸουδαίωνοἱμὲνπιστεύσαντεςεἰςσπέρμαἈβραὰμλογίζονταιοἱδὲἄπιστοιοὐκέτιτοῦτογὰρκαὶἐπὶτῶνπαλαιωνεὑρήσειςκαὶγὰρὁἸσαὰκλογίζεταιμόνοςεἰςσπέρμακαίτοιὄντωνκαὶτῶνἀπὸΧεττούραςοὐμόνονδὲτοῦτόφησινἀλλὰκαὶἡῬεβέκκαἐξἑνὸςτοῦἸσαὰκσπέρμαἔχουσακαὶδύογεννήσασαοὐκἔσχεντοὺςδύοἀρέσανταςθεῶοὐδὲλογιζομένουςεἰςσπέρμαἈβραὰμοὕτωφησινκαὶἸουδαῖοιοἱμὲνπιστοὶκαὶσπέρμαἈβραὰμεἰσικαὶσώζονταιοἱδὲἄπιστοιοὐκέτι

ρἸσαὰκτοῦπατρὸςἡμῶνἐξὧνοὐκἔσχεφησιτοὺςδύοἀρέσκοντας

αμήπωγὰργεννηθέντωνμηδὲπραξάντωντιἀγαθονἡκακόντοῦἨσαῦκαὶτοῦἸακώβ

βἵναἡκατ'ἐκλογὴνπρόθεσιςτοῦθεοῦμένῃἡκατὰπρόγνωσινἐκλογή

γοὐκἐξἔργωνἂλλἐκτοῦκαλοῦντοςἐρρήθηαὕτηὅτιὁμείζωνδουλεύσειτῶἐλάσσονιμήπωγάρτιπράξαντατὸνἸακὼβἐκάλεσενἀγαπητὸντὸνγὰρἸακώβφησινἠγάπησατὸνδὲἨσαῦἐμίσησα

δκαθὼςγέγραπταιτὸνἸακὼβἠγάπησατὸνδὲἨσαῦἐμίσησαοἱμὲνγὰρἄνθρωποιἴσωςμετὰτὸγενέσθαιὁδὲθεὸςπρὸγενέσεωςἐπίσταταιτὰἐντῶἀνθρώπῳ

ετιοὖνἐροῦμενμὴἀδικίαπαρὰτῶθεῶμὴγένοιτοὁμὲνἨσαῦφησινὡςκακὸςἐμισήθητιδὲἐροῦμενπερὶτῶνἐντῆἐρήμῳΙουδαδιωνοὐπάντεςἐμοσχοποίησανπωςοὖνεἴρηταιἐλεήσωὃνἂνἐλεῶεἰγὰρἀδικίαοὐκἐστιπαρὰτῶθεῶκαὶὅμωςπάντωνμοσχοποιησάντωνεἶπενἐλεήσωὃνἂνἐλεῶἄρακρυφίοιςὀφθαλμοῖςὁθεὸςἐμβατεύειεἰςτὰςτῶνἀνθρώπωνκαρδίαςκαὶοὐχὥσπεροἱἄνθρωποιοὐκοὖνοὐδεἐπὶτῶννυνἸουδαίωνἀδικεῖὁθεὸςἀλλὰκαίνυνὅσοιμὲνἄξιοισώζονταιπιστεύουσιγὰρὅσοιδὲἀνάξιοὶἀπόλλυνταιοὐπιστεύουσιγάρ

ϛτῶγὰρΜωσῇλέγειἐλεήσωὃνἂνἐλεῶκαὶοἰκτειρήσωὃνἂνοἰκτείρωὡςεἰεἶπενἐγὼοἶδάτινεςἄξιοισωτηρίαςκαὶὅσοιοὐκἄξιοιεἰοὖνΜωσῆςφησιἠγνόεισχολῇγοῦνἡμεῖςγνοίημεντὰςαἰτίαςτῶνγινομένων

ζἄραοὖνοὐτοῦθέλοντοςοὐδετοῦτρέχοντοςἀλλὰτοῦἐλεοῦντοςθεοῦδεῖμὲνοὖνθέλεινκαὶτρέχεινκαὶτὴνἑαυτοῦἕκαστονδύναμινπληροῦνπλὴνὅτιδίχαβουλῆςθεοῦοὔτεὁθέλωνοὔτεὁτρέχωνἀνύειτιπλέον

ηλέγειγὰρἡγραφὴτῶφαραώἐδοκειαὐτωἀντικεῖσθαιτιδήποτεἐκβέβληταιοἱΙουδαισμοςπαρὰτῶθεῶἀντεισήχθηδὲἡπίστιςθέλωνοὖνἡμᾶςπαιδεῦσαιμὴἀπαιτεῖνεὐθύναςτὸνθεὸνὧνπράττειἀλλὰπάνταἡγεῖσθαικαλὰκἂνἡμεῖςἀγνοῶμενπολλὰθεματοφορεῖτὸδυστέκμαρτοντῶντοῦθεοῦκριμάτωνπαριστῶν

θὅτιεἰςαὐτοτοῦτοἐξήγειράσεὅπωςἐνδείξωμαιἐνσοιτὴνδύναμίνμουκαὶὅπωςδιαγγελῇτὸὄνομάμουἐνπάσῃτῆγῆτούτουτὴνλύσινκάτωλέγειὅτίφησινὁφαραὼδιὰτὴνοἰκείανκακίανἔπαθενἅπερἔπαθενὡςὅγεθεὸςσῶσαιαὐτονἤθελεντοιγαροῦνκαὶἐμακροθύμειχώραναὐτωμετανοίαςδιδούς

Οικουμενιουsὅτιεἰςαὐτοτοῦτοἐξήγειράσεὅπωςἐνδείξωμαιἐνσοιτὴνδύναμίνμουκαὶὅπωςδιαγγελῇτὸὄνομάμουἐνπάσῃτῆγῆδύναμιςθεοῦἡμακροθυμίακαὶδύναμιςμεγίστῃτιςγὰροὐκἂνἐκπλαγείητοσοῦτονμακροθυμήσαντοςτοῦθεοῦφησινοὖνὅτιεἰςτοῦτόσεσυγκεχώρηκαβασιλεῦσαιὅπωςδειχθῇπωςεἰμιμακρόθυμος

ιthe number is present only in front of the scholiumἄραοὖνὃνθέλειἐλέειὃνδὲθέλεισκληρύνειτὸνἄξιονἐλεεῖσθαιἐλέειτὸνδὲσκληρὸνκαὶἀπειθῇσκληρὸνκαὶἀπειθῇείναισυγχωρεῖοὐγὰρκρίσεωςὁπαρὼνκαιρὸςἀλλὰπολιτείαςκαὶαὐτεξουσιότητοςτὸγὰρσκληρύνεισκληρὸνείναισυγχωρεῖνοήσεις

ΓρεγοριουΝυσηςsthe sign is present only in front of the scholiumτὸἐσκληρῦνθαιπαρὰθεοῦτὸνΑἰγύπτιοντύραννονοὐχὡςτὴνἀντιτυπίανἐντῆψυχὴαὐτοῦτῆςθείαςβουλήσεωςἐντιθείσηςνοητέονἂλλὡςτῆςπροαιρέσεωςδιὰτῆςπρὸςτὴνκακίανπροσκλίσεωςτὸνἐκμαλάσσοντατὴνἀντιτυπίανλόγονοὐδεχομένης

τουαγιουΒασιλειουthe attribution is present only in front of the scholiumἐσκλήρυνενὁθεὸςτὸνφαραὼτῆμακροθυμίακαὶτῆτῆςτιμωρίαςἀναβολῇἐπιτείνωναὐτοῦτὴνκακίανἵναεἰςτὸνἔσχατονὅροναὐξηθείσηςαὐτοῦτῆςπονηρίαςτὸδίκαιονἐπ'αὐτωτῆςθείαςκρίσεωςδιαφανῇ

ιαἐρεῖςοὖνμοιτιἔτιμέμφεταιτῶγὰρβουλήματιαὐτοῦτιςἀνθέστηκενμενοῦνγεὦἄνθρωπεσύτιςεἰὁἀνταποκρινομενοςτῶθεῶὡςἐξἀκολουθίαςἴσωςἐρεῖςτιοὖνλοιπὸνπαρ'ἡμᾶςεἶταἐπιστομίζειτοὺςπάνταθέλονταςμαθεῖναποιειὁθεὸςκαὶτοὺςλόγουςαὐτῶνεἰδέναιὑπὲργὰρὧνμανθάνειςφησιχάρινἔχεὑπὲρδὲὧνἀγνοεῖςμὴδυσχεραινεγινώσκωνὅτικατάλογονπάνταπροβαίνεικἂνσὺτοὺςλόγουςἀγνοῇςκαλὸνδὲτὸσύτιςεἰκοινωνόςφησινεἰτῆςἀρχῆςαὐτωἀλλὰκριτήςτιςεἰ

ιβμὴἐρεῖτὸπλάσματῶπλάσαντιτιμεἐποίησαςοὕτωςοὐτὸαὐτεξούσιονἀναιρῶνλέγειταῦταἄπαγεἀλλὰδεικνὺςὡςπᾶσιτρόποιςχρὴπείθεσθαιτῶθεῶκἂναγνωμεντοὺςλόγουςτῶνγινομένωνὡςἐντῶγεἀπαιτεῖντῶνγινομένωνεὐθύναςτὸνθεὸνἡμὴἀπαιτεῖνπεπεῖσθαιπροσήκειμηδὲνπηλοῦδιαφέρειν

ιγἡοὐκἔχειἐξουσίανὁκεραμεὺςτοῦπηλοῦἔχειφησινἐξουσίανὁθεὸςἐγεῖρωντοὺςνεκροὺςτοὺςμὲνεἰςδόξαντοὺςδὲεἰςαἰσχύνηνἔγειραικατὰτὴνἀναλογίαντῶνἑκάστῳβεβιωμένωνοὕτωςὁἐνἁγίοιςΜεθόδιοςἐντῶπερὶἀναστάσεωςλόγῳ

ιδἐκτοῦαὐτοῦφυράματοςποιῆσαιὁμὲνεἰςτιμὴνσκεῦοςὁδὲεἰςἀτιμίανοὐκἐπειδὴτοὺςμὲνἀγαθοὺςτοὺςδὲοὐτοιούτουςποιεῖὁθεὸςἄπαγεἀλλὰπάνταμὲντὰτοῦθεοῦχρηστὰπρὸςπάνταςκοινὰκαὶτόγεἧκονεἰςαὐτονηβούλετοπάνταςεὐδοκιμεῖνἂλλὡςπρὸςτὴνἐξουσίανἦνἔχειὁθεὸςποιεῖναβουλεταιτοῦτοαὐτωεἴρηταιπαντωδὲκαλῶςκαὶπρεπόντωςποιεῖκἂνἡμεῖςτοὺςλόγουςἀγνοῶμενκαίφησινὥσπερὁκεραμεὺςὁθέλειποιεῖκαὶὁπηλὸςοὐδὲνἀντιλέγειἡπεριεργάζεταιοὕτωςμὴδὲσύφησιπεριεργάζουἡἀγνοῶνδυσχεραινεἃἂνθεόςσεἀγνοεῖνβούλεταικαὶγὰρκαὶἄγνοιασοιπάντωςσυμφέρειἡγὰρἂνἐδιδάχθης

ιεεἰδὲθέλωνὁθεὸςἐνδείξασθαιτὴνὀργὴνκαὶγνωρίσαιτὸδυνατὸναὐτοῦμακροθυμίανἠθέλησενἐνδείξασθαιἂλλἐπειδὴεἰςἀπόνοιαντῆμακροθυμίατοῦθεοῦἐχρήσατολοιπὸνὀργὴνἐνεδείξατο

Οικουμενιουthe attribution is present only in front of the scholiumοὐκἄραὀργῆςπάθειἥλωθεὸςἄπαγεἂλλἐπειδὴταῦταἐποίησενἃἡμεῖςὀργιζόμενοιποιοῦμενὀργὴντὸπρᾶγμαἐκτοῦἡμῖνγνωρίμουἐκάλεσεν

ιϛἤνεγκενἐνπολλὴμακροθυμίατουτέστινπάνυἐμακροθύμησενεἰςμετάνοιανἄγωνὡςδὲοὐκἦλθενπρὸςσωφρονισμὸνἐτιμωρήσατοαὐτον

ιζσκεύηὀργῆςκατηρτισμένασκεῦοςἦνὀργῆςὁφαραὼτουτέστινἄνθρωποςτὴντοῦθεοῦἀνάπτωνὀργὴνἡτὴντοῦθεοῦὀργὴνἐπισπώμενοςκαὶοὐτοῦτομόνονἀλλὰκαὶεἰςἀπώλειανκατηρτισμένοςτουτέστινἀπηρτισμένοςκαὶτέλειοςπρὸςτὸδεῖνἀπολέσθαιτοῦτοδὲοὐπαρὰτὸνθεὸνἀλλὰπαρὰτὴνοἰκείανκακίαν

ιηεἰςἀπώλειανκαὶἵναγνωρίσῃτὸνπλοῦτοντῆςδόξηςαὐτοῦτιφησινἀλογίανκαταγινώσκειςτοῦθεοῦκατὰὑποστιγμὴνἀναγνωστέον

ιθἐπὶσκεύηἐλέουςὥσπερφησινεἰςτὰσκεύητῆςὀργῆςτουτέστιτὸνφαραὼἤνεγκενὀργὴνπολλὰπρότερονμακροθυμήσαςοὕτωςκαὶεἰςσκεύηἐλέουςτουτέστινεἰςἀξίουςτοῦἐλεεῖσθαιἡμᾶςἤνεγκενφιλανθρωπίαντοῦτογὰρσυνυπακουστέον

κἃπροητοίμασενεἰςδόξανοὓςκαὶἐκάλεσενἡμᾶςοὐμόνονπροητοίμασενδὲἐπεὶἔγνωἀξίουςἐλέουδιὰτὴνπίστιντοῦτοδὲεἰςδόξαναὐτοῦσυντείνει

καἐξἸουδαίωνἀλλὰκαὶἐξἐθνῶνὁρᾷςὅτιοὐμονομερῶςὁθεὸςἀλλὰκαὶἐξἸουδαίωνκαὶἐξἐθνῶνσώζειδιὰτῆςπίστεωςτοὺςἀξίουςσωτηρίας

κβὡςκαὶἐντῶὩσηὲλέγεικαλέσωτὸνοὐλαόνμουλαόνμουὅτιδέφησινοὐχἁπλῶςοὐδὡςἂνεἴποιτιςμονομερῶςἔσωσενὁθεὸςτοὺςἐξἐθνῶνπιστοὺςἂλλἐπειδὴἄξιοιἦσανσωτηρίαςπαράγειτὸνπροφήτηνπρὸτοσούτωνχρόνωντοῦτοπροαναφωνοῦνταἰδοὺγὰρὁθεὸςκαὶλαὸνκαὶἠγαπημένηνἐκκλησίανκαὶυἱοὺςκαλεῖτοὺςἐξἐθνῶντιδήποτεπάντωςδιὰτὴναὐτῶνεὐγνωμοσύνηνκαὶπίστιν

κγκαὶτὴνοὐκἠγαπημένηνἠγαπημένηνκαὶἔσταιἐντῶτόπῳοὐἐρρήθηαὐτοῖςτὴνἐξἐθνῶνἐκκλησίανἥτιςοὐκηγαπητὸπρότερονοὐγὰρἐγίνωσκενθεόν

κδοὐλαόςμουὑμεῖςἐκεῖκληθήσονταιυἱοὶθεοῦζῶντοςτὰγὰρἔθνηἀπηρνεῖτοὁθεὸςπάλαιδιὰτὴνδεισιδαιμονίαν

κεἨσαΐαςδὲκράζειὑπὲρτοῦἸσραὴλεὰνἡὁἀριθμὸςτῶνυἱῶνἸσραὴλὡςἡἄμμοςτῆςθαλάσσηςοὐδένφησινυποστελλεομενοςβοᾷ

κϛτὸκατάλειμμασωθήσεταιοὐπάντεςφησινἀλλὰμέροςἐξαὐτῶντοῦτογὰρτὸκατάλειμμα

κζΟικουμενιουλόγονγὰρσυντελῶνκαὶσυντέμνωνἐνδικαιοσύνητὸσυντελῶνδηλοῖὅτιπέραςἔχουσιπάντεςλόγοιπίστεωςκαὶγνώσεωςθεοῦκαὶοὐκἔσταιἕτεροςμετὰτοῦτοντόννυνκηρυσσόμεονκαθώσπερἦντὰἸουδαίωνκαὶμετεπέσενεἰςτάνυνἂλλἐπὶσυντέλειαπάσηςπίστεωςκαὶπαντὸςλόγουδέδοταιὅνυντῆςπίστεωςλόγος

κηὅτιλόγονσυντετμημένονἔδωκένφησινὁδὲσυντετμημένοςκαὶσυντετελεσμένοςλόγοςὁτῆςπίστεὼςἐστιν

κθποιήσεικύριοςἐπὶτῆςγῆςκαὶκαθὼςπροείρηκενἨσαΐαςτὴνπίστινλέγειεὰνγάρφησινεἴπῃςἐντῶστόματισουκύριονΙησονκαὶπιστεύσῃςἐντῆκαρδίασουὅτιὁθεὸςαὐτονἤγειρενἐκνεκρῶνσωθήσῃὁρᾷςτὴνσυντομίαν

λεἰμὴκύριοςσαβαώθδυνάμεωνστρατιῶν

λαἐγκατέλιπενἡμῖνσπέρμαὡςΣόδομαἂνἐγενήθημενκαὶὡςΓόμορραἂνὡμοιώθημενδιάτετὴναὐτοῦχάρινκαὶδιὰτὴντῶνκαταλειφθέντωνεὐγνωμοσύνην

Οικουμενιουthe attribution is present only in front of the scholiumδύνῃδὲτοῦτοκαὶπερὶΧριστοῦνοῆσαιὥςφησινὁἐνἁγίοιςΚύριλλος

λβτιοὖνἐροῦμενὅτιἔθνηἰδοὺἡπᾶσαλύσιςτινοςἕνεκενοἱπιστοὶἐσώθησανοἱδὲἐναπομείναντεςτῶἸουδαϊσμῷοὐκέτι

λγτὰμὴδιώκονταδικαιοσύνηνκατέλαβεδικαιοσύνηντὸγὰρξένονὅτιμὴδιώκοντακατέλαβενοἱδὲἸουδαῖοιδιώκοντεςοὐκατέλαβον

λδδικαιοσύνηνδὲτὴνἐκπίστεωςἸσραὴλδὲδιώκοννόμονδικαιοσύνηςαὕτηγὰρἡἀληθῶςδικαιοσύνηὡςἥγετοῦνόμουψευδής

λεεἰςνόμονδικαιοσύνηςτουτέστιτὴνἐκνόμουδικαιοσύνην

λϛοὐκἔφθασενοὔτεγὰρτὰἐντῶνόμῳἐφύλαξεν

λζδιάτιὅτιοὐκἐκπίστεωςἂλλὡςἐξἔργωννόμουἠθέλησεφησιδικαιωθῆναίτιοὖναἴτιοντοῦμὴφθάσαιτὴνδικαιοσύνηνὅτιἐξἔργωνἐζήτησὲνδικαιωθῆναίτιςδὲἐξἔργωνδικαιοῦταιἄνθρωποςὧν

ληπροσέκοψανγὰρτῶλίθῳτοῦπροσκόμματοςπροσέκοψανἠπίστησάνπωςδέτιςπροσκόπτειἐὰνἔξωπροσέχῃὥσπεροὗτοιτῶνόμῳπροσέχοντες

λθκαθὼςγέγραπταιἰδοὺτίθημιἐνΣιὼνλίθονπροσκόμματοςκαὶπέτρανσκανδάλουπροσκόμματοςλίθονκαὶπέτρανσκανδάλουτὸνκύριονκαλεῖἐκτῶνεἰςαὐτονπροσκοψαντῶνκαὶσκανδαλισθέντωντὸὄνομαἐπιθείς

ΘεοδωρητουπροσπταίεινεἰώθασινοἱἑτέρωσετὴνδιάνοιανἔχοντεςκαὶτὴνὁδὸνπροσκοπεῖνοὐκἐθέλοντεςτοῦτοπεπόνθασινἸουδαῖοιπερὶγὰρδὴτὰπεριττὰτοῦνόμουκεχηνότεςτὸνὑποτῶνπροφητῶνπροαγορευθένταλίθονἰδεῖνοὐκἠθέλησαν

μκαὶπᾶςὁπιστεύωνἐπ'αὐτωοὐκαταισχυνηθεσεταιὁρᾷςὅτιοὐμονομερὴςὁθεὸςἀλλὰπᾶςὁπιστεύωνεἰςαὐτονσωθήσεταιτοῖςμὲνγὰρἀπίστοιςἐναντίωςἤπερἔχειφύσεωςγίνεταιτοῖςδὲπιστοῖςκατὰφύσιν

μαἀδελφοὶἡμὲνεὐδοκίαἡσφόδραἐπιθυμία

μβτῆςἐμῆςκαρδίαςκαὶἡδέησιςἡπρὸςτὸνθεὸνὑπὲρτοῦἸσραὴλἐστινεἰςσωτηρίανμέλλωντῶνἸουδαίωνκαθάπτεσθαιπροεισφέρειεὔνοιαντοῦλόγουἵναμὴδόξῃμισοῦντοςείναιἀλλὰκηδομένουτὰῥήματατῆςἐπιτιμήσεωςφησιδὲὅτικαὶσφόδραἐπιθυμῶκαὶδέομαιαὐτοὺςσωθῆναι

μγμαρτυρῶγὰραὐτοῖςὅτιζῆλονθεοῦἔχουσινδοκεῖχαρίζεσθαὶαὐτοῖςμαρτυρῶφησιναὐτοῖςὅτιοὐδιὰἄνθρωπὸνεἰσινἀπεσχισμένοιΧριστοῦἀλλὰδιὰζῆλονδῆθενθεοῦτοῦτοδὲκατὰἄγνοιανπράττουσινομίζοντεςγὰρτὸννόμονείναικαλὸνἀπιστοῦσιτῶσώζεινδυναμένῳΧριστῷ

μδἂλλοὐκατ'ἐπίγνωσινζῆλονφησινἔχουσινἂλλοὐχἵναἐπιγνῶσιτὸὄντωςκαλὸνὃἐστινὁΧριστὸςεἰγὰρτοιοῦτονἔσχονζῆλονἐπέγνωσανἄν

μεἀγνοοῦντεςγὰρτὴντοῦθεοῦδικαιοσύνηνῥῆμασυγγνώμης

μϛκαὶτὴνἰδίανδικαιοσύνηνθεοῦκαλεῖτὴνεἰςΧριστὸνπίστινδιὰτὸχάριτοςδεῖσθαιθεοῦ

μζδικαιοσύνηνζητοῦντεςστῆσαιἰδίανδικαιοσύνηντὴνἐκτοῦνόμουλέγειἡδιὰτὸμηκέτιἰσχύεινἡδιὰτὸδεῖσθαιπόνωνκαὶἱδρώτων

μητῆδικαιοσύνητοῦθεοῦδηλονότιοὐδεἐντὴνἐννόμῳἐπλήρωσανζητοῦσιγὰρστῆσαιοὐκοῦνοὐκἔστησαν

