A transcription of the Pseudo-Oecumenian Catena on Romans in GA 1980

A transcription of the Pseudo-Oecumenian Catena on Romans in GA 1980CPG C165 <ptr target="https://clavis.brepols.net/clacla/OA/Details.aspx?id=2B1E15B384854DE3947D3A880A9C75CE"/>Created byThe Institute for Textual Scholarship and Electronic Editing (ITSEE), University of Birmingham UKTranscribed byJacopo MarconThe European Union Horizon 2020 research and innovation programme (grant agreement no. 770816).Version 1.0, published on 23.02.2023The Institute for Textual Scholarship and Electronic Editing (ITSEE), University of Birmingham UK

Attribution 4.0 International (CC BY 4.0) Available for re-use under a Creative Commons license provided attribution is made to the original creators.

ItalyMilanoBiblioteca Ambrosiana A.62.Inf

This transcription was made as part of a doctoral research project on the Pseudo-Oecumenian catena on Romans, available in the University of Birmingham eTheses repository . The data is archived in the the University of Birmingham eData repository and also available online at

The encoding is based on version 1.6 of the IGNTP Guidelines available at . It is an extended version of the TEI P5 schema.

αΠαῦλοςζητητέονοὖντινοςἕνεκεναὐτοῦτὸὄνομαὁθεὸςΣαῦλονλεγόμενονΠαῦλονμετωνομασενκαὶφαμὲνὅτιτοῦτοκαὶἐντῆμὲνπαλαιὰκαὶἐντῆκαινὴδιαθήκηπολλαχῶςεὑρήσειςἐνμὲντῆπαλαιὰτὸνἈβραὰμὁλέγεταιπερατηςμετωνομασενἈβραὰμὁἑρμηνεύεταιπατὴρὁμοίωςκαὶτὴνΣαρανστειρανοὖσανἡνίκαἔμελλετικτεινμετωνομασεΣαρρανὁἑρμηνεύεταιματηρἀλλὰκαὶτὸνἸακὼβἡνίκαἐντῶἸακὼβεπαλαισεντοῦαγγελλουμετωνομασεναὐτονἹερουσαλὴμὁερμενευεταινοῦςὁρῶνθεοκαὶμυρίαἕτεραὀνόματακαὶμάλισταὅσουςἐξαπιστιαςεἰςπσιτινμετηγαγενὁθεὸςκαὶτῆμεταθεσειτῶνὀνομάτωναὐτοὺςετιμησενἐνδὲτῆκαινὴδιαθήκηὡςκαὶτῆςπαλαιᾶςὧνκύριοςὁΧριστὸςκαὶτῆςνέαςμεσίτηςἐκλεξάμενοςτοὺςἑαυτοῦαυτοπταςκαὶὑπηρέταςτονμὲνΣίμωναμετωνομασενΚηφᾶνὁἑρμηνεύεταιΠέτροςἸάκωβονδὲκαὶἸωάννηντοὺςυἱοὺςΖεβεδειουἐκάλεσενΒοανεργεςτουτέστινυἱοὺςβροντῆςἵναοὖνμὴδὲἐντοῦτωτῶνἀποστόλωνἔλαττονἔχῃἀπὸτοῦΣαύλουΠαῦλονμετωνομασενὅθεντῶὀνόματιτοῦτωεγκαλλωπιζομενοςπανταχοῦτὸονονατοῦτωτῶὀνομασιπροτασσει

βδοῦλοςεἰπὼνἐνταῦθαεἰπὼνΠαῦλοςδοῦλοςἐσήμανεπολλοὺςείναιτοὺςτῆςδουλείαςτρόπουςέναμὲντὸνκατὰτρόποντῆςδημιουργίαςκατὰτὸπάνταδουλουσαἕτεροντὸνἀπὸτῆςπίστεωςὡςαὐτόςπουφησινχάριςδὲτῶθεῶὅτιἡτεδοῦλοιτῆςἁμαρτίαςὑπηκούσατεδὲεκκαθαραςκαρδίαςτοῦδουλεύεινθεῶκαὶτῶἐλευθερωθέντεςἀπὸτῆςἁμαρτίαςἐδουλώθητετῆδικαιοσύνηκαὶἕτεροντὸνἀπὸτῆςπολιτείαςκαθώςφησινὁθεὸςΜωσῆςὁθεράπωνμουτετελευτηκενἐπεὶοὖνἐνπᾶσιτοῖςτρόποιςτῆςδουλείαςδοῦλοςἦνὁΠαῦλοςἀντὶμέγιστοἀξιώματοςτοῦτοτίθησιλέγων

γΠαῦλοςδοῦλοςἸησοῦΧριστοῦΤὸΙησυςτὸἀνθρώπινονδηλοῖτὸδὲΧριστὸςτὴντοῦπνεύματοςχρίσιν

continues from previousταῦταδὲτὰὀνόματαὡςὄντατῆςοἰκονομίαςπροβάλλεταικατωθεναναβενωνἀναβαίνωνoriginal ε overwritten by αι by the same hand above the lineἄνωκαὶγὰρτὸΙησυςὄνομαφέρωνὁἄγγελοςἦλθενἐκτῶνοὐρανῶνὅτεετικτετοἐκτῆςπαρθένουκαὶΧριστὸςδὲἀπὸτοῦχρισθηναιλέγεταιὁκαὶαὐτοτῆςσαρκὸςἦνκαὶποιῶφησινἐλαίῳεκρισθηἐλαίῳμὲνοὐκεχρισθηπνεύματιδὲοἶδενδὲκαὶτοὺςτοιούτουςΧριστουςκαλεῖνἡθείαγραφὴτὸγὰρπροηγουμενονἐντῆκρίσειτὸπνεῦμὰἐστιδι'οὐκαὶτὸἔλαιονπαραλαμβάνεταικαίπουΧριστουςκαλεῖἡγραφὴτοὺςμὴχρισθενταςἐλαίῳὡςἐντῶμὴἅπτεσθετῶνΧριστῶνμουκαὶἐντοῖςπροφήταιςμουμὴπονηρευεσθεκαίτοιγεοὐδεἡκατασκευητοῦἐλαίουτῆςχρισεωςτὸτηνικαυτὰἦν

δκλητὸςἀπόστολοςευγνωμονωςὁμολογεῖὅτιοὐχἑκὼνπροσῆλθενἀλλὰκληθεὶςοὐκεἰςπίστινμόνονἀλλὰκαὶεἰςἀποστολήν

εἀφωρισμένοςΆλλοςμένφησινἐνἄλλῳἐγὼδὲεἰςεὐαγγέλιονἀφώρισμαι

ϛεἰςεὐαγγέλιονθεοῦθεὸνγὰρὄντατὸνΧριστὸνεὐηγγελίζετοτὸνγὰρπατηραπροηδεσανἐκτῆςπαλαιᾶςοὐδὲνδέφησινἐρῶσκυθρωπὸνὡςοἱπροφῆταιἂλλεὐαγγελίζομαιθεὸνενανθρωπηκοτα

ζὁπροεπηγγείλατοδιὰτὴνπροφητῶναὐτοῦἐνγραφαῖςἁγίαιςπερὶτοῦυἱοῦαὐτοῦτοῦγενομένουἐκσπέρματοςΔαυίδΜηδείςφησικαινοτομεῖνμενομίσηιπάλαιἐπήγγελταιτὸΕὐαγγέλιοντοῦτοὑπότενόμουκαὶπροφητῶντὸδὲἐνΓραφαῖςδηλοῖὅτιοὐμόνονἔλεγονοἱπροφῆταιἀλλὰκαὶἔγραφον

ηκατὰσάρκατοῦὁρισθέντοςυἱοῦθεοῦἐνδυνάμεικατὰσάρκακατὰγὰρπνεῦμαυἱοςθεοῦἦντοῦὁρισθέντος

continues from previousτουτέστινἀποδειχθέντοςἀποφανθέντοςδιάτετῶνπροφητῶνδιάτετῶντοσούτωνθεοσημειῶνδιάτετῆςἀναστάσεως

θυἱοῦθεοῦἐνδυνάμειτουτέστινοὐχάριτιὡςοἱπολλοὶἀλλὰδυνάμειοἰκεῖαἦνἐνήργειἐνταῖςθεοσημείαις

this scholium is unnumberedκατὰπνεῦμαἁγιωσύνηςκαὶἐκτοῦἁγίουφησιπνεύματοςὁπαρέχειτοῖςεἰςαὐτονπιστεύουσιν

ιἐξἀναστάσεωςνεκρῶνἸησοῦΧριστοῦτοῦκυρίουἡμῶνκαὶἐκτῆςἀναστάσεώςφησιἧςαὐτοςἀνέστηκαὶτῆςτοῦθανάτουκαταλύσεως

ιαδι'oυἐλάβομενχάρινκαὶἀποστολὴνεἰςὑπακοὴνπίστεωςοὐκἐξοἰκείωνφησικατορθωμάτωνἐλάβομεντὴνἀποστολὴνἀλλὰτὸπᾶνχάριτοςκαὶδωρεᾶςἐστι

continues from previousκαίτοιτοῦπνεύματοςἡἀποστολὴαὐτοῦὡςἐνταῖςπράξεσικεῖταιἀλλὰπάντακοινὰοἶδετὰτῆςἁγίαςτριάδος

continues from previousεἰπὼνδὲεἰςὑπακοὴνπίστεωςδηλοῖὅτιοὐδεῖπολυπραγμονεῖνγέννησινκαὶοὐσίανθεοῦἀλλὰμόνονὑπακούειν

ιβἐνπᾶσιτοῖςἔθνησινεἰγὰρκαὶμὴαὐτοςπάνταπεριῆλθενἀλλὰκαὶδιὰτῶνλοιπῶνἀποστόλωνπάντεςεὐηγγελίσθησαν

ιγὑπὲρτοῦὀνόματοςαὐτοῦοὐχἵνατὴνοὐσίανφησιτοῦθεοῦπεριεργασωνταιἂλλἵνατῶιὀνόματιαὐτοῦπιστεύσωσιν

ιδἐνοἷςἐστεκαὶὑμεῖςκλητοὶἸησοῦΧριστοῦἐνοἷςἔθνεσιτουτέστιμεθ'ὧνἐθνῶνκαὶὑμεῖςἐκλήθητεοὐγὰρἀφ'ἑαυτῶνἥκατεκαταστέλλειδὲαὐτῶντὸφρόνημαὡσεὶἔλεγεμὴνομίσητεὡςβασιλεύουσαπόλιςπλέοντιτῶνἄλλωνἔχεινἀλλὰμετὰτῶνλοιπῶνἐθνῶνἐκλήθητε

ιεπᾶσιτοῖςοὖσινἐνῬώμῃαγαποτοιςθεοῦκλητοῖςἁγίοιςοὐγὰρἐστιπαρ'αὐτωδιαστολὴπλουσίουκαὶπένητος

continues from previousπρῶτονδὲτὸἀγαπητοῖςθεοῦτέθεικενεἶτατὸκλητοῖςἁγίοιςδηλῶνἐκτῆςἀγάπηςείναιθεοῦτὸνἁγιασμον

continues from previousἐκδὲτῆςκλήσεωςτῆςτοῦθεοῦἡμᾶςεὐεργεσίαςἀναμιμνήσκει

ιϛχάριςὑμῖνκαὶεἰρήνηἀπὸθεοῦπατρὸςἡμῶνκαὶκυρίουἸησοῦΧριστοῦοὐδεὶςγάρφησινἐξἔργωνδύναταισωθῆναι

continues from previousἡδὲἀπὸθεοῦχάριςκαὶεἰρήνητὸβέβαιονἔχειτὸδὲἀπὸπατρὸςτὴνυἱοθεσίανἐνδείκνυται

ιζπρῶτονμὲνεὐχαριστῶτῶθεῶμουἔδειγὰρἐξεὐχαριστίαςπροοιμιάσασθαιεὐχαριστεῖδὲοὐμόνονὑπὲρτῶνἰδίωνκατορθωμάτωνἀλλὰκαὶὑπὲρτῶντοῦπλησίοντοῦτογὰρἀγάπης

ιηδιὰἸησοῦΧριστοῦὑπὲρπάντωνὑμῶνἀγάπηςσημεῖοντὸνγὰρἁπάντωνθεὸνἰδιοποῖεται

continues from previousαὐτοςγὰρἡμῖναἴτιοςτῆςεἰςτὸνπατέραεὐχαριστίαςὁκαὶπροσλαβόμενοςἡμᾶςκαὶτῶἰδίῳκαταλλάξαςαἵματιπρὸςαὐτον

ιθὅτιἡπίστιςὑμῶνκαταγγέλλεταιἐνὅλῳτῶκόσμῳοὐκἀπεικὸςγὰρτὴντῶνῬωμαίωνπίστινλαλεῖσθαιπαρὰπάντων

κμάρτυςγὰρμουἐστινὁθεὸςὦλατρεύωἐντῶπνεύματιμουεἰκοτωςτὸνθεὸνἄγειμάρτυραἀγνώστουςγὰρἀνθρώπουςπείθεινβούλεται

continues from previousὅτιοὐτῆἐμήφησισπουδὴυπερξετὸλατρεύεινθεῶἡτοιδουλειυεινἀλλὰτῆτοῦπνεύματοςχάριτιἡὅτιοὐσαρκικήμουἐστιἡλατρείαἀλλὰπνευματική

καἐντῶεὐαγγελίῳτοῦυἱοῦαὐτοῦπολλοίφησιλατρείαςτρόποιἐγὼδὲἐντῶεὐαγγελίζεσθαιλατρεύωἐκτούτουδείκνυσικατὰτὸἀναγκαῖονμεριμνῶνὑπὲραὐτῶνὃςτὸνλόγονδεξαμένωνκαὶδέχεσθαιμελλόντων

κβὡςἀδιαλείπτωςμνείανὑμῶνποιοῦμαιπάντοτεἐπὶτῶνπροσευχῶνμουὁρᾷςὅτιἄνωεἰπὼνεἰςεὐαγγέλιονθεοῦτοῦΧριστοῦἔλεγεν

continues from previousἀγάπηςεἰλικρινοῦςτὸκαὶμεμνῆσθαικαὶἀδιαλείπτωςτοῦτοποιεῖνκαὶμάλισταἐνπροσευχαῖς

κγδεόμενοςεἰπωςἤδηποτεκαὶγὰρἐλθεῖνἠπείγετοκαὶπαρὰτὸθέληματοῦθεοῦτοῦτοπρᾶξαιοὐκηβούλετοτὸδὲἤδεποτετουτέστινὀψέποτεὅπερἐστισφόδραεπειγομένουσημεῖον

κδεὐοδωθήσομαιἐντῶθελήματιτοῦθεοῦἐλθεῖνπρὸςὑμᾶςεὐκολίανφησινεἰσχοίηνκαὶἐπὶκαλῷτὴνπρὸςὑμᾶςὁδόν

κεἐπιποθῶγὰρἰδεῖνὑμᾶςοὐχἁπλῶςδέφησικαὶἀνόητωςἰδεῖνὑμᾶςσπουδάζωἂλλώστεχαρίσματαδοῦναιλέγειδὲτὴνδιδαχὴνκαὶτὴνκατήχησιντοῦτογὰρτὸστηριχθῆναιεἰκὸςἀκμὴνσαλευομένωναὐτῶν

κϛἵνατιμεταδῶχάρισμαὑμῖνπνευματικόντὸἵνατιμετριάζοντοςἐστινὡσεὶεἶπενἵναμικροντιτὸδὲμεταδῶδηλοῖὅτιοὐκἐμόντιδώσωἂλλὅπερκαὶἐγὼἔλαβον

κζεἰςτὸστηριχθῆναιὑμᾶςοὐγὰρμικρὸνχάρισματὸμὴσαλεύεσθαιτῆπίστει

κητοῦτοδὲἐστισυμπαρακληθῆναιὑμῖνἐπειδὴστηριγμοῦἐμνήσθηἵναμὴλυπήσηαὐτοὺςὡςὅτισαλεύονταιἐπάγησυμπαρακληθῆναιτουτέστινἵνακαὶἐγὼὑμᾶςκαὶὑμεῖςἐμεπαρακαλέσητετῆςγὰρἀλλήλωνφησιδεόμεθαπαρακλήσεωςδιὰτῆςἐνούσηςἡμῖνπίστεωςσφόδραδὲμετριάζειἑνὶδὲκαὶοὕτωςνοῆσαιτὴνπαράκλησινὡςἵναφησινὑμεῖςμὲνεἰςτὴνπίστινπαρ'ἐμοῦπαρακληθῆτεἐγὼδὲεἰςεὐφροσύνηνὁρῶνὑμᾶςπεπιστευκότας

κθδιὰτῆςἐνἀλλήλοιςπίστεωςὑμῶντεκαὶἐμοῦπολλῶνγὰρπιστῶνσυνοδοςμεγίστηνἐργάζεταιπαράκλησιν

λoὐθέλωδὲὑμᾶςἀγνοεῖνἀδελφοὶὅτιπολλάκιςπροεθέμηνἐλθεῖνπρὸςὑμᾶςκαὶἐκωλύθηνεἰοὖνεὐχὴἐλθεῖντιμὴπαραγίνῃἐκωλύθηνφησιν

λαἄχριτοῦδεῦροοὐκέτιπεριεργάζεταιτὴναἰτίαντῆςκωλύσεωςοὐγὰρἡμῶνἀπαιτεῖνθεὸνεὐθύναςὧνκελεύειἀλλὰμόνονὑπακούειν

λβἵνακαρπὸντινασχῶμενκαὶἐνὑμῖνπάντωςεἴποιτιςἂνδιὰτοῦτοἐκωλύθηςὅτιοὐκατὰθεὸνἐλθεῖνἐβούλουοὐμενοῦνκαρπὸνγὰρἔχεινκαὶἐνὑμῖνἤθελονκαρπὸνδὲλέγειτὸεἰςπίστιναὐτοὺςέναγαγειν

λγκαθὼςκαὶἐντοῖςλοιποῖςἔθνεσιτῶσυνάπτειναὐτοὺςτοῖςλοιποῖςκαταστελλεειαὐτῶντὸφρόνημα

λδἝλλησιτεκαὶβαρβάροιςσοφοῖςτεκαὶἀνοήτοιςὥσπερφησινἝλλησικαὶβαρβάροιςοὕτωκαὶὑμῖνὀφειλέτηςεἰμι

λεὀφειλέτηςεἰμιοὐδένφησινἴδιονδίδωμιὀφειλέτηςεἰμιπᾶσινεὐαγγελίσασαικαὶπληρῶσαιτὴνδοθεῖσάνμοιἐντολήν

λϛοὕτωτὸκατ'ἐμεπρόθυμονκαὶὑμῖντοῖςἐνῬώμῃεὐαγγελίσασθαιὥσπεργάρφησινἝλλησικαὶβαρβάροιςσοφοῖςτεκαὶἀνοήτοιςὀφειλέτηςεἰμιοὕτωκαὶὅσονἧκενεἰςτὴνἐμὴνσπουδὴνκαὶπροθυμίανκαὶὑμῖνεὐαγγελίσασθαιχρεωστῶτὸγὰρὀφειλέτηςεἰμιἀπὸκοινοῦδεκτέον

λζοὐγὰρἐπαισχύνομαιτὸεὐαγγέλιοντοῦXριστόἐπειδὴτοῖςἀπίστοιςπολλὰἄδοξαδοκεῖείναιἐντῶΕὐαγγελίῳοἷονὁσταυρὸςὁθάνατοςἡτῶνἸουδαίωνπαροινίατέωςαὐτοὺςτοῦτοδιδάσκειμηδὲνἐναὐτωἄδοξονὑπονοεῖνκαὶδιὰτοῦτοαισχύνεσθαιεἶταπροβαίνωνλοιπὸνκαὶἐξαίρειτὸΕὐαγγέλιον

continues from previousκαὶἄλλωςνοητέονἐπειδὴπολλοῖςπροτερήμασινοἱῬωμαῖοιμέγαἐφρόνουνοἷονπλουτῷδυναστειασοφίαὑμεῖςμένφησινἐπὶτούτοιςφρονῆτεἐγὼδὲΧριστὸνκηρύξωνἔρχομαιἐνμέσῳὑμῶνκαὶοὐκαἰσχύνομαιδύναμιςγὰρθεοῦἐστινεἰςσωτηρίαντῶνδεχομένων