μθοὐχυπετεγησανοἷονπειθήνιονοὐχὑπέθηκαναὐχένα

ντέλοςγὰρνόμουτέλοςγὰρνόμουΧριστὸςἐντῶθβιβλίῳκατὰἸουλιανοῦοὕτωςκεῖταιὅτιτὸτέλοςκαὶοἷονἀναίρεσιςτοῦνόμουκαὶπλήρωσιςὁΧριστός

ναΧριστόςἐπειδὴὅλωςκαὶτὴνἐκνόμουδικαιοσύνηνἐκάλεσενἵναμὴνομίσωσινὅτιδύναταιδικαιῶσαιὁνόμοςφησιτέλοςείναικαὶπλήρωματοῦνόμουτὸνΧριστὸντὸγὰρτέλειονὁνόμοςἐντῆιεἰςΧριστὸνἔχειπίστειὁοὖνπιστεύωνφησιΧριστῶιπληροῖτὸννόμον

νβεἰςδικαιοσύνηνπαντὶτῶπιστεύοντιεἰςτὸδικαιοῦντὸνὄντωςτελειωτὴντοῦνόμουτουτέστιτὸνπιστόν

νγΜωσῆςγὰργράφειτὴνδικαιοσύνηντὴνἐκτοῦνόμουὄροςτῆςἐννόμῳδικαιοσύνης

νδὅτιὁποιήσαςαυτὰἄνθρωποςζήσεταιἐναὐτοῖςοὐκοῦνοὐκἑνὶσωθῆναιτὸνμὴπληροῦνταιτὰἐναὐτωἐπεὶοὖνοὐδεὶςἀνθρώπωνἐπλήρωσενἐξέπεσενἡδιὰνόμουδικαιοσύνηκαὶἀπρακτεῖ

νεἡδὲἐκπίστεωςδικαιοσύνηοὕτωςλέγειεἰρηκὼςτὴνἐκνόμουδικαιοσύνηνλέγεικαὶτὴνἐκπίστεωςκαὶδείκνυσινοὐχοὕτωςοὖσανἐπίπονοντοιγαροῦνταύτηνμέντινεςἔφθασανἐκείνηνδὲοὐδείς

νϛμὴεἴπῃςἐντῆκαρδίαισουτιςἀναβήσεταιεἰςτὸνοὐρανὸντουτέστιΧριστὸνκαταγαγεῖνἡτιςκαταβήσεταιεἰςτὴνἄβυσσοντουτέστιΧριστὸνἐκνεκρῶνἀναγαγεῖνἵναμὴνομισθῇἡπίστιςεὐκατόρθωτοςκαὶεὐκαταφρόνητοςδιὰτοῦτοδείκνυσικαὶαὐτὴνπόνουδεομένηνκαὶπρὸςτοὺςἀφανεῖςλογισμοὺςἔχουσαντὴνπάληνμὴεἴπῃςγὰρμηδὲἐνκαρδίατουτέστιμηδὲἐνθυμηθῇςἀλλὰπάνταλογισμὸνἔκβαλεἔξω

νζἀλλάτιλέγειἐγγύςσουτὸῥῆμὰἐστινἐντῶστόματισουκαὶἐντῆκαρδίασουτουτέστιτὸῥῆματῆςπίστεωςὁκηρύσσομενσύντομοςμὲνἡσωτηρίακαὶοὐδεομένητῶνἔξωθενκόπωνἐνγὰρτῆδιάνοιακαὶτῆγλώσσῃκεῖταιπλὴνστεῤῥᾶςδεῖταικαὶνουνεχοῦςψυχῆς

νηὅτιεὰνὁμολογήσῃςἐντῶστόματισουκύριονἸησοῦνκαὶπιστεύσῃςἐντῆκαρδίασουἔδειξένπωςἐνκαρδίαοἷονἐνλογισμῷκαὶγλώσσῃκεῖταιἡσωτηρία

νθὅτιὁθεὸςαὐτονἤγειρενἐκνεκρῶνσωθήσῃτρόπονλέγειδι'ουτιςἐναχθείηπρὸςτὴνπίστινἐννοησονγάρφησιτὸδυνατὸντοῦἐγείραντοςκαὶοὐδυσχερανεῖςπρὸςτὴνπίστιν

ξκαρδίαγὰρπιστεύεταιεἰςδικαιοσύνηνστόματιδὲὁμολογεῖταιεἰςσωτηρίανκαρδίαμὲνγάρφησιπιστευόμενοςὁΧριστὸςδίκαιοιστόματιδὲὁμολογούμενοςσώζει

ξαλέγειγὰρἡγραφὴπᾶςὁπιστεύωνἐπ'αὐτωοὐκαταισχυνθήσεταιτὴνμαρτυρίανἤγαγενἵναδείξῃμὴοὖσανἐντῆπίστειδιαφορὰνἸουδαίουκαὶἐθνικοῦπᾶςγάρφησινὁπιστεύων

ξβοὐγὰρἐστιδιαστολὴἸουδαίουτεκαὶἝλληνοςτὸπᾶσικοινὸντῆςχάριτοςἀνακηρύττεικαὶὅπερἐποίησενἄνωπολλοῖςλόγοιςθέλωνκαταγαγεῖντὸφύσηματῶνἸουδαίωννυνδιὰβραχέωνποιεῖὅτιοὐκἑνὶμέσονἸουδαίουκαὶἐθνικοῦ

ξγὁγὰραὐτοςκύριοςπάντωνἄνωπερὶτοῦπατρὸςἔλεγενἡἸουδαίωνὁθεὸςμόνονοὐχὶδὲκαὶἐθνῶννυνδὲτὸαὐτοπερὶτοῦυἱοῦλέγειοὕτωςοὐκοἶδενδιαφορὰντῆςἁγίαςτριάδος

ξδπλουτῶνεἰςπάνταςτοὺςἐπικαλουμένουςαὐτονδείκνυσιτὸνΧριστὸνσφόδραἐφιέμενοντῆςἡμετέραςσωτηρίαςὅπουγεπλοῦτονἴδιονἡγεῖταιτὸπολλοὺςπιστεῦσαικαὶσωθῆναιτοῦτοδὲποιεῖπαιδεύωναὐτοὺςμὴἀπογνῶναιἑαυτῶνὁγάρφησιπλοῦτονοἰκεῖονἡγούμενοςτὸσώζεινοὐκἄνποτεοκνησειἡἀναβάληταισῶσαι

ξεπᾶςγὰρὃςἂνἐπικαλέσηταιτὸὄνομακυρίουσωθήσεταιεἶπαςοὐδὲνπλέονἔχουσινἸουδαῖοιτῶνἐθνῶνμάρτυςδὲὁἸωήλ

ξϛπωςοὖνἐπικαλέσονταιεἰςὃνοὐκἐπίστευσανεἶπενπᾶςὃςἂνἐπικαλέσηταιτὸὄνομακυρίουσωθήσεταιπωςτοιγαροῦνἔσταιαὐτοῖςἐπιτυχεῖντῶντοῦπροφήτουῥημάτωνἀνθρώποιςπιστεῦσαιμὴθελήσασινἑαυτοὺςτοιγαροῦνμεμφέσθωσανἀποκλείουσιτὴνσωτηρίανἀφ'ἑαυτῶν

ξζπωςδὲπιστεύσουσινοὐοὐκἤκουσανκατὰτὸἀκολουθονγὰρκαὶτοῦτοσυμβαίνειἐπειδὴγὰρτῶναὐτοῦλόγωνἀκοῦσαιοὐκἠβουλήθησανεἰκοτωςοὐδεἐπίστευσαν

ξηπωςδὲἀκούσουσιχωρὶςκηρύσσοντοςτοιγαροῦνἰδούφησικηρύσσωνκαὶπροσῆκονὑμᾶςἀνασχέσθαιτῶνλόγωνκαὶτῶνἐλέγχων

ξθπωςδὲκηρύξουσινεὰνμὴἀποσταλῶσιδείκνυσινὅτιοὐκἐξοἰκείαςαὐθεντίαςἦλθενεἰςτὸκηρύξαιαὐτοῖςἂλλἀποσταλεὶςπαρὰΧριστοῦτοῦτωἑαυτὸναξοπιστονποιῶν

οκαθὼςγέγραπταιοὐμόνονφησινὅτιἀπέσταλμαιἀλλὰκαὶπάλαιτὸδεῖνἀποστολὴνγενέσθαιπροείρητοἀξιοπιστοςοὖνκατ'ἄμφωἐκτετῆςἀποστολῆςἐκτετοῦπροωρίσθαιτὴνἀποστολήν

οαὡςὡραῖοιοἱπόδεςτῶνεὐαγγελιζομένωνεἰρήνηνοἱπόδεςαὐτῶνἐνεκωμιάσθησανδιὰτὸντοῦκηρύγματοςτρόπον

οβτῶνεὐαγγελιζομένωντὰἀγαθάεἰτοίνυνἄλλωςοὐκἦνπιστεῦσαιδίχατοῦἀκοῦσαικαὶδίχατοῦκηρύξαικεκήρυκταιδὲκαὶἤκουσανεὔδηλονὡςὁθεὸςμὲνοὐδὲνἐλλέλοιπενοἱδὲμὴπιστεύσαντεςἑαυτοῖςμεμφέσθωσαν

ογἂλλοὐπάντεςὑπήκουσαντῶεὐαλγγελίῳἨσαΐαςγὰρλέγεικύριεἐπειδὴτοῦτοαὐτωἀντέκειτοὅτιεἰἀπὸθεοῦἀπεστάλητεδιάτιμὴπάντεςὑπήκουσαντῶεὐαγγελίῳφησινὅτικαὶτοῦτοπρὸπολλοῦἐλέχθηδιὰγὰρτὸείναιἡμᾶςαὐτεξιουσίουςοὐδέναπρὸςβίανἄγειὁθεός

οδτιςἐπίστευσεντῆἀκοὴἡμῶνεἰτοῦτόσεφησισκανδαλίζειτὸμὴπάνταςὑπακοῦσαιαὐτόσετοῦτοπιστεῦσαιπεισάτωἐπειδὴπροελέχθηὡςοὐπάντεςπιστεύσουσι

οεἄραἡπίστιςἐξἀκοῆςἐπειδὴἀεὶἸουδαῖοισημεῖαἐπεζήτουνπρόφασινλαβὼντὸπροφητικὸνἐντρέπειαὐτοὺςὡςοὐχρὴσημεῖαἐπιζητεῖνἡγὰρπίστιςὡςὁρᾶτεἐξἀκοῆςοὐκἐκσημείωνγίνεται

οϛἡδὲἀκοὴδιὰῥήματοςθεοῦἐπειδὴἀκοὴνεἶπενἐπάγειδιὰῥήματοςθεοῦμήφησινεὐτελέςτινομίσῃςτὴνἀκοὴνοὐκἐστινανθρωπιναῥήματαλαλούμεναἀλλὰθεοῦ

οζἀλλὰλέγωμὴοὐκἤκουσανμενοῦνγεεἰςπᾶσαντὴνγῆνἐξῆλθενὁφθόγγοςαὐτῶνκαὶεἰςτὰπέρατατῆςοἰκουμένηςτὰῥήματααὐτῶνἐπειδὴεἶπενἡπίστιςἐξἀκοῆςἂλλἐρεῖφησιτιςμὴοὐκἤκουσανοἱἸουδαῖοικαίφησινὅληἡγῆἤκουσενὡςμαρτυρεῖκαὶὁπροφήτηςκαὶοἱἸουδαῖοιπαρ'οἷςμάλιστακεκήρυκταιοὐκεἴχομενἀκοῦσαι

οηἀλλὰλέγωμὴοὐκἔγνωἸσραήλναίφησινἐκήρυξανμὲνπολλοὶεἰκὸςδὲτοὺςἐξἸσραὴλμὴγνῶναιτοῦκηρύγματοςτὴνδύναμινκαίπωςἑνὶτοῦτόφησιὅτιτὰμὲνἔθνηοἷςοὐδὲνπροείρητοἔγνωσανὁδὲἸσραὴλοὐκἔγνωκαίτοιπροακούσαςἰδοὺγὰραὐτοςὁνομοθέτηςφησινἐγὼπαραζηλώσωὑμᾶςἐπ'οὐκἔθνειὡςοὖντοὺςἐξἐθνῶνἑωρᾶτεπροσερχομένουςτῆπίστεικαὶἔτιμὴνἐρχομένουςἑαυτοὺςδὲαπορριπτεμενουςἔδειὑμᾶςτὴναἰτίανεἰδέναιμᾶλλονδὲἑκοντεςἐπελάθεσθετῶνοὕτωσαφῶνπροῤῤήσεων

οθπρῶτοςΜωσῆςλέγειδεύτεροςγὰρεἶπενἨσαΐας

πἐγὼπαραζηλώσωὑμᾶςἐπ'οὐκἔθνειοἷονπαρακνισωμεγίστῃδὲἡτοῦπροστάγματοςἰσχὺςπολλάκιςγὰρὁπαρακλήσειμὴπεισθεὶςἐπείσθητῶπαρακνισμῷ

παἐπὶἔθνειἀσυνέτῳπαροργιῶὑμᾶςτιγὰρεὐτελέστερονἡἀσυνετώτερονεἰδωλολατρῶν

πβἨσαΐαςδὲἀποτολμᾷκαὶλέγειᾑρήσατοφησικαὶκινδυνεῦσαιμᾶλλονἡσυνεσκιασμεηνεἰπεῖντὴνοἰκονομίαν

πγεὑρέθηντοῖςἐμεμὴζητοῦσιντινεςδὲοἱμὴζητοῦντεςμήτεἐπερωτῶντεςοἱἐξἐθνῶνδηλάδηὁρᾷςπόσαςεἶχοντοῦγνῶναιἀφορμὰςὁρῶντεςγὰρδιὰτῆςπίστεωςεὐδοκιμοῦντατὰἔθνηὤφειλονἀνανῆψαιἀλλὰἑκοντεςἐτυφλώθησαν

πδἐμφανὴςἐγενόμηντοῖςἐμεμὴἐπερωτῶσιντῶνἐθνῶνκαθαίρειτὸφρόνημαὅτίφησιτὸπᾶνχάριτοςἦνὅμωςἐστικαὶτῶνἐθνῶντὸγὰρτὸνεὑρεθέντακαὶφανένταμηκέτιἐάσαιτῆςαὐτῶνἦνἀρετῆς

πεπρὸςδὲτὸνἸσραὴλλέγειὅληντὴνἡμέρανἐξεπέτασατὰςχεῖράςμουὦκατηγορίαςἸουδαίωνἵναγὰρμὴλέγωσιδιατὶἡμῖνμὴγέγονενἐμφανὴςτὸπλέονἐπ'αὐτῶνγενόμενονἔδειξενὅτικαὶπαρεκάλεικαὶοὐκἠκούσθηὁκύριοςὅληνδέφησιτὴνἡμέρανοἷοντὸντῆςένανθρωπησεωςκαιρὸνἡμᾶλλονπάντατὸνἔμπροσθενἐξἧςἐξῆλθονἐξΑἰγύπτου

πϛπρὸςλαὸνἀπειθοῦντακαὶἀντιλέγονταὁμὲνθεὸςἐκάλεικαὶοἷονἐναγκαλίσασθαιηβούλετοτιδὲαὐτοὶἠπείθουνκαὶἀντέλεγον

πζλέγωοὖνἄραοὖνἐπειδὴἠπείθησανκαὶἀντεῖπονμὴἐνἀποβολὴγεγένηνταιὡςμὴδὲἐπιστρέψαιδύνασθαικαὶδιὰτοῦτοκατηργεῖσθαιτὰςπρὸςἈβραὰμἐπαγγελίαςοὐμενοῦνκαὶγὰρκαὶλαὸςἐστιναὐτοῦφησικαὶπροέγνωαὐτοντουτέστιπρὸτῶνἐθνῶνκαὶἐγγὺςὁἔλεγχοςαὐτοςἐγώφησινὁκῆρυξκαὶδιδάσκαλοςτῶνἐθνῶνἰσραηλίτηςεἰμιοὐκοῦνοὐκἀπώσθητεἂλλἑαυτοὺςἀπωθεῖσθε

πημὴἀπώσατοὁθεὸςτὸνλαὸναὐτοῦμὴγένοιτοκαὶγὰρἐγὼἸσραηλίτηςεἰμιἐκσπέρματοςἈβραὰμφυλῆςΒενιαμίνκατὰἐρώτησινκαὶἀπαγόρευσινπροάγειτὸνλόγον

πθοὐκἀπώσατοὁθεὸςτὸνλαὸναὐτοῦὃνπροέγνωεἰγὰρἀπώσατοοὐκἂνἐξἸουδαίωνἀποστόλουςκαὶκήρυκαςἐξελέξατο

ϟἡοὐκοἴδατεἐνἨλίᾳτιλέγειἡγραφὴὡςἐντυγχάνειτῶθεῶκατὰτοῦἸσραὴλλέγωνκύριετοὺςπροφήταςσουἀπέκτεινανκαὶτὰθυσιαστήριάσουκατέσκαψανἵναμὴλέγωσινἸουδαῖοιεἶτασὺεἰφησινὁἅπαςλαὸςτοῦἸσραὴλκαὶεἰςσεμέλλουσιναἱπρὸςἈβραὰμἐπαγγελίαιπέραςλαμβάνεινφησιπρὸςτοῦτοὅτιπολλοὶεἰσισεσωσμένοιἂλλὑμεῖςἀγνοεῖτεκαὶγὰρκαὶὁἨλίαςμόνοςᾤετοὑπολελεῖφθαιἂλλἤκουσενείναικαὶἄλλουςοὕτωκαίνυνφησιπολλοὶεἰσινοἱἐξἸουδαίωνπιστοὶἂλλὑμεῖςἀγνοοῦντεςἐμεμόνονοἴεσθε

ϟακἀγὼὑπελείφθηνμόνοςκαὶζητοῦσιτὴνψυχήνμουεἰδὲὁἨλίαςἠγνόειὅτιμόνοςοὐκἦνσχολῇγἂνὑμεῖςεἰδείητε

ϟβἀλλάτιλέγειαὐτωὁχρηματισμόςτουτέστινὁλόγοςτοῦθεοῦ

ϟγκατέλιπονἐμαυτῷἑπτακισχιλίουςἄνδραςοἵτινεςοὐκἔκαμψανγόνυτῆΒάαλδηλοῖτὸκατέλιπονὅτιτῆςτοῦθεοῦχάριτοςἦντὸπολὺμέρος

ϟδοὕτωςοὖνὥσπεροὖντότεφησινἐκπαντὸςτοῦλαοῦἑπτακισχίλιοιεὐηρέστουνοὕτωκαίνυνὀλίγοιεὐαρεστοῦσικαὶαὐτοὶλογίζονταιεἰςσπέρματῶἈβραὰμκαὶοὐκἐξέπεσενἡἐπαγγελίατοῦθεοῦ

ϟεκαὶἐντῶνυνκαιρῷλεῖμμακατ'ἐκλογὴνχάριτοςγέγονενοὐκοῦνκαὶἐπὶτοῦἨλίᾳχάριτιἐσώθησαντοῦτογὰρὁΚάϊνδηλοῖσύνδεσμοςκαὶπάλινὥσπερἐνἨλίᾳφησινὑπόλειμμαἐστινεὐαρέστωνκατὰχάρινἐπιλεγέντωντὸδὲεἰπεῖνἐκλογὴνἔδειξενκαὶτῶνἐπιλεγέντωντὴνδοκιμὴνοὐγὰρἂνἀδόκιμοιἐπελέγησαντὸδὲεἰπεῖνχάριτιἔδειξεντὴντοῦθεοῦδωρεάν

ϟϛεἰδὲχάριτιοὐκέτιἐξἔργωνἐπεὶἡχάριςοὐκέτιγίνεταιχάριςεἰδὲἐξἔργωνοὐκέτιἐστιχάριςἵναμὴλέγωσινὅτιεἰκαὶπροφῆταιπροέτρεπονκαὶὁθεὸςπαρεκάλεικαὶἡπαραζήλωσιςἱκανὴἦνἡμᾶςπεῖσαιαπητουμεθαδὲφορτικάτινακαὶδιὰτοῦτοοὐχὑπηκούσαμενφησινχάριςἐστιτὸπᾶνκαὶοὐχρείαἔργωνεἰςτὸπιστεῦσαιοὐδεγὰροἱπροσελθόντεςδιὰἔργαπρογενόμεναἀξιόχρεοιπρὸςτὴνκλῆσινἔδοξανἀλλὰχάριςθεοῦἐστιτὸπᾶν

ϟζἐπεὶτὸἔργονοὐκέτιἐστινἔργονεἰγὰρἡχάριςἔργονἀπαιτεῖταιἄρατὸἔργονοὐκέτιἐστινἔργοντῆςχάριτοςπρολαβούσηςκαὶγενομένηςἔργονκαὶοἷονἐξωθησάσηςτὸἔργονἐκτοῦείναιἔργον

ϟητιοὖνὁἐπιζητεῖἸσραὴλτοῦτοοὐκἐπέτυχεντοῦτοοὐκἐρωτῶντοςἐστινἂλλἐγκαλοῦντοςἑαυτῷγάρφησιμάχεταιὁἸουδαῖοςζητῶνδικαιοσύνηνἦνοὐβούλεταιλαβεῖντοῦτογάρφησινἐπιζητεῖὁοὐβούλεταιτυχεῖντὸγὰρτοῦτοοὐκἐπέτυχενκατὰοἰκείαννοήσειςβούλησιν

ϟθἡδὲἐκλογὴἐπέτυχενοἷονἐξἸουδαίωνκαὶἐξἐθνῶνπιστοὶἐκλογὴνδὲεἰπὼνδείκνυσικαὶτὴνἐκείνωνδοκιμὴνκαὶτὴντοῦθεοῦχάριντὸδὲἐπέτυχενδηλοῖτῶνἀγαθῶντὸμέγεθος

ροἱδὲλοιποὶἐπωρώθησανὅσοιἐναπέμειναντῶἸουδαϊσμῷλοιπὸνμετὰτὸνελκεγχονθαῤῥεῖπώρωσιναὐτοῖςἐγκαλεῖν

ακαθὼςγέγραπταιἔδωκεναὐτοῖςὁθεόςτὸἔδωκενμὴἐνέργειανἀλλὰσυγχώρησιννόειοἷονλαβεῖνσυνεχώρησεν

βπνεῦμακατανύξεωςτὴνπερὶτὸχεῖρόννυνἕξινκαὶπροσοχὴντῆςψυχῆςκατάνυξινκαλεῖκατανυγηναιγὰρἐστιτὸἐμπαγῆναίπουκαὶπροσηλωθῆναικαὶἐνκαλῷκαὶἐνκακῷνυνμέντοιτὸἀμετάθετοναὐτῶνπρὸςτὸκακὸνκατάνυξινἐκάλεσεν

γὀφθαλμοὺςτοῦμὴβλέπεινκαὶὦτατοῦμὴἀκούεινἕωςτῆςσήμερονἡμέραςεἰπὼνἐπωρώθησανφέρειτοῦἨσαΐουτὴνμαρτυρίανἵναμὴδόξῃἐπαχθὴςείναιαἰτίανδὲτῆςπωρώσεωςλέγειτὴναὐτῶνγεγενῆσθαιφιλονεικίανὀφθαλμοὺςγὰρἔχοντεςεἰςτὸἰδεῖντὰθαύματατοῦΧριστοῦκαὶὦταεἰςτὸἀκοῦσαιτὴνδιδασκαλίανοὐδενὶτούτωνεἰςδέονἐχρήσαντοἀλλὰτοὺςμὲνἐκάμμυσαντὰδὲἀπέφραξανὡςτοῦτοσπουδάζοντεςτὸμὴσωθῆναι