ληδύναμιςγὰρθεοῦἐστινεἰςσωτηρίανπαντὶτῶπιστεύοντικαλῶςτὸεἰςσωτηρίανἑνὶγὰρκαὶεἰςτιμωρίανδύναμιςθεοῦεἰςσωτηρίανδὲοὐπαντὶἀλλὰτῶπιστεύοντιτοῖςγὰρἀπειθοῦσικόλασινἀπειλεῖτὸΕὐαγγέλιον

λθἸουδαίῳτεπρῶτονκαὶἝλληνιῥήματοςμόνοντιμὴτὸπρῶτονοὐχάριτοςπλεονασμός

μδικαιοσύνηγὰρθεοῦἐναὐτωἀποκαλύπτεταιἵναγὰρμὴσωτηρίανκαὶδικαιοσύνηνἀκούωνἐνταῦθαμόνοναὐτὴνσυμβαίνειννομίσῃςἐπάγειτὸἀποκαλύπτεσθαιὅπερκαὶτὴνἐκεῖδηλοῖὥςνυναὐτῆςμὴπάσηςπεφανερωμένης

μαἐκπίστεωςεἰςπίστινκαθὼςγέγραπταιτὸνΕὐαγγέλιονδηλάδη

continues from previousἀπὸπίστεωςἄρχεταικαὶεἰςπίστινὀφείλειλήξαιὡςοὐκὀφειλοντωνἡμῶνἅπαντατὰἐναὐτωπεριεργάζεσθαι

μβὁδὲδίκαιοςἐκπίστεωςζήσεταιἵναγὰρμὴδόξῃἀπίθανονείναιτὸῥῆμαὅτιπίστιςσωτηρίανδωρεῖταιπαράγειτὸνΑμβακουνμαρτυρουντα

μγἀποκαλύπτεταιγὰρὀργὴθεοῦἀπ'οὐρανοῦἐντῆτῆςκρίσεωςἡμέρα

μδἐπὶπᾶσανἀσέβειανκαὶἀδικίανἀνθρώπωνἡμὲνγὰρδικαιοσύνημονοειδὴςποικίληδὲἡπερὶτὰδόγματαἀσεβεῖὁμοίωςποικίληκαὶἡπερὶτὴνπολιτείανκακία

μετῶντὴνἀλήθειανἐνἀδικίακατεχόντωνἀλήθειαμὲνἡτοῦθεοῦγνῶσιςἀδικίαδὲἡτῶνεἰδώλωνἀπάτηἐκεῖνοιοὖντὴνἀλήθειανἐνἀδικίακατέχουσινὅσοιτὸσέβαςτοῦθεοῦπεριάπτουσινεἰδώλοιςτὸδὲκατεχόντωνοἷονφυλαττόντων

μϛδιότιτὸγνωστὸντοῦθεοῦἡγὰργνῶσιςτοῦθεοῦφανεράφησινἐστικαὶαὐτοῖςκαὶπᾶσιδιὰγὰρτῆςὁρωμένηςκτίσεωςὁἀόρατοςθεὸςγινώσκεταιτοιγαροῦνοἱτοιοῦτοιἑκοντεςἀποπλανῶνται

μζφανερὸνἐστινἐναὐτοῖςδιὰτοῦκάλλουςκαὶτοῦμεγέθουςταύτηςτῆςκτίσεως

μηὁγὰρθεὸςαὐτοῖςἐφανέρωσετῶτὴνκτίσινπροθηναιπᾶσιδιδάσκαλοντῆςοἰκείαςμεγαλειότητοςοἱοὐρανοὶγάρφησιδιηγοῦνταιδόξανθεοῦ

μθτὰγὰρἀορατααὐτοῦἐπειδὴεἶπενὅτιτὴνἰδίανγνῶσινὁθεὸςαὐτοῖςἐφανέρωσεναὐτοὶδὲαὐτονἑκοντεςπαρέδραμοννυντοῦτοἀποδείκνυσικαίφησιὅτιδι'ὧνἐποίησενὁθεὸςοἷονδιάτετῶνἀόρατωνδιὰτῶνὁρατῶνἔδειξεναὐτοῦτὸμεγαλεῖονἡκτίσιςγὰρφωνὴνἀφιεῖσαδιὰτῆςὄψεωςτὸνδημιουργὸνἀνακηρύττειἀοραταδέφησιἀγγέλουςκαὶπᾶσαντὴνἐνοὐρανοῖςδύναμινὅραοὖντιφησικαὶτὰἀορατααὐτοῦδιὰτῶνὁρατῶναὐτοῦποιηματωνγίνεταιδῆλαπωςὁγὰροὐρανόνφησιὁρῶνἐνθυμηθησεταιπάντωςὅτικαὶἐντοςαὐτοῦἐστιτιναλειτουργικὰπνεύματαὥστετὸἀφανὲςἐκτοῦφανεροῦσαφηνίζεται

νἀπὸκτίσεωςκόσμουτοῖςποημασινοούμενακαθορᾶταιἵναγὰρμὴσυναιδουςθεοῦνομίσῃςτοὺςἀγγέλουςὑποκτίσιναὐτοὺςἄγειτὰἀοραταγάρφησινποίαταῦτατὰαποκτισεωςκόσμουεἰςγένεσινπαραχθέντακαλῶςδὲτὸκαθορᾶταιἐκγὰρτῶνὁρατῶντὰνοητὰγινώσκεται

ναἡτεἀΐδιοςαὐτοῦδύναμιςκαὶθειότηςαποκοινουνοουμενἡκαθορᾶται

νβεἰςτὸείναιαὐτοὺςἀναπολογήτουςτοσούτωνγὰρὄντωντῶνδεικνύντωντὸτοῦθεοῦμεγαλεῖοντιἀπολογήσονταιοἱἑκοντεςἀποτυφλωθέντεςοὐκαυτὴδὲσπουδὴτῶθεῶγέγονεντουτέστιτὰαναπαγoμεναεἰγέγονενεἰτουτεστι [dub]τα[/dub] [dub]αναπαγoμενα[/dub] added by the same hand in the marginκαὶοὕτωςἐξέβη

νγδιότιγνόντεςτὸνθεὸνοὐχὡςθεὸνἐδοξασανἔγνωσανγὰρδιὰτῆςκτίσεωςἂλλἑκοντεςπαρέδραμονκαὶοὐχὡςθεὸνἐδοξασαν

νδἡεὐχαρίστησανανθὧνγὰρεδειδοξασαικαὶεὐχαριστῆσαιὅτιτὸνὀρώμενονκόσμονδι'ἡμᾶςσυνεστήσατοἐκτοῦἐναντίουκαὶἠτίμασαν

νεἂλλεμεαταιωθησανἐπλανήθησανφησικαὶτοῦπαντὸςἐξέπεσον

νϛἐντοῖςδιαλογισμοῖςαὐτῶνεἰπὼνὅτιἑκοντεςἐτυφλώθησανλέγεικαὶτὴναἰτίανἤδεἐστιτὸπάνταλογισμοῖςἐπιτρέψαικαὶοὐχὶπίστειβουλόμενοιγὰρἐνσχήματικαταλαβεῖνἐπλανήθησανοὐδυνηθέντωντῶνλογισμῶνπρὸςτὸπέραςἐξικέσθαιοἷονπόθενδῆλονὅτιοὐρανὸνἡγῆνἐποίησέτιςδὲπατὴρθεοῦἡτιςαἰτίατῆςὑποστάσεωςἡαὕτηἡὑπόστασις

νζκαὶἐσκοτίσθηἡἀσύνετοςαὐτῶνκαρδίανεφεσιγὰρὁμοιωθέντεςοἱλογισμοὶἐσκότισαναὐτῶντὴνκαρδίανἀσύνετονδέφησιδιὰτὸμὴθελῆσαιπίστειτὸπᾶνπαραλαβεῖν

νηφάσκοντεςείναισοφοὶἐμωράνθησανἤδεαἰτίατοῦτὸπᾶντοῖςλογισμοῖςἐπιτρέψαιτὸπᾶντὸοἴεσθαισοφοὶείναικαὶἑαυτοῖςἀρέσκεινπρὸςπᾶσανκατάληψινδιὸκαὶἐμωράνθησαντιγὰρἀνοητότεροντοῦλίθοιςπροσκυνεῖνκαὶξύλοις

νθ[cap]καὶἤλλαξαντοῦἀφθάρτουκαὶἤλλαξαντὴνδόξαντοῦἀφθάρτουτην δοξαν added by a later hand above the lineτοῦἀφθάρτουθεοῦεἶχονοὖντὴνεἴδησιντοῦθεοῦἀλλὰταύτηνδόντεςἀντέλαβονδόξανκαὶσέβαςεἰδώλωνδόξανδὲθεοῦτὸδημιουργικὸντὸπρονοητικὸνταύτηντοιγαροῦνπροσεκύρωσανεἰδώλοιςἐνὁμοιώμασινἀνθρώπωνκαὶπετεινῶνκαὶτῶνλοιπῶνοὐκαἰσχύνονταιοἱσοφοὶτὰθεοῦἴδιακαὶἐξαίρεταἑρπετοῖςσυναψαντες

ξἐνὁμοιώματιεἰκόνοςφθαρτοῦἀνθρώπουκαὶπετεινῶνκαὶτετραπόδωνκαὶἑρπετῶνκαὶαὐτοτὸείναιτὸνἄνθρωπονφθαρτὸνἦρκεαὐτῶνἐλέγξαιτὴνἄνοιαντὸδὲκαὶἐντοῖςὁμοιώμασιτοῦαὐτοῦτὴνθεοῦδόξαντῆςἄγανδόξανἂλλεξασθαιτῆςἄγαναλλ εξασθαι added by a later hand above the lineἐστιπαραπληξίας

ξαδιὸκαὶπαρέδωκεναὐτοὺςὁθεὸςἐνταῖςἐπιθυμίαιςτῶνκαρδιῶναὐτῶνεἰςἀκαθαρσίαντοῦἀτιμάζεσθαιτὰσώματααὐτῶνἐνἑαυτοῖςοὐκαὐτοςπαραδοὺςἄπαγεἂλλαὐτοςμὲναὐτῶνἠμέλησενἀναξίωνὄντωνκηδεμονίαςλοιπὸνδὲλαβὼναὐτοὺςὁσατανᾶςπάρεδωκενεἰςαπαρεδωκετὴνοὖντοῦθεοῦσυγχώρησινπαράδοσινλέγει

continues from previousἡτάχαἑαυτοὺςπαρέδωκανἐπειδὴτούτουἐπεθύμουναὐτοὶἐνγὰρταῖςἐπιθυμίαιςτῶνκαρδιῶναὐτῶνφησι

ξβοἵτινεςμετήλλαξανὁρᾷςπάλιντὸμετήλλαξανσημαῖνονὅτικατὰηδησινμετήλλαξαν

ξγτὴνἀλήθειαντοῦθεοῦἐντῶψεύδειτουτέστιτὰἀληθῶςἐπὶθεοῦλέγεσθαικαὶνοεῖσθαιδυνάμεναπεριέθηκαντῶψεύδειτουτέστιτοῖςεἰδώλοις

ξδκαὶἐσεβάσθησανκαὶἐλάτρευσανσέβοντεςκαὶλατρεύοντεςδιετέλεσαν

ξετῆικτίσῃπαρὰτὸνκτίσανταὃςἐστινεὐλογητὸςεἰςτοὺςαἰῶναςἀμήνἂλλοὐπαρὰτοῦτόφησιπαρεβλάβητιὁθεὸςεἰςτὴνοἰκείανδόξανὁμὲνγὰρἔμεινεκαὶοὕτωςεὐλογητὸςεἰςτοὺςαἰῶναςαὐτῶνδὲἀμοιβαὶπρολεχθησαιἀμοιβαὶαἱπρολεχθησαιαι added by a later handκαὶλεχθησομεναιἀτιμίαιτοῦσώματοςκαὶἀντιδόσεις

ξϛδιὰτοῦτοπαρέδωκεναὐτοὺςὁθεὸςεἰςπάθηἀτιμίαςδιὰτοῦτοποῖονἐπειδὴἐλάτρευσαντῆκτίσειπαρὰτὸνκτίσαντα

continues from previousἀεὶγὰρτῆσυγκρίσειφοβερώτερονποιεῖτὸνλόγονπωςὅτιτῆκτίσειφησιἐλάτρευσανπαρὰτὸνκτισανατα

ξζαἱτεγὰρθήλειαιαὐτῶνμετήλλαξαντὴνφυσικὴνχρῆσινἔχουσαιἐκφύσεωςμίξιννόμιμονμετήλλαξαναὐτήν

ξηεἰςτὴνπαρὰφύσιναἰσχρότατοντιλέγειἐπικεκαλυμμένως

ξθὁμοίωςκαὶοἱἄρρενεςἀφέντεςτὴνφυσικὴνχρῆσιντῆςθηλείαςδείκνυσινὅτιοὐμόνοντοῖςθείοιςνόμοιςἀλλὰκαὶτοῖςτῆςφύσεωςπολεμουσιν

οἐξεκαύθησανἐντῆὀρέξειαὐτῶνεἰςἀλλήλουςπολλὴνμανίανκαὶοἶστρονδηλοῖδι'αὐτοῦἐξεκαύθησαν

οαἄρσενεςἐνἄρσεσιτὴνἀσχημοσύνηνκατεργαζόμενοιοὐκεἶπετὴνἐπιθυμίανκατεργαζόμενοιἀλλὰτὴνἀσχημοσύνηνδηλονότικαὶαὐτὴνκατησχυναντὴνφύσιν

continues from previousὁρᾷςὅτιοὐκἀγνοίαςἦντὰπάθηἂλλὅτισπουδὴνεἶχονἐργάζεσθαιαυτὰτὸγὰρκατ'ἐπίτασινκατὰἐπίτασινα added by a later hand above the lineκαὶφιλονεικίαντιναδηλοῖὡςεἰτιςφιλονεικοίηὅπωςμᾶλλονπροσκρουηθεῶ

οβκαὶτὴνἀντιμισθίανἦνἔδειτῆςπλάνηςαὐτῶνἐνἑαυτοῖςἀπολαμβάνοντεςἦνπροσῆκονἦνἥτιςαὐτοῖςὠφείλετοτοιούτοιςοὖσιν

continues from previousοἷοντὸνμισθόνφησιτὸνὀφειλόμενοντῆπλάνηαὐτῶνπλάνηνδέφησιτὸπροσκυνῆσαιτῆκτίσειἦνκαὶἀπολαμβάνουσινἐνἑαυτοῖςγυνὴἀπὸγυνὴἀπὸγυναικὸςἀνὴρἀπὸἀνδρὸςασχημονουντεςἐπειδὴγὰρτοῖςπερὶγεέννηςλόγοιςοὐκἐπίστευονταύτηναὐτοῖςἀντιμισθίανὁΠαῦλοςπροφέρειἦνκαὶηριθρυων

ογκαὶκαθὼςοὐκἐδοκίμασαντὸνθεὸνἔχεινἐνἐπιγνώσειὁρᾷςὅτιοὐκἀγνοίαςἦνἡπλάνηἂλλεἰδήσεωςμᾶλλονδὲκαίτιναςαἰνίττεταιτούτωνἡκαὶὡςἐπὶἑτέροιςἐσχημάτισταιὁλόγος

οδπαρέδωκεναὐτοὺςὁθεὸςεἰςἀδόκιμοννοῦνποιεῖντὰμὴκαθήκοντατῆγὰρἀποστροφὴτοῦθεοῦεἰσάγεταινοῦςἀδόκιμοςπαρὰτῶνδαιμόνωνταύτηνπαράδοσινἔθοςκαλεῖντῆγραφή

οεπεπληρωμένουςπάσῃἀδικίαπονηρίᾳπορνείαπλεονεκξιακακίαμεστοὺςφθόνουφόνουἔριδοςδόλουκακοηθείαςψιθυριστὰςκαταλάλουςθεοστυγεῖςὑβριστὰςὑπερηφάνουςοὐδένφησιμέτρονἀλλὰπεπληρωμένουςοἷονπλήρειςὄνταςἐνἀδικίαπάσῃὅτανγὰρἀποστροφὴγένηταιθεοῦεἰκοτωςπάνταἀντεισέρχεταιτὰκακὰεἶταγενικῶςεἰπὼντὴνἀδικίανλοιπὸνκαὶτοῖςιδικωτεροιςαὐτῆςἐπεξέρχεται

οϛἀλαζόναςεἰγὰρὁκατορθῶντῆἀλαζονείαχρησάμενοςἐκένωσετὰκατορθωθένταπόσηςἂνἡτιμωρίαςἄξιοςὁἐνἁμαρτίαιςαλαζομενομενος

οζεφευρεσταςκακῶνγονεῦσινἀπειθεῖςὅπερμελετώντωνκαὶσπουδαζόντωνἴδιονοὐμὴνἀγνοούντων

οηἀσυνέτουςἀσυνθέτουςἀσπόνδουςἀστόργουςἀνελεήμοναςτουτέστινἀποσχοινίζονταςἀπὸπάντωνπάνταςμισοῦνταςκαὶἀποστρεφομένους

οθοἵτινεςτὸδικαίωματοῦθεοῦἐπιγνόντεςπάλινδείκνυσινἐνγνώσειαὐτοὺςἁμαρτάνονταςδικαίωμαδὲτὰςἐντολὰςλέγει

πὅτιοἱτὰτοιαῦταπράσσοντεςἄξιοιθανάτουεἰσιντιδὲτὸδικαίωματοῦθεοῦὅτίφησινοἱτὰτοιαυτὰπράσσοντεςἄξιοιεἰσιθανάτουτοῦτογὰρτοῦθεοῦτὸδικαιωμω

παοὐμόνοναυτὰποιοῦσινἀλλὰκαὶσυνευδοκοῦσιτοῖςπράσσουσιδύοτίθησινἐγκλήματατὸποιεῖντεκαὶσυμπράττειντοῖςποιοῦσικαὶεἰςτὸκακὸνπαρακαλεῖντὸνπλησίον

πβδιὸἀναπολόγητοςεἰὦἄνθρωπεπᾶςὁκρίνωνᾔδειτὴνπόλινἐγχειρισθεῖσαντοῦκόσμουτὴνἡγεμονίανκαὶλοιπὸνπρὸςτοὺςἄρχονταςἀποτείνεταιὁδὲαὐτοςκαὶπρὸςτοὺςἰδιώταςἁρμοζειλόγος

πγἐνὦγὰρκρίνειςτὸνἕτερονσεαυτὸνκατακρίνειςτὰγὰραυτὰπράσσειςὁκρίνωνὁγὰρκακὰπράσσωνκατακρίνωνδὲτοὺςτὰὁμοίαπράσσονταςκαθ'ἑαυτοῦπρώτουτὴνκατάκρισινἐκφέρει

πδοἴδαμενγὰρὅτιτὸκρίματοῦθεοῦἐστικατὰἀλήθειανἐπὶτοὺςτὰτοιαῦταπράσσονταςὧδεμὲνγὰροὐκατὰἀλήθειανἐστιτὸκρίμαπολλοὶγὰρἔνοχοιδιαφεύγουσικαὶἀθῶοικατακρίνονταιἐκεῖδὲκατὰἀλήθειανἐστιτὸτοῦθεοῦκρίμαοὔτεἄδικονἀθῶοιοὔτεδίκαιονκατακρίνῃὅτανεἰςκρίσινκαταστῇ

πελογίζηιδὲτοῦτοὦἄνθρωπεὁκρίνωντοὺςτὰτοιαῦταπράσσονταςκαὶποιῶναυτὰὅτισὺἐκφεύξῃτὸκρίματοῦθεοῦπολλοὶγὰρἡγοῦνταιὅτιεἰκαὶἐγώφησιἁμαρτάνωἄλλουςδὲκωλύωἁμαρτεῖνμισθὸνἐκτούτουἔχωἂλλἀκούσεταιτὸἰατρὲθεράπευσονσεαυτὸντὴνγὰρκαταδίκηνσὺσαυτῷἐπήγαγεπρώτῳ

πϛἡτοῦπλούτουτῆςχρηστότητοςαὐτοῦκαὶτῆςἀνοχῆςκαὶτῆςμακροθυμίαςτῆςμακροθυμίαςτοῦθεοῦτου θεου added by a later hand above the lineκαταφρονεῖςμακροθυμεῖμὲνπλὴνεὰνμὴἐπιστραφῶμεντὴνῥομφαίαναὐτοῦστιλβώσει

πζἀγνοῶνὅτιτὸχρηστὸντοῦθεοῦεἰςμετάνοιανσεἄγειδιὰτοῦτογὰρμακροθυμεῖοὐχἵνατῆιμακροθυμίαιχρήσῃεἰςἀφορμὴνμείζονοςκαταφρονήσεωςἂλλἵναδιάστημαμετανοίαςλάβῃςἐπιμένωνοὖνἀπολήψῃ