δκαὶΔαυὶδλέγειγενηθετωἡτράπεζααὐτῶνλοιπὸντὴνὑπὲρτῆςἀπιστίαςταύτηςτιμωρίαντὸνΔαυὶδφέρειλέγονταἥτιςτέλοςἔλαβενκαὶἐξῆλθεν

εεἰςπαγίδακαὶεἰςθήραντὰἀγαθὰαὐτῶνκαὶἡτρυφῇεἰςτὸἐναντίονπεριέστη

ϛκαὶεἰςσκάνδαλονεὐάλωτοίφησιτοῖςἐπηρεάζουσιγένωνται

ζκαὶεἰςἀνταπόδομααὐτοῖςἀνταπόδομαεἶπενδηλῶνὅτιταῦταπάσχοντεςἁμαρτιῶντίνουσιδίκας

ηΟικουμενιουσκοτισθήτωσανοἱὀφθαλμοὶαὐτῶντοῦμὴβλέπεινκαὶτὸννῶτοναὐτῶνδιὰπαντὸςσύγκαμψοντὸαὐθαιρέτωςμέλλονπαρ'αὐτῶνγίνεσθαιὡςἐνκατάραςλέγειμέρειἐπειδὴγάρφησινοὐκηβουληθσαντὸνἥλιοντῆςδικαιοσύνηςεἰδέναιμηδὲἴδοιεν

sκαὶτὸννῶτοναὐτῶνδιὰπαντὸςσύγκαμψοντὸμέλλειναὐτοὺςὑποῬωμαίουςγίνεσθαιδηλοῖτὸδὲδιὰπαντὸςὡςοὐδεελέυθερωθειενποτεσημαίνει

θλέγωοὖνμὴἔπταισανἵναπέσωσιμὴγένοιτοκαθαψαμενοςαὐτῶνσφοδρῶςνυνπειρᾶταιτιναπαραμυθίαναὐτοῖςεὗρετὰμὲνγὰρἁμαρτήματαφησιμέγισταἄραδὲμὴτοιαῦταἔπταισανἵναπεσόντεςμὴδὲἀναστῶσινἔτικἂνβοθυληθῶσιμὴγένοιτόφησινοἷαγὰρἂνἔπταισανδεκτὸεἰσιθεῶβουληθέντεςμόνονπλὴνὅραὅτικαὶἐναὕτητῆπαραμυθίαὑπευθύνουςαὐτοὺςποιεῖμεγίστωνἁμαρτημάτων

ιἀλλὰτῶαὐτῶνπαραπτώματιἡσωτηρίατοῖςἔθνεσινὅλοντὸχωρίοντοῦτοεἴρηταιὅπωςκαὶαὐτοὺςπαραμυθήσηταικαὶπείσῃμὴἀπογνῶναικαὶἵνατῶνἐθνῶνκατενέγκῃτὸφύσημακαὶπείσῃμὴἀπονοεῖσθαιδιὰτοῦτόφησινἐσώθητὰἔθνηὅτιαὐτοὶσωθῆναιοὐκἠνέσχοντοὡςεἴγεἄξιονἦντούτουςἔδειπρώτουςσωθῆναιεἶτατὰἔθνηἐπεὶοὖνοὗτοίφησινοὐκἠθέλησανπρωτότυποιγεγόνατεὑμεῖςὅθενκαὶαὐτόςφησινἸουδαίῳτεπρώτῳκαὶἝλληνικαὶὁκύριοςπορεύεσθεμᾶλλονπρὸςτὰπρόβατατὰἀπολωλόταοἴκουἸσραὴλκαὶτὸὑμῖνἦνἀναγκαῖονπρῶτονλαληθῆναιτὸνλόγονὁρᾷςὅτιἡἀπείθειατῶνἸουδαίωνχώρανἔδωκετοῖςἔθνεσινεἰςτὸγενέσθαιπρωτοτύπουςεἰςτὴνπίστιν

ιαεἰςτὸπαραζηλῶσαιαὐτούςἵναἐπειδὴἀφ'ἑαυτῶνπιστεῦσαιοὐκἠβουλήθησανκἂνκατὰζῆλονπιστεύσωσιν

ιβεἰδὲτὸπαράπτωμααὐτῶνπλοῦτοςκόσμουκαὶτὸἥττημααὐτῶνπλοῦτοςἐθνῶνπρὸςπαραμυθίαναὐτοῖςλαλεῖκαὶπροτροπὴνεἰγάρφησιτὸπαράπτωμααὐτῶνκαὶτὸἥττημαἀφορμὴγέγονενἀγαθῶντοσούτοιςπόσῳμᾶλλωνεὰνπάντεςσωθῶσιντοῦτογὰρδηλοῖτὸπλήρωμαπόσοιςἄραφησιγένωνταιπρόφασιςσωτηρίαςπάντεςσωζόμενοιἐνταυτῷδὲκαὶτὸμὴἀπογνῶναιαὐτοὺςπαιδεύει

ιγπόσῳμᾶλλοντὸπλήρωμααὐτῶντουτέστιγέγονεν

ιδὑμῖνγὰρλέγωτοῖςἔθνεσινἐφ'ὅσονμὲνεἰμιἐγὼἐθνῶνἀπόστολοςτὴνδιακονίανμουδοξάζωὑπὲρἸουδαίωνλέγειτῶτεμὴδόξαδιὰμῖσοςἐκεῖναἃεἶπενεἰρηκέναικαὶἵνακαταστείλῃτῶνἐθνῶντὸφρόνημαὑμᾶςφησιτὰἔθνηδιὰδύοαἰτίαςἐπαινῶκαὶδοξάζωπρῶτονὅτιτὴνδιακονίανὑμῶντουτέστιτὸκήρυγμαἐγκεχείρισμαικαὶἀνάγκηνἔχωἐπαινεῖνκαὶδοξάζεινὑμᾶςὡςἐμοὺςμαθητὰςἔπειταἵνακαὶτῶνἸουδαίωντιναςοὓςκαὶσῶμαἴδιονκαλεῖπαρακνισθένταςἐκτῶνπερὶὑμῶνἐπαίνωνσώσωλαμπρύνειδὲκατὰτοῦτοτὰἔθνηὡςαἰτίαγενόμενασωτηρίαςἸουδαίοιςοἱμὲνγὰρἐξἀπωλείαςὑμῖνεἰσίφησινἀφορμὴσωτηρίαςτὰμέντοιἔθνηεκενοιςἐκπίστεως

ιεεἰπωςπαραζηλώσωμουὦφιλονεικίαςἸουδαϊκῆςοὐκεἶπενπείσωἀλλὰπαραζηλώσωὡςοὐκἄλλωςπεισθησομένωνεἰμὴἐξἐπιτάσεώςτινος

ιϛτὴνσάρκαἄνωμὲνσυγγενεῖςαὐτοὺςκαὶἀδελφοὺςκαλεῖνυνδὲσάρκαπλέοναὐτοὺςοἰκειούμενος

ιζκαὶσώσωτιναςἐξαὐτῶνοὐδεοὕτωςπάνταςἀλλάτιναςοὕτωςαὐτῶνᾔδειτὸμονότονον

ιηεἰγὰρἡἀποβολὴαὐτῶνκατάλλαγηκόσμουτιςἡπρόσληψιςἐπειδὴπάλιναὐτῶνκαθήψατοπάλιναὐτοὺςἐπαινεῖτὰαυτὰτοῖςἄνωλέγωνεἰγάρφησινἡπρόσκρουσιςαὐτῶνπρόφασιςγέγονεσωτηρίαςτῶκόσμῳτιἂνεἴποιτιςὅτιἔσταιεὰνπροσληφθῶσιπαρὰθεοῦτιμὲνοὖνφησινἕτερονεἰμὴἀνάστασιςἐκνεκρῶνἂλλὥσπερἡἀνάστασιςοὐδιὰτὴνπρόσληψιναὐτῶνἔσταιοὕτωςοὐδεἡσωτηρίατῶνἐθνῶνγέγονενδι'αὐτοὺςἀλλὰλόγουςαὐτοῖςχαρίζεταιεἰςτὸπροτρέψασθαι

ιθΟικουμενιουεἰμὴζωὴἐκνεκρῶνἡτοῦτόφησιτιἔσταιἡπρόσληψιςαὐτῶνεἰμὴἵναεἴπωμενὅτιἀποθανόνταςαὐτοὺςταῖςἁμαρτίαιςζωοποιεῖὁπροσλαμβάνωνθεός

κεἰδὲἡἀπαρχὴἁγίαἀπαρχὴνκαὶῥίζανκαλεῖτοὺςἀμφὶτὸνἈβραὰμφύραμαδὲκαὶκλάδουςτοὺςἐκτοῦγένουςαὐτοῦπιστεύσαντας

κακαὶτὸφύραμακαὶεἰἡῥίζαἁγίακαὶοἱκλάδοιτους εκ τω [dub]. [/dub]εκους αυτωι πιστασαντας added by a later hand above the lineεἰοὖνσὺντῆἀπαρχὴκαὶτῆῥίζῃἀνάγκηείναιἅγιοντότεφύραμακαὶτοὺςκλάδουςοἱδὲἸουδαῖοιοὐχἅγιοιἄρακαὶτῆςσυγγενείαςἐξέπεσοντοῦἈβραάμ

Οικουμενιουthe attribution is present only in front of the scholiumἡὅτιαὐτοὺςἁγίουςκαλεῖπροτρέπωνεἰςτὴνπίστινὡσεὶεἶπενἐπιτήδειοὶἐστεκαὶπρέποντεςτὸθέλεινὑμῖνλείπειμόνον

κβεἰδέτινεςτῶνκλάδωνὀλιγότητοςσημαντικὴντέθεικελέξινπαραμυθούμενοςαὐτοὺςἐπεὶἄνωδηλοῖὅτιὀλίγοιἐσώθησανὡςὅτανλέγητὸκατάλειμμασωθήσεται

κγἐξεκλάσθησανσὺδὲἀγριέλαιοςτη ατησται added by a later hand above the lineτῆἀπιστία

κδὧνἐνεκεντρίσθηςἐναὐτοῖςὅσονδείκνυσινεὐτελεῖςτοὺςἐξἐθνῶντοσοῦτονπλέονπαρακνίζειαὐτοὺςεἰπὼνδὲἐνεκεντρίσθηςδείκνυσινἐντῆδιαφερούσῃαὐτοῖςῥίζῃἐφεστηκόταςτοὺςἐξἐθνῶνἄραοὐπαρακνίζοντοςτὰῥήματα

κεκαὶσυγκοινωνὸςτῆςῥίζηςκαὶτῆςπιότητοςτῆςἐλαίαςἐγένουτοῦτοταλαιπωρίαἸουδαίωντὸτοὺςκατὰμηδὲνδιαφέρονταςκοινωνοὺςτῆςδιαφερούσηςαὐτοῖςγενέσθαιῥίζηςαὐτοὺςδὲἐξωσθῆναι

κϛμὴκατάκαυχωτῶνκλάδων[dub]δεικνυς[/dub] οτι και αξιον καυχησεως ει και μη προσηκει καυχασθαι added by a later hand above the lineδείκνυσιτὴνἄγανεὐτέλειαντῶνἸουδαίωνοὐγὰρεἶπενκαυχῶἀλλὰκατάκαυχωὅπερἐπὶτῶνχαμαὶκειμένωνγίνεταιεἶτακαὶπαραδάκνειαὐτοὺςδεικνὺςκαυχήσεωςἄξιασυμβεβηκέναιτοῖςἔθνεσινἐκτῆςπίστεωςεἰκαὶμὴπροσήκεικαυχᾶσθαιφησιν

κζεἰδὲκατάκαυχασαιοὐσὺτὴνῥίζανβαστάζειςἂλλἡῥίζασεκαίτιτοῦτοπρὸςτοὺςἐκκλασθένταςκλάδουςοὐδὲνεἰμὲνγὰρτῆςῥίζηςκατεκαυχώμηνεἶχενλόγοντοῦτοεἰδὲτὴνῥίζανὡςἁγίανπροσκυνῶτιπρὸςτοὺςἐκπεσόνταςκλάδουςεἰβασταζομαιὑποτῆςῥίζηςἀλλὰβούλεταισκιὰναὐτοῖςἐξευρεῖνπαραμυθίαςἵναμὴτῆπερισσοτέρᾳλύπηκαταποθῶσινἀλλὰἀνανήψωσινὡςὑπολελειμμένηςσωτηρίας

κηἐρεῖςοὖνἐξεκλάσθησανκλάδοιἵναἐγὼἐγκεντρισθῶἐσχημάτισταιὁλόγοςὡςτῶνἐθνῶνλεγόντωνκαὶδιάτιμὴκαυχήσομαιτοιούτωνμοιφησινὑπαρξάντωνχρηστῶνοὗτοιἐξεκλάσθησανκαὶἐγὼἐνεκεντρίσθηνκαὶκληρονόμοςγέγονατῆςτῶνπατρωναὐτῶνδόξηςκαὶτῶνἐκείνοιςδοθεισῶνἐπαγγελιῶνὁξένοςἐγὼκαὶκατ'οὐδὲνπροσήκωνἀπολαύωἐκδὲτοῦεἰπεῖνκαλῶςσυναινεῖτοῖςἔθνεσινὡςἀληθῆεἰρηκόσιν

κθκαλῶςτῆἀπιστίαἐξεκλάσθησανὅρατὸσοφὸντοῦἀπόστολοἐντῶδοκεῖντὸνὑπὲρΙοδαιωνποιεῖσθαιλόγονπλέοναὐτοὺςἐπιτρίβεικαὶκατακόπτει

λσὺδὲτῆπίστειἕστηκαςμὴὑψηλοφρόνειἀλλὰφοβοῦτὴναἰτίαντῆςτεἐκείνωνἀποβολῆςκαὶτῆςἡμῶνπροσλεψεωςτῆςεἰςΧριστὸνλέγειπίστιν

λαεἰγὰρὁθεὸςτῶνκατὰφύσινκλάδωνοὐκἐφείσατοθέλειαὐτῶνεκτραγωδησαιτὴνσυμφορὰνενταξειἐπιτιμήσεωςτῶνἐθνῶν

λβμήπωςοὐδέσουφείσεταιπεριαιρεῖτοῦλόγουτὸφορτικὸντῆἀμφιβολίᾳ

λγἴδεοὖνχρηστότητακαὶἀποτομίανθεοῦἐπὶμὲντοὺςπεσόνταςἀποτομίανἐπὶδέσεχρηστότηταἐπὶτὸνθεὸνἄγειτὸπρᾶγμακαὶτὴναὐτοῦχάρινοὐδεγὰρλέγειἴδεπόσονἔσχεςπόνονκαὶκατορθώματα

λδεὰνἐπιμείνῃςτῆχρεστότητιεὰνἄξιαπράττῃςτῆςτοῦθεοῦφιλανθρωπίαςοὐγὰρπίστεώςσοιδεῖμόνηςφησι

λεἐπεὶκαὶσὺἐκκοπήσῃκαὶἐκεῖνοιδὲεὰνμὴἐπιμείνωσιτῆἀπιστίαοὔτεγάρσοιτὰἀγαθὰοὔτεἐκείνοιςτὰκακὰἀμετάβλητα

λϛἐγκεντρισθήσονταιοὐγὰρὁθεὸςαὐτοὺςἐξέκοψενἂλλαὐτοὶἑαυτούς

λζδυνατὸςγὰρὁθεὸςἐστιπάλινἐγκεντρίσαιαὐτούςτὸπιθανὸντῶλόγῳἐκτῆςτοῦθεοῦδυνάμεωςπεριποιεῖ

ληεἰγὰρσὺἐκτῆςκατὰφύσινἐξεκόπηςἀγριελαίουκαὶπαρὰφύσινἐνεκεντρίσθηςεἰςκαλλιέλαιονπόσῳμᾶλλονοὗτοιοἱκατὰφύσινκαὶλογισμὸνἀποδίδωσιτοῦδύνασθαιαὐτοὺςθελήσαντὰςἐγκεντρισθῆναιεἰγάρφησιτὰπαραφυσινἡπίστιςἐποίησενπόσῳμᾶλλοντὰκατὰφύσιν

λθἐγκεντρισθήσονταιτῆἴδιαἐλαίᾳἵναμήτιςπλέοντιτὸνἸουδαῖονἔχειννομίσῃἐντῶἀκούεινπερὶτῶνἐθνικῶνπαρὰφύσινκαὶἐνεκεντρίσθηςτίθησικαὶπερὶτῶνἸουδαίωντὸἐγκεντρισθῶσινἵναἰσοτιμίανδείξῃκαὶὅτιοὐδὲναὐτοῖςπλέονἐκτοῦείναιἐκτῆςκαλλιέλαιοἅπαξδεομένοιςκαὶαὐτοῖςτοῦἐγκεντρισθῆναι

μοὐγὰρθέλωὑμᾶςἀγνοεῖνἀδελφοὶτὸμυστήριοντοῦτοτὸπαρ'ὑμῶνφησινἀγνοούμενον

μαἵναμὴἦτεπαρ'ἑαυτοῖςφρόνιμοιτῶγὰρἀγνοεῖντὴνἰδίανἐκύρουνβουλήν

ΓενναδιουsὅτιπώρωσιςἀπὸμέρουςτῶιἸσραὴλγέγονενωσανδέφησιμὴμέγατικαὶθαυμαστὸνὑπονοοῖτεπερὶἑαυτῶνἀπατώμενοιὡςὄντεςὑπὲρτοὺςἄλλουςὑμεῖςσυνετὸμάθετεσυντόμωςμυστήριονφρικωδέστατονἄφατοντοῦθεοῦτὴνπερὶπάνταςπρόνοιανὑποφαῖνοντῶνἸσραηλιτῶνπλὴντῆςἐκλέξεωςτὸγὰρἀπὸμέρουςτοῦτόφησινπωρωθέντωνκαὶτὴνσωτηρίανἀπωθουμένωνἐφ'ὑμᾶςμετήνεγκεταύτηνὁθεὸςεἰσποιηθέντωνμέντοιπάντωνὑμῶνκἀκείνουςαὖθιςἡχάριςἅπανταςπεριλήψεταιμαρτυρεῖγὰραὐτοτοῦτοκαὶτὸτοῦἨσαΐουκαὶλόγιονγραφικόν

μβὅτιπώρωσιςἀπὸμέρουςτῶἸσραὴλγέγονενοὐκἐξὁλόκληροφησικαὶγὰρἦσανκαὶἐξἸουδαίωνἀμύθητοιπιστεύσαντεςκαὶπιστεύεινμέλλοντες

μγἄχριςοὐτὸπλήρωματῶνἐθνῶνεἰσέλθῃκαὶοὕτωςπᾶςἸσραὴλοι πλεονες added by a later hand above the lineσωθησηταικαθὼςγέγραπταιπλήρωμαἐθνῶνφησιπάνταςτοὺςἐξἐθνῶνπιστεύεινμέλλονταςὅταντοιγαροῦνπάντεςεἰσέλθωσινεἰςτὴνπίστιντότεκαὶὁἸσραὴλπιστεύσαςσωθήσεταιἸσραὴλδέφησιτοὺςἐντῶἸουδαϊσμῷἀπομεμενηκόταςὅτιθήσειςγὰραὐτούςφησινῶτονκαὶἐντοῖςπεριλοίποιςτουτέστικαταλοίποιςἑτοιμάσειςτὸπρόσωποναὐτῶν

ΔιονυσιουΑλεξανδρειαςsκαὶοὕτωςπᾶςΙηλσωθησηταικαθὼςγέγραπταιἀντὶτοῦοἱπλείονες

μδthe number is present only in fron of the scholiumτουτέστινἀποστρέψειμὲνἐξἁμαρτιῶνἐπιστρέψειδὲπρὸςἑαυτόν

μεἥξειἐκΣιὼνὁῥυόμενοςκαὶἀποστρέψειἀσεβείαςἀπὸἸακώβἵναμήτιςεἰςτοὺςἤδηπεπιστεκουταςἐξἸουδαίωννομίσῃτὴνγραφὴνἁρμόζεινλέγεισημεῖονδι'οὐδείκνυταιὅτιμέλλειἡπροφητείαποῖοντοῦτοὅτανἀφέλωμαιτὰςἁμαρτίαςαὐτῶνεἰοὖνμήπωαφειλατοἄραμέλλειἡγραφὴὅθενἐπάγειἀμεταμέληταγὰρτὰχαρίσματατοῦθεοῦ

μϛκαὶαυτὴαὐτοῖςἡπαρ'ἐμοῦδιαθήκηὅτανἀφέλωμαιτὰςἁμαρτίαςαὐτῶντότεφησινἐκβήσεταιἡἐπαγγελίατοῦθεοῦ

μζκατὰμὲντὸεὐαγγέλιονἐχθροὶδι'ὑμᾶςὅσονμένφησινἧκενεἰςτὸεὐαγγέλιονδι'ὑμᾶςτοὺςἐξἐθνῶνἐχθροὶεἰσινοἱἸουδαῖοίπωςὑμῶνγὰρτὴνπίστινεὐαγγελισθέντωνφιλονεικότεροιγενόμενοιἀπεσκίρτησαντῆςπίστεως

μηκατὰδὲτὴνἐκλογὴνἀγαπητοὶδιὰτοὺςπατέραςἀμεταμέληταγὰρτὰχαρίσματακατὰδὲτὸἐκλελέχθαιπατρόθενὑποθεοῦἀγαπητοὶεἰσιν

Οικουμενιουthe attribution is present only in front of the scholiumεἶταἐπειδὴέναπομεμενηκασιτῆἀπιστίακαὶδιὰτοῦτοοὐκεἰσινἀγαπητοὶἀσφαλῶςλαλῶνφησιδιὰτοὺςπατέραςὡσεὶεἶπενεἰκαὶαὐτοὶδιὰτὴνἀπιστίανοὐκἀγαπητοὶδιὰμέντοιτοὺςπατέραςἔτιἀγαπῶνταιὅθενκαὶσωτηρίανἐκδέχονται

μθΟικουμενιουκαὶἡκλῆσιςτοῦθεοῦἡγενομένηφησιπερὶτὸἔθνος

νὥσπεργὰρκαὶυμεις[ill]. [/ill]μεις added by a later hand above the lineποτεἠπειθήσατετῶθεῶνυνδὲἠλεήθητετῆτούτωνἀπείθειαοὕτωςκαὶοὗτοίνυνἠπείθησαντῶὑμετέρῳἐλέειἵνακαὶαὐτοὶἐλεηθῶσιδείκνυσινἐνταῦθατοὺςἐξἐθνῶνπρότερονκεκλημένουςεἶταἐπειδὴοὐχὑπήκουσαντοὺςἸουδαίουςἐκλεχθένταςκαὶτὸαὐτοπάλινσυμβὰνμετὰταῦταἐπειδὴγὰροὐκἠθέλησανοἱἸουδαῖοιπιστεῦσαιπάλινἐκλήθητὰἔθνηκαὶκληθέντατὸδεύτερονἐπίστεσυσανἂλλοὐκεἰςτὴνἐκβολὴντῶνἸουδαίωντελευτᾷἂλλεἰςτὸκαὶαὐτοὺςἐλεηθῆναιπάλιν