πηκατὰδὲτὴνσκληρότητὰσουκαὶἀμετανόητονκαρδίανὅτανγάρτιςμήτεχρηστότητιμαλάσσηταιμήτεὀργὴνδειλιᾷτιτούτουσκληρότερον

πθθησαυρίζειςσεαυτῷὀργήντὸπάντωςφυλαχθησόμενονδηλοῖκαὶὅτισὺσαυτῷαἴτιοςσὺγὰραποτιθηςκαὶθησαυρίζεις

ϟἐνἡμέραὀργῆςκαὶἀποκαλύψεωςκαὶδικαιοκρισίαςθεοῦὃςἀποδώσειἑκάστῳκατὰτὰἔργααὐτοῦἵναμὴὀργὴνθεοῦἀκούωνπάθοςνομίσῃςἐπήγαγενἀποκαλύψεωςκαὶδικαιοκρισίαςἔνθαγὰρδικαιοκρισίαοὐκἐστιπάθοςτότεγὰρμάλισταἡδικαιοκρισίαἀποκαλύπτεταιὅτανἀποδίδωσινἑκάστῳκατὰτὰἔργααὐτοῦ

ϟατοῖςμὲνκαθ'ὑπομονὴνἔργουἀγαθοῦοὐγὰρμόνονἡπίστιςἀρκεῖἀλλὰκαὶἔργωνχρείαὑπομονὴνδὲεἰπὼνγενναίωςἔχεινδιδάσκειπρὸςτοὺςπειρασμούς

ϟβδόξανκαὶτιμὴνκαὶἀφθαρσίανζητοῦσιζωὴναἰώνιοντὸὑπερβατονζητοῦσιζωὴναἰώνιον

continues from previousτὰςγὰρπερὶἀναστάσεωςἀνοίγειθύρας

ϟγτοῖςδὲἐξἐριθείαςπάλινδείκνυσιφιλονεικίαςείναικαὶῥαθυμίαςτὰἁμαρτήματα

ϟδκαὶἀπειθοῦσιμὲνἀλήθειαμὲντῆἀλήθειατη added by a later handπειθομένοιςδὲτῆἀδικίαθυμὸςκαὶὀργὴθλῖψιςκαὶστενοχωρίατιςγὰρπιστεύειὅτικαλὸνἡἀδικίακαὶκακὸνἡἀλήθειαδῆλονοὖνὡςἐνγνώσειἐστινἡἁμαρτίατοῦτογὰρμάλιστατὸπειθομένοιςδηλοῖἑκὼνγὰρπείθεταιὁπειθόμενος

ϟεἐπὶπᾶσανψυχὴνἀνθρώπουτοῦκατεργεζομενουτὸκακόνοὐκἑνίφησιβασιλεὺςοὐκἑνὶδυνάστηςὃςδιαφεύξεται

ϟϛἸουδαίουτεπρῶτονκαὶEλληνοςὅσωγὰρπλείονοςδιδασκαλίαςἠξίωταιτοσούτῳπλέονἁμαρτάνωντιμωρηθησεται

ϟζδόξαδὲκαὶτιμὴκαὶεἰρήνηπαντὶτῶεργεζομενωτὸἀγαθονκαλῶςτὸεἰρήνηἐκεῖγὰροὐδεὶςδιὰφθόνονμαχήσεταιτῶτιμηθέντιἡδοξασθέντι

ϟηἸουδαίῳτεπρῶτονἵναμὴνομίζωσινοἱἸουδαῖοιτότόνν added by a later hand above the lineἀκροβυστονκἂνθεοσεβὴςἡἔλαττονἔχεινσυνάπτειαὐτούς

ϟθκαὶEλληνιἝλληναοῦτονειδωλατρηνλέγειἀλλὰτὸνἀκροβυστονμὲνθεοσεβῆδὲεἰκαὶμὴπιστόν

ροὐγὰρἐστιπροσωποληψίαπαρὰτῶθεῶοὐγὰρπροσώπωνἂλλἔργωνἐστινἡζήτησις

ραὅσοιγὰρἀνόμωςἥμαρτονἀνόμωςκαὶἀπολοῦνταιἔνθενἄχριφυλῶνπλειόνωνμάχηνεἰσάγειἐθνικῶνκαὶἸουδαίωνκαὶσυνηγορεῖαὐτοςτοῖςἐθνικοῖςμὲνφύσειδὲτὰδικαίαπράττουσιτοῦτοδὲποιεῖθέλωντὸνμὲννόμονἐκβαλεῖντὴνδὲπίστινἀντεισαγαγεῖν

ρβκαὶὅσοιἐννόμωιἥμαρτονδιὰνόμουκριθήσονταιοὐγὰροἱἀκροαταὶνόμουἀκροαταὶτοῦνόμουτου added by a later hand above the lineδίκαιοιπαρὰτῶιθεῶδεῖξαιθέλειἐνδύοἁμαρτήσασινἸουδαίῳκαὶἀκροβύστωχείρωτὸνἸουδαῖοντιμωρεῖσθαιὅσωκαὶνόμουὁδηγοῦεὐπορήσαςἥμαρτενἀνόμωςδὲἁμαρτόνταεἰσάγειτὸνἀκροβυστονὅςφησινἀνόμωςἀπολεῖταιτουτέστινοὐμετὰἀκριβείαςνόμουὁδηλοῖτὴνσυμμετρονἀπώλειανἐννομωςδὲἁμαρτόνταλέγειτὸνἸουδαῖονὅςφησινδιὰτοῦνόμουὃνκαὶπαραβέβηκεκριθήσεταιτουτέστικατακριθήσεταιδηλοῖδὲτοῦτοτὴνἐπὶτὸχεῖρονἀπώλειανκρίσινδὲαὐτὴνκαλεῖκαὶοὐκἀπώλειανδιὰτὸἡγεῖσθαιδικαστηριονεἰχεῖρονὁἸουδαῖοςτιμωρεῖταικατὰτὴνπαραγραφήνπωςἐπὶμὲντοῦἝλληνοςἀπολοῦνταιεἶπενἐπὶδὲτοῦἸουδαίουκριθήσονταιὧντὸμὲνἀναμφίβολονκακὸνείναιδοκεῖτὸδὲἀμφίβολονἀλλὰπρόσχεςκρίμαἐνταῦθατὸκατάκριμαλέγειτουτέστιτὴνἀναμφίβολονἀπώλειανδηλοῖἂλλἑνὶτιμωρίαπαρὰτὴντιμωρίανκαὶτὰδύοοὐκἀναμφίβολονἀπωλείας

ργἂλλοἱποιηταὶτοῦνόμουδικαιωθήσονταιἴσωςγὰρἀνθρώπουςπλανῶσινἂλλοὐτοὺςἀκροατὰςτοῦνόμουδίκαιοιὁθεὸςἀλλὰτοὺςποιητάςἂλλοὐτοὺςἀκροατὰςτοῦνόμουδίκαιοιὁθεὸςἴσωςγὰρἀνθρώπουςπλανῶσινἀλλὰτοὺςποιητάςoriginal order of the parts of the scholium inverted by the addition of β,α,γ by a later hand above the line

ρδὅτανγὰρἔθνητὰμosic!νόμονἔχονταφύσειτὰτὸτοῦνόμουποιῇτοῖςτῆςφύσεωςλογισμοῖςχρώμενοιπρὸςδικαιοπραγίαν

ρεοὗτοινόμονμὴἔχοντεςἑαυτοῖςεἰσινόμοςθαυμάσιοοὖνοὗτοιοἱνόμουπαιδαγωγὸμὴδεηθέντεςαὐτοὶνομοθέταιεἰσινἑαυτῶνκαὶπληρωταὶτῆςνομοθεσίας

ρϛοἵτινεςἐνδείκνυταιτὸἔργοντοῦνόμουγραπτὸνἐνταῖςκαρδίαιςαὐτῶνοὐγὰρδέονταιτοῦἐνγράμμασινόμουφησιἀλλὰτούτωνἡκαρδίαἔγγραπτονἔχεικατανοούμενοντὸννόμον

ρζσυμμαρτυρούσηςαὐτῶντῆςσυνειδήσεωςἀρκεῖγὰρἀντὶτοῦνόμουτὴνοἰκείανἔχεινσυνείδησινμαρτυροῦσαντοῖςκαλοῖςἔργοις

ρηκαὶμεταξὺἀλλήλωντῶνλογισμῶνκατηγορούντωνἡκαὶἀπολογουμένωνἐνἐκείνῳγὰρτῶκριτηρίῳοὐδεόμεθατῶνἔξωθηνἡκατηγορούντωνἡμαρτυρούντωνἡμῖντὰχρηστὰἂλλοἱἑκάστουλογισμοὶκαὶτὸσυνειδὸςἡκατηγορεῖἡαπολογειται

ρθἐνἡμέραὅτεκρίνειὁθεὸςτὰκρυπτὰτῶνἀνθρώπωνοἱμὲνγὰρἄνθρωποιτὰφανερὰὁδὲθεὸςτῶνκρυπτωνἐστιἐξετασής

ρικατὰτὸεὐαγγέλιονμουδιὰἸησοῦΧριστοῦὁγὰρπατήρφησικρίνειοὐδένατὴνδὲκρίσινπᾶσανδέδωκετῶυἱῷ

ριαἴδεσὺἸουδαῖοςἐπονομάζῃεἰπὼνὅτιοὐδὲντῶθεοσεβεῖμὲνἀκροβύστωδὲλείπειπρὸςτὸσωθῆναιεὰνἡτοῦνόμουμόνονποιητὴςτίθησιλοιπὸνκαὶἐφ'οἷςμέγαἐφρόνουνἸουδαῖοιοἱἸουδαῖοιοι added by the same hand above the lineδεικνὺςὅτιοὐδὲντούτωνὠφελεῖτὸνμὴὀρθῶςβιοῦντακαὶπρῶτοναὐτοτὸὄνοματέθεικενἴδεσύφησινἸουδαῖοςἐπονομάζῃἐδοκειγὰρκαὶαὐτοτὸὄνομαμέγατιείναιὥςνυντὸτῶνχριστιανῶν

continues from previousοὐγὰρκατὰἀλήθειανεἰμὴπληροῖςτὸννόμον

ριβκαὶἐπαναπαύῃτῶνόμῳμέγαφησιἐπὶτῶινόμωιφρονεῖςκαὶἐντρυφαςαὐτωὡςἡξιωμένοςνομουθειουπαρὰτοὺςλοιποὺςτὸδὲἐπαναπαύῃδηλοῖὅτιοὐκαμάτῳαὐτῶνἡκατορθώμασινἐδόθηἀλλὰθείαχάριτι

ριγκαὶκαυχᾶσαιἐνθεῶὡςμόνοςἀγαπηθεὶςπαρὰτοὺςλοιποὺςἀνθρώπουςδοκεῖδὲαὐτοὺςκαὶεἰςἀπόνοιανσκώπτειν

ριδκαὶγινώσκειςτὸθέλημακαίτοιτὸγινώσκεινμὲνμὴποιεῖνδὲπλείοναπαρεσκέυαζετὴνκόλασινἂλλὅμωςκαὶἐπὶτοῦτωμέγαἐφρόνουνὅθενοὐλέγειποιεῖςἀλλὰγινώσκειςτὸτοῦθεοῦθέλημα

ριεκαὶδοκιμάζειςτὰδιαφέροντακατηχούμενοςἐκτοῦνόμουἡγὰρτοῦνόμουκατήχησιςοἶδετῶνσυμφερόντωνἀκριβῆδοκιμασίανἐκδιδάξαιοὗτοιδὲμὴποιοῦντεςκαὶἐπὶτῶεἰδέναιτὴντῶνσυμφερόντωνδοκιμασίανἐφρόνουνμέγα

ριϛπέποιθαςτεσεαυτὸνὁδηγὸνείναιτυφλῶνφῶςτῶνἐνσκότειπαιδευτὴνἀφρόνωνδιδάσκαλοννηπίωνοὐκεἰφησινὁδηγοςἂλλοὕτωςπερὶσεαυτοῦλογίζῃτυφλοὺςδὲλέγεικαὶἐνσκότεικαὶἄφροναςκαὶνηπίουςτοὺςπροσκαλουμενουςαὐτοῖςπροσηλύτουςοἱοὔπωεἴδησινεἶχοντοῦνόμουτούτοιςγὰρτοῖςὀνόμασινἀπὸκενοδοξίαςαὐτοὶτοὺςπροσηλύτουςἐκάλουνδιὸκαὶαὐτοςἠρέμαεπονηδιζωναὐτοῖςτοῖςτοιούτοιςὀνόμασινἐχρήσατο

ριζἔχοντατὴνμόρφωσιντῆςγνώσεωςκαὶτῆςἀληθείαςἐντῶνόμῳεὐφυῶςεἶπεμόρφωσινγνώσεωςκαὶἀληθείαςδηλονότιοὐκαὐτὴνἔχουσιτὴνἀληθῆγνῶσινκαὶεὐσέβειανἂλλἐπίπλαστονεἰκονατινασχῆμαμὲνἔχουσανἀληθείαςοὐκοὖσανδὲκαλῶςδὲκεῖταιἐντῶνόμῳἔδειγὰρτὴνεἰκονατὴνἀληθῆἐντῶσυνειδότικαὶἐνταῖςπράξεσικεκτησθαισὺδέφησιμέγαφρονεῖςφρονῇςει overwritten by η by the same handὡςὅτινόμοςὅτιὁνόμοςο added by the same hand above the lineἔχειτὴνεἰκοναταύτηνἂλλοὐδὲντοῦτοπρόςσεἐπεὶμὴποιητὴςεἰτοῦνόμου

ριηὁοὖνδιδάσκωνἕτερονσεαυτὸνοὐδιδάσκειςὁκηρύσσωνμὴκλέπτεινκλέπτειςὁλέγωνμὴμοιχεύεινμοιχεύειςεἶταἀκολουθονἦνεἰπεῖνὅτιοἱτὰτοιαῦταπαρὰτοῦθεοῦλαβόντεςκαὶμὴφυλάττοντεςαυτὰμείζονοςἔσονταιτιμωρίαςἔνοχοιὅσωκαὶἐνγνώσειἡἁμαρτίαἀλλὰτέωςοὐσφόδρααὐτῶνκαθάπτεταιἀλλὰκατὰἐρώτησινπροσάγωντὸνλόγοντοῦτοαὐτοἐνδείκνυται

ριθὁβδελυσσόμενοςτὰεἴδωλαἱεροσυλεῖςὁμὲννόμοςκαὶτὰἐντοῖςεἰδώλοιςχρηματαβδελυκταεἶχεδιὰτοῖςδαίμοσινἀνατεθῆναιὑμεῖςδέφησιτὰμὲνεἴδωλαβδελυσεσθαιβδελύσσεσθαισ added by the same hand above the lineφατὲτὰδὲἐναὐτοῖςχρήματαἀρπάζετεἄραοὖνοὐδετὰεἴδωλακατὰἀλήθειανβδελύσσεσθε

ρκὃςἐννόμῳκαυχᾶσαιδατῆςπαραβάσεωςτοῦνόμουτὸνθεὸνἀτιμάζειςκαυχᾶσαιὡςτιμηθεὶςπαρὰθεοῦδιὰτὸννόμοντιτοίνυντῆπαραβάσειἀτιμάζειςτὸννόμονκαὶσυνατιμάζειςτὸνθεόν

ρκατὸγὰρὄνοματοῦθεοῦδι'ὑμᾶςβλαφθημειταιἐντοῖςἔθνεσικαθὼςγέγραπταιἐπειδὴβαρὺεἶπενὅτίφησιτὸνθεὸνἀτιμάζειςτὸνπροφήτηνἨσαΐανπαράγειμάρτυραὡςεἰεἶπενοὐκἐμὸςὁλόγοςοὗτοςἀλλὰτοῦἨσαΐου

continues from previousκαὶγὰροἱἐξἐθνῶνὁρῶντεςαὐτοὺςκακῶςπολιτευομένουςεἰςβλασφημίαςἐξεφέροντοὡςλέγειντούτουςφησιἔδειαγαπησαιτὸνθεὸνἡδοῦναίτιαὐτοῖςοὐκᾔδεικακοὺςὄνταςκαὶἐσομένους

ρκβπεριτομὴμὲνγὰρὠφελεῖεὰννόμονπράσσῃςἐπειδὴμέγατιἐδοκειἡπεριτομὴτελευταῖονκατὰαὐτὴνκαίφησινἂλλἐρεῖτεμέγαἐρεῖτέτιμέγατι added by the same hand above the lineκαὶὠφέλιμοντιχρῆμαἡπεριτομὴεἰσκρίνειγὰρτῶλαῷτοῦθεοῦΝαίφησιὁμολογῶἀλλὰτότεὅταννόμονπράσσῃς

ρκγεὰνδὲπαραβάτηςνόμουἧςἡπεριτομὴσουἀκροβυστίαγέγονενβούλεταιδεῖξαιὅτιπεριτομὴἐστινοητὴἧςτύποςἡαἰσθητὴπεριτομὴκαὶκαθαρσκιοκαὶτὰπεριττὰπεριτετμῆσθαιπεριττὸνδὲπᾶνὅσονοὐφίλονθεῶἐκδὴτούτουἐστιτιςἀκροβυστοςμὲντὸσῶματὴνδὲτοιαύτηνἔχωνπεριτομὴνκαὶπάλινἐμπερίτομοςτὸσῶμαἀκροβυστοςδὲτὴνψυχὴνἀκροβυστίανγὰρκαὶπεριτομὴντὴνἀληθῆδηλονότιἀγαθῶνκαὶπονηρῶνπράξειςχαρακτηρίζουσιν

ρκδεὰνοὖνἡἀκροβυστίατὰδικαιώματατοῦνόμουφυλάσσῃτουτέστινοἱτὴνἀκροβυστίανἔχοντεςἐθνικοί

continues from previousεἰςνοητὴνἀκροβυστίανφησιμετὰπεφοιτηκενσουἡπεριτομὴδιάσετὸνκακῶςχρώμενοντέωςγὰροὐβούλεταιφανερῶςἀτιμάσαιτὴνπεριτομήν

ρκεοὐχὶἡἀκροβυστίααὐτοῦεἰςπεριτομὴνλογισθήσεταιοὐκεἶπενὅτινίκατὴνπεριτομὴντέωςγὰρἐπαχθὲςἦνἂλλὅτιεἰςπεριτομὴνλογισθήσεταιπαρὰθεῶδηλονότι

ρκϛκαὶκρίνειτουτέστικατάκρινειὡςκαὶεἴρηταιἄνδρεςΝινευῖταιἀναστήσονταικαὶκρινοῦσικατακρινουσικατά added by a later hand above the lineτὴνγενεὰνταύτην

ρκζἡἐκφύσεωςἀκροβυστίαἐκφύσεωςἀκροβυστίανλέγειτὸνἐνσαρκὶἀκροβυστονοὗτοςτοιγαροῦνπληρῶντὰἀπὸτοῦνόμουκατάκρινεισετὸνπεριτομὴνἔχοντακαὶὅσονηκετερουνταεἰςτὸγράμμανόμονταῖςδὲπράξεσιπαραβαίνοντααὐτον

ρκητὸννόμοντελοῦσασετὸνδιὰγράμματοςκαὶπεριτομῆςπαραβάτηννόμουδιὰγὰρνόμουγραπτοῦκαὶπεριτομῆςπροαχθεὶςἐγένουπάντωνπαραβάτης

ρκθοὐγὰρὁἐντῶφανερῷἸουδαῖὸςἐστιοὐδεἡἐντῶφανερῷἐνσαρκὶπεριτομήλοιπὸνοριζηὁρίζειη overwritten by ει by the same handτιςὁὄντωςἸουδαῖοςκαίτιςὁὄντωςἀκροβυστοςκαὶδοκεῖμὲνμὴἐκβάλλειντὸνἸουδαῖονἀλλὰτὸνπαραβάτηνπολὺδὲκαταβαλλειαὐτοὺςσημαίνωνπάνταπρὸςἐπίδειξιναὐτοὺςποιοῦντας

ρλἂλλὁἐντῶκρυπτῷἸουδαῖοςοἷονὁνοητος

ρλακαὶπεριτομὴκαρδίαςἐνπνεύματιοὐγράμματιοὐὁἔπαινοςοὐκἐξἀνθρώπωνἂλλἐκτοῦθεοῦοὐγὰρχρείαφησιτὴνσαρκικὴνπεριτέμνεινἀκροβυστίανἀλλὰτὴνκαρδίανἐκτῶνκακῶνπράξεωνἐνπνεύματιπροδοποιεῖπροδοποιεινν added by a later hand above the lineτῆπίστειοἱγὰρπιστοὶδιὰπνεύματοςἁγίουτὴνπεριτομὴνἔχουσιτῶνἁμαρτιῶν

continues from previousὁγὰρτὴνκαρδίανφησιτετμημενοςφησινπεριτετμημοςν περι added by a later hand above the lineἀπὸπάσηςἀκαθαρσίαςοὗτοςὁἀληθῶςἸουδαῖοςὁτὸννόμονπληρῶν

continues from previousτῆςγὰρκρυπτηςκαὶἐνκαρδίαπεριτομῆςοὐκἔσταιἐπαινέτηςἄνθρωποςἂλλὁἐτάζωνκαρδίαςκαὶνεφρούς

ρλβτιοὖντὸπερισσὸντοῦἸουδαίουἡτιςἡὠφέλειατῆςπεριτομῆςαντιτιθησινἑαυτῷεἰοὖνφησικατὰτὸνσὸνλόγονοὐδὲνὠφελεῖοὔτετὸείναιἸουδαῖονοὔτετὸπεριτέμνεσθαιἀλλὰκαὶβλαπτειοἱπαραβαίνοτεςγὰρμείζονοςεἰσιτιμωρίαςἄξιοιτιδήποτεἡμᾶςκαὶἐξελέξατοὁθεὸςδιατὶδὲκαὶπεριτέμνεσθαιπροσέταξενἦνμὲνοὖνπρὸςτὴνἀντίθεσινεἰπεῖνὅτιτύποςἦνἡπεριτομὴταύτηςτῆςδιὰπίστεωςἐνπνεύματιπεριτομῆςκαὶὁἸουδαῖοςτοῦνοητοῦἸουδαίουτοῦἐξομολογουμένουθεῶἸούδαςγὰρἐξομολόγησιςἑρμηνεύεταιἀλλὰταύτηντέωςἁφῆςτὴνλύσινἀπαράδεκτονἔτιοὖσανεἰςἑτέρανἦλθενὅτιὠφελεῖὁΙουδαισμοςκατὰτοῦτόφησινὅτιἔμαθονὁδὸνσωτηρίαςἔλαβοννόμονὁδηγὸντῶνπρακτέωνεἰδὲμὴἐφύλαξανἑαυτοῖςμεμφέσθωσανἐμοιγὰρτέωςφησιπρὸςτοὺςμὴπαραβαίνονταςὁλόγος

ρλγπολλὴκατὰπάντατρόπονσυντιθεταιείναιτὸπερισσὸνκαὶὠφέλιμον

ρλδπρῶτονμὲνὅτιἐπιστεύθησαντὰλόγιατοῦθεοῦὅτιὅλωςφησινἐνεχείρισθησαντὸννόμονοὗτοςγὰρτὰλόγιατοῦθεοῦ

ρλετιγὰρεἰἠπίστησαντινεςμὴἡἀπιστίααὐτῶντὴνπίστιντοῦθεοῦκαταργήσειμὴγένοιτοεἶταἵναμὴλέγωσιναίφησινἐνεχείρισενἡμῖντὸννόμονκαίτιςὠφέλειατοῦνόμονἐγχειρισθῆναιὁπότεπολλοὶοὐκἐπίστευσαναὐτωκαίτιφησιπρὸςτὸνθεὸνεἰὑμεῖςἠπιστήσατεμὴγὰρἀνάγκηνσῶσαιὑμᾶςεἶχενὁθεὸςἄκονταςμὴγὰρἐπειδήφησιτινεςἠπίστησανπαρὰτοῦτοτὴνπίστιντοῦθεοῦτουτέστιτὴνεὐεργεσίανκατήργησαντουτέστινἐματαιοποίησανοὐμενοῦνεἰγὰρκαὶαὐτοὶοὐκἠβουλήθησανσωθῆναιὁμέντοιθεὸςτὸαὐτοῦπεποίηκε

ρλϛ[cap]γενέσθωγινέσθωι appended to γ by the same handδὲὁθεὸςἀληθὴςπᾶςδὲἄνθρωποςψεύστηςοὐκἐπειδήφησινηπειθεσανοἱἸουδαῖοιδιὰτοῦτοπαρεβλάβητιἡδωρεὰτοῦθεοῦἡἠλαττώθηἀλλὰπάνταγέγονενἵναδι'ἐλεγχθῇκαὶτοῦθεοῦτὸἀληθὲςἐφ'οἷςκαίφησινἐπηγγείλατοτοῖςἀμφὶτὸνἈβραὰμκαὶτῶνἀνθρώπωντὸψεῦδοςἐψεύσαντογὰρτῆἀπιστίατὸνθεόν

continues from previousθεοῖςλατρεύσαντεςκαὶδαίμοσι

ρλζκαθὼςγέγραπταιὅπωςἂνδικαιωθῇςἐντοῖςλόγοιςσουκαὶνικήσῃςἐντῶκρίνεσθαισεπαράγεικαὶτὸνΔαυὶδτὸαὐτολέγονταὅτιδιὰτοῦτόφησικαὶἀναξίουςεὐεργετεῖὁθεὸςἵνατεδειχθῇαὐτοῦτὸἀγαθονκαὶἵνανικήσῃεἰςκρίσιντοῖςἀνθρώποιςκαταστάς

ρληεἰδὲἡἀδικίαἡμῶνὁθεόςφησινεὐεργέτησενἡμεῖςδὲαὐτονἐψευσάμεθακαὶδιὰτὴνἡμετέρανκακίανὤφθημᾶλλονἐλεήμωνὅσωκαὶἀναξίουςεὐεργέτῃδιὰτοῦτοτοιγαροῦνκαὶνίκαἐντῆκρίσειἡμεῖςοὖναὐτωἀγνωμονήσαντεςτὴνπρόφασιντῆςνίκηςπαρέσχομενδιατὶοὖνκολάζῃκολάζειη overwritten by ει by the same handἡμᾶςδι'οὓςὤφθηνικῶν

continues from previousεἰαἴτιοςαὐτωσὺτῆςνίκηςκολάζειδέσεαδικηἀδικεῖη overwritten by ει by the same handεἰδὲἄδικοςοὐκἐστικολάζειδὲἄραοὐσὺαὐτωτῆςνίκηςαἴτιοςἐνἦνγὰραὐτωκαὶἄλλωςνικᾷνκἂνσὺμὴὤφθηςκακὸςοὐγὰρὁμὴκακὸςἤδηκαὶἄξιοςθεοῦἀγάπηνἐπισπάσασθαι

ρλθθεοῦδικαιοσύνηνσυνίστησιτιἐροῦμενμὴἄδικοςὁθεὸςὁἐπιφέρωντὴνὀργήνεἰδέφησιἐκτῆςἡμῶνἀδικίαςμᾶλλονδείκνυταιἡἀλήθειακαὶἡδικαιοσύνητοῦθεοῦὅτιδὴοὔτεἡἡμῶνἀδικίαἐκώλυσεναὐτοντὰδικαίαποησαιτουτέστινεἰςτέλοςἀγαγεῖντὰὑποσχεθέντατῶἈβραὰμκαὶοὐκἂνἄλλωςὁθεὸςὤφθηδίκαιοςκαὶἀληθὴςεἰμὴἡμεῖςγεγόναμενἄδικοιεἰτοῦτὸἐστινἄραἀδίκωςκολάζειτοὺςαἰτίουςαὐτωἀληθείαςγενομένουςεἰδὲμὴἀδίκωςκολάζειἄραοὐχἡμεῖςαὐτωτῆςἀληθείαςαἴτιοι

ρμκατὰἄνθρωπονλέγωμὴγένοιτοἐπειδὴγὰρἀνρθωπίνοιςλογισμοῖςἐχρήσατοοὐκὄνταἄδικονδεικνὺςτὸνθεὸνἐπάγεικατὰἄνθρωπονλέγωφησιτοὺςλογισμοὺςτούτουςφησιἐπεὶεἰσίφησικαὶἄλλοιλογισμοὶθειότεροιὡςεἰεἶπενκατὰἀνθρώπινονλογισμὸνλαλήσωμενἄδικὸςἐστινὁθεὸςμὴγένοιτόπωςοὖνὀργὴνἐπάγειἡδῆλονὅτιοὐχἡμεῖςαὐτωτῆςἀληθείαςκαὶτῆςδικαιοσύνηςἂλλαὐτος

ρμαἐπεὶπωςκρίνειὁθεὸςτὸνκόσμονεἰἦνφησινἄδικοςοὐκἂνἔκρινετὸνκόσμοναὐτογὰρτὸκρίνεινδηλοῖὅτιδίκαιὸςἐστιφύσιςγὰραυτὴτοῦκρίνειντὸτὸνδίκαιονκρίνειντοὺςἀδίκους

ρμβεἰγὰρἀλήθειαγὰρἡἀλήθειαη added by the same hand above the lineτοῦθεοῦἐντῶἐμῷψεύσματιἐπερίσσευσετὸαὐτοπάλινλέγειεἰγὰρδιὰτοῦτόφησινἐπερίσσευσενἡἀλήθειακαὶἡδικαιοσύνηνκαὶἡνίκητοῦθεοῦἐπειδὴἐγὼἠδίκησακαὶἐψευσάμηναὐτονἀλόγωςκρίνομαιἔδειγάρμεκαὶἀμοιβῶνἀξιωθῆναιὡςαἴτιοναὐτωνίκηςκαὶἀληθείαςἀλλάνυνοὐκἐγὼαἴτιοςτοιγαροῦνκαὶκρίνομαι

ρμγεἰςτὴνδόξαναὐτοῦτιἔτικἀγὼὡςἁμαρτωλὸςκρίνομαιἵναδοξάζηταιεπινικηκαὶδικαιοσύνηκαὶἀλήθεια

ρμδκαὶμὴκαθὼςβλασφημούμεθακαὶκαθὼςφασὶτινεςἡμᾶςλέγεινὅτιποιήσωμεντὰκακὰἵναἔλθῃτὰἀγαθάτικρινόμεθαφησιὡςἁμαρτωλοὶαἴτιοινίκηςτῶθεῶγενωμενοικαὶμὴγίνεταικαθωςωἡμᾶςτινεςνομίζουσιλέγειντοιγαροῦνκαὶκωμωδουσινὅτιποιήσωμεντὸκακὸνἵναἐκτούτουνικήσαςὁθεὸςἀμείψεταιἡμᾶςεὐεργεσίαιςὡςαἰτίουςνίκηςαὐτωγενομέμουςἐξὧνκακῶςἐπράξαμεν

continues from previousκαὶμὴγένηταιἐκεῖνοφησινὅπερλέγειννομιζόμεθαὅτιἐκτῆςἀδικίαςἡμῶνεὐεργετεῖἡμᾶςὁθεὸςὡςαἰτίουςαὐτωνίκηςγενομένουςνυνγάρφησιτὸἐναντίονκαὶτιμωρούμεθα

ρμεὧντὸκρίμαἔνδικονἐστιἤκουσανοἱἝλληνεςτῶνΧριστιανῶνλεγόντωνὅπουἐπλεόνασενἡἁμαρτίαὑπερεπερίσσευσενἡχάριςκαὶαὐτοὶμὲνταῦταἔλεγονὅτιπλεονάσαςὁκόσμοςἁμαρτημάτωναὐτοντὸνυἱοντοῦθεοῦἐπεπάσατοεἰςσωτηρίανκαὶἐκτούτουἐπλεόνασενεἰςἡμᾶςἡχάριςαὐτοὶδὲδιασύροντεςτὸεἰρημένονἔφασκοντοὺςΧριστιανοὺςλέγεινδεῖνἁμαρτάνεινἵναπλεονάσῃἡχάριςὧνφησιδηλονότιτούτωνοὕτωβλασφημούντωνἡμᾶςτὸκρίμαἔνδικὸνἐστινὅτιτὰκαλῶςεἰρημένακακῶςμεθερμηνεύοντεςδιασύρουσιν

ρμϛτιοὖνπροεχομεθάδιὰτοῦνόμουφησικαὶτῆςπεριτομῆςοὐδὲνπροκατέχομενπλέονἡὧνἔχομεν

this scholium is unnumberedοὐπάντωςἄνωεἰπώντιτὸπερισσὸνἸουδαίουκαὶδιδάξαςἔχειντιπερισσὸντὸνἸουδαῖονδιὰτὸὅλωςπιστευθῆναιτὸννόμονκαὶἐγχειρισθῆναινυνδείκνυσιμηδὲναὐτοὺςἔχεινπερισσὸνὡςμὴφυλάξανταςτὸννόμονεἰμὴὅτικαὶἔλαττονὅσοντὸἐνγνώσειἁμαρτάνεινχεῖρόντιοὖνἔχομενφησιἡμεῖςοἱἸουδαῖοιπλέονοὐδέντιδήποτεὅτιπάντεςὑφ'ἁμαρτίανἐσμενἸουδαῖοίτεκαὶἝλληνες

ρμζπροητιασαμεθαγὰρIoυδαιουςτεκαὶἝλληναςπάνταςὑφ'ἁμαρτίανείναικαθὼςγέγραπταιοὐκἐστιδίκαιοςοὐδεεἰςοὐκἐστινὁσυνιῶνοὐκἐστινὁἐκζητῶντὸνθεόνοὐδὲνοὖνφησιπλέοντῶἸουδαίῳπλέονἐκτοῦνόμουοὐκἐφύλαξεγὰροὐδετῶἀκροβύστωἥμαρτεγὰροὐδεὶςοὖνἔχειπλέοντοῦάλλουπλέονκαὶγὰρπάνταςἠτιασάμεθατουτέστινἠλέγξαμενὄνταςὑφ'ἁμαρτίανεἶταἵναμὴδόξῃἐπαχθὴςτὸνΔαυὶδκαὶτὸνἨσαΐανφέρειμάρτυρας

ρμηπάντεςἐξέκλινανἅμαἠχρειώθησανοὐκἐστιποιῶνχρεστοτηταοὐκἐστιἕωςἑνόςἅματῶἐκκλῖναιἀπὸθεοῦἀχρεῖοὶκαὶἀπεῤῥιμμένοιγεγένηνται

ρμθτάφοςανεωγμενοςὁλάρυγξαὐτῶνταῖςγλώσσαιςαὐτῶνἐδολιοῦσανἰὸςἀσπίδωνὑποτὰχείληαὐτῶνὧντὸστόμαἄραςκαὶπικρίαςγέμειὀξεῖςοἱπόδεςαὐτῶνἐκχέαιαἷματαῦτατοῖςκαταλαλοῦσινἁρμοζειλέγεσθαι

the scholium is added by a later hand in the marginἀνοίγοντεςγὰρτὰστόματααὐτῶνλέγουσιβλασφημίαςβὰτινδυσωδίανἔχουσιδηλοῖοἱπονηροὶλογισμοὶκινοῦσικατὰτῆςψυχῆςκαὶἀνοίγοντεςτὰστόματααὐτῶντὰςἡδυπαθείαςτὰςλαιμαργίαςτὰςπλεονεξίαςταύταςἔχοντεςἐνἑαυτοῖςτὸφυνεωπαίωἐξομοιοῦνταπολλὴνδυσωδίανκαὶὀσμὴνεὐδ'ἀναπέμπονταςλάρυγξδὲἐστὶνὁλαιμος

ρνσυντριμασύντριμμαμ added by the same hand above the lineκαὶταλαπωριαἐνταῖςὁδοῖςαὐτῶνὁδούςφησιτὴνπολιτείανκαὶτὴνζωὴνσυντριμασύντριμμαμ added by the same hand above the lineδὲκαὶταλαιπωρίαντὰςἁμαρτίαςλέγειοὐδὲνγὰροὕτωςἐπὶτριβεικαὶἐξίτηλονποιεῖψυχὴκαὶσῶμαὡςἁμαρτία

ρνακαὶὁδὸνεἰρήνηςοὐκἔγνωσανοὐκἐστιφόβοςθεοῦἀπέναντιτῶνὀφθαλμῶναὐτῶνὁδὸνεἰρήνηςτὴνχρηστὴνλέγειπολιτείαν

ρνβοἴδαμενδὲὅτιὅσαὁνόμοςλέγειτοῖςἐντῶνόμῳλαλεῖἵναμὴλέγωσινοἱἸουδαῖοικαίτιπρὸςἡμᾶςταῦταπάντωςγὰρπερὶἡμῶνεἴρηταιναίφησιπρὸςὑμᾶςπάντεςγὰρτοῦτοἴσμενὅτιὅσαὁνόμοςλέγειτοῖςἐντῶνόμῳλαλεῖποίαγὰρἦνφησινἀνάγκηἑτέρωνκατηγορεῖνκαὶοὐχὶτῶνοἰκείωντὸνΔαυὶδκαὶἄλλουςἐλέγχειντὸνεἰςδιόρθωσινἸουδαίωνἀποσταλένταἨσαΐαν

ρνγἵναπᾶνστόμαφραγῇκαὶὑποδικοςγένηταιπᾶςὁκόσμοςτῶθεῶδείκνυσιμεγαλορήμοναςτοὺςἸουδαίουςδιὰτοῦτοτοιγαροῦνκαὶἠλέγχοντοὑποτῶνπροφητῶνἵνατῶνμεγαλορημόνωνἀπορραφῇτὰστόματα

continues from previousεἶταἵναμὴἀναξιοπαθήσωσινἸουδαῖοισυγκαταριθμούμενοιπαντὶτῶκόσμῳεἰςτὸὑπόδικοιείναιπάλιντὰκατ'αὐτοὺςἐξετάζει

ρνδδιότιἐξἔργωννόμουοὐδικαιωθήσεταιπᾶσασὰρξἐνώπιοναὐτοῦκαίτιλέγωὅτιοὐδὲνὠφελεῖσθεἸουδαῖοιἐκτοῦνόμουεἰςτὸμὴγενέσθαιἅματῶπαντὶκόσμῳὑπόδικοιμενοῦνγεἐξετάζωντιςευρισκηκαὶβλαβένταςὑμᾶςὑποτοῦνόμουοὐπαρὰτὴναὐτοῦφύσινἀλλὰπαρὰτὴνὑμῶνκακίανπωςὅτιτὸγνῶναιτὴνἁμαρτίανδιὰτοῦνόμουἔχετετὸδὲἐνγνώσῃγνώσειη overwritten by ει by the same hand?ἁμαρτάνεινχαλεπώτεροντοῦἐνἄγνοια

continues from previousδείξαςδὲαὐτοὺςοὐδὲνὠφελουμένουςἐκτοῦνόμουκαὶεἰςἐπιθυμίανἀγαγὼνΜεθόδουσῶσαιδυναμένηςεὐκαίρωςλοιπὸνεἰςτὴνπίστινεἰσβάλλειτοῦΧριστοῦ

ρνεδιὰγὰρνόμουἐπίγνωσιςἁμαρτίαςεἰμετὰνόμουφησινἡμαρτήσαμενπωςἂνσωθείημενεἴποιτιςκαὶμάλισταχωρὶςνόμουπωςδιὰτῆςἐκθεοῦδικαιοσύνηςὅπουδὲθεὸςδίδωσιμὴἀμφίβαλλεὦἄνθρωπε

ρνϛνυνὶδὲχωρὶςνόμουδικαιοσύνηθεοῦπεφανέρωταιμαρτυρουμένηὑποτοῦνόμουκαὶτῶνπροφητῶντὸφανερούμενονδῆλονὡςἦνμὲνεκρυπτετοδὲτὴνοὖνκαινοτομίανφεύγωνκαὶτὸδοκεῖνπρόσφατονείναιτὸκήρυγμαεἶπεπεφανέρωταικαὶοὐχἁπλῶςἀλλὰκαὶπρομαρτυρηθησαπρομαρτυρηθεισαη overwritten by ει by the same handὑποΜωϋσέωςοὗτοςγὰρὁνόμοςἀλλὰκαὶτῶνπροφητῶν

ρνζδικαιοσύνηδὲθεοῦδιὰπίστεωςἸησοῦΧριστοῦποίαδικαιοσύνηεἴποιτιςἡπωςδιδομένηὑποθεοῦδιὰπίστεώςφησινἸησοῦΧριστοῦεἶταἵναμὴδοξωσιξένοντιἀκούεινεἰὅλωςἑνὶσώζεσθαιμηδὲναὐτοὺςσυνεισενεγκόνταςδείκνυσινὅτικαὶτὸπιστεῦσαισυνεισενέγκαιἐστινἀνδρείαςγὰρδεῖταιψυχῆςτὸπιστεῦσαιδιὸκαίφησινδιὰπίστεωςδεικνὺςκαὶἡμᾶςἐκτούτουσυνεισφέροντας