νασυνέκλεισεγὰρὁθεὸςτοὺςπάνταςεἰςἀπείθειανσυνέκλεισεντουτέστινἤλεγξενἀπειθοῦντας

νβἵνατοὺςπάνταςἐλεήσῃχαριτι added by a later hand above the lineἵναφησιτοὺςἑτέρουςδιὰτῆςτῶνἑτέρωνσώσῃφιλονεικίαςτούτουςδι'ἐκείνωνκἀκείνουςδιὰτούτων

νγὦβάθοςὅτιμὲνβάθοςεἶδενπόσονδὲοὐκέτι

νδπλούτουκαὶσοφίαςκαὶγνώσεωςθεοῦἐννοήσαςτὴνἐξἀρχῆςσοφὴντοῦθεοῦοἰκονομίανκαίτιπρὸςαὐτὴνεἰπεῖνἀπορήσαςἐθαύμασεμόνον

νεὡςἀνεξερεύνητατὰκρίματααὐτοῦοὐγὰρμόνονγνωσθῆναιοὐδύναταιἂλλοὐδεζητηθῆναι

νϛκαὶἀνεξιχνίαστοιοὐγὰρμόνονκαταληφθῆναιοὐδύναταιἂλλοὐδεἐρευνηθῆναι

νζαἱὁδοὶαὐτοῦαἱοἰκονομίαφησι

νητιςγὰρἔγνωνοῦνκυρίουἡτιςσύμβουλοςαὐτοῦἐγένετοαὐτόςφησιτὰἑαυτοῦοἶδενμόνος

νθἡτιςπροέδωκεναὐτωκαὶἀνταποδοθήσεταιαὐτωοὐδενίφησινἀμοιβὴνχρεωστῶνεὐεργετεῖἂλλαὐτοςἀεὶκατάρχεταιτῶνδορεῶν

ξὅτιἐξαὐτοῦαὐτοςεὗρετὰἀγαθάφησιν

ξακαὶδι'αὐτοῦαὐτόςφησικαὶἐποίησεντὰὄντα

ξβκαὶεἰςαὐτοντὰπάντααὐτόςφησισυγκρατεῖτὰγενόμενα

ξγαὐτωἡδόξαεἰςτοὺςαιωανςἀμήνἐπειδὴμεγάλαεἶπενκαὶἄγνωσταεἰςδοξολογίανἐτελεύτησεν

ξδπαρακαλῶοὖνὑμᾶςἀδελφοὶδιὰτῶνοἰκτίρμωντοῦθεοῦπαραστῆσαιτὰσώματαὑμῶναὐτοίφησινοἱοἰκτιρμοὶτοῦθεοῦδι'ὧνἐσώθητεπαρακαλοῦσινὑμᾶςαὐτοὺςγὰρεἰσφέρειτὴνἱκετηρίανποιουμένουςὅπωςἀξίαναὐτῶνμετέλθητεπολιτείαν

ξεθυσίανἐπειδὴεἶπενθυσίανἵναμήτιςνομίσῃὅτικατασφάξαιἑαυτοὺςκελευόμεθαἐπήγαγενζῶσανπωςδὲἔσταιθυσίατὸσῶμαὁράτωσανὀρθὰοἱὀφθαλμοὶἡγλῶσσακαὶἡχεὶρἡμὲνεἰςυμνωδιανθεοῦἡδὲεἰςἐντολὰςἀσχολείσθωκαὶγίνεταιθυσίαζῶσατὸσῶμα

ξϛζῶσανἁγίανεὐάρεστοντῶθεῶδιαιρῶνταύτηντὴνθυσίανἀπὸτῆςἸουδαϊκῆςφησινἁγίανεὐάρεστονκαὶλογικὴνἡγὰρἸουδαϊκὴσωματικὴοὖσαοὐσφόδραἦνἁγίαἡευραρεστος

ξζτὴνλογικὴνλατεριανὑμῶντὴνπνευματικήνφησιδιακονίαντὴνκατὰΧριστὸνπολιτείανὡςεἰεἶπενπαραστήσατετὰσώματαὑμῶνθυσίανδιὰλογικὴςλατρείαςτουτέστιτῆςἀναιμάκτουἡὅτιπροσενέγκατεθυσίανζῶσανκαὶτὴνλογικὴνλατρείανἀπὸκοινοῦτὸπροσενέγκατε

ξηΟικουμενιουκαὶμὴσυσχηματίζεσθεἡὅτιμὴσυμμεταβάλλεσθετοῖςκαιροῖς

ξθτῶαἰῶνιτοῦτωκαίπωςἄντιςἑαυτὸνπροσενέγκῃθυσίανζῶσανπωςμὴσυσχηματίζεσθετουτέστιμὴτυποῦτεἑαυτοὺςκατὰτὸσχῆματοῦκόσμουτούτουοὐδὲνγὰρὑγιὲςἔχειἡμόνιμονδιὸκαὶσχῆμααὐτοκαλεῖδηλῶντὸμὴμένοντοῦτοδὲεἰπὼνδηλοῖτὸἐπίκηρον

οἀλλὰμεταμορφοῦσθετὸτοῦκόσμουσχῆμακαλῶντὸτῆςἀρετῆςμορφὴνκαλεῖδεικνὺςτὸφυσικὸναὐτῆςκάλλος

οατῆἀνακαινώσειτοῦνοὸςὑμῶνἐπειδὴἄνθρωπονὄνταοὐκἐστινἐστιμήη added by a later hand above the lineἁμαρτεῖνφησινἀνακαίνουσαυτὸνἀεὶδιὰμετανοίαςοὐδὲνγὰροὕτωςπαλαιὸψυχὴνκαὶσῶμαὡςἁμαρτία

οβεἰςτὸδοκιμάζεινκαι μαθειν added by a later hand above the lineὑμᾶςτιτὸθέληματοῦθεοῦτὸἀγαθονἡτοῦτόφησινἀνακαινώθητιἵναμάθῃςτιτετὸσυμφέρονκαίτιτὸθέληματοῦθεοῦἡὅτιοὕτωςδυνήσῃἀνακαινωθῆναιεὰνμάθῃςτιτετὸσυμφέρονκαίτιτὸθέληματοῦθεοῦ

ογκαὶεὐάρεστονκαὶτέλειονπρὸςΙουδαουςἀποτείνεταιοἵτινεςεἴχοντοτοῦνόμουλέγωνὅτικαὶὁνόμοςμὲνθέλημαἦνθεοῦἂλλοὐκεὐάρεστονοὔτετέλειονἀλλὰδιὰτὴνἀσθένειανφησινὑμῶνσυγχωρήθεντέλειονδὲκαὶεὐάρεστονἡνέαδιαθήκη

οδλέγωγὰρδιὰτῆςχάριτοςτῆςδοθείσηςμοιπαντὶτῶὄντιἐνὑμῖνἄνωδιὰτῶνοἰκτίρμωνεἰρηκώςνυνδιὰτῆςχάριτοςφησινοὐδαμοῦἀξιοπιστονἑαυτὸννομίζωνπρὸςτὸπεῖσαιδιὰτοῦτόποτεμὲντοὺςοἰκτιρμούςποτεδὲτὴνχάρινπροβάλλεταιεἰπὼνδὲδιὰτῆςχάριτοςτῶνεὐεργεσιῶνὑπομιμνήσκειτοῦθεοῦ

οεμὴὑπερφρονεῖνπαρ'ὁδεῖφρονεῖνμὴπαρὰτὰμέτραφησινἡμῶνφρονῶμεντοῦτογὰρἀνοίαςἡἀπονοίαςἐστιν

οϛἀλλὰφρονεῖνεἰςτὸσωφρονεῖνφρόνησινγὰρἐλάβομενοὐχἵναεἰςἀπόνοιαναυτὴχρησώμεθακαὶμωράνωμεναὐτὴνἂλλἵναεἰςσωφροσύνηντουτέστινεἰςτὸὑγιαίνειντὴνδιάνοιανταύτηνγάρνυνσωφροσύνηνκαλεῖοὐτὴνπρὸςτὴνἀσέλγειανἀντιδιαστελλομένην

οζἑκάστῳὡςὁθεὸςἐμέρισενμέτρονἦσαντινεςπαρ'αὐτοῖςχαρισμάτωνἠξιωμένοικαὶοἱμὲνἐφρόνουνμέγαἐπ'αὐτοῖςκαὶἀπενοοῦντοκατὰτῶνἄλλωνοἱδὲἐζήλουνκαίφησιτιἀπονοῇἡτιπαραζηλοῖςεἰὁθεὸςἐμέρισενπάντωςκαλῶςκαὶσυμφερόντωςἐμέρισεστοιχείτωτοιγαροῦνἕκαστοςὦἔχεικαὶμήτεὑπεραιρέσθωθεοῦγὰρδόσιςἐστινουσονκατόρθωμαμήτεζηλούτωὁθεὸςγὰρἐμέρισενκαὶοἶδεντὸἑκάστῳπρέπονκαὶἁρμόδιον

οηπίστεωςἐξὧνεἰςαὐτόφησινἐμμενέτωκαὶμήτεζηλούτωμήτευπεραιυρεσθωπίστεωςδέφησιχαρίσματος

οθκαθάπεργὰρἐνἑνὶσώματιμέληπολλὰἔχομεντὰδὲμέληπάνταοὐτὴναὐτήντιγὰρσύφησιμέγαφρονεῖςτιδὲσὺζηλοῖςοὐπάντεςἐσμενσῶμαἐνμέληδὲἀλλήλωνκαὶοὐκεἶπενὁεὐτελὲςδοκῶνἔχεινχάρισμαμέλοςἐστιτοῦτομεῖζονἔχοντοςἂλλὅτικαὶὁτὸμεῖζονἔχωντοῦτὸεὐτελὲςτῆιἀνακρίσειθέλωνκαὶτούτουςκαταστεῖλαικἀκείνουςπαραμυθήσασθαι

πἔχειπρᾶξινοὕτωςοἱπολλοὶἐνσῶμὰἐσμενἐνΧριστῷὁδὲκαθ'εἰςἀλλήλωνμέληπρὸςτοῦτοαὐτωὅραἡπαραβολὴὥσπερφησιτὰμέληδιάφορονἐγκεχείρισταιπρᾶξινοὕτωςδιαφορὰἐδόθηπαρὰτοῦπνεύματοςχαρίσματα

παἔχοντεςδὲχαρίσματακατὰτὴνχάριντὴνδοθεῖσανἡμῖνεἰὁθεὸςἐχαρίσατοσύτιμέγαφρονεῖςμὴγὰρσὸνκατόρθωματὰχαρίσματαθεοῦφησινἡδόσις

πβδιαφοράκαλῶςτὸδιαφορὰἵναδείξῃοὐτὸμὲνμέγατὸδὲμικρὸνμεγάλαγὰρἅπανταἀλλὰποικίλακαὶἁρμόδια

πγεἴτεπροφητείανκατὰτὴνἀναλογίαντῆςπίστεωςνυνδείκνυσινὅτιτῶνδοκούντωνμειζόνωνχαρισμάτωνοἱλαμβάνοντεςεἰσιναἴτιοιπρὸςτὸλαβεῖνεἰγὰρκαὶχάριςἐστιτοσοῦτονμέντοιἐπιῤῥειὅσονἂνεὕρῃσκεῦοςἐπιτήδειονἑαυτῷκαταστῆσανδιὰτῆςπίστεως

sπίστεωςἔχομενφησιν

πδεἴτεδιακονίανἐντῆδιακονίαεἴτεὁδιδάσκωνἐντῆδιδασκαλίαεἴτεὁπαρακαλῶνἐντῆπαρακλήσειἡδιακονίαγενικόντιἐστιπάνταγὰρεἰςδιακονίανδίδοταιτὰχαρίσματαλοιπὸνδὲκαὶτοῖςἰδικοῖςἐπεξέρχεται

sδιακονίανἔλαβεντις

sτῆδιακονίαμενέτωφησιν

sὁδιδάσκωνἔλαβενφησιχάρισμαδιδασκαλίαςἀπὸκοινοῦτὸμενέτω

sπαρακαλῶνχάρισμαφησινἔλαβεπαρακλήσεωςἐντῆπαρακλήσειμενέτω

πεὁμεταδιδοὺςἐνἁπλότητιλοιπὸνδείκνυσινὅτιοἱκακῶςτοῖςχαρίσμασιχρώμενοιἀνόνητααυτὰποιοῦσιν

πϛὁπροϊστάμενοςἐνσπουδήοὐγὰρἀρκεῖτὸπροστῆναιμόνον

πζὁἐλεῶνἐνἱλαρότητιμὴὡςζημιούμενοςἂλλὡςαὐτοςμᾶλλονκερδαίνωνἔνθενγὰρσυμβήσεταιτὸἱλαρόν

πηἡἀγάπηἀνυπόκριτοςμὴπλάσμαἀγάπηςἔστωἀλλὰἀγάπηἧςοὔσηςκατορθοῦταιτὰεἰρημένα

sυποκριτοςἔστωφησιν

πθἀποστυγοῦντεςμὴμόνονἀπεχόμενοιἀλλὰκαὶλίανμισοῦντεςτοῦτογὰρδηλοῖτὸἀπὸεἶτάφησιμὴμόνονμισήσητετὸπονηρὸνἀλλὰκαὶἔχεσθετοῦἀγαθοῦτὸδὲκολλώμενοιτὴνπρὸςαὐτοδιάθεσινἐμφαίνει

ϟτὸπονηρὸνκολλώμενοιτῶἀγαθῷτῆφιλαδελφίαἑνὶγὰρείναιἀγάπηνκαὶἐπὶαἰσχροῖς

ϟαεἰςἀλλήλουςφιλόστοργοιτῆτιμὴἀλλήλουςπροηγούμενοιεἰγὰρσχοίητέφησιφιλαδελφίανφιλήσετεπάντωςἀλλήλουςἀδελφοὶγὰρἐστεεἶταλέγειπωςἂνἡφιλαδελφίακατορθωθείηεἰἕκαστοςφησινἡγεῖταιτῆςπρὸςἀδελφοντιμῆς

ϟβτῆσπουδὴμὴὀκνηροίκαὶγὰρτοῦτοἀγάπηντίκτειὅτανμὴτιμῶμενμόνονἀλλὰκαὶὑπερσπουδάζωμεν

ϟγτῶπνεύματιζέοντεςζεονἐνἑαυτοῖςἔχετεκαὶδιατεθερμαμένοντὸἅγιονπνεῦμαἔσταιδὲτοῦτοεὰνζῶμενἐνκαλοῖςἔργοις

ϟδτῶκυρίῳδουλεύοντεςδιὰτῶνεἰρημένωνγὰρἐκγενήσεταιἡμῖνδουλεύειντῶκυρίῳ

ϟετῆἐλπίδιχαίροντεςπωςδ'ἂνγένοιτοζέειντῶπνεύματιεὰντῆἐλπίδιχαίρητέφησινοὐδὲνγὰροὕτωςπρὸςπάνταποιεῖπρόθυμονὡςἐλπὶςκαλὴκαὶεάνφησινυπομενητεκαὶεὰνεὐχὴνἀδιάλειπτονἔχητε

ϟϛτῆθλίψειὑπομένοντεςἡγὰρὑπομονὴτίκτειδοκιμήν

ϟζτῆπροσευχὴπροσκαρτεροῦντεςταύτηςγὰρβοηθούσηςἔσταιραδιαπάντα

ϟηταῖςχρείαιςτῶνἁγίωνκοινωνοῦντεςἐνοἷςἂνἐνχρείαγένωνται

ϟθτὴνφιλοξενίανδιώκοντεςμὴμείνῃςφησινἐκεῖνονἐλθεῖνπρόςσεἐρυθριᾷγὰρἀλλὰσὺδίωξοναὐτον

ρεὐλογεῖτετοὺςδιώκονταςὑμᾶςεὐλογεῖτεκαὶμὴκαταρᾶσθεδιδάξαςπωςδέοιδιακεῖσθαιπρὸςτοὺςἀδελφοὺςδιδάσκειπωςκαὶπρὸςτοὺςπολεμίουςὅραδὲοὐκεἶπενμὴἀμύνουμηδὲκαταρῶἂλλὁμεῖζονεὐλόγεικαὶὑπερεύχου

αχαίρεινμετὰχαιρόντωνκαὶκλαίεινμετὰκλαιόντωνμὴμόνονφησιῥήμασινεὐλογεῖτεἀλλὰκαὶἔργοιςχαίρουσιμὲνσυγχαίροντεςἀλγοῦσιδὲσυναλγοῦντεςμεῖζονδὲτὸσυγχαίρεινχαίρουσινὅσονἡεὐημερίατῶνπλησιωνκαὶφθόνουπρόφασιςτοῖςἀσεβέσιγίνεται

βτὸαὐτοεἰςἀλλήλουςφρονοῦντεςμὴτὰὑψηλὰφρονουτεςἀλλὰτοῖςταπεινοῖςσυναπαγόμενοιοἷονμέγανσεαυτὸννομίζειςτοιοῦτοννόμιζεκαὶτὸνἀδελφονκἂνπένηςἦιἐπεὶμὴἐστιπλούτουκαὶπενίαςδιάκρισιςπαρὰθεῶπωςδ'ἂνγένοιτόσοιτοῦτοεὰνμὴφρονῇςπερὶσεαυτοῦὑψηλὰἀλλὰσυμφέρῃκαὶσυναπάγῃτοῖςταπεινοῖςκαὶεἰςτὴνἐκείνωνσυγκαταβαινειςεὐτέλειανἐκδὴτούτωντὴνκενοδοξίανκαταστέλλειεἰκὸςγὰρἦναὐτοὺςδιὰτὴνπόλιντοῦτωκατησχησθαιτῶπάθει

γμὴγίνεσθεφρόνιμοιπαρ'ἑαυτοῖςτουτέστιμὴἡγεῖσθεείναισοφοὶκαὶμηδενὸςνοήματοςἐνδεεῖςφησιγὰρἡγραφὴοὐαἱοἱσυνετὸπαρ'ἑαυτοῖςκαὶἐνώπιοναὐτῶνἐπιστήμονες

δμηδενὶκακὸνἀντὶκακοῦἀποδιδόντεςεἰγὰρψεκτὸςκαὶἄθλιοςὁποιῶντὸκακὸνἵνατιμὴφεύγῃςτὴνμίμησιντῶνκακῶνἀλλὰτῶἀμύνασθαιἔνοχονσαυτὸνκαθιστὰςκαὶκοινωνὸντῆἀσεβεῖ

επρονοούμενοικαλὰἐνώπιονπάντωνἀνθρώπωντοῦτόφησινὅτιπρόνοιανποιεῖσθετοῦκαλοὶφαίνεσθαιἐντῶμηδενὶδιδόναιψόγουπρόφασινἡἐπειδὴἄνωεἶπεμηδενὶκακὸνἀντὶκακοῦἀποδιδόντεςπροσέθηκενκαὶτὸπρονοούμενοικαλὰὡςεἰἔλεγενοὐκἀρκεῖμόνοντὸμὴἀποδιδοναικακὰἀλλὰδεῖκαὶπρονοεῖντοῦποιήσαντοςἡμᾶςκακῶςκαὶγὰρκαὶἄνωοὐκἠρκέσθητῶμὴκαταρᾶσθαιτοὺςδιώκονταςἀλλὰκαὶεὐλογεῖνπροσέταξεν

ϛεἰδυνατὸντὸἐξὑμῶνμετὰπάντωνἀνθρώπωνεἰρηνεύοντεςἐστιγὰρὅτεοὐδυνατὸνἔνθαπερὶεὐσεβείαςὁλόγοςτὸδὲἐξὑμῶντουτέστισὺτὸσὸνποίησονκαὶμὴπαράσχῃςἔχθραςἀφορμὴνμὴἝλληνιμὴἸουδαίῳτοῦτογὰρτὸμετὰπάντων

ζμὴἑαυτοὺςἐκδικοῦντεςἀγαπητοὶἀλλὰδότετόποντῆὀργήἐπειδὴτοῦτοἀκολουθοντὸνἠδικημένονἐκδικίαςτυχεῖντοῦτοαὐτοἐπαγγέλλεταισοιφησιμὴἐκδικήσῃςσεαυτὸνκαὶὁθεόςσεἐκδικεῖδότεγάρφησιτόπονκαὶχώραντῆὀργὴτοῦθεοῦἐλθεῖνἂνγὰρσὺμὴἀμύνῃἥξειἡὀργή

Ιωαννουthe attribution is present only in front of the scholiumἐπειδὴτοῦτομάλισταὁἀδικηθεὶςἐπιθυμεῖἰδεῖνἐκδικίαςἑαυτὸνἀπολαύοντατοῦτοαὐτονμετὰπολλῆςδίδωσιπεριουσίαςἂνγὰραὐτοςμὴἀμύνῃθεὸςἔσταιὁτιμωρὸςσυγχώρησονοὖναὐτωἐπεξελθεῖντοῦτογὰρτὸδότετόποντῆὀργή

ηγέγραπταιγάρπαραμυθούμενοςπλέοντὸνἠδικημένονἤγαγεντὴνμαρτυρίαν

θἐμοιεδικησιςἐγὼαντανποδωσωλέγεικύριοςἐμοιτουτέστιπαρ'ἐμοι

ιεὰνοὖνπεινᾷὁἐχθρόςσουψώμιζεαὐτονεὰνδιψᾷπότιζεαὐτοντοῦτογὰρποιῶνἄνθρακαςπυρὸςσωρεύσειςἐπὶτὴνκεφαλὴναὐτοῦμὴμόνονφησινεἰρηνεύετεκαὶμὴἀμύνεσθεἀλλὰκαὶεὐεργετεῖτετρέφοντεςποτίζοντεςεἶταἐπειδὴβαρὺἦνἐπάγειὅτιπῦραὐτωσωρεύσειςτοῦτοποιῶντοῦτοδὲεἶπενκαὶτοῦτονπαραμυθούμενοςκαὶτὸνἠδικηκόταφοβῶν

ιαμὴνικῶὑποτοῦκακοῦἀλλὰνίκαἐντῶἀγαθῷτὸκακόνμαλαξαςπρότεροντὸνἀδικηθέντακαὶπείσαςαὐτονεὐεργετεῖνδιὰτοῦεἰπεῖνἄνθρακαςσωρεύσειςνυνὑψηλοτεροναὐτωπαραινεῖεἰγὰρτοιαύτηφησιδιαθέσειτρέφειςἵναπῦραὐτωσωρευσηςοὐκἐνίκησαςτὸκακὸνἂλλἡττήθηςαὐτωἐγὼδέσεφησινικᾷντὸκακὸνβούλομαιτοιγαροῦνμὴδιαθέσεικακοποιῷεὐεργετεῖὑπὲργὰρπαραμυθίαςσουφησινεἴρηταιτὰεἰρημέναοὐχἵναοὕτωςποιῇς

ιβπᾶσαψυχὴἐξουσίαιςὑπερεχούσαιςὑποτασσέσθωπολλὴντοῦκεφαλαίουτούτουπανταχοῦποιεῖταιπρόνοιανδεικνὺςοὐκἐπὶκαταστροφῇτῆςκοινῆςεὐταξίαςτοὺςτοῦΧριστοῦνόμουςείναικαὶὅτιἀρκοῦσικαὶοἱδιὰτὴνἀλήθειανπολεμοῦντεςφησινἡμῖνκαίτιδεῖκαὶἡμᾶςπεριττοὺςἐπινοεῖνἡμῖναὐτοῖςπολεμίους