ρνηεἰςπάνταςκαὶἐπὶπάνταςτοὺςπιστεύονταςπάλινδείκνυσιμηδὲνἸουδαίουςἔχονταςπλέοντῶνἐξἐθνῶν

ρνθοὐγὰρἐστιδιαστολὴπάντεςγὰρἥμαρτονμὴγάρμοιφησινεἴπῃςἐγὼμὲνἸουδαῖὸςεἰμιὁἄνωθενεἰδὼςθεὸνοὗτοςδὲξένοςκαὶβάρβαροςὅλωςεἰπάντεςἥμαρτονἔχουσικαὶτὸπάντωςὁμοτίμωςσωθῆναι

ρξκαὶὑστεροῦνταιτῆςδόξηςτοῦθεοῦδικαιούμενοιδωρεὰντῆαὐτοῦχάριτιμὴγάρμοιεἴπῃςφησιὅτιΕλληνειςπλέονἥμαρτονμὴσὺκατόπινοὐκεἰτῆςδόξηςκαὶτῆςεὐεργεσίαςτοῦθεοῦκαὶδωρεὰντουτέστινἄνευσῶνκατορθωμάτωνσώζῃκαὶπάλινὡςμηδὲνἕτερονσυνεισενέγκαιπλὴνπίστεωςδικαιούμενοςδὲκαὶδωρεὰνδικαιοῦταικαὶκατόπινἔρχεταιτῆςτοῦθεοῦδόξηςκαὶεὐεργεσίας

ρξαδιὰτῆςἀπολυτρώσεωςτῆςἐνXριστωἸησοῦπωςδὲδικαιοῦταιδιὰτῆςἀφέσεωςτῶνπαραπτομάτωνἧςτυγχάνομενἐνΧριστῷἸησοῦἀντὶτοῦδιὰἸησοῦΧριστοῦ

ρξβὃνπροέθετοὁθεὸςἱλαστήριονδιὰτῆςπίστεωςεὐδοκίαγὰρτοῦπατρὸςἐξιλασμαγεγένηταιτῶνἡμετέρωνἁμαρτημάτωντὸδὲπροέθετοδηλοῖπαλαιὰντὴνπερὶτούτουβουλήν

ρξγἐντῶαὐτοῦαἵματιὁμὲνπατὴρπροέθετοὁδὲυἱοςτὸαἷμαἐξέχεενὑπὲρἡμῶνκοινῇοὖνἡχάριςτῆςἁγίαςτριάδοςσυνήργησεγὰρκαὶτὸπνεῦμα

ρξδεἰςἔνδειξιντῆςδικαιοσύνηςαὐτοῦὥσπερἔνδειξιςτουτέστινἀποδειξιςπλουσίουτὸκαὶἑτέρουςπλουτίζεινοὕτωςκαὶὁΧριστὸςἐνδείξασθαιβουλόμενοςτὴνδικαιοσύνηναὐτοῦκαὶτοὺςἀνθρώπουςἐδικαίωσε

ρξεδιὰτὴνπάρεσιντῶνπρογεγονότωνἁμρτημάτωνἐντῆἀνοχὴτοῦθεοῦἀποδειξιςδὲτῆςδικαιοσύνηςαὐτοῦμάλισταγέγονενὅτιπαρημενουςπαρειμένουςη overwritten by ει by the same handτουτέστινενεκρωμένουςταῖςἁμαρτίαιςἐδικαίωσενεἶταἐπιτείνειτῶνἀνθρώπωντὸἔγκληματὸτὰςἁμαρτίαςγενέσθαιἐντῆἀνοχὴτοῦθεοῦὅτεγάρφησινἔδειμετανοῆσαιδοθησηςἀνοχῆςτότεἡμάρτομεντοὺςοὖνἀσύγγνωσταπταίσανταςνυνδὲδιὰπίστεωςσώζει

ρξϛπρὸςἔνδειξιντῆςδικαιοσύνηςαὐτοῦἐντῶνυνκαιρῷτὸγὰρνεκρωθένταταῖςἁμαρτίαιςνυνσώζεσθαιὅτεκαιρὸςτιμωρίαςὑπάρχειτοῦτοἀποδειξιςτῆςδικαιοσύνηςαὐτοῦ

continues from previousἔδειγὰρτὰςπρὸςτὸνἈβραὰμπληρωθῆναιὑποσχέσειςκαὶἐνεὐλογηθήσονταιἐντῶσπέρματίσουπάντατὰἔθνητοῦτοοὖνδικαιοσύνητὸἀληθεῦσαικαὶἐπὶτοῖςἀναξίοιςτοῦσώζεσθαι

ρξζηεἰςτὸείναιαυτονδίκαιονκαὶδικαιοῦντατὸνἐκπίστεωςἸησοῦἰδοὺἡἔνδειξιςτῆςδικαιοσύνηςτὸμὴμόνονείναιδίκαιοντὸνθεὸνἀλλὰκαὶτὸδικαιοῦντὸνδιὰπίστεωςἸησοῦοἰκειωθένταθεοῦκαὶλαὸνγινόμενον

the number of the scholium (η) is added to that of the previous scholiumπουοὖνἡκαύχησιςthe biblical lemma is added by a later hand? in the marginπουλοιπὸντῶνἸουδαίωνἡκαύχησιςδείκνυσινδὲαὐτοὺςεἰκῆκαυχωμένουςἐξεκλείσθηοὐκεἶπενἠφανίσθηἂλλἐξεκλείσθηδεικνὺςὅτικαὶχώρανεἶχέποτενυνμέντοιἡπίστιςἀπέκλεισεναὐτήν

the number is absentἐξεκλείσθηοὐκεἶπενἠφανίσθηἂλλἐξεκλείσθηδεικνὺςὅτικαὶχώρανεἶχέποτενυνμέντοιἡπίστιςἀπέκλεισεναὐτήν

ρξθδιὰποίουνόμουτῶνἔργωνοὐχὶἀλλὰδιὰνόμουπίστεωςνόμουἔργωντῶνἔργωνπεριφραστικῶςκαὶνόμουπίστεωςπεριφραστικῶςφησινοὖνουδιἔργωνὧνἐπράξαμενἡἸουδαίωνἐξεκλείσθηκαύχησιςἀλλὰδιὰπίστεωςὡςεἰεἶπεπᾶσαἐκείνηἡκαύχησιςκαὶτὰδοκοῦνταπροτερήματαδιὰτῆςπίστεωςἀπεκλείσθηοὐδεἡθεντωνἡμῶνἔργων

ρολογιζόμεθαοὖνπίστειδικαιοῦσθαιἄνθρωπονχωρὶςἔργωννόμουτοιγαροῦνφησιλέγομενἐκπίστεωςδικαιοῦσθαιἄνθρωπονχωρὶςτῆςἐκνόμουπαρατηρήσεως

ροαἡἸουδαίωνὁθεὸςμόνονοὐχὶδὲκαὶἐθνῶνναὶκαὶἐθνῶνεἰγὰρμόνουςτοὺςἐκτοῦνόμουὁρμωμένουςἡτῶνόμῳστοιχοῦνταςἐδικαίουκαὶοὐχὶπάνταἄνθρωπονπιστεύονταμονομερὴςἂνἦν

ροβἐπείπερεἰςὁθεὸςὃςδικαιώσειπεριτομὴνἐκπίστεωςκαὶἀκροβυστίανδιὰτῆςπίστεωςκαὶοἱἀπὸτοῦνόμουκαὶοἱἐκτὸςτοῦνόμουπίστεωςδέονταιπρὸςτὸσωθῆναι

ρογνόμονοὖνκαταργοῦμενδιὰτῆςπίστεωςμὴγένοιτοεθορυβουντοἸουδαῖοιὡςἐκβαλλομένουτοῦνόμουδιὰτῆςπίστεωςλέγειοὖνὅτιοὐμόνονοὐκαταργεῖἡπίστιςτὸννόμονἀλλὰκαὶἵστησιπωςὅτιὁνόμοςσῶσαιβουλόμενοςοὐκἰσχύἰσχύειη overwritten by ει by the same handἡδὲπίστιςσώζειτὸνοὖνσκοπὸντοῦνόμουπληροῦσαἡπίστιςἵστησιναὐτον

ροδἀλλὰνόμονἱστῶμενεἰπὼνἱστῶμενἔδειξεσαλευόμενον

ροετιοὖνἐροῦμενἈβραὰμτὸνπατέραἡμῶνεὑρηκέναικατὰσάρκαμέγαἐφρόνουνἐπὶτῶἉμβραὰμοἱἸουδαῖοικαὶἀεὶπροέφερονὅτιἉβρρὰμπεριετμήθησκοπὸςοὖναὐτωδεῖξαιὅτικαὶαὐτονἈβραὰμτὸνκατὰσάρκαἡμῶνπατέραεὑρηκέναικαίτινοςαὐτονεπιτετυχηκεναιλέγομενδικαιοσύνηςτῆςδι'ἔργωνἡτῆςδιὰπίστεωςκαὶδείκνυσινὅτιτῆςδιὰπίστεωςὅθενκαὶεὕρημααὐτὴνκαλεῖἐπειδὴμὴἐξἔργωναὐτὴνἐκτήσατοἂλλἀπὸπίστεωςἥτιςχάριτιθεοῦπαρέχεται

continues from previousκαλῶςδὲὡςπρὸςἸουδαίουςτὸκατὰσάρκακατὰπίστινγὰρκαὶἐπαγγελίανἡμεῖςοἱπιστοὶτέκναἐσμεντοῦἈβραὰμκαθὼςκαὶἡγραφήφησινοὐτὰτέκνατῆςσαρκὸςταῦτατέκνατοῦθεοῦἀλλὰτὰτέκνατῆςἐπαγγελίαςλογίζεταιεἰςσπέρματῶἈβραάμ

ροϛεἰγὰρAβρααμἐξἔργωνἐδικαιώθηἔχεικαύχημαἂλλοὐπρὸςτὸνθεόνδύοδείκνυσινὅτίτεἐκπίστεωςἈβραὰμἐδικαιώθηκαὶὅτιμείζωνἡδιὰπίστεωςδικαιοσύνηκαίφησιεἰἐξἔργωνκαὶκατορθωμάτωνἈβραὰμἐδικαιώθηἔχειμὲνκαύχημαἂλλοὐπρὸςτὸνθεὸνἂλλἐφ'ἑαυτῷὡςκατωρθωκότιὁδὲἐκπίστεωςσωθεὶςἐπεὶμὴἔχῃἔχειη overwritten by ει by the same handεἰςἑαυτὸνκαυχήσασθαιοὐδὲνγὰρἔργονἔπραξενεἰςτὸνθεὸνκαυχᾶταιμεῖζονδὲτὸεἰςθεὸνκαυχᾶσθαιἤπερεἰςἑαυτὸντὰμὲνγὰρκατορθώματαπολλάκιςκαὶἀφανίζεταιἑτέραιςπλημμελείαιςἡδὲεἰςθεὸνκαύχησιςἄτρεπτοςμένει

ροζτιγὰρἡγραφὴλέγειἐπίστευσενδὲἈβραὰμτῶθεῶκαὶἐλογίσθηαὐτωεἰςδικαιοσύνηνφέρειτὴνγένεσινμαρτυροῦσανὅτιἈβραὰμἐκπίστεωςἐδικαιώθη

ροητῶδὲἐργαζομένῳὁμισθὸςοὐλογίζεταικατὰχάρινἀλλὰκατὰὀφείλημαδείκνυσιμείζονατὴνκατὰχάρινδικαιοσύνηνἦνἡπίστιςπαρέχειοὕτωςτῶμὲνγὰρκατορθοῦντικατάκατορθοῦντιφησικατάφησι added by a later hand above the lineὀφειλὴνἡἀντιμισθίακεχρεώστηταιτιδὲδύναταικαὶὁπάνυεναρεταιςκατορθῶσαικαὶὀφειλέτηνἔχεινθεὸνὁδέγεἐκπίστεωςδικαιούμενοςκατὰχάρινδικαιοῦταιἔνθαδὲθεὸςχαρίζεταιπάντωςμεγάλαχαρίζεταιτιγὰρχαρίζεταιυἱοθεσίανπαρέχειἀδελφοὺςποιῇποιεῖη overwritten by ει by the same handΧριστοῦκληρονόμουςθεοῦσυγκληρονόμουςΧριστοῦἅτινάποτεἂνπαρέσχενἡμῖντὰοἰκεῖακατορθώματα

ροθτῶδὲμὴἐργαζομένῳπιστεύοντιδὲἐπὶτὸνδικαιοῦντατὸνἀσεβῆλογίζεταιἡπίστιςαὐτοῦμὴδὲτὴνπίστιννομίσῃςεὐχερῶςπαραγίνεσθαίτινιἀνδρείαςγὰρδεῖταικαὶδιεσμηγμένηςψυχῆς

ρπεἰςδικαιοσύνηνὁρᾷςὅτιτῶμὲνἐργαζομένῳμισθὸςκατὰἔργακατὰτὰἔργατα added by a later hand above the lineλογίζεταιτῶδὲπιστῷδικαιοσύνημυρίωνδὲμισθῶνἐστιπεριεκτικὴἡδικαιοσύνην

ρπακαθάπερκαὶΔαυὶδλέγειτὸνμακαρισμὸντοῦἀνθρώπουὦὁθεὸςλογίζεταιδικαιοσύνηνχωρὶςἔργωνκαὶὁΔαυὶδτῆιἐκπίστεωςδικαιοσυνηψηφιζεταιτὸνἁγιασμονχωρὶςἔργων

ρπβμακάριοιὧνἀφέθησαναἱἀνομίαικαὶὧνἐπεκαλύφθησαναἱαιμαρτιαιμακάριοςἀνὴρὦοὐμὴλογίσηταικύριοςἁμαρτίανμακαρισμὸςἐστινἡκορυφὴτῶνἀγαθῶνδοκεῖμὲνοὖνπωςαλοκοτοςἀλλόκοτοςλ added by the same hand above the lineείναιἡμαρτυρίαοὐγὰρἔχῃἔχειη overwritten by ει by a later handμακάριοςὦἡπίστιςεἰςδικαιοσύνηνχωρὶςἔργωνλογίζεταιπλὴνσφόδραἐστικατάλληλοςεἰγὰρμακάριοςὦαἱἁμαρτίαικατὰχάρινἀφέθησαντρισμακάριστοςδηλονότιὃνἐδικαίωσεκατὰκαρινὁθεός

ρπγὁμακαρισμὸςοὖνοὗτοςἐπὶτὴνπεριτομὴνἡκαὶἐπὶτὴνἀκροβυστίανεἶτάφησινοὗτοςὁτῶιΔαυὶδεἰρημένοςμακαρισμὸςἐπὶτὴνπεριτομὴνἦλθενἡκαὶἐπὶτὴνἀκροβυστίανκαὶμᾶλλονδείκνυσινἐπὶτὴνἀκροβυστίαναὐτονἐληλυθότακαὶχώρανἔχοντατῶτὸνἈβραὰμἀκροβυστονὄντασωθῆναικαὶδικαιωθῆναι

ρπδλέγομενγὰρὅτιἐλογίσθητῶἉβρρὰμἡπίστιςεἰςδικαιοσύνηνπωςοὖνἐλογίσθηἐνπεριτομὴὄντιἡἐνἀκροβυστίαεἶτακατασκευάζειτὸἐπὶτὴνἀκροβυστίανμᾶλλονἔχεινχώρανκαίφησιτῶἈβραὰμἐλογίσθηδικαιοσύνηδιὰπίστεωςἴδωμεντοιγαροῦνἐνπεριτομωὄντιτῶἈβραὰμἡτοιαύτηἐλογίσθηδικαιοσύνηἡἀκροβύστωδῆλονὡςἀκροβύστωὁρᾷςοὖνὅτιμᾶλλονἡἀκροβυστίαχώρανἔχει

ρπεοὐκἐνπεριτομὴἂλλἐνἀκροβυστίαεἰοὖνἐνἀκροβυστίαὧνἐδικαιώθηἄραμᾶλλονὁτῶΔαυὶδεἰρημένοςμακαρισμὸςἐπὶτὴνἀκροβυστίανἔχειχώρανἡἐπὶτὴνπεριτομήν

ρπϛκαὶσημεῖονἔλαβεπεριτομῆςσφραγῖδατῆςδικαιοσύνηςτῆςπίστεωςτῆςἐντῆἀκροβυστίαδοκοῦσανἀντίθεσινλύειτωσουτονφησιμεγάληἡπεριτομὴκαὶταύτῃταύτηςς added by the same hand above the lineχωρὶςοὐκἑνὶδικαιωθῆναιὅτικαὶαὐτοςὁἐνἀκροβυστίακατὰτὸνσὸνλόγονδικαιωθεὶςπεριτομῆςἐδεήθηκαίφησινοὐδιάτιἕτερονπεριετμήθηἡδιὰτὸσημεῖονκαὶἀπόδειξινἐπιφέρεσθαιτὴνπεριτομὴνοὐδένπεριτομὴνκἂνοὐδένκαν added by a later hand above the lineαὕτηπρὸςτὴνδικαιοσύνηνσυνετέλεσενἀλλὰμόνοντὸτοιῶσδεδεδικαιῶσθαιἐσήμαινετουτέστινὅτιἐντῆἀκροβυστίαὧνἠξιώθητῆςδικαιοσύνης

continues from previousτῆςἐκπίστεωςὑπαρξάσας

ρπζεἰςτὸείναιαὐτονπατέραπάντωντῶνπιστευόντωνδι'ἀκροβυστίαςδιάτιδὲὅλωςφησινἐδεήθηπεριτομῆςεἰμηδὲνσυνετέλειἡπεριτομὴἐντῆδικαιοσύνηδιάτιἐδεήθηπρῶτονμὲνκαθὼςἄνωλέγειεἰςτὸείναιαὐτὴνσημεῖονἔπειταἵνακοινὸςγένηταιπατὴρτῶντεἐνπεριτομὴτῶντεἐνἀκροβυστία

continues from previousοὐχἁπλῶςδὲπατὴρτῶνοιωνδήποτεἀλλὰτῶνπιστευόντωνεἰςτὸνΧριστόν

continues from previousτῶνἐνἀκροβυστίαὄντωνκαὶπιστευόντων

ρπηεἰςτὸλογισθῆναικαὶαὐτοῖςτὴνδικαιοσύνηνδιὰπίστεωςδηλονότιχωρὶςἔργων

ρπθκαὶπατέραπεριτομῆςτοῖςοὐκἐκπεριτομῆςμόνονὥσπεργὰροἱἐνἀκροβυστίαοὐδιὰτοῦτομόνονἔχοιεντὸνἈβραὰμπατέραδιὰτὸἐνἀκροβυστίααὐτονπεπιστευκέναιεἰμὴκαὶτὴνπίστινμιμησοιντοοὕτωςοὐδεοἱἐνπεριτομὴσχωσιτικέρδοςδιὰτὸμόνονπεριτμηθῆναιτὸνἈβραὰμεὰνμὴκαὶτὴνπίστιναὐτοῦμιμήσωνταιδῆλονὡςκαὶἐκπεσοῦνταιτῆςπρὸςἈβραὰμσυγγενείαςοἱἸουδαῖοιἐὰνμὴπιστεύσωσιν

ρϟἀλλὰκαὶτοῖςστοιχοῦσιπειθομένοιςἐμμένουσιν

ρϟατοῖςἴχνεσιτῆμιμήσειτῆὁμοιώσει

ρϟβτῆςπίστεωςτῆςἐντῆακρoβυστιατοῦπατρὸςἡμῶνἈβραάμπάλινἐντῆμιμησημιμήσειη overwritten by ει by the same handὅτιἐνἀκροβυστίαἐπίστευσεκαὶὕστερονπεριετμήθη

ρϟγοὐγὰρδιὰνόμουἡἐπαγγελίατῶἈβραὰμἡτῶσπέρματιαὐτοῦτὸκληρονόμοναὐτονείναιτοῦκόσμουθαυμάσιονλέγειοὕτωςφησιἡπεριτομὴχωρὶςπίστεωςοὐκἰσχύἰσχύειη overwritten by ει by the same handδικαιῶσαιοὐδεπροπάτορασοιὦἰουδαῖεποιεῖτὸνἈβραὰμὅτιοὐδεὁνόμοςἐφ'ὦμεγαφρονειςσυνετελεσετιεἰςτὰςἐπαγγελίαςτῶἈβραὰμἀλλὰμόνῃἡπίστιςἀκροβύστωγὰρἔτιὄντικαὶπρὸτοῦνόμουἐδόθησαναὐτωαἱἐπαγγελίαιπιστεύσαντιεἰοὖναὐτοςὁνόμοςοὐδὲνεἰςτὰςἐπαγγελίαςσυνετελεσεσχολῇγοῦνἡπεριτομὴπρὸςδικαιοσύνηνεξαρκεση

ρϟδthe number is added by a later handἀλλὰδιὰδικαιοσύνηςπίστεωςτῆςπίστεώςφησι

ρϟεthe number is added by a later handεἰγὰροἱἐκνόμουκληρονόμοικεκένωταιἡπίστιςὁγὰρἐχόμενοςτοῦνόμουὡςσώζοντοςἀτιμάζειτὴνδιὰπίστεωςσωτηρίανκληρονόμοιδὲοἷοντῆςοὐρανῶνβασιλείας

ρϟϛthe number is added by a later handκαὶκατήργηταιἡἐπαγγελίαὡςοὐχρειωδειςοὖσαικατήργηνταιαἱἐπαγγελίαιτουτέστινἄπρακτογεγόνασιπωςεἰγὰρἡπίστιςκαταργεῖταιδι'ἦναἱἐπαγγελίαιδηλονότισυγκαταργοῦνταιαἱἐπαγγελίαιεἰδὲαὗταικαταργηθῶσινοὔτεὁἈβραὰμπατήρτινος

ρϟζὁγὰρνόμοςὀργὴνκατεργάζεταιοὐγὰροὐκἐστινόμοςοὐδεπαράβασιςκαὶοὕτωςφησιοὐδιὰτὸννόμονβεβαιοῦνταιαἱἐπαγγελίαιὅτιτρόποντινακαὶἐμποδίζονταιπωςὅτιὁνόμοςὀργὴνκαταργαζεταιπαραβαθεὶςδηλονότιοὐδεὶςγὰραὐτονἴσχυσεπληρῶσαιἔνθαδὲὀργήπωςἥξουσιναἱἐπαγγελίαιἡδέγεπίστιςφησιτὴνχάρινεἰσάγειτοῦθεοῦχάριτοςδὲοὔσηςἔρχονταικαὶπληροῦνταιαἱἐπαγγελίαι

ρϟηδιὰτοῦτοἐκπίστεωςἵνακατὰχάρινεἰςτὸείναιβεβαίαντὴνἐπαγγελίανἔνθαγὰρχάριςθεοῦοὐκἔτιἀμφίβολοιαἱἐπαγγελίαιἀλλὰβεβαιοῖθεὸςγάρφησιὁδικαίωνχάριτίτιςὁκατακρίνων

ρϟθπαντὶτῶσπέρματιτὸὑπερβατονπαντὶτῶσπέρματιἈβραάμ

ρςthe scribe continued with ρ, and then erased the ρ and added the ςοὐτῶἐκτοῦνόμουμόνονἐκνόμουλέγειτουτέστιτοὺςἐξἸουδαίωνεἰςτὴνπίστινἐλθόντας

ςαἀλλὰκαὶτῶἐκπίστεωςἈβραὰμὃςἐστιπατὴρπάντωνἡμῶνκαθὼςγέγραπταιὅτιπατέραπολλῶνἐθνῶντέθεικασετοὺςχωρὶςνόμουπιστοὺςγενομένουςὅραγενομένουςφησινὅραφησιν added by a later handδέπωςλοιπὸνσυνάπτειτοὺςδύολαοὺςκαὶπάντωνποιεῖπατέρατὸνἈβραάμ

ςβκατέναντιοὐἐπίστευσεθεοῦκατέναντιτουτέστινὥσπερὁθεὸςοὐκἐστιμερικωςἀλλὰπάντωνθεὸςοὕτωκαὶὁἈβραὰμπάντωνπατὴρκαὶὥσπερθεὸςπάντωνπατὴροὕτωκαὶὁἈβραὰμπάντωνπατήρ

ςγτοῦζωοποιοῦντοςτοὺςνεκροὺςκαὶκαλοῦντοςτὰμὴὄνταὡςὄντατὸνμὲντῆςἀναστάσεωςκαταβαλεταικαταβάλλεταιλ added by a later hand above the lineλόγονπλὴνπροφορωςκαὶεἰςτὸπροκείμενονἐπίστευσεφησιὁἈβραὰμτῶθεῶὅτικαὶτοὺςνεκροὺςζωοποιεῖδιὰτοῦτοκαὶτὸδοῦναιαὐτονσπέρμαγεγηρακότιὁγὰρτοὺςνεκροὺςζωοποιῶνκαὶτὰμὴὄνταοὐσιῶνπολλῷμᾶλλονδυνήσταιτῶνενεκρωμένῳδιὰτὸγῆραςσώματιδοῦναισπέρμα

ςδὃςπαρ'ἐλπίδα[cap]τὴνἀνθρωπίνηντὴνἀνθρωπίνηνδηλονότι[/cap]δηλονοτι added by a later hand above the line

continues from previousἐπ'ἐλπίδιἐπίστευσεντῆτοῦθεοῦτῆτοῦθεοῦδηλονότι[/cap]δηλονοτι added by a later hand above the line

continues from previous[cap]γενέσθαιεἰςτὸγενέσθαιεις το added by a later handαὐτονπατέραπολλῶνἐθνῶνκατὰτὸεἰρημένονοὕτωςἔσταιτὸσπέρμασουτῶνκατὰπίστινκαὶἐπαγγελίαντιςδὲαὐτοῦυἱοςδιὰπίστεωςκαὶἐπαγγελίαςδοθεὶςδηλονότιὁἸσαὰκὁγὰρἸσμαὴλκατὰσάρκαἦναὐτοῦ

ςεκαὶμὴἀσθενήσαςτῆπίστειοὐκατενόησετὸἑαυτοῦσῶμαἤδηνενεκρωμένονπολλὰμὲνἦντὰἀσθενῆκαὶἀδύναμοναὐτοῦτὴνπίστινγενέσθαιπαρασκευάζονταἂλλοὐδεπρὸςἐνἠσθένησενἡγενναίαψυχὴπρῶτονὅτιπρὸςοὐδεἐντοιοῦτονπαράδειγμαἰδεῖνἠδύνατοἀλλὰπρώτῳἡτῆςπαρ'ἐλπίδαπαιδοποιίαςδέδοταιἐπαγγελίαδεύτεροντὸνενεκρῶσθαιαὐτοῦτὸσῶματρίτοντὸνενεκρῶσθαιτὴνμήτρανΣάρραςκαὶἀδύναμονείναιπρὸςπαιδοποιΐαν

ςϛἑκατονταετὴςπουὑπάρχωνκαὶτὴννέκρωσιντῆςμήτραςΣάρραςκαλῶςτὸἑκατονταετήςπουοὐγὰρἦνἑκατονταετὴςἂλλενηκονταἐννέαενηκονταἐννέαητωνἦνητων ην added by the same hand in the margin

ςζεἰςδὲτὴνἐπαγγελίαντοῦθεοῦοὐγὰρἦνἔργονἡἀποδειξιςἀλλὰψιλὰῥήματα

ςηοὐδιεκρίθητῆἀπιστίαοὐκεἶπενοὐκἐπίστευσενἂλλοὐδιεκρίθητῆἀπιστίατουτέστινοὐδεἐνεδοίασενοὐδεἀμφέβαλεν

ςθἂλλἐνεδυναμώθητῆπίστειεἰπὼνἐνεδυναμώθηδείκνυσιπολλῷκαμάτῳκαὶδυνάμειψυχῆςκαὶπονωκατορθουμένηντὴνπίστιν

ςιδοὺςδόξαντῶθεῶπωςἐνεδυναμώθηδοὺςδόξανφησιτῶθεῶτουτέστιντουτηστινε overwritten by η by a later handοὐπεριεργασάμενοςπωςἐγχωρεῖτοῦτογενέσθαιἂλλεὐθὺςπιστεύσαςκαὶεὐλογήσαςὡςεὐεργέτηντὸνθεὸνὡςἤδεδεδωκόταὁἐπηγγείλατο

ςιthe number is repeated two times by a later handκαὶπληροφορηθεὶςὅτιὁἐπήγγελταιδυνατὸςἐστικαὶπληρῶσαιοὐκεἶπεπιστεύσαςἀλλὰἐμφαντικώτερονπληροφορηθείς

ςιαδιὸκαὶἐλογίσθηαὐτωεἰςδικαιοσύνηνὁρᾷςὅτιἀπὸπίστεωςἐδικαιώθη

ςιβοὐκἐγράφηδὲδι'αὐτονμόνονὅτιἐλογίσθηαὐτωἀλλὰκαὶδι'ἡμᾶςοἷςμέλλειλογίζεσθαιεἶταἵναμὴλέγωσινοἱἀκροαταὶκαίτιπρὸςἡμᾶςἐκεῖνοςγὰρἐδικαιώθηἐπάγειὅτιταῦταοὐχάρινμόνουτοῦπατριάρχουγέγραπταιἀλλὰκαὶδι'ἡμᾶςἵναπαράδειγματὸνἈβραὰμἔχοντεςπιστοίτεὁμοίωςγινώμεθακαὶὁμοίωςἡμῖνἡπίστιςεἰςδικαιοσύνηνλογίζηται

ςιγτοῖςπιστεύουσινἐπὶτὸνἐγείραντατὸνκύριονἡμῶνἐκνεκρῶνὃςπαρεδόθηδιὰτὰπαραπτώματαἡμῶνεὐφυῶςεἰσέβαλενεἰςτὸνπερὶτοῦκυρίουλόγονκαίφησινοὐδιὰτὰςοἰκείαςἁμαρτίαςἀπέθανενἐπεὶοὔτεαὐτῶνἀναστῆναιἔδειὥσπεροὐδεπρὸτούτουτιςἀλλάτούτουτιςἀναστῆναιἀλλάαναστηναι added by a later hand above the lineδιὰτὰςἁμαρτίαςἡμῶνἵναἡμᾶςἀπαλλάξηαὐτῶν

ςιδκαὶἠγέρθηδιὰτὴνδικαίωσινἡμῶνἵναφησιδικαιώσῃἡμᾶςκαὶἀπαλλάξηἁμαρτιῶνοὐγὰρδιὰτοῦτοοἰκειωσάμενοςτὰςἁμαρτίαςἡμῶνδίκηνθανάτουδέδωκενὑπὲρἡμῶνἵναἡμᾶςὑπευθύνουςκαὶχρεωσταςἔχῃθανάτουἂλλἵναδικαιώσῃἡμᾶςκαὶτέλεονἀνευθύνουςἀφῇ

ςιεδικαιωθέντεςοὖνἐκπίστεωςεἰρήνηνἔχωμενπρὸςτὸνθεόνπωςδὲἄντιςειρηνευσοιπρὸςτὸνθεὸνἀκολουθῶνταῖςἐντολαῖςαὐτοῦὡςὅγεἁμαρτάνωνπολεμηπολεμεῖη overwritten by ει by the same handθεῶ

ςιϛδιὰτοῦκυρίουἡμῶνἸησοῦΧριστοῦεἰγὰρδι'αὐτοῦτῶνπρογενομένωνἐλυτρώθημενἁμαρτιῶνδι'αὐτοῦπάλινκαὶτῆςεἰςαὐτονπίστεωςμενοῦμενμὴἁμαρτάνοντεςκαὶγὰρεὐχερὲςμᾶλλονφυλάξαιἡκτήσασθαιτὰἀγαθὰτῆαὐτοῦσυνεργίᾳ

ςιζδι'οὐκαὶτὴνπροσαγωγήνδι'αὐτοῦγὰρπροσήχθημεντῶπατρὶεἰοὖνμακρὰνὄντεςἐγγὺςγεγόναμεντῶθανάτῳαὐτοῦπολλῷμᾶλλονἐγγὺςὄντεςεἰρηνεύσομενπρὸςαὐτονχάριτιΧριστοῦ

ςιηἐσκήκαμεντῆπίστειεἰςτὴνχάρινταύτηνθεὶςτὰτοῦΧριστοῦκαὶτὰἡμῶντίθησιπρὸςγὰρτὰςἀφάτουςδωρεᾶςτοῦΧριστοῦἡμεῖςοὐδὲνπλὴνπίστεωςεἰσηνέγκαμεν

ςιθἐνἡἑστήκαμενκαὶκαυχώμεθαἐπ'ἐλπίδιτῆςδόξηςτοῦθεοῦτουτέστιτὸκαταζιωθηναιτῆςτοῦθεοῦγνώσεωςτοῦπροσαχθῆναιαὐτωτὸἁμαρτιῶνἀπαλλαγῆναικαὶὅσατὸβάπτισμαχαρίζεταιτὸδὲἑστήκαμενβεβειοτηταδηλοῖ

ςκοὐμόνονδὲἀλλὰκαὶκαυχώμεθαἐνταῖςθλίψεσινεἰδότεςὅτιἡθλῖψιςὑπομονὴνκατεργεζεταιἡδὲὑπομονὴδοκιμήνοὐμόνονδέφησινἐπὶτοῖςδοθεῖσικαὶτοῖςμέλλουσινἀγαθοῖςκαυχώμεθαἀλλὰκαὶἐντοῖςἐναντίοιςείναιδοκοῦσινοἷονταῖςθλίψεσίτιδήποτεὅτιπρὸςὑπομονὴνἡμᾶςαἱθλιψηςἀλείφουσιντιςδὲτῆςὑπομονῆςτὸκέρδοςδοκίμουςφησιποιεῖτιδὲτοῦγενέσθαιδοκίμουςτὸὄφελοςἐλπίδαἡμῖνπροξενεῖτῶνμελλόντωνἀγαθῶνὁδέγεἐλπίζωνταῦταοὐκἂνκαταισχυνθείηὁμὲνγὰρἐπ'ἄνθρωπονἐλπίζωνἴσωςκαὶψευσθείητῆςἐλπίδοςὁδὲἐπὶθεῶοὐκέτιπλὴνοὐμόνονφησινἐνοἷςἑστήκαμενἀγαθοῖςἀλλὰκαὶἐντοῖςπροσδοκωμένοιςὡςἤδηπαροῦσικαυχώμεθατοῦτογὰρπίστεωςἀκριβοῦςκαλῶςδὲδόξηςεἶπενεκβαινονταγὰρτὰἐπαγγελλόμεναδοξάζεσθαιτὸνἐπαγγειλάμενονκατασκευάζει

ςκαἡδὲδοκιμὴἐλπίδαἡδὲἐλπὶςοὐκατάισχυνειἄραγεοἱκακῷσυνειδότιπληττόμενοιοὐδεἐλπίζουσινἀντίδοσινἀγαθοῦκαὶκακοῦὁγὰρβούλεταιἕκαστοςτοῦτοκαὶνομίζει

ςκβὅτιἀγάπητοῦθεοῦἐκκέχυταιἐνταῖςκαρδίαιςἡμῶνδιὰπνεύματοςἁγίουτοῦδοθέντοςἡμῖνκαὶπόθενγάρφησιδῆλονὅτιἐκεῖδώσειἡμῖντὰἀγαθὰὁθεὸςπόθενἐξὧνἐνταῦθαἔδωκέντιδέδωκετὸπνεῦμάφησινὅπερἐκμόνηςἀγάπηςθεοῦἧςἠγάπησενἡμᾶςἐπεφοίτησενἡμῖνοὐγὰρἡμεῖςοἰκείοιςκατορθώμασινἐπεσπασάμεθατὴνχάριντοῦπνεύματος

continues from previousκαλῶςδὲτὴνἀγάπηντοῦθεοῦἡἐστινἡδόσιςτοῦπνεύματοςεἶπενἐκκεχύσθαιοἷονδαψιλῶςδεδόσθαιἐνταῖςκαρδίαιςἡμῶννοητὴγὰρἡἐνοίκησιςτοῦπροσκυνητοῦκαὶτρισαγίουπαναγίουτρις overwritten by παν by a later handπνεύματοςκαινῷμόνῳκαὶκαρδίακαταλεπτη

ςκγἔτιγὰρΧριστὸςὄντωνἡμῶνἀσθενῶνκατὰκαιρὸνὑπὲρἀσεβῶνἀπέθανενμόλιςγὰρὑπὲρδικαίουτιςἀποθανεῖταιὑπὲργὰρτοῦἀγαθοῦτάχατιςκαὶτολμᾷαποθανειvεἰπὼντοῦἁγίουπνεύματοςτὴνδόσινμεταβαίνειεἰςτὸνθεόν

continues from previousτὰμέλλονταπιστωσάμενοςἐκτῆςτοῦἁγίουπνεύματοςδωσεωςνυνκαὶἐκτοῦθανάτουτοῦΧριστοῦπιστοῦταιεἰγάρφησιὑπὲρἀνδρὸςἐναρέτουοὐκἄντιςἕλοιτοἀποθανεῖνσκοπεῖμοιτοῦδεσπότουτὴνἀγαθότηταὅτιτὸνυἱονὑπὲρἀσεβῶντῆἁμαρτία

ςκδσυνίστησιδὲτὴνἑαυτοῦἀγάπηνεἰςἡμᾶςὁθεὸςὅτιἔτιἁμαρτωλῶνὄντωνἡμῶνΧριστὸςὑπὲρἡμῶνἀπέθανεσυνίστησιτουτέστιβεβαιοῖδείκνυσι

ςκεπολλῷοὖνμᾶλλονδικαιωθέντεςνυνἐντῶαἵματιαὐτοῦσωθησόμεθαδι'αὐτοῦεἰγὰρτότεφησιοὐπεριεῖδενὅτεκαὶἁμαρτωλοὶἦμενκαὶχρείαἦνπρὸςτὸσῶσαικαὶτοῦθανάτουτοῦΧριστοῦαὐτοῦπόσῳμᾶλλοννυνοὐπερὶιδοιἀλλὰσώσειὅτεοὔτεἁμαρτωλοὶἐσμενδικαιωθέντεςτῶιαἵματιτοῦΧριστοῦοὔτεἔτιχρείαθανατωθῆναιτὸνυἱοναὐτοῦ

ςκϛἀπὸτῆςὀργῆςτῆςμελλούσηςκολάσεως

ςκζεἰγὰρἐχθροὶὄντεςκατηλλάγημεντῶθεῶδιὰτοῦθανάτουτοῦυἱοῦαὐτοῦπολλῷμᾶλλονκαταλλαγέντεςσωθησόμεθαἐντῆζωὴαὐτοῦοὐκέτιγάρφησιχρείαὡςτὸπρότερονδοῦναιτὸνυἱονεἰςθάνατονἀλλὰζῶντοςἔσταιἡσωτηρίαοὐδὲνοὖνφησιδυσχερές

ςκηοὐμόνονδὲἀλλὰκαὶκαυχώμενοιἐντῶθεῶδιὰτοῦκυρίουἡμῶνἸησοῦΧριστοῦἵναμὴἐρυθριῶμενκαὶἀδημονῶμενὅτιτοσοῦτονγεγόναμενἀσεβεῖςὡςχρείανγενέσθαικαὶτοῦθανάτουτοῦυἱοῦτοῦθεοῦπρὸςτὸσωθῆναιἡμᾶςἐπάγειἐπάγηει overwritten by η by the same handοὐμόνονδὲἐσώθημενφησινἀλλὰκαὶκαυχᾶσθαιὀφείλομεντοιγαροῦνκαὶκαυχώμεθαὅτιὅλωςἀπέθανεΧριστὸςὑπὲρἡμῶνὄντωνἀσεβῶντοῦτογὰρτὴντοῦπατρὸςἀγάπηνδηλοῖὅτικαὶὑπὲρἀσεβῶντὸνυἱονἔδωκετοὺςδὲἀγαπωμένουςὑποθεοῦοὐκἐγκαλύπτεσθαιοὐδεἀδημονεῖνἂλλἀγάλλεσθαικαὶκαυχᾶσθαιἐνθεῶπροσήκει

ςκθδι'οὐνυντὴνκαταλλαγὴνἐλάβομεντὴνοἷονεἰοἰκείωσινκαὶτὸδιαλλαγῆναιἡμῖνὀργιζόμενοντὸνθεόν