ιγοὐγὰρἐστινἐξουσίαεἰμὴἀπὸθεοῦοὐπερὶτοῦκαθεκαστονἄρχοντοςταῦταλέγειἀλλὰπερὶαὐτῆςτῆςἀρχῆςἐπειδὴγὰρτὸὁμότιμονστασιῶδεςἦνεἰσήγαγενὁθεὸςτὰςἐξουσίας

ιδαἱδὲοὖσαιἐξουσίαιὑποθεοῦτεταγμέναιεἰσινκατὰτοῦαὐτοῦεἶπενεἰπὼνγὰροὐκἐστινἐξουσίαεἰμὴὑποθεοῦπάλιντὸαὐτολέγειαἱδὲοὖσαιφησινἐξουσίαιὑποτοῦθεοῦτεταγμέναιεἰσινοἷονγεγονυῖαιὁθεόςφησινἔταξενκαὶδιωκησεναὐτάς

ιεώστεὁἀντιτασσόμενοςτῆἐξουσίατῆτοῦθεοῦδιαταγῇἀνθέστηκενἵναμὴεὐτελίζεσθαινομίζωσινοἱτοῦΧριστοῦδοῦλοιὑποτασσόμενοιαρχουσιδείκνυσινὅτιχρὴπείθεσθαικαὶμὴἀντιτάσσεσθαιμηδὲἀπειθεῖντοῖςἄρχουσινὡςὅγετοῦτοποιῶνφησιθεῶἀντιλέγειτῶπεποιηκότιτὰςἀρχάς

ιϛοἱδὲἀνθεστηκότεςἑαυτοῖςκρίμαλήψονταικατάκρισινφησιτὴνπαρὰθεοῦἑαυτοῖςἐπισπῶνται

ιζοἱγὰρἄρχοντεςοὐκεἰσιφόβοςτιἀλγεῖςφησινὑποταγεὶςτῆἐξουσίατιδὲφοβῇαὐτὴνκαὶτρέμειςμὴγὰρἐπιτιμᾷτοῖςκαλῶςζῶσιδὲμὴγὰρἐστιφοβερὸςτῶτῆςἀρετῆςἐπιμελομένῳ

ιητῶνἀγαθῶνἔργωντουτέστιτοῖςτὰἀγαθὰπράττουσι

ιθἀλλὰτῶνκακῶντουτέστιτῶντὰκακὰπραττόντων

κθέλειςδὲμὴφοβεῖσθαιτὴνἐξουσίαντὸἀγαθονποιεῖκαὶἕξειςἔπαινονἐξαὐτῆςεἰδὲθέλειςφησιμὴμόνονείναισοιτὸνἄρχονταἤπιονἀλλὰδὴκαὶἐπαινοῦντατὸἀγαθονποιεῖ

καθεοῦγὰρδιάκονὸςἐστισοιεἰςτὸἀγαθοντοσοῦτονγάρφησινἐπαινέσεισετὸἀγαθονπράττονταὅτιδεῖκαὶσυμπράξεισοιπρὸςτοῦτοὁγὰρφόβοςπρόφασιςσοιγίνεταικαλῶςβιοῦνδιὰτοῦτοδὲεἶπενθεοῦαὐτονείναιδιάκονονεἰςτὸἀγαθονὅτιδιακονεῖτῆβουλὴτοῦθεοῦτοὺςἀγαθοὺςἐπαίνωνκαὶτοὺςκακοὺςκολάζωνἐκδὲτούτουεἰςἀγαθόνσεσυνωθεῖ

κβεὰνδὲτὸκακὸνποιῇςφοβοῦοὐγὰρεἰκῆοὐκἄραὁἄρχωναἴτιοςσοιτοῦφοβοῦἀλλὰτὸπράττεινκακῶς

κγτὴνμάχαιρανφορεῖὁρᾷςπωςεφοβησενμὲντὸνὑπήκοονκαθωπλισενδὲτὸνἄρχοντα

κδθεοῦγὰρδιάκονὸςἐστινἔκδικοςεἰςὀργὴντῶτὸκακὸνπράσσοντιὁγὰρτοὺςκακῶςβιοῦνταςτιμωρούμενοςθεῶδιακονεῖεἰςὀργήν

κεδιὸἀνάγκηὑποτάσσεσθαιοὐμόνονδιὰτὴνὀργὴνἀλλὰκαὶδιὰτὴνσυνείδησινἀνάγκηοὖνφησιτοῖςἄρχουσινὑποτάσσεσθαιοὐμόνονδιὰτὴνὀργὴντοῦθεοῦτὴνκατὰτῶνμὴὑποτασσομένωντῆἀρχὴγινομένηνἀλλὰκαὶδιὰτὴνσυνείδησιντουτέστινἵναμὴδόξηςἀσυνείδητόςτιςείναικαὶἀγνώμωντῶεὐεργέτῃκαὶτῶδιακονῷτοῦθεοῦμὴὑποτασσομενος

κϛδιὰτοῦτογὰρκαὶφόρουςτελεῖτεκαὶτοσοῦτόνφησινεὐεργετοῦσιναἱἐξουσίαιὅτικαὶφόρουςτελεῖτεμισθὸνὥσπερτῆςκηδεμονίαςκαὶτῆςπρονοίαςπαρέχοντες

κζλειτουργοὶγὰρθεοῦεἰσιντουτέστινὑπουργοὶθεοῦκαὶλειτουργοῦντεςθεῶτοῦτοτὸἡμῶνκήδεσθαι

κηεἰςαὐτοτοῦτοπροσκαρτεροῦντεςτῶνοἰκείωνφησιἀμελοῦντεςεἰςτὰςὑπὲρὑμῶνφροντίδαςἀπησχόληνται

κθἀπόδοτεοὖνπᾶσιτὰςὀφειλὰςτῶτὸνφόροντὸνφόρονἔδειξενχρέοςὃντὸπρᾶγμαδιὰτοῦτογὰρὀφειλὰςεἶπεν

λτῶτὸνφόβοντὸνφόβοντῶτὴντιμήντῶτὸτέλοςτὸτέλοςτῶτὴντιμήντο τελος το τελος τω added by the same handφόβονκαλεῖτὴνἐπιτεταμένηντιμὴνοῦτονἐκτοῦπονηροῦσυνειδότοςφόβον

λατῶτὴντιμὴντὴντιμήνοὐμόνονχρήματαφησιχρεωστεῖτεἀλλὰκαὶτὴντιμήν

λβμηδενὶμηδὲνὀφείλετεεἰμὴτὸἀγαπᾶνἀλλήλουςἐπὶτὴνμητηρατῶνἀγαθῶνἦλθεντὴνἀγάπηνδεικνὺςαὐτὴνχρέοςοὖσανκαὶὄφλημα

λγὁγὰρἀγαπῶντὸνἕτεροννόμονπεπλήρωκενεἶταδείκνυσιτιτὸκέρδοςτῆςἀγάπηςὅτίφησινὁταύτηνπληρῶντὸννόμονὅλονπληροῖκαὶλέγειπως

λδτὸγὰροὐμοιχεύσειςοὐφονεύσειςοὐκλέψειςοὐψευδομαρτυρήσειςοὐκἐπιθυμήσειςκαὶεἰτιςἕτεραἐντολὴἐντοῦτωτῶλόγῳανακελφαλαιουταιεἰπὼνὅτιὁἀγαπῶντὸννόμονὅλονπληροῖδείκνυσιπωςὅτίφησιπᾶσαιαἱἐντολαὶδιὰτῆςἀγάπηςπληροῦνταιἂλλοὐκεἶπενπληροῦνταιἁπλῶςἂλλἀνακεφαλαιοῦνταιτουτέστισυντόμωςκαὶἐνβραχεῖλόγῳτὸπᾶνγίνεταικαὶὅλονπληροῦταιτῶνἐντολῶντὸἔργονδιὰβραχέων

λεἐντῶἀγαπήσειςτὸνπλησίονσουὡςτὸὡςἑαυτὸντὴνἐπιτεταμένηνἀγάπηνδηλοῖ

λϛἑαυτὸνἡἀγάπητῶπλησίονκακὸνοὐκἐργάζεταιπλήρωμαοὖννόμουἡἀγάπηεἶδέςπωςτὰςἀρετὰςἑκατέραςἔχειἡἀγάπητὴντῶνκακῶνἀποχὴνλέγωκαὶτὴνποίησιντῶνἀγαθῶνἰδοὺἡἀποχὴτῶνκακῶντῶπλησίονφησικακὸνοὐκἐργάζεταιἰδοὺἡποίησιςτῶνἀγαθῶνπλήρωμαφησινόμουἡἀγάπητὸνγὰρπλησίονευποιειἅπασαδὲἡσπουδὴτοῦνόμουτοῦτοβούλεται

Σευηριανουsthe sign is present only in front of the scholiumπληροῦτεφησιτὸτῆςἀγάπηςἔργονεἰδότεςτὸνκαιρὸνκατεπείγοντακαὶἀρετὴνἀπαιτοῦντανυνγὰρἐγγύτερονἡμῶνἡσωτηρίαἡὅτεἐπιστεύσαμεντουτέστιννυνὅτεἔγνωμεντῶνἔργωντὰὠφελιμώτερακοῦφονὅμωςγέγονετὸσωθῆναιἤπερὅτεκατηχούμεθαἔτιτὸντῆςπίστεωςλόγονοὐγὰρἅματῶπιστεῦσαιεἰςΧριστὸνκαὶτὴνἀκριβῆτῶνπρακτέωνκατάληψινεἴχομεν

λζκαὶτοῦτοεἰδότεςτὸνκαιρόνεἰδότεςφησιποῖοντοῦτοτὸνκαιρόνφησι

ληὅτιὥραἡμᾶςἤδηἐγγύςφησιτὸτέλοςκαὶδεῖἡμᾶςἐπείγεσθαιεἰςτὴντῶνἀγαθῶνἔργωνἐργασίαν

λθἐξὕπνουἐγερθῆναιτῆςῥαθυμίαςἀναστῆναι

μνυνγὰρἐγγύτερονἡμῶντοῦγὰρπαρόντοςβίουὑποσυρόμενοκατὰμικρὸνἐγγύτεροςὁτῆςἀναστάσεωςγίνεταικαιρός

μαἡσωτηρίαεὰνμὲνὦμενὡςδεῖπαρεσκευασμένοισωτήριοςἡμῖνἔσταιἡτῆςκρίσεωςἡμέραεἶδεμὴὀλέθριοςπλὴναὐτοςἐκτῶνχρηστοτέρωνδηλοῖτὴνἡμέρανἐκείνην

μβἡὅτεἐπιστεύσαμενεἰκὸςἦντούτουςἐνἀρχὴμὲνὡςνεαροὺςζέειννυνδὲἀπομεμαράνθαιτοῦτοοὖναἰνίττεταιὅτιὅσονφησινἐγγύτερονἡμῶνἡσωτηρίασπουδάζεινμᾶλλονπροσήκειἡγὰρραθυμειν

μγἡνὺξπροέκοψενἡδὲἡμέραἤγγικεννύκτατὸνπαρόντακαλεῖβίονοὐδὲνγὰρὀνειράτωνδιαφέρειτὰἐναὐτωἡμέρανδὲτὸνμέλλονταχρόνονδιὰτὸτὰκρυπτὰἐναὐτωφανεροῦσθαι

μδἀποθώμεθαοὖντὰἔργατοῦσκότουςκαὶἐνδυσώμεθατὰὅπλατοῦφωτόςἔργασκότουςφησιτὰςπονηρᾶςπράξειςὅπλαδὲφωτὸςτὴνἀρετὴνὡςμὲνοὖνὅπλαἀσφαλίζεταιὡςδὲφωτὸςλαμπρύνει

μεὡςἐνἡμέραεὐσχημονωςπεριπατήσωμενἄνωεἰρηκὼςμέλλειντὴντῆςκρίσεωςἡμέραννυναὐτὴνἐφίστησιπτοῶντὸνἀκροατὴντὸδὲπεριπατήσωμενἀνεπαχθῆποιεῖτὸνλόγονκαὶγὰρκαὶἑαυτὸνἔμιξεν

μϛμὴκώμοιςκαὶμέθαιςοὐτὸπίνεινἀλλὰτὸἀμέτρωςκωλύει

μζμὴκοίταιςκαὶἀσελγείαιςοὐτὴνμίξινἀναιρεῖἀλλὰτὴνπορνείαν

μημὴἔριδικαὶζηλῶἔριδιπερὶθυμοῦλέγειζηλῶδὲπεριβασκανιας

μθἂλλἐνδύσασθετὸνκύριονἸησοῦνΧριστόνὁγὰραὐτονἐνδεδυμένοςἔχεικαθόλουτὴνἀρετήνπωςδὲαὐτονἐνδυτέονεἰπάνταἡμῖναὐτοςεἴηἔσωθενκαὶἔξωθενἐνἡμῖνφαινόμενοςτὸδὲμηδέποτεαὐτοῦἀπολείπεσθαιἔνδυμακαλεῖ

νκαὶτῆςσαρκὸςπρόνοιανμὴποιεῖσθεεἰςἐπιθυμίαςεἰπὼνμηδεῖνπρονοεῖντῆςσαρκὸςἐπάγειεἰςἐπιθυμίαςἵναμὴνομίσῃςὅτιοὐδεἐντοῖςἀναγκαίοιςἡμᾶςδεῖπρονοεῖσθαιτῆςσαρκὸςοἷονἐνβρώσειἡἐνδύματιπρονοητέοντοιγαροῦναὐτῆςπρὸςδιαμονὴνοὐπρὸςἀσελγείας

νατὸνδὲασεθενουντατῆπίστειπροσλαμβάνεσθεἦσαντινεςἐξἸουδαίωνπιστεύσαντεςοἵτινεςἔτιτοῦνόμουἐχόμενὸπολλὰτῶνβρωμάτωνἐβδελύσσοντοκαὶδιὰτὸμὴγίνεσθαιδηλοῖλάχαναἤσθιονμόναἵναδόξῃἐγκρατείαςἀλλὰμὴβδελυγμοῦείναιἡπαρατήρησιςἦσανδὲκαὶἄλλοιἀπὸἸουδαίωνπιστοὶοἱἑδραίωςπεπιστευκότεςοὐπαρετηροῦντοτὰβρώματαπρὸςτούτουςτοιγαροῦντοὺςεἰλικρινεῖςπιστοὺςἀποτείνωντὸνλόγοντῶντὰβρώματαβδελυττομένωνκαθάπτεταιἀσθενοῦνταςκαλῶντῆπίστει

νβμὴεἰςδιακρίσειςμη διακρινεσθαι εξ αυτων added by a later hand above the lineδιαλογισμῶνμίαμὲνκατ'αὐτῶνπληγὴτὸεἰπεῖνἀσθενοῦνταςτῆπίστειδευτέραδὲτὸπροσλαμβάνεσθεδείκνυσιγὰραὐτῶνπολλῆςδεομένωνἐπιμελείαςτρίτητὸμὴεἰςδιακρίσειςλογισμῶνδηλοῖγὰρτοσοῦτοναὐτοὺςπταίονταςὡςκαὶτοὺςκοινωνοῦνταςαὐτοῖςτῆςφιλίαςδιακρίνεσθαι

νγὃςμὲνπιστεύειφαγεῖνεσθιει added by a later hand above the lineπάνταὁδὲἀσθενῶνλάχαναἐσθίειὁμὲνεἰλικρινῶςφησιπιστεύωνκαὶμηδεμίανἔχωνΙουδαικηνπαρατήρησινπάνταἀβδελύκτωςἐσθίειἀνακηρύττειδὲαὐτονἀπὸτῆςπίστεωςὁδέγεφησιπερὶτὴνπίστινἀσθενῶνλάχαναἐσθίειἐνταυτῷκαὶδιελέγχειαὐτονὅτιοὐκἐπαινουμένηνἐγκράτειανἐσθίειτὰλάχανακἂντοῦτοὑποκρίνεταιἀλλὰκατὰασθενιανπίστεως

νδthe number is repeated two times: the first time above ο εσθιων, and the second time above εξουθενειτωὁἐσθίωντὸνμὴἐσθίονταμὴἐξουθενείτωοὐκεἶπενδιορθούσθωἀλλὰμὴἐξουθενείτωδεικνὺςὅτικαταγέλασταπράττειδεῖγὰραὐτονἀδελφικῶςδιορθοῦσθαικαὶοὐχὡςβδελυκτὸνἐξουθενεῖν

νεκαὶὁμὴὁἐσθίωντὸνἐσθίονταμὴκρινέτωὥσπεργὰροἱδιὰπίστινἀδιακρίτωςπάνταἐσθίοντεςἐξουθένουντοὺςπαρατηρουμένουςοὕτωςἐκεῖνοιτούτουςὡςγαστριμάργουςἔκρινονὅραδὲἐπὶτῶνἐσθιόντωνεἰπὼνὁθεὸςγὰραὐτονπροσελάβετοἐπὶτῶνπαρατηρουμένωνοὐδὲντοιοῦτονεἶπεν

νϛὁθεὸςγὰραὐτονπροσελάβετοὁθεὸςγὰραὐτόνφησινπρὸςἑαυτὸνἐφειλκύσατοκαὶἀπήλλαξενπάσηςἸουδαϊκῆςπαρατηρήσεως

ΣευηριανουsσύτιςεἰὁκρίνωνἀλλότριονοἰκέτηνὁοἰκέτηςΧριστοῦὃνπροσελάβετοὁΧριστὸςἀλλοτριοςἐστιτοῦνόμουτιςοὖνεἰὁκρίνωνἀπὸτοῦνόμουτὸντοῦνόμουἀλλότριον

νζσύτιςεἰὁκρίνωνἀλλότριονοἰκέτηνπρὸςτὸνεἰλικρινῆπιστὸνὁλόγοςαὐτωἐκδὲτούτουδῆλονὅτιοὐμόνονἐξουθένουνἀλλὰκαὶἔκρινοντοὺςτὰλάχαναἐσθίοντας

νητῶἰδίῳκυρίῳστήκειἡπίπτειτοῦθεοῦφησινἐστικαὶτῶθεῶδιαφέρεικαὶἡπτῶσιςαὐτοῦκαὶἡἔγερσιςοὐκἐπειδὴοὖνοὐκἄξιαποιεῖκατακρίσεωςμὴκρίνεαὐτόνφησινἂλλὅτιἀλλοτριοςἐστινοἰκέτης

νθσταθήσεταιδὲδυνατὸςγὰρἐστινὁθεὸςστῆσαιαὐτονπάλινπλήττειτοὺςἀσθενεῖςκαὶπαρατηρουμένουςτὰβρώματαεἰπὼνγὰρσταθήσεταιδηλοῖὅτισαλεύονταικαὶτοσοῦτονὡςθεοῦδεῖσθαιστεῤῥοποιοῦντος

ξὃςμὲνκρίνειἡμέρανπαρ'ἡμέρανὃςδὲκρίνειπᾶσανἡμέρανεἰκὸςἦντιναςτῶνσυνεχῶςνηστευόντωνκατακρίνειντοὺςμὴσυνεχῶςνηστεύονταςοἷςτὸκατακρίνεινκαὶσφόδραἐγκαλεῖνἀπαγορεύειἦσανγὰρνεήλυδεςἐντῆπίστεικαὶἐδεδοίκειμὴἡπολλὴἔγκλησιςτέλεοναὐτοὺςἀποσχίσῃτῆςπίστεωςὀργισθένταςταῖςἐγκλήσεσι

ξαἕκαστοςἐντῶἰδίῳνοΐμὴπερὶπάντωνδέξῃτὸἕκαστοςτῶἰδίῳνοῒπληροφορείσθωἂλλἐπὶνηστείαςμόνονκαὶτοῦτοἐπειδὴἀρτιπαγεῖςἦσανἐντῆπίστειοἱῬωμαῖοικαὶσυγκατεβαίνεναὐτοῖςὡςεἰγεκαὶπερὶπίστεωςδέξῃτὸεἰρημένοντοῦπαντὸςἐξέπεσες

ξβπληροφορείσθωὁφρονῶντὴνἡμέρανκυρίῳφρονεῖκατὰτὸνἴδιοννοῦνἕκαστοςπληροφορείσθωἡὅτικαλῶςποιεῖνηστεύωνἀεὶἡὅτικαλῶςποιεῖοὐνηστεύωνἀεί

Οικουμενιουthe attribution is present only in front of the scholiumοὐδεκτέοντὸῥητονἐπὶδόγματοςπίστεωςὅμωςκαὶαὐτοςπροεῖπεν

sὁφρονῶντὴνἡμέρανκυρίῳφρονεῖἀμφότεροιγὰροὗτόςτεκἀκεῖνοςἑνὶχρῶνταισκοπῷτιμὴτῆπερὶτὸνθεὸνὅτεγὰρπαραφυλαττόμενοςτὴνἡμέρανοἴεταιθεοῦνόμονπληροῦνὅτεἀδιαφορῶνπερὶτοῦτοπᾶσανὡςὑποθεοῦγενομένηνἡμέρανδι'ὁμοίαςἔχειτιμῆς

ξγκαὶὁμὴφρονῶντὴνἡμέρανκυρίῳοὐφρονεῖκαὶὁἐσθίωνκυρίῳἐσθίειοὕτωφησιφρονῶνώστεκαθ'ἡμέραννηστεύεινδιὰτὸνκύριονοὕτωςφρονεῖκαὶὁφρονῶνώστεκαθ'ἡμέρανμὴνηστεύεινδιὰτὸνκύριονοὕτωςφρονεῖπᾶνδὲὁδιὰτὸνκύριονγίνεταικαλὸνἐστιφησι

ξδεὐχαριστεῖγὰρτῶθεῶκαὶὁμὴἐσθίωνκυρίῳοὐκἐσθίεικαὶεὐχαριστεῖτῶθεῶεἰοὖνφησιτὸκαίριονγίνεταιτὸδιὰπάντωνεὐχαριστεῖσθαιτὸνθεόντιδιαφέρεσθεπερὶτῆςνηστείαςοὕτωσφοδρῶςὀλίγονγὰρτὸμέσονσυγκαταβατικῶςμὲνοὕτωςλέγειπλήνπωςδύναταιΧριστῷεὐχαριστεῖνὁμὴἐσθίωνὡςγὰρτοῦνόμουἐχόμενοςοὐκἐσθίει

ξεοὐδεὶςγὰρἡμῶνἑαυτῷζῆκαὶοὐδεὶςἑαυτῷἀποθνήσκειἔχομενφησικύριονὦκαὶζῶμενεὰνζῶμενὦκαὶἀποθνήσκομενεὰνἀποθνήσκομενεἰοὖντῶκυρίῳδιαφέρειἡμῶνἡζωὴκαὶὁθάνατοςαὐτοςοἰκονομήσειτὰκαθ'ἡμᾶςκαὶοὐχρείακρίνειντὸνπλησίονἡἐξουθενεῖν

ξϛεάντεγὰρζῶμεντῶκυρίῳζῶμενεάντεἀποθνήσκωμεντῶκυρίῳἀποθνήσκομενζωῆςγὰραὐτοςκαὶθανάτουμόνοςἔχειτὴνἐξουσίαν

ξζεάντεοὖνζῶμενεάντεἀποθνήσκωμεντοῦκυρίουἐσμεντὸνλογισμὸνἐπήγαγεντοῦκαὶζῶνταςἡμᾶςκαὶἀποθανόνταςείναιτοῦΧριστοῦπρὸςδὲτούτοιςκἀκεῖνοδείκνυσινὅτίφησινεἰτοσαύτηπερὶἡμᾶςἐχρήσατοπρόνοιαὡςκαὶσταυρωθῆναιοὐκἂνἡμῶνκαταφρονήσειεἰγὰρκαὶἀποθανόντωνἡμῶνπρονοεῖπολλῷμᾶλλονζώντωντοῦτοδὲπρὸςτοὺςκατακρίνονταςλέγειὅτιφροντισθῶσιπαρὰθεῶοἱἀσθενεῖςτῆπίστειδιὰτὴντοσαύτηναὐτοῦπερὶπάνταςπρόνοιανκαὶτὸνὀλιγόπιστονδὲἐντρέπειτῶνεὐεργεσιῶνὑπομιμνήσκωντοῦθεοῦ

ξηεἰςτοῦτογὰρΧριστὸςκαὶἀπέθανενκαὶἀνέστηκαὶἔζησενἵνακαίδικαιώματάφησιπροαπέθετοτῆςἡμετέραςδεσποτείας

ξθνεκρῶνκαὶζώντωνκυριεύσῃτουτέστιψυχῶνκαὶσωμάτωναἱμὲνγὰρεἰσινἀθάνατοιτὰδὲθνητὰοὕτωςκαὶὁἅγιοςΜεθόδιοςἐντῶπερὶἀναστάσεωςλόγῳ

οσὺδέτικρίνειςτὸνἀδελφόνσουπρὸςτὸνολογοπιστονπάλιναὐτωὁλόγος

οαἡκαὶσύτιἐξουθενεῖςπρὸςτὸνἐδραῖοντῆπίστειὁλόγοςοὗτος

οβτὸνἀδελφόνσουπάντεςγὰρπαραστησόμεθατῶβήματιτοῦΧριστοῦτῶὀνόματιτοῦἀδελφοῦλύειαὐτοῖςτὴνἔριν

ογγέγραπταιγὰρζῶἐγὼλέγεικύριοςδοκεῖμὲνδιὰτῆςπαραγωγῆςτῆςπροφητείαςκαταστέλλειντὸνπιστὸνεἰςτὸμὴἐξουθενεῖντὸνἸουδαΐζονταπλὴνὅλοντὸχωρίονεἶπεκατάσειωντὴνψυχὴντοῦἸουδαΐζοντοςἔτιὧδεμὲντῆμνήμῃτῆςχρισεωςἄνωδὲταῖςεὐεργεσίαιςαὐτοῦτοῦΧριστοῦἐντρέπωνεἰγὰρτῶΧριστῷφησινπάντεςπαραστησόμεθακαὶαὐτοςἡμᾶςκαὶοὐχὁνόμοςτὰςεὐθύναςἀπαιτήσειτισὺἔχῃἔτιτοῦνόμουκαὶοὐκαθάπαξἐπιλαμβάνῃτοῦΧριστοῦ

οδὅτιἐμοικάμψειπᾶνγόνυκαὶπᾶσαγλῶσσατὴνἁπάντωναὐτωδεσποτείανμαρτυρεῖ

οεἐξομολογήσεταιτῶθεῶτὰςοἰκείαςἁμαρτίαςἐξαὐτοῦτοῦσυνειδότοςἅτεκριτῇ

οϛΟικουμενιουἄραοὖνἕκαστοςἡμῶνπερὶἑαυτοῦλόγονδώσειτῶθεῶεἴρηταιπερὶτοῦθεοῦκαὶπατρὸςὅτιαὐτοςκρίνειοὐδένατὴνδὲκρίσινδέδωκεντῶυἱῷδῆλονοὖνὡςπερὶτοῦκριτοῦεἴρηταιτῶΠαύλῳτὸἐξομολογήσεταιτῶθεῶκαὶτὸνλόγονδώσειτῶθεῶἄραθεὸςὁΧριστὸςκἂνοἱἀσεβεῖςμὴβούλωνται

οζμηκέτιοὖνἀλλήλουςκρίνωμενἀλλὰτοῦτοκρίνατεμᾶλλονπάλιντοῦπρώτουἔχεταιλόγουἵναμὴδόξῃδιὰφόβοντῆςκρίσεωςμνησθῆναιἀλλὰδιάτιναλόγουἀκολουθίαν

οητὸμὴτιθέναιπρόσκομματῶἀδελφῷἡσκάνδαλοντοῦτοκαὶπρὸςτὸνεἰλικρινῆπιστὸνκαὶτὸνἔτιἰουδαΐζονταἁρμοζεικαὶγὰρκαὶὁτέλειοςἐσκανδαλίζετοτῆτῶνβρωμάτωνπαρατηρήσειτοῦπλησίονκαὶὁτὰβρώματαπαραιτούμενοςτῆσφόδραἐπιπλήξειτοῦεἰλικρινῶςπιστοῦώστεμίασυμβουλὴτοὺςδύοδιορθοῦταιἀπέχεσθαιτούτωνἃσκανδάλουπρόφασιςτῶπλησίονγίνεται

οθοἶδακαὶπέπεισμαιἐνκυρίῳἸησοῦἔτιπερὶτῶνβρωμάτωνπερὶτῆςτῶνβρωμάτωντης added by the same hand above the lineπαρατηρεσεωςὁλόγοςαὐτωἐπεὶοὖνεἶπενοἶδακαὶπέπεισμαιὅτιοὐδὲνκοινὸνἵναμὴεἴπῃὁἔτιἰουδαΐζωνκαίτιεἰσὺεἰπεπεισμένοςτοῦνόμουτὸἐναντίονεἰσηγουμένουπροστίθησιτὸἐνκυρίῳἸησοῦδεικνὺςὅτιπαρ'αὐτοῦταῦταμεμαθηκενκαὶπεπληροφόρηταικαὶοὐκἀφ'ἑαυτοῦλέγει

Θεοδωρητουsὅτιοὐδὲνκοινὸνδι'αὐτοῦεἰμὴτῶλογιζομένῳτικοινὸνείναιἐκείνῳκοινόνοὐδένφησικοινὸνδι'αὐτοῦἵναγὰρμὴλέγωσισύτιςὧνἀντινομοθετεῖςΜωσῇτὸνΜωσέωςδεσπότηνεἰςμέσονπαράγειδιδάσκωνὡςαὐτοςτὰςνομικὰςπαρατηρήσειςἔπαυσενκαὶοὐδὲνεἴασενομίζεινἀκάθαρτονἔδεσματὸγὰρδι'αὐτοῦτουτέστιδιὰτὴνεὐαγγελικὴναὐτοῦνομοθεσίαν

sὅτιοὐδὲνκοινὸνδι'αὐτοῦεἰμὴτῶλογιζομένῳτικοινὸνείναιἐκείνῳκοινόνοὐδὲνκοινὸνδι'ἑαυτοῦτῆφύσειτουτέστινἀκάθαρτον

Σευηριανουthe attribution is present only in front of the scholiumδι'αὐτοῦτουτέστιτοῦθεοῦ

πὅτιοὐδὲνκοινὸνδι'αὐτοῦεἰμὴτῶιλογιζομένῳτικοινὸνείναιἐκείνῳκοινόνδιὰτήννυνδοθεῖσάνφησιχάρινπαρ'αὐτοῦοὐδὲνφύσεικοινὸνἀλλὰποτηςπροαιρέσεωςτοῦμετιόντοςγίνεταικοινὸνὅθενκαὶἐκείνῳμόνονγίνεταικοινὸνοὐχὶδὲκαὶπᾶσινἐκείνῳγάρφησινκοινόν

παεἰδὲδιὰβρῶμαὁἀδελφόςσουλυπεῖταιὠνείδιζονγὰραὐτοὺςοἱπιστοὶὡςἰουδαΐζονταςἔτικαὶδιὰτοῦτοπαρατηρουμένουςτὰβρώματαοὐβούλεταιοὖναὐτοὺςἐντοῖςμὴπάνυμεγάλοιςπλήττεσθαισφοδρῶςφοβούμενοςμήπωςολιγοθυμήσαντεςτέλεονἀποστῶσιτῆςπίστεωςεἰοὖνκαὶμηδὲνἐνβρώμασικοινόνφησιπλὴνἀπόσχουτῆςσφοδρᾶςἐγκλήσεωςτοῦἀδελφοῦσουοἰκονομικῶςδιὰτὴνεἰρημένηναἰτίαν

πβοὐκέτικατὰἀγάπηνπεριπατεῖςβούλεταιγὰρείναιἀγάπηνεἰδὼςπάνταδι'αὐτῆςκατὰμέροςκατορθοῦσθαι

πγμὴτῶβρώματίσουἐκεῖνονἀπόλλυεὑπὲροὐΧριστὸςἀπέθανενμὴἐπειδὴσὺπάνταἐσθίειςπιστὸςὧνἐγκαλῶνσφοδρῶςἐκείνῳἐκβάλῃςαὐτοντέλεοντῆςπίστεωςκαὶγὰρκαὶὑπὲραὐτοῦὁΧριστὸςἀπέθανενὅθενὀφείλειςοἰκονομικῶςσυγκαταβαίνειναὐτω

Οικουμενιουthe attribution is present only in front of the scholiumὦδὲσυμβουλεύεικαὶτοὺςπιστοὺςἀπέχεσθαιβροματωνδιὰτὴντῶνὀλιγοπίστωνσυγκατάβασινὅπερκαὶπαριὼνλέγει

πδμὴβλασφημείσθωοὖνὑμῶνἐγκαλῶνγὰρκαὶἀεὶφιλονεικῶνπρὸςαὐτονδιὰτὴντήρησιντῶνβρωμάτωνοὐμόνοναὐτονφιλονεικότερονποιεῖςἀλλὰκαὶπρόφασινδίδωςτοῖςἔξωθενβλασφημεῖνἡμῶντὴνπίστινδιὰτὰςτοιαύταςμάχας

πετὸἀγαθονἡπίστις

Οικουμενιουthe attribution is present only in front of the scholiumκαλῶςμὲνδιδάσκειςἂλλἡμάχηαἰτίαβλασφημίαςγίνεται

πϛοὐγὰρἐστινἡβασιλείατοῦθεοῦβρῶσιςκαὶπόσιςπαῦσαιβούλεταιἐκείνουςτῶνἐγκλήσεωνοὐγὰρδιὰβρώσεωςἡπόσεωςφησινἔχομενεἰσελθεῖνεἰςτὴνβασιλείαντοῦθεοῦ

πζἀλλὰδικαιοσύνηκαὶεἰρήνηκαὶχαρὰἐνπνεύματιἁγίῳποίαοὖνἐστιτὰεἰσάγονταεἰςτὴνβασιλείανδικαιοσύνηεἰρήνηχαρὰτουτέστινὁἐνάρετοςβίοςἡπρὸςτὸνἀδελφονεἰρήνηἡἐκτῆςὁμονοίαςχαρὰἐπειδὴδὲἑνὶεἰρήνηκαὶχαρὰκαὶἐπὶαἰσχροῖςπροστίθησιτὸἐνπνεύματιἁγίῳὡςεἰεἶπενταύτηνλέγωτὴνεἰρήνηνκαὶχαρὰντὴνἐνπνεύματιἁγίῳγινομένηντουτέστιδιὰτοῦἁγίουπνεύματοςεἰσηγουμένην

πηὁγὰρἐντούτοιςδουλεύωντῶΧριστῷεὐάρετοςτῶθεῶἑνὶκαὶἀπὸκενοδοξίαςἐγκαλεῖνκαὶοὐδιὰφόβονἡδι'ἀγάπηνθεοῦδιὸἐπάγειὁγὰρἐντούτοιςδουλεύωντῶΧριστῷὃἐστινἐνδικαιοσύνηκαὶχαρὰκαὶεἰρήνηπνευματική

πθκαὶδόκιμοςτοῖςἀνθρώποιςκαὶγὰρκαὶοἱἄνθρωποίσεθαυμάσουσινὁρῶντεςεἰρήνηνἔχοντακαὶχαρὰνκαὶδικαιοσύνηνἤπερδιὰτὰβρώματα

ϟἄραοὖντὰτῆςεἰρήνηςδιώκωμενκαὶτὰτῆςοἰκοδομῆςτῆςεἰςἀλλήλουςἐπεὶοὖνταῦταἀνωμολόγηταίφησινκαὶὅτικαλὸνδέδεικταιἡεἰρήνηνταύτηνφησιμετερχώμεθαδι'ἧςἔσταικαὶἡπάντωνοἰκοδομή

ϟαμὴἕνεκενβρώματοςκατάλυεοὐμόνονφησινοὐκοἰκοδομεῖςἐγκαλῶνἀεὶδιὰτὰβρώματαἀλλὰκαὶἦνἔχειπίστινκαταλύειςφιλονεικοτέρουςαὐτοὺςποιῶνκαὶἀποστῆναιτέλεοντῆςπίστεωςπαροξύνων

ϟβΟικουμενιουτὸἔργοντοῦθεοῦὁθεόςφησιδιὰσταυροῦᾠκοδόμησενσὺδὲτὴνοἰκοδομὴνκαταλύειςαὐτοῦ

ϟγπάνταμὲνκαθαράἵναμὴτῆπολλὴτῶνὑγιαινόντωνἐπιπλήξειβεβαιώσῃτῶἀσθενεῖτὸπαρατηρεῖσθαιτὰβρώματακαὶεἰςαὐτονχωρεῖλοιπόν

ϟδἀλλὰκακὸντῶἀνθρώπῳτῶδιὰπροσκόμματοςἐσθίοντιτῶμετὰκακοῦφησισυνειδότοςἐσθίοντικαὶγὰρεἰἀναγκασθεὶςφάγῃςφησινοὐδὲνὠφέλησαςμετὰγὰρδιακρίσεωςβέβρωκαςοὐγὰρτὸφαγεῖνποιεισεκαθαρὸνἂλλἡγνώμημεθ'ἧςἐσθίεις

ϟεκαλὸντὸμὴφαγεῖνκρέαμηδὲπιεῖνοἶνονἐνταῦθαοὐμόνοντῶπιστῷπαραινεῖμὴσφόρδακαθάπτεσθαιτοῦἀσθενοῦντοςἀλλὰκαὶσυγκαταβῆναιαὐτωκαὶμὴφαγεῖνκρέαμηδὲπιεῖνοἶνονκἂνὰλλὅτιδέοιπαραιτῆσαιδιὰτὴνσωτηρίαντοῦἀδελφοῦσουμεγίστηνγὰρἔχεισυγκαταβάσεωςἀφορμὴνἡἀσθένεια

ϟϛμηδὲἐνὦὁἀδελφόςσουπροσκόπτειὅραπωςἐντῶπρὸςτὸνπιστὸνλόγῳτῶνὀλιγοπίστωνκαθάπτεταιπροσκόπτεινγὰρεἶπενὅπερτυφλωττόντωνἴδιονσκανδαλίζεταιὅπερεὐσκανδαλίστωνἀσθενεῖὅπερὀλιγοπίστων

ϟζἡσκανδαλίζεταιἡἀσθενεῖσὺπίστινἔχειςκατὰσεαυτὸνἔχεπίστινἐνταῦθατὴνπερὶτῶνπροκειμένωνλέγειοἷονβρωμάτωνὡςἥγεπερὶδογμάτωνὁμολογεῖσθαιπᾶσινοφελειἐνταῦθαδὲκαὶκενοδοξεῖναἰνίττεταιτὸντέλειοντέλειοςεἰφησινκαὶἀπηρτισμένοςτιπομπεύειςτὴνἀρετὴνἴστωὁθεὸςτὸπρᾶγμα

ϟημακάριοςὁμὴκρίνωνκατά κρινων added by a later hand above the lineἑαυτὸνἐνὦδοκιμάζειπραττει added by a later hand above the lineτουτέστινἐνὦἂνδοκιμάσῃπράγματιτοιῶσδεἡτοιῶσδεοἷονφαγειτόδεἡμὴφαγεῖνπωςδὲἔσταιτοῦτοἀπὸκαθαρὸσυνειδότοςἐπειδὴγὰρεἶπενκατὰσεαυτὸνἔχετὴνπίστινφησινὅτικἂνπάντεςσεμέμφωνταιοἰκονομικῶςτιποιοῦνταἡδιὰσωτηρίαντοῦἀδελφοῦτὸδὲσὸνσυνειδὸςοὐκατακρινεισεμακάριοςεἰἐκδὴτούτωντὸνἀσθενῆπλήττειεἰγὰρἐκτοῦσυνειδότοςὁστέφανοςκαὶὁμακαρισμὸςτῶπιστῷδηλονότικαὶἡκατάκρισιςμὴοὖνκατὰδιάκρισινἔσθιεδιὰτὴνἀνάγκηνφησιν

ϟθὁδὲδιακρινόμενοςεὰνφάγῃκατακέκριταιὅτιοὐκἐκπίστεωςπᾶνδὲὁοὐκἐκπίστεωςἁμαρτίαἐστιντοῦτοπάλινπρὸςτὸνὑγιαίνοντατιγὰραὐτονἐκβιάζῃφαγεῖνοὔπωἐστηριγμένονοὐκοἶδαςὅτιὁδιακρινόμενοςεὰνφάγῃκατακέκριταιὅτιμὴἐκπίστεωςἐσθίειἂλλἐξἀνάγκηςἡαἰδοῦςοὔτεγὰρἐπίστευσεναὐτοκαθαρὸνείναικαὶοὕτωςἔφαγεντιοὖναὐτωπρόφασιςγίνῃκατακρίσεωςεἶταλοιπὸνκατὰἀποφασινλέγειὅτιπᾶνὁἄντιςποιῇοὐκἐκπίστεωςἁμαρτάνει

ρτῶδὲδυναμένῳὑμᾶςτὸὑπερβατοντῶδὲδυναμένῳὑμᾶςστηρίξαιδόξαεἰςτοὺςαἰῶναςἀμήν

αστηρίξαικατὰτὸεὐαγγέλιόνμουλοιπὸνεπευχαταιτοῖςἀσθενέσινεὐχῆςγὰρεἶχονχρείανμᾶλλονἡσυμβουλῆςεἰπὼνδὲστηρίξαιδηλοῖὅτισαλεύονταιεἶταἐπάγεικαὶτὸντρόποντοῦστηριγμοῦκατὰτὸεὐαγγέλιόνμουφησιν

Οικουμενιουthe attribution is present only in front of the scholiumἵναοὕτωςζῶσινφησινὡςτὸεὐαγγέλιονδιαγορεύει

βκαὶτὸκήρυγμαἸησοῦΧριστοῦκατὰἀποκάλυψιντου δοθεντος δηλον added by a later hand above the lineμυστηρίουχρόνοιςαἰωνίοις[dub]εν[/dub] τοις προλαβουσιν added by a later hand above the lineσεσιγημένουὁΧριστὸςαυτὰἐκήρυξέφησινοὐκοῦνοὐκἀνθρώπωνοἱνόμοτοῦεὐαγγελίουἂλλαὐτοῦτοῦΧριστοῦτὸἀξιοπιστονδὲαὐτῶνδείκνυσινἀπότετοῦκηρύγματοςκαὶτοῦὀνόματοςεὐαγγέλιονγὰρλέγεταιποῖονδὲτὸκήρυγματοῦΧριστοῦαὐτοςὁΧριστός

γφανερωθέντοςδένυντοῦδοθέντοςφησικατὰἀποκάλυψινμυστηρίουποίουτοῦσεσιγημένουμὲνἐντοῖςπρολαβουσιναἰωνίοιςχρόνοιςὃἐστιπολλοῖςφανερωθέντοςδένυν

σημαίνειτὸείναιαὐτοπολλῆςτιμῆςδῶρονοὐμόνονἐκτοῦκηρύξαντοςΧριστοῦκαὶἐκτοῦλέγεσθαιεὐαγγέλιονἀλλὰκαὶἐκτοῦνυνἡμῖνκατὰδωρεὰνφανερωθῆναιεἰκαὶἦνπροαιώνιονἐξἀρχῆςγὰρἦνὁυἱοςἀλλάνυνἐγνώσθηἀγνοούμενοςτὸπρίν

δδιάτεγραφῶνπροφητικῶνκατ'ἐπιταγὴντοῦαιωνουθεοῦπωςδέφησινἐφανερώθηδιὰγραφῶνπροφητικῶνοὕτωςτοῦπατρὸςἐπιτάξαντοςγενέσθαιταύτῃδὲτὸνἄπιστονεἰςπίστινπροτρέπεταιτιγὰρφοβῇεἰλικρινῶςαὐτωπιστεῦσαιοἱπροφῆταιεἶπονὁθεὸςἐνετείλατο

εεἰςυποακοηνπίστεωςὑπακοῆςγὰρχρείανἔχειἡπίστιςἵναμήτιςπεριεργάζῃδιάτινυνἐφανερώθηκαὶδιάτιπάλαιἐσιγᾶτο

ϛεἰςπάντατὰἔθνηγνωρισθέντοςμὴφοβοῦφησινοὐσὺμόνονπιστεύειςἀλλὰπᾶσαἡοἰκουμένη

ζμόνῳσοφῷθεῶπρὸςἀντιδιατοληντῶνψευδωνὑμῶνθεῶνοὐτοῦΧριστοῦἡτοῦπνεύματοςμὴγένοιτο

ηδιὰἸησοῦΧριστοῦὦἡδόξαεἰςτοὺςαἰῶναςἀμήνγνωρισθέντοςἐντοῖςἔθνεσιδιὰἸησοῦΧριστοῦὡςκαὶκηρύξαντοςλοιπὸνδιὰμέσουτὸμόνῳσοφῷθεῶἡδόξα

Οικουμενιουthe attribution is present only in front of the scholiumἡοὕτωςτῶδὲδυναμένῳὑμᾶςστηρίξαιμόνῳσοφῷθεῶστηρίξαιδέπωςδιὰἸησοῦΧριστοῦδόξαφησινεἰςτοὺςαἰῶνας

θὀφείλομενδὲἡμεῖςοἱδυνατοὶτὰἀσθενήματατῶνἀδυνάτωνβαστάζεινπρὸςτοὺςὑγιαίνονταςτρέπειτὸνλόγονδιδάσκωνδεῖνσυγκαταβαίνειντοῖςἀσθενέσιχρεωστοῦμενγὰρτοῦτόφησινὅραδέπωςεὐτελίζειτοὺςἀσθενεῖςπερὶμὲνγὰρτῶνἄλλωνφησινοἱδυνατοὶπερὶτούτωνδὲτὰἀσθενήματακαὶτῶνἀδυνάτωνκαὶτὸβαστάζειν

ικαὶμὴἑαυτοῖςἀρέσκεινἀλλὰτῶπλησίονδιὰτῆςσυγκαταβάσεως

ιαἕκαστοςἡμῶντῶπλησίονἀρεσκέτωεἰςτὸἀγαθονπρὸςοἰκοδομήνδυνατὸςεἰκαὶπιστὸςλαβέτωσουπεῖρανὁἀσθενὴςδιὰσυγκαταβάσεωςδεῖγὰρἕκαστονἡμῶντῶπλησίονἀρέσκεινἂλλἐπειδὴἑνὶἀρέσκεινκαὶἐπὶκακῷπροσέθηκενεἰςτὸἀγαθονπρὸςοἰκοδομὴντοῦτογὰρποιῶνοἰκοδομήσειςαὐτονκαὶδιορθώσεις