ςλδιὰτοῦτοὥσπερδι'ἑνὸςἀνθρώπουἡἁμαρτίαεἰςτὸνκόσμονεἰσῆλθεκαὶδιὰτῆςἁμαρτίαςὁθάνατοςκατασκευάσαςἄνωπολλαχῶςτὸδεδικαιῶσθαιἡμᾶςτῆτεμετουσίᾳτοῦπνεύματοςκαὶτῶθανάτῳτοῦυἱοῦνυνκαὶἐκτοῦεὔλογοαὐτοκατασκευάζειὅτίφησικαὶεὔλογονἦντοὺςδιὰέναανθρωοπονἁμαρτωλοὺςκαὶθνητουςγενομένουςἐπεὶἐζηλώσαμεναὐτοῦτὴνπαρακοὴνδιὰτὸνἕναἄνθρωποντὸνκύριονδηλάδησωθῆναιδικαιωθένταςκαὶἀπαθανατισθέντας

ςλακαὶοὕτωςεἰςπάνταςἀνθρώπουςὁθάνατοςδιῆλθενἐφ'ὦπάντεςἥμαρτονἐφ'ὦἈδὰμδι'ὃνἈδὰμἡὅτιἐπ'αὐτωκαὶοἱἄλλοι

continues from previousἵναδὲμήτιςἀδικίανἐγκαλέσῃτῶθεῶὅτιτοῦἈδὰμπταίσαντοςἡμεῖςἀποθνήσκομενἐπάγειἐφ'ὦπάντεςἥμαρτονὡσεὶἔλεγεναὐτοςμὲντὴνἀρχὴνπαρεσχεκαὶτὴναἰτίανἡμεῖςδὲπάντεςἡμάρτομενκατὰὁμοίωσιναὐτοῦ

ςλβἄχριγὰρνόμουἁμαρτίαἦνἐνκόσμῳἁμαρτίαδὲοὐκἐλλογεῖταιμὴὄντοςνόμουθέλειδεῖξαιὅτιοὐτοσοσυτονδιὰτὰςἁμαρτίαςἡμῶνἀποθνήσκομενὅσονδιὰτὸνἈδὰμχώραντῶθανάτῳἐκπαρεσχηκοταἐκτῆςπαρακοῆςκαίφησιἦνμὲνἐντοῖςἀνθρώποιςκαὶπρὸτοῦνόμουἁμαρτίαπλὴνοὐκἐλογίζετοαὐτοῖςδιὰτὸμὴείναινόμοντὸνἀπαγορεύοντατὴνἁμαρτίανμὴλογιζομενηςοὖντῆςἁμαρτίαςἀπέθνησκονοἱἄνθρωποίτιδήποτεἄραοὐπρόδηλονὅτιδιὰτὴντοῦἈδὰμκατάκρισιν

continues from previousὅραδὲτὴνἀσφάλειαντοῦἀπόστολοἵναμὴδόξωμενλοιπὸνἀδικεῖσθαιδι'ἄλλονἀποθνήσκοντεςεἶπενἁμαρτίαἦνἐνκόσμῳκαὶεἰμὴἐλογίζετοτοιγαροῦνοὐμόνονδιὰτὸνἈδὰμἀλλὰκαὶδιὰτὴνἁμαρτίανἀπεθνήσκομεν

ἐγὼνομίζωἁμαρτίανλέγειναὐτονἐνταῦθατὴνἐκτῆςπαραβάσεωςτοῦΜωσέωςνόμουκαὶτῶνἐκεῖσεἐπιταγμάτωνσυνισταμένηνοἷοντοῦδεῖνπεριτέμνεσθαιτοῦσαββατίζεινκαὶτάδεμὲνἐσθίειντῶνδέτῶνδεδέδε added by a later hand above the lineἀπέχεσθαιἐπεὶἡκαθόλουἁμαρτίαἦνκαὶαυτὴτῆτῶνἀνθρώπωνφύσειγινωσκομένηκαὶἦνκαὶἐνελογεῖτοοἷονἀνδροφονίακλοπὴπαιδοφθορίακαὶτὰὁμοίακαὶμάρτυςτούτωνὁΚάϊνὁΛάμεχοἱἐπὶτοῦκατακλυσμοῦοἱΣοδομῖταιἐπὶγὰρτούτωντῶνἁμαρτιῶνκαὶὁφυσικὸςἔκειτονόμοςὁγὰρδημιουργὸςπαράγωνεἰςγένεσιντὸνἄνθρωποντῶντεπρακτέωντῶντεοὐπρακτέωνφυσικήντιναγνῶσιναὐτωεντεθεικενφασὶδέτινεςτῶνπατέρωνὁμοίωςκαὶὁἐνἅγιοςΓρηγόριοςὁθεολογοςὑπάρχεινἐντῶιτοῦἀνθρώπουποιήματικαὶτὴνἐντολὴντὴνδοθεῖσαντῶἈδὰμμὴφαγεῖνἐκτοῦγινώσκεινκαλὸνκαὶπονηρὸνξύλουνόμονξύλουκαὶνόμονκαι added by a later hand above the lineείναιἁμαρτιῶντούτωνδὴτῶνκαθόλουἀπείργοντατὸγὰρξύλοντὸποιητικὸντῆςγνώσεωςτοῦκαλοῦκαὶπονηροῦἁμαρτίανείναιἐδέξαντο

ςλγἂλλἐβασίλευενὁθάνατοςἀπὸAδαμμέχριΜωσέωςκαὶἐπὶτοὺςμὴἁμαρτήσανταςἐπὶτῶὁμοιώματιτῆςπαραβάσεωςἈδάμεἱρμόνφησινλαβὼντὴνἈδὰμπαράβασιν

continues from previousμωσέαδέφησιπᾶσαντὴνπαλαιὰνκατὰτὸεἰρημένονεἰΜωσέωςοὐκακουσιτὸνοὖνἄχριτῆςἐπιδημίαςαὐτοῦχρόνονΜωσέαλέγειφησινοὖνὅτιἄχριτῆςπαλαιᾶςδιαθήκηςεπεκρατηὁθάνατόςνυνγὰρἐντῆνέαχάριτιΧριστοῦλέλυταιτῶιαἵματιτοῦθεοῦἡμῶνμὴἁμαρτήσανταςδέφησιτοὺςπρὸτοῦνόμου

continues from previousοὐκἐπειδὴοἱπρὸτοῦνόμουοὐκἡμάρτανονμᾶλλονγὰρἐκεῖνοιτῶνμετὰτὸννόμονἀλλὰδιὰτὴναἰτίανἦναὐτοςεἶπενὅτιἁμαρτίαμὲνἦνκαὶἐνηργεῖτοπαρὰτῶνἀνθρώπωνοὐκἐλογίζετοδὲαὐτοῖςδιὰτὸμὴείναινόμοντὸντὴνἁμαρτίανἀπαγορεύονταὅσονοὖνπρὸςτὸμὴλογίζεσθαιπρὸτοῦνόμουτὴνἁμαρτίανἁμαρτίαγάρφησιοὐκἐλλογεῖταιμὴὄντοςνόμουἀναμάρτητοἦσαντὸτηνικάδεοἱἄνθρωποικαίτοιἁμαρτάνοντες

ςλδὃςἐστιτύποςτοῦμέλλοντοςὅςφησιἈδὰμτύποςἦντοῦμέλλοντοςἔρχεσθαιτουτέστιτοῦΧριστοῦπωςὥσπερφησιὥσπεργάρφησιγαρ added by a later hand above the lineτῶθανάτῳτοῦἈδὰμπάντεςἀπέθνησκονοὕτωςτῶθανάτῳτοῦΧριστοῦπάντεςζησόμεθαὁοὖντύποςἐκτοῦἐναντίουσυμβέβηκεν

ςλεἂλλοὐχὡςτὸπαράπτωμαοὕτωςκαὶτὸχάρισμαεἰγὰρτῶτοῦἑνὸςπαραπτώματιοἱπολλοὶἀπέθανονὅρατιλεγειουχοὕτωςἰσχύειφησιτὸπαράπτωματοῦἈδὰμὅσοντὸχάρισματοῦθεοῦεἰοὖντοσοῦτονἴσχυσετὸπαράπτωματοῦἈδὰμκαίτοιἀσθενὲςὃνκαὶκατὰπολὺἡττώμενοντῶχαρίσματιώστεκαὶτοὺςμὴἁμαρτήσανταςθανατῶσαιπόσῳμᾶλλονὑπερισχύσειτὸχάρισματοῦθεοῦκαὶτοὺςμὴκατορθώσανταςζωοποιῆσαιτῆἀναστάσει

continues from previousβούλεταιδὲδεῖξαιμείζοναἐνεργήσασαντὴντοῦθεοῦχάρινἤπερἐνήργησετὸτοῦἈδὰμπαράπτωμακαίπωςτοῦτοκαὶγὰρὁρῶμεντὰἴσαἐνεργήσανταεἰκαὶἐναντίατὰἐνεργηθένταὥσπεργὰρἡὑπακοὴτοῦΧριστοῦεἰςπάνταςἀνθρώπουςπαρέπεμψετὴνζωὴνκαὶτὴνἀνάστασιντὸνἴσοντρόπονκαὶἡπαρακοὴτοῦἈδὰμεἰςπάνταςἀνθρώπουςπαρέπεμψετὸνθάνατόνπωςοὖνφησιοὐχὡςτὸπαράπτωμαοὕτωςκαὶτὸχάρισμα

continues from previousκαὶοὕτωςἔχοντοςτοῦπράγματοςκαθὼςεἶπαςειπομενμεν added by a later handμεῖζονἐνήργησενἡχάριςτοῦθεοῦκαὶοὐκατὰτοῦτολέγωμεῖζονὡςἄντιςοἰηθείηκαθ'ὁμείζωνκαὶδιαφορωτέραἡζωὴτοῦθανάτουἂλλὅτικαὶαὐτῶιτῶιἔργωικαὶτῆἐνέργειαμεῖζονεἰργάσατοἡΧριστοῦὑπακοὴτῆςἈδὰμπαραβάσεωςπωςὅτιὁμὲνθάνατοςὁτὴνἀρχὴνἐκτοῦἈδὰμλαβὼνσυνεργίανἔσχεκαὶτὴνἡμῶνἁπάντωνἁμαρτίανἵνακατὰπάντωνἰσχύσῃοὐπάντωςἰσχύεινμέλλωνεἰδ'ἂνκαθαροὶπαντὸςμωμουἔμεινανοἱἄνθρωποιἡδέγεΧριστοῦχάριςκαὶἄνευτῆςἡμῶνσυνερεργειαςεἰςπάνταςἀφίκετοκαὶτοῦτοδηλοῖτὸτὴνχάριντῆςἀναστάσεωςμὴμόνονεἰςτοὺςπιστοὺςἐνεργεῖσθαιτοὺςοἷονδόξανταςτὴνπίστινσυνεισφέρεινἀλλὰκαὶεἰςτοὺςἀπίστουςοἷονΙουδαδιουςκαὶἝλληναςμεῖζονοὖντὸμὴπροσδεηθὲντῆςἀφ'ἡμῶνσυμμαχίαςτοῦδεηθέντοςκαὶτῆςἡμῶναὐτῶνεἰςτὸἴσχυσασυνεργείας

ςλζςλϛ is absentπολλῷμᾶλλονἡχάριςτοῦθεοῦκαὶἡδωρεὰἐνχάριτιτῆτοῦἑνὸςἀνθρώπουἸησοῦΧριστοῦεἰςτοὺςπολλοὺςεπερισευσεἐπερίσσευσεσ added by a later hand above the lineοὐμόνονφησιἡχάριςτοῦπατρὸςἀλλὰδὴκαὶτοῦυἱοῦτοῦτοδὲκατασκευαστικὸνἐστιτοῦδυνατὸὅτίφησιχάριςπατρὸςκαὶυἱοῦὅπουδὲπατὴρκαὶυἱοςεὔδηλονὅτικαὶτὸπνεῦμαπάνταςδύναταισῶσαι

ςληκαὶοὐχὡςδι'ἑνὸςἁμαρτήσαντοςτὸδώρηματὸμὲνγὰρκρίμαἐξἑνὸςεἰςκατάκριματὸδὲχάρισμαἐκπολλῶνπαραπτωμάτωνεἰςδικαίωμακαὶοὐχὥσπερἡἁμαρτίαφησιτοῦἈδὰμοὕτωκαὶἡδωρεὰτοῦθεοῦἂλλἡδωρεὰμείζωνπωςτὸμὲνγὰρκρίματουτέστιτὸκατάκριμαἐκτοῦἑνὸςτοῦἈδὰμεἰςπάνταςἦλθενἀνθρώπουςτὸδὲχάρισμακαὶἡδωρεὰτοῦθεοῦτοσοῦτονὑπερίσχυσενώστεκαὶαὐτὴντὴντοῦἈδὰμἁμαρτίανἐξαλεῖψαικαὶοὐμόνονἐκείνηνἀλλὰκαὶτὰλοιπὰἁμαρτήματατῶνἀνθρώπωνἅπερμετὰτὴνἁμαρτίανἐκείνηνἥμαρτονκαὶοὐτοῦτομόνονἀλλὰκαὶεἰςδικαίωματουτέστινεἰςδικαιοσύνηνἅπανταςἤγαγενπολὺδὲτὸμέσονἀμνηστίαςἁμαρτιῶνκαὶδικαιοσύνης

ςλθἡσυνταξιςκαιοὐχοὕτωςφησιτὸδώρημαὡςἡδιὰτοῦἑνὸςἁμαρτήσαντοςπαράβασιςκαὶἁμαρτίαἂλλἡδωρεάφησιπολλῷμᾶλλον

ςμαςμ is absentεἰγὰρτῶτοῦἑνὸςπαραπτώματιὁθάνατοςἐβασίλευσεδιὰτοῦἑνόςπάλιντὸαὐτοκατασευαζεικαίφησινεἰγὰρτῶπαραπτώματιτοῦἈδὰμδιὰτὸνένααὐτονὁθάνατοςἐβασίλευσεπολλῷμᾶλλονἡμεῖςοἱτὴνχάρινλαβόντεςκαὶτὴνδωρεὰνκαὶτὴνδικαιοσύνηνοὐχὑπαχθησόμεθαθανάτῳἀλλὰζήσομεν

ςμβπολλῷμᾶλλονοἱτὴνπερισσείαντῆςχάριτοςκαὶτῆςδωρεᾶςτῆςδικαιοσύνηςλαμβάνοντεςἐνζωῆιβασιλεύσουσιδιὰτοῦἑνὸςἸησοῦΧριστοῦπερισσείανφησιτὴνδαψίλειαντοῦτοδὲκατασκευαστικὸνἐστιτοῦπάντωςἐνζωὴβασιλεῦσαιὅσωκαὶἡχάριςοὐφειδωλῶςοὐδεμεμετρημένωςἐδόθηἂλλἐκπερισσείας

continues from previousοὐμόνονἵναοὐμόνονγὰρἵναγαρ added by a later hand above the lineζήσωμενἐδόθηἡχάριςτοῦθεοῦκαὶἵναἡἁμαρτίαἀναιρεθῇκαὶἡκόλασιςσυναναιρέθηἂλλἵνακαὶυἱοὶθεοῦγινώμεθακαὶσυγκληρονόμοιΧριστοῦκαὶκληρονόμοιπατρὸςκαὶσύσσωμοιτοῦυἱοῦκαὶἀλλὰμυρίαἀγαθὰδιὰτοῦτόφησιοἱτὴνπερισσείαντῆςχάριτοςλαμβάνοντες

ςμγἄραοὖνὡςδι'ἑνὸςπαραπτώματοςεἰςπάνταςἀνθρώπουςεἰςκατάκριμαοὕτωςκαὶδι'ἑνὸςδικαιώματοςεἰςπάνταςἀνθρώπουςεἰςδικαίωσινζωῆςπάλιντῶαὐτωἐπαγωνίζεταιλόγῳἐπειδὴγὰρπαράδοξονἐδοκειτῆτοῦἑνὸςἸησοῦΧριστοῦζωὴκαὶδωρεὰκαὶκατορθώματιἅπανσώζεσθαιτὸγένοςτῶνἀνθρώπωνπολλαχῶςαὐτοκατασκευάζει

ςμδὥσπεργὰρδιὰτῆςπαρακοῆςτοῦἑνὸςἀνθρώπουτὸαὐτοπάλινλέγειἐπὶχειρημα

ςμεἁμαρτωλοὶκατεστάθησανοἱπολλοίτουτέστιοχοιθανάτῳκαὶκολάσει

continues from previousἔδειγὰρτάξεικαὶεἰρμῷεἰςπάνταςτοὺςτοῦγένουςδιαβῆναιτὴντοῦπροπάτοροςἁμαρτίανπάντωνκατάτιναμίμησινκαὶδιδαχὴνἐπιτελούντωναὐτήν

ςμϛοὕτωςκαὶδιὰτῆςὑπακοῆςτοῦἑνὸςδίκαιοικατασταθήσονταιοἱπολλοίὑπήκοοςγὰργέγονετῶπατρὶμέχριθανάτουθανάτουδὲσταυροῦ

ςμζνόμοςδὲπερεισηλθενἵναπλεονάσῃτὸκατάκριμακαθαίρειτοῦνόμουτὴνδόξανπρὸςἸουδαίουςγὰρἦναὐτωὁἄγωνκαίφησιοὐμόνονοὐδὲνἡμᾶςὤνησενὁνόμοςἀλλὰκαὶηὔξησετὰςἁμαρτίαςἐκτοῦπαραβαίνεσθαιτὸδὲἵναοὐκαἰτιολογικῶςκεῖταιἀλλὰτὸὅπωςἐξέβηδηλοῖοὐγὰρδιὰτοῦτοἐδόθηἵναπλεονάσῃτὴνἁμαρτίανἄπαγεἂλλεδωθημὲνἵναἡμᾶςσώσῃκαὶπαιδεύσῃμὴφυλαχθεὶςδὲηὔξεσετὴνἁμαρτίανοὐπαρὰτὴνοἰκείανδὲφύσιναὔξησινἀλλὰπαρὰτὴντῶνμὴφυλαξάντωναὐτονραθυμιανκαὶπαράβασιν

continues from previousτὸπρὸςκαιρὸναὐτοῦδείκνυσιν

continues from previousπολλὰςγὰρδοὺςἐντολὰςπαραβαθεὶςἐπλεονασεεπελονασετὸκατάκριματο κατακριμα added by a later hand above the line

ςμηοὐδὲἐπλεόνασενἡἁμαρτίαμὴφοβηθῇςφησιὅτιἐπλεονάσθηἡἁμαρτίακαὶγὰρτῆτῶνἀνθρώπωνπαραβάσειεἰςδέονκαὶσυμφέρονἐχρήσατοπόροντοῖςἀπόροιςμηχανώμενοςὁθεὸςἐκγὰρτούτουἡχάριςἡδιὰΧριστοῦμείζωνκαὶπολυποθητεαγεγένηταιἧςοὕτωγενομένηςἡπίστιςμᾶλλονἐπέδωκενοὐκοὖνἐκτοῦπλεονασμοῦτῆςἁμαρτίαςοὐχἡκόλασιςἐπλεονάσθηἂλλἡσωτηρίαἐρασμιωτέραγέγονεν

ςμθ[cap]υπερπερισσευσενὑπερεπερίσσευσενε added by the same hand above the lineἡχάριςοὐγὰρμόνοντῶνἁμαρτημάτωνἀπήλλαξενἂλλκαὶμυρίαἔδωκενἀγαθά

ςνἵναὥσπερἐβασίλευσενἡἁμαρτίαἐντῶθανάτῳἡγὰρἁμαρτίαενταξειβασιλέωςὁδὲθάνατοςενταξειστρατιώτουκαὶὑπουργοῦγεγένηταιἐντῶθανάτῳδιὰτοῦθανάτου

ςναοὕτωςκαὶἡχάριςβασιλεύσῃχάριςμὲνγὰρκαὶχάριςθεοῦκαὶδικαιοσύνημείζωκατορθοῖἁμαρτίαςκαὶθανάτουὅμωςαὐτοςἐκπεριουσίαςεἶπενοὕτως

ςνβδιὰδικαιοσύνηςεἰςζωὴναἰώνιονἐνΧριστῷἸησοῦτοῦκυρίουἡμῶνδιὰτῆςτοῦΧριστοῦδηλονότιδικαιοσύνης

ςνγτιοὖνἐροῦμεντιοὖνφησιδιὰτὴντῶνεἰρημένωνἀκολουθίανλοιπὸνἑξῆςἔλθωμενεἰςτοιάδεῥήματακαὶλέγειποία