ιβκαὶγὰρὁΧριστὸςὁοὐχἑαυτῷἤρεσενἀλλὰκαθὼςγέγραπταιεἰἠθέλησενφησινὁΧριστὸςτὸἑαυτοῦσκοπεῖνοὐκἂνἔπαθενεξηνγὰραὐτωμηδὲὑβρισθῆναιὰλλοὐχἑαυτῷἤρεσενοὐδὲτοῦἰδίουἐφρόντισενἀλλὰτοῦἡμέτεροσυμφέροντος

ΙωαννουsκαὶγὰρὁΧριστὸςὁοὐχἑαυτῷἤρεσενἀλλὰκαθὼςγέγραπταιεξηναὐτωμὴὀνειδισθῆναιμὴπαθεῖνἅπερἔπαθενεἰγετὸἑαυτοῦἐσκόπησενἀλλὰτὸἡμῶνσκοπήσαςτὸἑαυτοῦπαρειδενκαὶὑβρίσθηκαὶπονηρὰνπαρὰπολλοῖςἔλαβεδόξαν

ιγοἱὀνειδισμοὶτῶνὀνειδιζόντωνσεἐπέπεσονἐπ'ἐμεοὐδένφησιξένονγέγονενἂλλοἱἐντῆπαλαιὰὀνειδίσαντεςκαὶὑβρίσαντέςσεθεὲπάτεροὗτοικαὶκατὰτοῦυἱοῦσουἐμοῦἦλθον

ιδὅσαγὰρπροεγράφηεἰςτὴνἡμετέρανδιδασκαλίανπροεγράφηταῦτάφησιπρὸςἡμετέρανδιδασκαλίανγέγραπταιἵναμὴμιμώμεθα

ιεἵναδιὰτῆςὑπομονῆςκαὶτῆςπαρακλήσεωςτῶνγαρφῶντὴνἐλπίδαἔχωμενἵναφησιπαρακαλούμενοιὑποτῶνγραφῶνκαὶδιὰτῆςἐκεῖγεγραμμένηςὑπομονῆςνευρούμενοιμένωμενεἰςτὴνἐλπίδατοῦθεοῦἡγὰρὑπομονὴτῆςἐλπίδοςἐστικατάσκευαστικηκαὶἡἐλπὶςπάλιντῆςὑπομονῆς

ιϛὁδὲθεὸςτῆςὑπομονῆςκαὶτῆςπαρακλήσεωςδώῃὑμῖντὸαὐτοφρονεῖνἐνἀλλήλοιςδείκνυσινὅτιμετὰτῶνγραφῶνκαὶτῆςἐξαὐτῶνδιδασκαλίαςκαὶπαρακλήσεωςκαὶεὐχῶνχρείαπρὸςτὸἐπισπάσασθαιτὴντοῦθεοῦβοήθειαν

ιζκατὰΧριστὸνἸησοῦνἀγάπηναὐτοῖςἐπεύχεταιἂλλἐπειδὴἑνὶκαὶἐπὶκακῷἀγάπηδιαιρῶνἐκείνηςταύτηνἐπάγεικατὰΧριστὸνἸησοῦν

ιηἵναὁμοθυμαδὸνἐνἑνὶστόματιδοξάζητετὸνθεὸνκαὶπατέρατοῦκυρίουἡμῶνἸησοῦΧριστοῦτιδὲὄφελοςτοῦἀγάπηνἔχεινκαὶτὸαὐτοφρονεῖνμετ'ἀλλήλωναἴτιονφησιγίνεταιτοῦπάνταςὁμοθυμαδὸνμίαψυχὴδοξάζειντὸνθεόν

ιθδιὸπροσλαμβανεσςθεἐπειδὴταῦταοὕτωςἔχειφησινπροσλαμβάνεσθεἀλλήλουςτουτέστικαταλλάσσεσθεἑαυτοῖςκαὶπάλινἐνὑποδείγματιτὸνΧριστὸνφέρειτοῦτοδὲποιοῦντεςτὸνθεὸνδοξάσετεδιὰτῆςἀγάπης

κἀλλήλουςκαθὼςκαὶὁΧριστὸςπροσελάβετοἡμᾶςεἰςδόξανθεοῦτὸὑπερβατονπροσλαμβάνεσθεἀλλήλουςεἰςδόξανθεοῦ

καλέγωδὲΧριστὸνἸησοῦνδιάκονονγεγενῆσθαιπεριτομῆςτοῖςἰουδαΐζουσινἐγκαλεὶκαίφησινὁΧριστὸςἐλθὼνσυνέπραξετῶπατρὶεἰςτὸτὰςπαρ'αὐτοῦδοθείσαςτοῖςἀμφὶτὸνἈβραὰμἐπαγγελίαςεἰςπέραςἐλθεῖνσυνέπραξενδὲτὸννόμονἅπανταπληρώσαςκαὶπεριτμηθεὶςτοῦτογὰρλέγειπεριτομῆςἵνακαὶταύτῃβεβαιώσῃκαὶπληρώσῃτὸννόμον

sλέγωδὲΧριστὸνἸησοῦνδιάκονονγεγενῆσθαιπεριτομῆςἑνὶκαὶοὕτωςνοῆσαιδιάκονοςγέγονενὁΧριστὸςτῶνἸουδαίωντουτέστινὑπὲρτοῦτοὺςἸουδαίουςἐντὸςγενέσθαιτῶνἐπαγγελιῶνἵνακαὶὁταύταςἐπαγγειλάμενοςπατὴρἀληθεύσῃ

κβὑπὲραληθεαιςθεοῦὑπὲρτοῦαληθεσαιφησιτὸνἐπαγγειλάμενονπατέρα

κγεἰςτὸβεβαιῶσαιτὰςἐπαγγελίαςτῶνπατέρωνὁδέγενόμοςοὐκἴσχυσεναὐτὰςβεβαιῶσαιπωςοὖνφησινοὐκἄτοποντὸνβεβαιώσανταἡμῶντὰςἐπαγγελίαςἃςοἱπατέρεςἔλαβονΧριστὸνπαρορᾶνκαὶτοῦνόμουἔχεσθαιτοῦμὴἰσχύσαντοςτὰςἐπαγγελίαςἡμῖνφυλάξαι

κδτὰδὲἔθνηὑπὲρἐλέουςδοξάσαιτὸνθεὸνκαθὼςγέγραπταιοἱμὲνἸουδαῖοικἂνἐπαγγελίαςἦσανδεξάμενοιεἰκαὶμηδὲνἐξαὐτῶνὠφελήθησανεἰμὴΧριστὸςαὐτὰςἐβεβαίωσενὑμεῖςδέφησιτὰἔθνηὑπὲρμόνηςφιλανθρωπίαςὀφείλετετὸνθεὸνδοξάζεινἐπειδὴμήτεἐπαγγελίαςεἴχετεἂλλἠλεήθητετῆςχάριτοςτὸπᾶνποιησάσηςὅσονοὖνφησινἠλεήθητεχάριτιΧριστοῦτοσοῦτονὀφειλέταιἐστετοῦθεοῦεἰςτὸβαστάζειντοὺςὀλιγοπίστουςἐξἸουδαίωντοῦτογὰρδόξαθεοῦἡὁμόνοιαὑμῶνκαὶεἰρήνηδιαλέγεταιγὰρτοῖςἐξἐθνῶνπιστοῖςοἱμάλισταἐπέκειντοτοῖςπαρατηρουμένοιςτὰβρώματα

ΙωαννουειςτοολονχωριοναπότουλεγωδεΧριστονΙησουνthe attribution is present only in front of the scholiumsτὰδὲἔθνηὑπὲρἐλέουςδοξάσαιτὸνθεὸνκαθὼςγέγραπταιἘπαγγελίαπρὸςτὸνἈβραὰμἦνγεγενημένηλέγουσασοὶδώσωτὴνγῆνκαὶἐντῷσπέρματίσουεὐλογηθήσεταιπάντατὰἔθνηἀλλ’ἐγένοντοκολάσεωςὑπεύθυνοιμετὰταῦταοἱτοῦσπέρματοςἈβραὰμἅπαντεςὁγὰρνόμοςὀργὴναὐτοῖςεἰργάζετοπαραβαινόμενοςκαὶτῆςἐπαγγελίαςἀπεστέρειλοιπὸνἐκείνηςτῆςτῶνπατέρωνπαραγενόμενοςτοίνυνὁΥἱὸςσυνέπραξετῷΠατρὶεἰςτὸτὰςἐπαγγελίαςἀληθεῦσαιἐκείναςπάνταγὰρτὸννόμονπληρώσαςἐνᾧκαὶπεριτομὴἦνκαὶταύτῃκαὶδιὰτοῦσταυροῦἀπαλλάξαςτοὺςἐπὶτῇπαραβάσειοὐκἀφῆκενδιαπεσεῖντὴνἐπαγγελίανὅτανοὖνλέγηΔιάκονονπεριτομῆςτοῦτολέγειὅτιἐλθὼνκαὶπάντατὸννόμονπληρώσαςκαὶπεριτμηθεὶςκαὶγενόμενοςσπέρματοῦἈβραὰμἔλυσεντὴνκατάρανἔπαυσεντὴνὀργὴντοῦΘεοῦἐπιτηδείουςλοιπὸνἐποίησεντοὺςμέλλονταςδέχεσθαιτὴνἐπαγγελίανἽναοὖνμὴλέγωσινοὗτοιοἱἐγκαλούμενοιΠῶςοὖνὁΧριστὸςπεριετέμετοκαὶπάντατὸννόμονἐφύλαξενεἰεἰςτοὐναντίοναὐτονπεριτρέπειφησινοὐγὰρἵναμείνηὁνόμοςτοῦτοἐποίησενἀλλ’ἵνααὐτὸνλύσηκαὶἀπαλλάξητῆςἐκείνουκατάραςεἶταἵναμὴτοῦτοφυσήσητὸυςἐξἐθνῶνφησὶτὰδὲἔθνηὑπὲρἐλέουςδοξάσαιτὸνΘεὸνὋδὲλέγειτοιοῦτονἐστινοἱμὲνἐξἸουδαίωνκἂνἐπαγγελίαςεἶχονσὺδὲοὐδὲτοῦτοἀλλ’ἀπὸφιλανθρωπίαςἐσώθηςμόνηςεἰκαὶτὰμάλισταοὐδὲἐκείνοιςτιπλέονἐγένετοἀπὸτῆςἐπαγγελίαςεἰμὴπαρεγένετοὁΧριστὸςδόξαδὲθεοῦτὸσυνῆφθαιτὸὁμοθυμαδὸνεὐφημεῖντὸβαστάζειντὸνἀσθενέστερον

κεδιὰτοῦτοἐξομολογήσομαίσοιἐνἔθνεσικαὶτῶὀνόματισουψαλῶκαὶπάλινλέγειεὐγφράνθητεἔθνημετὰτοῦλαοῦαὐτοῦκαὶπάλιναἰνεῖτετὸνκύριονπάντατὰἔθνηκαὶἐπαινέσατεαὐτονπάντεςοἱλαοίτὴνμαρτυρίανφέρειδεικνὺςὅτισυνῆφθαιδεῖτοὺςἐξἸουδαίωντοῖςἔθνεσι

κϛκαὶπάλινἨσαΐαςλέγειἔσταιἡῥίζατοῦἸεσσαὶκαὶὁἀνιστάμενοςἄρχεινἐθνῶνἐπ'αὐτωἔθνηἐλπιοῦσιντὸΚαὶπαρέλκεταιἵναἡἔσταιἡῥίζατοῦἸεσσαὶποίααυτὴὁἀνιστάμενοςφησινἄρχεινἐθνῶν

κζὁδὲθεὸςτῆςἐλπίδοςπληρῶσαιὑμᾶςπάσηςχαρᾶςκαὶεἰρήνηςπάλινεἰςεὐχὴνἦλθενλέγειδὲὁθεόςφησινἀπαλλάξειὑμᾶςτῆςπρὸςἀλλήλουςμάχηςκαὶτῆςἔνθενἀθυμίας

κηἐντῶπιστεύεινεἰςτὸπερισσεύεινὑμᾶςἐντῆἐλπίδιἐνδυνάμειπνεύματοςἁγίουτοῦτογὰρπαρ'ἡμῶνεἰσενεκτέοντὴνπίστινἐκδὴτούτουἔσταιἡμῖντὸπάντωναἴτιοντῶνἀγαθῶνἡεἰςθεὸνἐλπὶςἦνμεθ'ὑπερβολῆςἐπεύχεταιεἰςτὸπερισσεύεινγάρφησινὅπεροὐκἄλλωςἔσταιεἰμὴτῆδυνάμειτοῦπνεύματοςὁτοίνυντὸπνεῦμαἔχωντὰπάνταἔχει

κθπέπεισμαιδὲἀδελφοίμουκαὶαὐτοςἐγὼπερὶὑμῶνοὐδέομαίφησιμαθεῖνπαρ'ἑτέρων

λὅτικαὶαὐτοὶμεστοὶἐστεἀγαθωσύνηςἀγαθωσύνηνκαλεῖτὴνἀπηρτισμένηνἀρετὴντὸδὲμεστοὶἐπιτάσεωςἐστιῥῆμα

λαπεπληρωμένοιπάσηςγνώσεωςτιγὰρὅτιφιλάδελφὸςἐστιτιςοὐδυνάμενοςδὲεἰςδέοντῆἀγάπηχρήσασθαιδιὰτοῦτόφησιπάσηςγνώσεως

λβδυνάμενοικαὶἄλλουςνουθετεῖνοὐμόνονουδεισθεφησιπαραινέσεωςἀλλὰκαὶἄλλουςδιδάσκετε

λγτολμηρότερονδὲἔγραψαὑμῖνἀδελφοὶἀπὸμέρουςὡςἐπαναμιμνήσκωνὑμᾶςἔδειγὰραὐτοὺςκατασκωφθένταςἱκανῶςκαὶλεᾶναι

sτολμηρότερονδὲἔγραψαὑμῖνἀδελφοὶἀπὸμέρουςὡςἐπαναμιμνήσκωνὑμᾶςἠρέμαφησιπωςὡςἂνεἰἀναμνήσαςτουτέστιμικρὸνἀναμνήσαςἡδὲτοιαύτησημασίατῶνλεξεωνκολάζειτῶμὴκαθόλουαὐτοὺςἀναμεμνῆσθαιὅθενοὐδέφησινδιδάσκωνἂλλἀναμιμνήσκων

λδδιὰτὴνχάριντὴνδοθεῖσάνμοιὑποτοῦθεοῦεἰςτὸείναιμελειτουργὸνἸησοῦΧριστοῦοὐκἐμὸςὁπόνοςφησινἀλλὰχάριςἐστιθεοῦδείκνυσιδὲὅτιοὐδεἀναμνῆσαιἂνἐτόλμησενεἰμὴτὰἔθνηἐπεπίστευτοπολλὰδὲμετριάζει

λεεἰςτὰἔθνηἱερουργοῦντατὸεὐαγγέλιοντοῦθεοῦἵναγένηταιἡπροσφορὰτῶνἐθνῶνοὐκοῦνκαὶπαρ'ὑμῶνδικαίωςἂνἀκουσθείην

λϛεὐπρόσδεκτοςτοιγαροῦνἐμπιστευθεὶςταύτηντὴνλειτουργίανκαὶἱερουργίανσπουδὴνἔχωεἰςἔργονἀγαγεῖντὴνβουλὴντοῦθεοῦἡδὲἐστινεὐπρόσδεκτονὑμῶνγενέσθαιτὴνπροσφοράν

λζηγιαμενηἐνπνεύματιἁγίῳπωςδ'ανἔσεσθεεὐπρόσδεκτοικαὶἡγιασμένοιεἰἔχετέφησιτὸπνεῦμάπωςδὲτοῦτοπαραγίνεταιδιὰβίουἀλήπτουὡςοἴγεμὴὀρθῶςβιοῦντεςδιώκουσιντὸἅγιονπνεῦμαἀφ'ἑαυτῶν

ληἔχωοὖνκαύχησινἐνΧριστῷἸησοῦτὰπρὸςτὸνθεόνκαυχῶμαιτοιγαροῦνοὐκἐνἐμαυτῷοὐδεἐνσπουδὴἐμὴἂλλἐνΧριστῷἐντοῖςπράγμασιτοῖςἀνήκουσικαὶδιαφέρουσιτῶπατρὶἄραἡεἰςΧριστὸνπίστιςτῶπατρὶδιαφέρει

λθοὐγὰρτολμήσωλαλεῖντιὧνοὐκατειργάσατοΧριστὸςδι'ἐπειδὴεἶπενἔχωκαύχημαπροστίθησινὅτιοὐκόμποςφησιῥημάτωντὰεἰρημέναοὐδὲνγὰρεἰπεῖντολμῶτῶνμὴπαρὰΧριστοῦμοιπαρασχεθέντωνεἰςτὴντῶνἐθνῶνἱερουργίανκαὶἵναμουτὰἔθνηυπακουσηἀλλὰκαὶσημείωνποιήσειςκαὶτεράτωνἐπιδείξειςμοιπαρεσχέθησανἀνάγειγὰρλοιπὸνἑαυτὸνἐπειδὴσφόδραἐντοῖςἄνωἐταπείνωσενἑαυτὸνεἰπὼντολμηρότερονἔγραψαὑμῖνἵναμὴὡςεὐτελοῦςἀπόβλητοςὁλόγοςγένηται

μἐμοῦεἰςὑπακοὴνἐθνῶνλόγῳκαὶἔργῳἐνδυνάμεισημείωνκαὶτεράτωνδείκνυσινὅτιοὐδὲνἦναὐτοῦἀλλὰτὸπᾶνΧριστοῦ

μαἐνδυνάμειπνεύματοςθεοῦτὸἀξίωμαλέγειτοῦἁγίουπνεύματοςὅτιταῦταπεποίηκαφησιτῆδυνάμειαὐτοῦ

μβώστεμεἀπὸἹερουσαλὴμκαὶκύκλῳμέχριτοῦἸλλυρικοῦπεπληρωκέναιτὸεὐαγγέλιοντοῦΧριστοῦλοιπὸνἡἀποδειξιςτῶνεἰρημένωντῶνμαθητῶντὸπλῆθοςδιὰτοῦτοδὲεἶπενκαὶκύκλῳἵναμὴτὴνκατ'εὐθείανὁδὸνἐνθυμηθῇςἀλλὰπάντατὰπέριξοὐκεἶπενκηρύξαιἂλλὁμεῖζονἦνπεπληρωκέναι

μγοὕτωςδὲφιλοτιμούμενονεὐαγγελίζεσθαιοὐχὅπουὠνομάσθηΧριστόςφιλοτιμίαδέμοιἦνφησινἐκεῖεὐαγγελίζεσθαιἔνθαοὔπωἦνὀνομασθεὶςὁΧριστόςτιδήποτεἵναμήφησινἐπ'ἀλλότριονθεμέλιονοἰκοδομῶ

ΣευηριανουsοὕτωςδὲφιλοτιμούμενονεὐαγγελίζεσθαιοὐχὅπουὠνομάσθηΧριστόςοὐχὡςἀπευχόμενοςτῶνλοιπῶνἀποστόλωντὴνκοινωνίανἂλλὡςπλεονεκτικὸνκαὶἄδικονκρίνωντὴντῶνἀλλοτρίωνἔργωνδόξανὑφαρπάζειν

μδἵναμὴἐπ'ἀλλότριονθεμέλιονοἰκοδομῶἀλλὰκαθὼςγέγραπταιἀλλότριονθεμέλιονφησιτὴντῶνἄλλωνκηρύκωνδιδαχὴνἀλλότριονδὲουδιατὸἂλλοἷοντοῦκηρύγματοςἀλλὰκατὰτὸντοῦμισθοῦλόγονκαὶτοῦκαμάτου

μεοἷςοὐκἀνηγγέληπερὶαὐτοῦὄψονταικαὶοἱοὐκἀκηκόασισυνήσουσιδείκνυσινὅτιτοῦτοποιῶνκαὶπροφητείανἐπλήρου

μϛδιὸκαὶἐνεκοπτομηντοῦἐνἀρχὴαὐτωεἰρημένουὅτιπολλάκιςπροεθέμηνἐλθεῖνπρὸςὑμᾶςνυντὴναἰτίανἀποδίδωσινὅτίφησινἡπρὸςτὰἔθνηδιδασκαλίαἐκώλυσενμε

μζτὰπολλὰτοῦἐλθεῖνπρὸςὑμᾶςοἷονπολλάκις

μηνυνὶδὲμηκέτιτόπονἔχωνἐντοῖςκλίμασιτούτοιςὁρᾷςὅτιοὐτῆςαὐτῶνδόξηςἐφιέμενοςἔγραψενοὐδὲὡςἂνεἴποιτιςκολακεύωναὐτοὺςὡςδυνάσταςκαὶγὰρμονονουχὶτοῦτογράφειἐπειδὴτὸἔργονπεπλήρωκακαὶοὐδὲνἔχωποιῆσαιθέλωἐλθεῖνπρὸςὑμᾶς

μθἐπιποθίανδὲἔχωντοῦἐλθεῖνπρὸςὑμᾶςἀπὸπολλῶνἐτῶνἵναμὴδόξῃἐξευτελίζειναὐτοὺςγραφῶνὅτιμηδὲνἔχωνποιῆσαιἔρχομαιπρὸςὑμᾶςτὸντῆςἀγάπηςἀναπτύσσειλόγον

νὡςεὰνπορεύωμαιεἰςτὴνΣπανίανἐλεύσομαιπρὸςὑμᾶςἐλπίζωγὰρδιαπορευόμενοςθεάσαθαιὑμᾶςἵναμὴπάλιννομισθῇκατὰκολακείανεἰρηκέναιτὸἐπιποθίανἔχωνἀπὸπολλῶνἐτῶνκολάζειτὸεἰρημένονλέγωνὅτιδιὰτοῦτομάλισταἐλθεῖνθέλωἵναεἰςτὴνΣπανίανἀπέλθω

νακαὶὑφ'ὑμῶνπροπεμφθῆναιἐκεῖεὰνὑμῶνπρῶτονεἶταἵναμὴλέγωσινὁδοῦπάρεργονἡμᾶςποιῇἐπάγειτὸἀφ'ὑμῶνπροπεμφθῆναιἵναπάλιντὴνἀγάπηνἐνδείξηταιἂλλἐπειδὴοὐκἦνἀξιόχρεωντοῦτοπροστίθησιτὸἐμπλησθῶὅπερπατρὸςἦνμᾶλλονἡδιδασκάλου

νβἀπὸμέρουςἐμπλησθῶοἷονἐνμέρειοὐδεὶςγὰρχρόνοςτελείωςφησινἐμπλῆσαίμεδύναταιτῆςὑμῶνἀγάπης

νγνυνὶδὲπορεύομαιεἰςἹερουσαλήμἐπειδὴεἶπενμηκέτιτόπονἔχωνἐντοῖςκλίμασιτούτοιςἔρχομαιπρὸςὑμᾶςἔμελλενδὲἔτιβραδύνεινἵναμὴκεχλευάσθαινομίσωσινλέγειτὴναἰτίαντῆςἔτιμελλήσεως

νδδιακονῶντοῖςἁγίοιςεἰΠαῦλοςδιάκονοςἐννόησοντὸμέγιστοντοῦπράγματος

νεεὐδόκησανγὰρΜακεδονίακαὶἈχαΐαοὐμόνοντὴναιτιαινθέλειεἰπεῖντῆςἔτιμελλήσεωςἀλλὰκαὶπροτρέψασθαιαὐτοὺςὁμοίωςτοῖςἄλλοιςπέμψαιτοῖςἐνἹερουσαλὴμτοῦτογὰρβούλεταιαὐτωτὸεἰπεῖνκαὶτοὺςπέμποντας

νϛκοινωνίαντιναποιήσασθαιεἰςτοὺςπτωχούςκοινωνίανκαλεῖτὴνἐλεημοσύνηνκαθὸαὐτοὶμὲνχρήματαοἱδὲἅγιοιτὴνπρὸςθεὸνπαρρησίανσυνεισφέρουσιν

νζτῶνἁγίωντῶνἐνἹερουσαλήμδιπλὴἡτῆςἐπιδόσεωςἀνάγκηδιάτετὴνπενίανκαὶδιὰτὴνἀρετήν

νηεὐδόκησανγὰρκαὶὀφειλέταιαὐτῶνεἰσινδιάτιδὲτοῦτοποιεῖνεβουλευεσαντοἴσασιφησιχρεωστοῦντεςτοῦτοοὐκἄρακατὰἐλεημοσύνηνἀλλὰκατὰχρέοςπέμπουσιν

νθεἰγὰρτοῖςπνευματικοῖςαὐτῶνἐκοινώνησαντὰἔθνηὀφείλουσικαὶἐντοῖςσαρκικοῖςλειτουργῆσαιαὐτοῖςλοιπὸνλέγειπωςεἰσιναὐτῶνὀφειλέταιδι'αὐτούςφησινμάλισταἦλθενὁΧριστὸςπερὶγὰρτῶνἐκπεριτομῆςπιστῶνὁλόγοςαὐτωκαὶαὐτῶνἦντὰἀγαθὰκαὶαἱἐπαγγελίαιὥσπεροὖντοῖςπνευματικοῖςαὐτῶνἐκοινώνησεντὰἔθνηοὕτωςχρὴαὐτοὺςκαὶἐντοῖςσαρκικοῖςλειτουργῆσαιαὐτοῖςοὐκέτιδὲλέγεικοινωνῆσαιἀλλὰλειτουργῆσαιενταξειδιακονῶναὐτοὺςτιθεὶςτῶνἁγίωνφόρουςτελούντωνὡςβασιλεῦσι

ξτοῦτοοὖνἐπιτελέσαςκαὶσφραγισάμενοςαὐτοῖςὡςἐνἀσύλῳτόπῳκαὶἀσφαλεῖμέλλωνἀποτίθεσθαικαὶγὰρἐνοὐρανοῖςἡμελλενἀποτίθεσθαιφησινκαὶσφραγισάμενος

ξατὸνκαρπὸντοῦτονἀπελεύσομαιδι'ὑμῶνκαρπὸνκαλεῖτὴνἐλεημοσύνηνδεικνὺςκερδαίνοντατὸνπαρέχοντα

ξβεἰςτὴνΣπασιανπάλιντῆςΣπανιαςΙσπανιαςι added by a later handμέμνηταιδεικνὺςτὸπρὸτοὺςΣπανίουςΙσπανιουςι added by a later handφίλτρον

ξγοἶδαδὲὅτιἐρχόμενοςπρὸςὑμᾶςἐνπληρώματιεὐλογίαςτοῦεὐαγγελίουτοῦΧριστοῦἐλεύσομαικαι [dub]αρησω[/dub] Υμας added by a later hand above the lineτουτέστινοἶδαὅτιἐρχόμενοςπρὸςὑμᾶςκομῶνταςὑμᾶςτοῖςἀγαθοῖςεὑρήσωτὸγὰρἐνπληρώματιεὐλογίαςτοῦεὐαγγελίουτὸπάντωνἐντὸςείναιτῶνἀγαθῶνσημαίνει

Οικουμενιουthe attribution is present only in front of the scholiumἡοὕτωςοἶδαὅτιἐρχόμενοςπρὸςτὸπληρῶσαιὑμᾶςτῆςἐκτοῦεὐαγγελίουεὐλογίαςἐλεύσομαιὃἐστιπρὸςἀρετὴνκαὶπίστινὑμᾶςἀλείψω

ξδπαρακαλῶδὲὑμᾶςἀδελφοὶδιὰτοῦκυρίουἡμῶνἸησοῦΧριστοῦκαὶδιὰτῆςἀγάπηςτοῦπνεύματοςὡςμὴαὐτοςὧνἀξιόχρεωςπρὸςτὸπεῖσαιδιὰτοῦΧριστοῦὑμᾶςφησικαὶτοῦἁγίουπνεύματοςπαρακαλῶὅραὅτιυἱοῦκαὶπνεύματοςἐμνήσθηοὐκέτιδὲκαὶπατρὸςτοῦτοδὲεἴρηταιἵναὅτεπατρὸςκαὶυἱοῦμόνουμέμνηταιμὴθορυβηθῇςδιάτιμὴκαὶτοῦπνεύματοςἐμνήσθηἀδιαφόρωςγὰρτὴνἁγίαντίθησιτριάδα

ξεσυναγωνίσασθαίμοιἐνταῖςπροσευχαῖςὑπὲρἐμοῦπρὸςτὸνθεόνμεγίστῃταπεινωοφροσύνηὅτιλέγειτῆςτούτωνδεῖσθαιεὐχῆς

ξϛἵναῥυσθῶοὐκεἶπενἵνασυμπλακῶκαὶνικήσωαὐτοὺςἀλλὰῥυσθῶθεῖοννόμονπλρωνὅςφησινεὔχεσθαιμὴἐμπεσεῖνεἰςπειρασμόν

ξζἀπὸτῶνἀπειθούντωνἐντῆἸουδαίακαὶἵναἡδιακονίαμουἡεἰςἹερουσαλήμσημαίνειπονηρούςτιναςκαὶλύκουςμᾶλλονἡἀνθρώπουςἐπιθησομένουςαὐτω

ξηεὐπρόσδεκτοςγένηταιτοῖςἁγίοιςκαὶἵναφησινἡθυσίαμουεὐπρόσδεκτοςγένηταιπαρὰθεῶκαὶἵνακαὶαὐτοὶμετὰπροθυμίαςκαὶεὐχαριστίαςδέξωνταιτὰἀπ'ἐμοῦ

ξθἵναἐνχαρὰἔλθωπρὸςὑμᾶςεἰγὰρῥυσθῶφησινἐκτῶνἀπειθούντωνκαὶἡδιακονίαμουεὐπρόσδεκτοςγένηταιἐνχαρὰκαὶοὐκἐνἀθυμίᾳἐλεύσομαι

οδιὰθελήματοςθεοῦὁἐξἀρχῆςεἶπενκαίνυνλέγειεἴπωςἤδεποτεεὐοδωθήσομαιἐντῶιθελήματιτοῦθεοῦἐλθεῖνπρὸςὑμᾶς

οακαὶσυναναπαύσωμαιὑμῖνὁρᾷςαὐτοῦτὸἄτυφονοπυγὰρεἶπενδιδάξωὑμᾶςἡκατεχήσωἀλλὰσυναναπαύσωμαιτουτέστινὑμεῖςἐμοιδιὰτὴνδιδασκαλίανκἀγὼὑμῖνδιὰτὴντῆςπίστεωςὑμῶνἐπίδοσιν

οβὁδὲθεὸςτῆςεἰρήνηςμετὰπάντωνὑμῶνἀμήντοῦτοπανταχοῦἔθοςαὐτωεὐχὴντιθέναιμετὰτὴνπαραίνεσιν

ογσυνίστημιδὲὑμῖνΦοίβηντὴνἀδελφὴνἡμῶνοὖσανδιάκονοντῆςἐκκλησίαςτῆςἐνΚεχρεαιςὅραδιὰπόσωναὐτὴνσεμνύνειτῶπρώτηςμεμνῆσθαιτῶἀδελφὴνκαλέσαιτιδὲἴσοντοῦείναιΠαύλουἀδελφήν

οδἵνααὐτὴνπροσδέξησθεἐνκυρίῳἀξίωςτῶνἁγίωνἡδιὰτὸνκύριονἡκατὰκύριονκαὶἀξίωςτῶνἁγίωνὃντρόπονφησιπρέπειἁγίουςδέχεσθαιδιπλὴνδέδωκεναὕτηθεραπείαςἀφορμὴνκαὶτὸδιὰτὸνκύριοναὐτὴνδεχθηναικαὶτὸείναιἁγίαν

οεκαὶπαραστῆτεαὕτηἐνὦἂνὑμῶνχρηζηπράγματικαὶγὰραυτὴπροστάτιςὁρᾷςτὸἀνεπαχθὲςοὐκεἶπενὅτιἀπαλλάξατεαὐτὴνἐκτῶνἐπικειμένωνἀλλὰπαραστῆτετουτέστιντὰπαρ'ὑμῶνεἰσενέγκατεκαὶχεῖραςὀρέξατε

οϛπολλῶνἐγενήθημέγαςὁἔπαινοςκαὶἱκανὸςαὐτοὺςπροτρέψασθαι

οζκαὶαὐτοῦἐμοῦἀσπάσασθεΠρίσκανκαὶἈκύλαντὸμέγιστονἐγκώμιοντελευταῖοντέθεικενμακαρίαγὰρὄντωςηδυνηθεισαπροστῆναικαὶἀναπαῦσαιτὴνἁγίανψυχὴνΠαύλουαὐτοῦἐμοῦτουτέστιτοῦἀπόστολοτοῦκήρυκοςτοῦδιδασκάλουτῆςοἰκονουμένης

οητοὺςσυνεργούςμουἐνΧριστῷἸησοῦοἵτινεςὑπὲρτῆςψυχῆςμουτὸνἑαυτῶντράχηλονὑπέθηκανοἷςοὐκἐγὼμόνοςεὐχαριστῶσυνεργησανφησινἐνδιδαχὴἐνπειρασμοῖςἐνκινδύνοιςμέγαςδὲὁἔπαινος

οθἀλλὰκαὶπᾶσαιαἱἐκκλησίαιτῶνἐθνῶνἡδιὰτὴνδιδασκαλίανἡκαὶδιὰτὴνἐκτῶνχρημάτωνεἰςαὐτοὺςσυνεισφοράν

πκαὶτὴνκατ'οἶκοναὐτῶνἐκκλησίανοὕτωςδὲἦσανεὐδόκιμοιὅτικαὶτὸνοἶκοναὐτῶνἐκκλησίανἐποίησανἡὅτιπανοικὶἦσανπιστοὶὡςτὸνοἶκονλοιπὸνἐκκλησίανείναι

παἀσπάσασθεἘπαίνετοντὸνἀγαπητόνμουὃςἐστιἀπαρχὴτῆςἈχαΐαςεἰςΧριστόνμέγατὸείναιΠαύλουἀγαπητὸντοῦκρίσεικαὶοὐπρὸςχάρινφιλεῖνεἰδότοςἀπαρχὴνδὲαὐτονλέγειἡὅτιπρῶτοςἐπίστευσενἡὅτιπλεῖονἁπάντωνεὐλάβειανἐπεδείκνυτοἵναδὲμὴνομίσῃςὅτιἐνκοσμικοῖςἦνπράγμασινἀπαρχὴπροστίθησινεἰςΧριστόν

πβἀσπάσασθεΜαριάμδείκνυσινὅτιμετὰτῆςδιδασκαλίαςκαὶἕτερακέκμηκενεἰςαὐτούς

πγἥτιςπολλὰἐκοπίασενεἰςἡμᾶςοὐμόνονφησινεἰςἑαυτὴνἐκοπίασενἵνασωθῇἀλλὰκαὶεἰςἡμᾶςἀπόστολοτάξινπληροῦσακαὶεὐαγγελιστοῦπωςοὖνεἶπένφησιγυναικὶδὲδιδάσκεινοὐκἐπιτρέπωτῆςἐντῶμέσῳκαὶκοινῷπροεδρίαςαὐτὴνκωλύωνκαὶτῆςἐνβήματικαθέδραςοὐτῆςτοῦλόγουδιδασκαλίας

πδἀσπάσασθεἈνδρόνικονκαὶἸουνίαντοὺςσυγγενεῖςμουκαὶσυναιχμαλώτουςμουμεῖζοντὸἐγκώμιοντὸσυναιχμαλώτουςμουχαλεπώτεραγὰραἰχμαλώτωνἔπασχονδιωκόμενοιὑβριζόμενοιἀδικούμενοι

πεοἵτινὲςεἰσινἐπίσημοιἐντοῖςἀποστόλοιςμέγαμὲνκαὶτὸείναιἀποστόλουςτὸδὲκαὶἐπισήμουςἐναὐτοῖςμέγιστον

πϛοἱκαὶπρὸἐμοῦγεγόνασινἐνΧριστῷὅρατὴνἁγίανψυχὴνοὐκἐπαισχύνεταιλέγωνὅτιπρὸἐμοῦἐπίστευσανοὗτοιτῶΧριστῷ

πζἀσπάσασθεἈμπλίαντὸνἀγαπητόνμουἐνκυρίῳμέγαςὁἔπαινος

πηἀσπάσασθεΟὐρβανὸντὸνσυνεργὸνἡμῶνἐνΧριστῷκαὶΣτάχυντὸνἀγαπητόνμουτοῦτομεῖζονὅτικαὶσυνήργειἐντῆδιδασκαλία

πθἀσπάσασθεἈπελλῆντὸνδόκιμονἐνΧριστῷοἷονἀνεπίληπτον

ϟἀσπάσασθετοὺςἐκτῶνΑριστοβολυἴσωςοὐκἦσανὡςοἱπρῶτοιδιὸοὐδεὀνομαστὶαὐτῶνἐμνήσθη

ϟαἀσπάσασθεΗρωδιωνατὸνσυνγγενημουἀσπάσασθετοὺςἐκτῶνΝακρίσσουτοὺςὄνταςἐνκυρίῳἴσοςπᾶσινὁἔπαινοςὅτιἐνκυρίῳἦσανὃἐστινπιστοί

ϟβἀσπάσασθεΤρύφαινανκαὶΤρυφῶσαντὰςκοπιώσαςἐνκυρίῳπερὶΜαρίαςἄνωἔλεγενἥτιςπολλὰἐκοπίασενταύταςδὲἔτικοπιώσαςλέγειδιὸμείζωνὁἔπαινος

ϟγἀσπάσασθεΠερσίδατὴνἀγαπητὴνἥτιςπολλὰἐκοπίασενἐνκυρίῳαὕτημείζωνΤρυφαίνηςκαὶΤρυφώσηςὅτίτεἀγαπητῇκαὶὅτιπολλὰἐκοπίασεν

ϟδἀσπάσασθεῬοῦφοντὸνἐκλεκτὸνἐνκυρίῳκαὶτὴνμητέρααὐτοῦκαὶἐμοῦἀσπάσασθεἈσύγκριτονΦλέγονταἙρμᾶνΠατρόβανἙρμῆνκαὶτοὺςσὺναὐτοῖςἀδελφούςδιπλοῦνἀγαθοντὸκαὶτὸνυἱονείναιἀνεπίληπτονκαὶτὴνματηραἐνάρετοντοῦτογὰρδηλοῖτὸκαὶἐμοῦ

ϟεἀσπάσασθεΦιλόλογονκαὶἸουλίανΝηρέακαὶτὴνἀδελφὴναὐτοῦμέγακαὶτούτοιςτὸείναιΠαύλουἀδελφούς

ϟϛκαὶὈλυμπᾶνκαὶτοὺςσὺναὐτοῖςπάνταςἁγίουςεἰδὲἅγιοιοὐμικρὸναὐτοῖςτὸἐγκώμιον

ϟζἀσπάσασθεἀλλήλουςνυνπάνταςἀναμὶξτίθησινἵναμήτιςλύπηγένηταιτοῖςμὴὀνομαστὶμνημονευθεῖσιν

ϟηἐνφιλήματιἁγίῳἑνὶγὰρκαὶμὴἁγίῳ

ϟθἀσπάζονταιὑμᾶςαἱἐκκλησίαιτοῦΧριστοῦοὐκέτιτὸνδεῖναἡτὸνδεῖναἂλλἐκοινοποίησεναὐτοὺςτὸὑμᾶςεἰπών

ρπαρακαλῶδὲὑμᾶςἀδελφοίξένονεἶδοςσυμβουλῆςἱκέτουγὰρὑπέδυπρόσωπονκαὶἀδελφοὺςκαλεῖμετὰπολλῆςτῆςτιμῆς

ασκοπεῖντοὺςτὰςδιχοστασίαςἐρευνανφησικαὶκαταμανθανειδείκνυσιδὲτὸδολερὸναὐτῶνκαὶὅτιοὐγίνονταικατάδηλὸπονηροὶὄντεςαυτὴγὰρμάλισταἐκκλησίαςἀνατροπὴτῶδιηρησθαιἀπ'ἀλλήλων

βthe number is present only in front of the scholiumμετὰγὰρτὴνδιχοστασίανεἴσοδονεὑρίσκειτὰσκάνδαλα

γκαὶτὰσκάνδαλατιδὲἐστιτὰσκάνδαλαἑρμηνεύειαἱρέσειςφησιπαρὰτὴνδιδαχὴνἡμῶνἐπεισιοῦσα

δπαρὰτὴνδιδαχὴνἦνὑμεῖςἐμάθετεποιοῦνταςκαὶἐκκλίνατεἀπ'αὐτῶναἱγὰραἱρέσειςπᾶσαικαὶτὰσκάνδαλαἀπὸτοῦδουλεύεινπάθεσικαὶγαστρὶδιόφησινὅτιοὐδουλεύουσιτῶΧριστῷἀλλὰτῆκοιλίαδοκεῖδὲτοὺςἐξἸουδαίωναἰνίττεσθαικαὶγὰρἸουδαίωνπάντεςὡςγαστριμάργωνκατηγοροῦσιν

εοἱγὰρτοιοῦτοιτῶκυρίῳἸησοῦΧριστῷοὐδουλεύουσινἀλλὰτῆἑαυτῶνκοιλίαἄχριῥημάτωνἡθεραπείαφησινἡδὲδιάνοιαδολερὰπρὸςὑμᾶςκαινὸνδὲλέγειτρόπονἀπάτηςτὸπρῶτοναὐτοὺςκολακεύειν

ϛκαὶδιὰτῆςχρηστολογίαςκαὶεὐλογίαςἐξαπατῶσιτὰςκαρδίαςτῶνἀκάκωνοὐκεἶπενὑμῶνἀλλὰτῶνἀπλουστέρων

ζἡγὰρὑμῶνὑπακοὴεἰςπάνταςἀφίκετοκαὶὅτιοὐχὑμᾶςἀλλὰτοὺςἀκάκουςἐξαπατῶσινδῆλονἔνθενὅτιἡὑμῶνὑπακοὴκαὶπείθωεἰςπάνταςἦλθενπολλοὺςδὲαὐτοῖςἐφίστησιμάρτυραςἵναμὴἀναισχυντήσωσιπρὸςτὴνκακὴνδιδακήν

ηχαίρωοὖντὸἐφ'ὑμῖντοῖςμὴἐξαπατωμένοιςφησιν

θθέλωδὲὑμᾶςσοφοὺςμὲνείναιεἰςτὸἀγαθονἀκεραίουςδὲεἰςτὸκακόνὑπαινίττεταιὅτικαὶἐξαὐτῶνἦσαντινεςἀπατώμενοιθέλωγάρφησινεἰςμὲντὸἀγαθονείναιὑμᾶςφρονίμουςεἰςδὲτὰφαῦλαἀπείρουςκακοῦ

Σευηριανουsθέλωδὲὑμᾶςσοφοὺςμὲνείναιεἰςτὸἀγαθονἀκεραίουςεἰςτὸκακόντουτέστιφρονήσειμὲνκεχρῆσθαιεἰςτὸμὴὑφ'ἑτέρωνἀδικεῖσθαιἀκεραιότητιδὲεἰςτὸμὴἑτέροιςἐπιβουλεύειν

ιὁδὲθεὸςτῆςεἰρήνηςἐπειδὴἦσανδιχοστασίαιτὸντῆςεἰρήνηςδοτῆραἐπικαλεῖταιἵναπαύσῃτὰσκάνδαλα

ιασυντρίψειὁπολλῷμεῖζονἦντοῦὑποτάξαι

ιβτὸνσατανᾶνὑποτοὺςπόδαςὑμῶνἐντάχειοὐμόνονφησιτοὺςτὰσκάνδαλαπαρεμβαλλονταςσυντρίψειἀλλὰκαὶαὐτοντὸνστρατηγὸναὐτῶνσατανᾶνἐντάχειφησινἐκτοῦχρόνουτὴνπαραμυθίανκατασκευάζων

ιγἡχάριςτοῦκυρίουἡμῶνἸησοῦΧριστοῦμεθ'ὑμῶνἀνέμνησεναὐτοὺςτῆςτοῦθεοῦχάριτοςτῆςἀεὶσωσάσηςεἰδὲἐχθροὺςὄνταςἔσωσενφησινπολλῷμᾶλλοννυνὁρᾷςὅτιμετὰτῶνἔργωνκαὶχάριτοςεἰςτὸσωθῆναιδεόμεθαμετὰγὰρτὸμαρτυρῆσαιαὐτοῖςὑπακοὴντότετὴνχάρινἐπηύξατο

ιδἀσπάζονταιὑμᾶςΤιμόθεοςὁσυνεργόςμουκαὶΛούκιοςκαὶἸάσωνκαὶΣωσίπατροςεἶδεςἐγκώμιοντοῦΤιμοθέουσυνήργειδὲαὐτωἐντῶεὐαγγελίῳ

ιεοἱσυγγενεῖςμουσυγγενεῖςφησιτοὺςεικοταςκατὰτὴνεὐσέβειαν

ιϛἀσπάζομαιὑμᾶςἐγὼΤέρτιοςὁγράψαςτὴνἐπιστολὴνἐνκυρίῳἀντὶμεγάλουτέθεικενἐπαίνουτὸείναιὑπογραφέαΠαύλου

ιζἀσπάζεταιὑμᾶςΓάϊοςὁξένοςμουκαὶτῆςἐκκλησίαςὅληςτουτέστινὁξενοδοχοσμουκαὶπολὺςὁἔπαινοςὅτιπᾶσαναὐτοςἐξενοδόχειτὴνἐκκλησίανκαὶτὸνΠαῦλονὃςοὐκἂνἁπλῶςπαρ'αὐτωἐξενίσθη

ιηἀσπάζεταιὑμᾶςἜραστοςὁοἰκονόμοςτῆςπόλεωςκαὶΚούαρτοςὁἀδελφοςτὴνἀξίαναὐτοῦτέθεικενἵναγνῷςὅτιοὐπλοῦτοςοὐκἀξίωμακώλυμαγίνεταιτινιπρὸςτὸὀρθῶςβιοῦνἡπιστεύειν

ιθἡχάριςτοῦκυρίουἡμῶνἸησοῦΧριστοῦτῆςχάριτοςμέμνηταιτὸνεὐεργεσιῶνὑπομιμνήσκωντοῦΧριστοῦ

κμετὰπάντωνὑμῶνἀμήνοὕτωςἄρχεσθαιἀπὸεὐχῆςκαὶοὕτωςκαταπαύειντὸνλόγονπροσήκειεἰςεὐχὴνταύτηνγὰρθεμέλιονταύτηνὅρονἀεὶποιεῖναὐτωφίλον