ςνδἐπιμενοῦμεντῆἁμαρτίαἵναἡχάριςπλεονάσῃἐπειδὴεἶπενἄνωοὐδεἐπλεόνασενἡἁμαρτίαὑπερεπερίσσευσενἡχάριςἵναμὴτοῖςἀνοήτοιςείναιδόξῃτὰεἰρημέναπροτροπὴἁμαρτίαςἀναιρεῖαυτά

ςνεμὴγένοιτοὅπερἐπὶτῶνὡμολογημένωνἀτοπωνεἰώθαμενλέγειν

ϛadded by a later hand in the marginοἵτινεςἀπεθάνομεντῆἁμαρτίαπωςἔτιζήσομενἐναὕτηἡὅτιτὸαὐτῆςφησιμέροςἐνεκρώθημενπωςοὖνἐνἐστινἐκτῆςαὐτῆςκαὶνεκροῦσθαικαὶζῆνἡὅτιφησιγεγόναμενφησινεκροὶγεγόναμεννεκροι added by a later hand in the marginτῆἁμαρτίαπιστεύσαντεςτῶΧριστῷκαὶβαπτισθέντεςοὐδειοὖνφησιτοὺςτὴνσωτεριοννέκρωσινὑπομείνανταςζῆσαιτὴνκακὴνζωὴντῆςἁμαρτίαςἐνεκρώθημενδὲτῆἁμαρτίαπωςεἰςτὸμὴὑπακούεινφησιαὕτη

ςνζἡἀγνοεῖτεὅτιὅσοιἐβαπτίσθημενεἰςΧριστὸνIησουνεἰςτὸνθάνατοναὐτοῦἐβαπτίσθημενσυνετάφημενοὖναὐτωδιὰτοῦβαπτίσματοςεἰςτὸνθάνατονἵναὥσπερἠγέρθηΧριστὸςἐκνεκρῶνἐπιπλέκωντῶεπιπληκτικωλόγῳκέχρηταιπωςἀπεθάνομενμεν added by a later hand above the line?τῆἁμαρτίακαίφησιἀγνοεῖτεὅτιὅσοιεἰςΧριστὸνἐβαπτίσθημενεἰςτοῦτοἐβαπτίσθημενεἰςτὸκαὶαὐτοὶἀποθανεῖνθάνατονγὰρμιμεῖταιτὸβάπτισματοῦτογὰρδηλοῖτὸεἰςτὸνθάνατοναὐτοῦἐβαπτίσθημενεἰγὰρκαὶμὴσωματικὸςἐστιθάνατοςτὸβάπτισμαἁμαρτιῶνμέντοι

ςνηδιὰτῆςδόξηςτοῦπατρόςπιθανὴνποιεῖτὴνἀνάστασινδιὰτῆςτοῦἐγείραντοςδόξηςκαλῶςδὲτὸνπατέραλέγειἐγηγερκέναινηπίοιςγὰρἔτιδιαλέγεται

ςνθοὕτωςκαὶἡμεῖςἀκολουθονἦνεἰπεῖνοὕτωςκαὶἡμεῖςἀναστησομεθαἂλλεἰςπολιτείανἦλθενἑτέρανἡμᾶςἀπαιτῶνἀνάστασιντὴνδιὰχρηστῆςπολιτείαςἐνἡνεκροῦταιμὲνἡἁμαρτίαἀνίσταταιδὲβίοςἐνάρετος

ςξἐνκαινότητιζωῆςπεριπατήσωμενὁπόρνοςἐνὦμηκέτιπορνευεικαὶὁἅρπαξμὴαρπαξειτοῦτοκαινότηςζωῆς

ςξαεἰγὰρσύμφυτοιγεγόναμεντῶὁμοιώματιτοῦθανάτουαὐτοῦὁμοιοτηταδεῖξαιἐπιχειρεῖἡμῶντεκαὶτοῦΧριστοῦκαίφησιεἰσύμφυτοιοἷονσυμμέτοχοιγεγόναμεντοῦθαναυτουθανάτουαὐτοῦαυτου added by a later hand above the lineσύμφυτουςδὲκαλεῖδιὰτοῦτοὥσπερτὸσῶματὸδεσποτικὸνταφὲνἐντῆγῆἔφυσεσωτηρίαντῶκόσμῳοὕτωςκαὶτὸἡμῶνταφὲνἐντῶβαστισματιἔφυσεδικαιοσύνηνἡμῖναὐτοῖς

continues from previousὁμοίωμαγὰρθανάτουἐσχήκαμενἐντῶβαπτίσματιοὐσωματικὸνθάνατοναἱγὰρτρεῖςκατάδυσειςαἱἐντῶβαπτίσματικαὶαἱἀναδύσειςθάνατονκαὶἀνάστασινσημαίνουσιν

continues from previousὁγὰρἐνἅγιοςΚύριλλοςἐντῶδωδεκατωαὐτοῦβιβλίῳτωδεκατὰἸουλιανοῦφησιὅτιὁμοίωμαἦνθανάτουὁΧριστοῦθάνατοςδιὰτὸμὴμεμενηκεναιαὐτοντῶθανάτῳἀλλὰἀναβιῶναιτριήμερον

continues from previousκαὶπάλινὁμοίωμαθανάτουτὸπάθοςἦνἐνΧριστῷκαὶμάλαεἰκοτωςἀνεβίωγὰρκαὶοὐμεμένηκενεκρός

ςξβἀλλὰκαὶτῆςἀναστάσεωςἐσόμεθατῆςὅτανἀναστῶμεν

continues from previousκαὶὅραἀγαθότηταθεοῦτὸνμὲνθάνατοντοῦκυρίουὡςἐνεἰκόνιἀπεθάνομενοἷονδιὰτοῦβαπτίσματοςτῆςδὲἀναστάσεωςἀληθῶςκοινωνήσομεν

ςξγτοῦτογινώσκοντεςὅτιὁπαλαιὸςἡμῶνἄνθρωποςσυνεσταυρώθηεἶταλέγειπωςἡμῖνἔσταιἐπίδοξοςἡἀνάστασιςκαίφησιτοῦτογινώσκοντεςὅτιὁπαλαιὸςἡμῶνἄνθρωποςτουτέστινὁκατεγνωσμένοςβίοςσυνεσταυρώθητῶΧριστῷδιὰτοῦβαπτίσματοςἐφ'ὦτεφησικαταργηθῆναιτὸσῶματῆςἁμαρτίας

ςξδἵνακαταργηθῇτὸσῶματῆςἁμαρτίαςτοῦμηκέτιδουλεύεινἡμᾶςτῆἁμαρτίαεἰςτοῦτόφησιἵνακαταργηθῇκαὶνεκρωθῇεἰςτὸμηκέτιὑποπεσεῖνἁμαρτίανέκρωσινδέφησιτὸὅσονεἰςτὸἁμαρτάνεινἵναεἴηνεκρὸνὁγὰρνεκρὸςοὐχἁμαρτάνει

ςξεὁγὰρἀποθανὼνδεδικαίωταιἀπὸτῆςἁμαρτίαςὁρᾷςὅτιὅσονεἰςτὸἁμαρτάνεινδεῖἡμᾶςείναινεκροὺςὁγάρφησινἀποθανὼνδεδικαίωταιτουτέστινἀπήλλακταικαὶἠλευθέρωταιἀπὸτῆςἁμαρτίαςτινεςδὲτοῦτοπερὶτοῦβαπτίσματοςἐδέξαντοἐνὦσυνετάφημεντῶΧριστῷ

ςξϛεἰδὲἀπεθάνομενσὺνΧριστῷπιστεύομενὅτικαὶσυζήσομεναὐτωεἶταλοιπὸνκαθαρῶςτὴνἀνάστασινεὐαγγελίζεταικαίφησιεἰἀπεθάνομενσὺνΧριστῷὥσπερκαὶἀπεθάνομενδιὰτοῦβαπτίσματοςπιστεύομενὅτικαὶσυζήσομεναὐτωτὴνμακαρίανἐκείνηνδηλονότικαὶἀγήρωζωὴντὴνμετὰτὴνἀνάστασιν

ςξζεἰδότεςὅτιXριστοςἐγερθεὶςἐκνεκρῶνοὐκέτιἀποθνήσκεικαὶπόθενφησιδηλονότισυζήσομεντῶΧριστῷκαὶγὰραὐτοτοῦτοἄδηλονμήπωςκαὶαὐτοςὁΧριστὸςἐγερθεὶςπάλινἀποθάνῃἄπαγεφησιτοῦτογὰρχρὴπεπληροφορῆσθαιὅτιὁΧριστὸςοὐκέτιἀποθανεῖταιδιὰτοῦτογὰρκαὶἀπέθανενἵνακαταργήσῃτὸνθάνατον

ςξηθάνατοςαὐτοῦοὐκέτικυριερύειπωςγὰρδι'ὃνκαὶοἱλοιποὶζησόμεθασυναναπεμπομένουτοῦὅλουτῆἀπαρχὴἡμῶν

ςξθὁγὰρἀπέθανετῆἁμαρτίαἀπέθανενἐφάπαξκαὶτοσοῦτόνφησιοὐκέτιἀποθανεῖταιὅτικαὶἐκεῖνοτὸἅπαξὁἀπέθανενοὐχὡςὑπεύθυνοςθανάτῳκατὰτοὺςλοιποὺςἀνθρώπουςὧνἀπέθανενἀλλὰδιὰτὴντοῦκόσμουἁμαρτίανἵνααὐτὴνἀνέλῃκαὶθανατώσῃ

ςοὁδὲζῆζῆτῶθεῶτοῦτοὡςθεὸςἀπαύστωςκαὶἀκαταλύτωςὡςγὰρνοεῖταιτῆἁμαρτίατουτέστιδιὰτὴνἁμαρτίανοὕτωςνοεῖταιτῶθεῶτουτέστιδιὰτὸείναιθεός

continues from previousκαὶοὕτωςνοήσειςὥσπερλέγομενἐπὶτοῦκαθ'ἡμᾶςἀνθρώπουἀπέθανετῆσαρκὶζῆδὲτῆψυχὴκατὰδοτικὴνἀποδιδόντεςτὸνλόγονοὕτωμοινόειτῶθεῶζῆτουτέστιτῶείναιθεὸςοὐκἐπειδὴκαὶτῶείναιψυχὴοὐκἔζηἀλλὰτὸἀμαχώτερονἔθηκετῶείναιαὐτονθεόν

ςοαοὕτωςκαὶὑμεῖςλογίζεσθεἑαυτοὺςνεκροὺςμὲνείναιτῆἁμαρτίαεἶταἵναμὴλέγωσικαίτιφησιπρὸςἡμᾶςεἰἅπαξἀποθανὼνὁΧριστὸςοὐκέτιἀποθνήσκειφησιοὕτωκαὶὑμεῖςἑαυτοὺςλογίζεσθεοὕτωπωςὅτιἀποθανεῖσθεμὲνδιὰτὴνἁμαρτίανἅπαξζήσεσθεδὲτῶθεῶκαὶγὰρἐναὐτωζῶμενκαὶκινούμεθακαὶἐσμενκαθὼςἀλλαχοῦφησιἡοὕτωςὥσπερὁΧριστὸςἀπέθανέφησικαὶζῆοὕτωκαὶὑμεῖςλογίζεσθεἑαυτοὺςἐχρῆνείναινεκροὺςμὲνὅσονπρὸςτὸμὴἁμαρτεῖνζῶνταςδὲτῶθεῶδιὰἸησοῦΧριστοῦτουτέστισυμμαχοῦντοςΧριστοῦ

ςοβζῶνταςδὲτῶθεῶἐνΧριστῷἸησοῦτῶκυρίῳἡμῶνδιὰἸησοῦΧριστοῦδιὰγὰρτοῦθανάτουαὐτοῦἡζωὴἡμῶν

ςογμὴοὖνβασιλευέτωἡἁμαρτίαἐπεὶοὖννεκροὺςὑμᾶςφησιείναιχρὴὅσονεἰςτὴνἁμαρτίανμὴκρατείτωὑμῶνἡἁμαρτίακαλῶςδὲἐντῶθνητῷὑμῶνσώματιδιὰγὰρτοῦσώματοςἡἁμαρτίαὡςἐπὶπολὺμὴβασιλευτωοὖνφησινεἰςτὸὑπακούειναὕτητοῦτογὰρβασιλευσθαι

ςοδἐντῶθνετωὑμῶνσώματιεἰςτὸὑπακούειναὕτηπαραμυθεῖταιπαραμυθηταιει overwritten by η by the same handαὐτοὺςἐντῶεἰπεῖνθνητῷσῶμαδεικνὺςὅτιπρόσκαιρὸςἡπάληἡπρὸςτὴνἁμαρτίανπάληπρόσκαιρονγὰρκαὶτὸσῶμα

ςοεἐνταῖςἐπιθυμίαιςαὐτοῦτουτέστιτὸσώματοςοἷονμὴαποτελειται

ςοϛμηδὲπεριστανετετὰμέληὑμῶντὸγὰρσῶμαἄγεταικαθὸἂνἄγῃτιςδύναταιγάρτιςτὴνχεῖρακαὶὅπλονἐλεημοσύνηςποιῆσαικαὶἁρπαγῆςτὴνγλῶσσανκαὶεὔφημονκαὶδύσφημονκαὶοὕτωπάντατὰμέλη

ςοζὅπλαἀδικίαςτῆἁμαρτίακαλῶςτὴνἁμαρτίανἀδικίανἐκάλεσενἡγὰρἑαυτόντιςἀδικεῖδι'αὐτῆςἡτὸνπλησίον

ςοηἀλλὰπαραστήσατεἑαυτοὺςτῶθεῶτέωςἐκτῶνὀνομάτωντὸδιάφορονοἷονγὰρἐστιμὴπαραστῆσαιἑαυτὸντῆἁμαρτίαἀλλὰτῶθεῶ

σουὡςἐκνεκρῶνζῶνταςοὕτωςφησιπαραστήσατεἑαυτοὺςτῶθεωωςἄξιονὅτινενεκρωμένουςὑμᾶςταῖςπάλαιἁμαρτίαιςἤγουντῶὑποθανάτουβασιλεύεσθαιεζωοποιησε

ςπκαὶτὰμέληὑμῶνὅπλαδικαιοσύνηςτῶθεῶἁμαρτίαγὰρὑμῶνοὐκυριεύσειὁγὰρεἰςὅπλαδικαιοσύνηςτὰμέληπαραστήσαςτῶθεῶἑαυτὸνπαρίστησιν

ςπαοὐγὰρἐστεὑπονόμονἂλλὑποχάρινεὰνμήφησιἑαυτοὺςὑποκλίνωμεντῆἁμαρτίαοὐχἁλισκόμεθαπωςὅτιοὐκἐσμενὑπονόμονἔτιτὸνἀπαγορεύονταμὲντὴνἁμαρτίανῥύσασθαιἐπὶδὲμὴδυνάμενονἂλλὑποτὴνΧριστοῦχάριντὴνκαὶτὰςπρογενομέναςαφιεισανἁμαρτίαςκαὶεἰςτὸμέλλονφρουροῦσανἐὰνἡμεῖςμὴραθυμησωμεν

ςπβτιοὖνἁμαρτήσομενὅτιοὐκἐσμενὑπονόμονἂλλὑποχάρινμὴγένοιτοἵναμὴραθυμοςὁἀκροατὴςγένηταιὡςμὴκυριευθησόμενοςὑποτῆςἁμαρτίαςδιὰτὸείναιὑποχάριντὴνφρουροῦσανἀσφαλίζεταιαὐτον

ςπγοὐκοἴδατεὅτιὧιπαριστάνετεἑαυτούςποιεῖτεαποδεικνυετεπαρασκευάζετε

ςπδδούλουςεἰςὑπακοήνοὐλέγωφησιτὴνγεενανγέεννανν added by a later hand? Above the lineοὐδετὰἐκεῖδικαιωτήριααυτὴἡαἰσχύνηοὐχἱκανὴἀναχαιτίσαιὑμᾶςὅτικαταδουλοῦτεἑαυτοὺςτῆἁμαρτίαὑποΧριστοῦἐλευθερωθέντες

ςπεδοῦλοιἐστεὦὑπακούετεἐκείνουφησινἐστετοῦπράγματοςδοῦλοιὦὑπακούετε

this scholium is unnumberedἤτοιἁμαρτίαςεἰςθάνατονἤτοιτῆςεἰςθάνατόνφησινἀγούσηςἁμαρτίαςἡτῆςὑπακοῆςτοῦθεοῦτῆςεἰςδικαιοσύνηνἀγούσης

ςπϛἡὑπακοῆςεἰςδικαιοσύνηνἀπὸκοινοῦδοῦλοὶἐστε

ςπζχάριςδὲτῶθεῶὅτιἦτεδοῦλοιτῆςἁμαρτίαςφοβήσαςαὐτοὺςτῆδουλείατῆςἁμαρτίαςκαὶτοῦἐκταύτηςθανάτουτῶνεὐεργεσιῶνὑπομιμνήσκειτοῦθεοῦπαραμυθούμενοςαὐτοὺςκαὶδεινκὺςεὐκολώτεροντὸμέλλονπρὸςσωτηρίαν

ςπηὑπηκούσατεδὲἐκκαρδίαςμηδενόςφησιβιασαμένουμήτεἀναγκάσαντοςτοῦτοδὲκαὶἐγκώμιονἐστιναὐτῶν

ςϟεἰςὃνπαρεδόθητετύπονδιδαχῆςεἶταἐπειδὴεἶπεναυθερετοναυθιρετονε overwritten by ι by the same handαὐτῶνείναιτὴνπροθυμίανλοιπὸνλέγεικαὶτὴντοῦθεοῦβοήθειανὑμεῖςμὲνγάρφησινἑκοντεςὑπηκούσατεὁδὲθεὸςὑμᾶςεἰςτὸντύποντοῦτοντῆςδιδαχῆςπαρέδωκεποῖοντὸὀρθῶςζῆνἐθέλεινκαὶὑγιαίνεινπερὶτὰδόγματατύπονδέφησιδιδαχῆςοἷονὅρονκαὶκανόνα

ςϟαἐλευθερωθέντεςδὲἀπὸτῆςἁμαρτίαςἐδουλώθητετῆδικαιοσύνηοὐμόνονγάρφησιὁθεὸςἠλευθέρωσενἡμᾶςτῆςἁμαρτίαςἀλλὰκαὶεδουλωσεντῆδικαιοσύνη

ςϟβἀνθρώπινονλέγωσυμμετροντιφησιλέγωκαὶμικρὸνοὐχὑπερβαῖνοντὸτῆςφύσεωςἀσθενές

continues from previousοὐκεἶπετῆςπροαιρέσεωςἡτῆςπροθυμίαςὅπερἦνἐκείνωνἀδίκημαἀλλὰτῆςσαρκόςφησινὁπαραγνωμηναὐτῶνἐγίνετοἀνεπαχθῆτὸνλόγονποιῶν

ςϟγδιὰτὴνασθενενιαντῆςσαρκὸςὑμῶνὥσπεργὰρπαρεστήσατετὰμέληὑμῶνδοῦλατῆἀκαθαρσίακαὶτῆἀνομίαεἰςτὴνἀνομίανοὕτωςνυνπαραστήσατετὰμέληὑμῶνδοῦλατῆδικαιοσύνηεἰςἁγιασμονπολλῷμὲνμείζοναἔδειτὴνδουλείαντῶιΧριστῶιπαρασχεῖνκαὶτῆδικαιοσύνηἤπερὅσηνπαρέσχετετῆἀκαθαρσίακαὶτῆἀνομίαπλὴνδιὰτὴνἀσθένειαντῆςσαρκὸςτὴνἴσηνἀπαιτῶ

ςϟδὅτεγὰρδοῦλοιἦτετῆςἁμαρτίαςἐλεύθεροιἦτετῆδικαιοσύνηὅτεφησιἐνἁμαρτίαιςἐζῆτετοσοῦτονὑπηκούετετῆἁμαρτίαὡςμηδὅτιοὖνπράττεινκαλὸντοῦτογὰρδηλοῖτὸἐλεύθεροιἦτετῆδικαιοσύνητουτέστινοὐκἦτεὑποτεταγμένοιαὕτηἐνοὐδενὶοὐκοῦνκαίνυνἐπεὶμετέστητεεἰςτὴνδικαιοσύνηνἐλεύθεροιγίνεσθετῆἁμαρτίατοῦτογὰρσυνυπακούεινὁσκοπὸςτοῦἀνώτεροκεφαλαίουἀπαιτεῖ

this scholium is unnumberedτιναοὖνκαρπὸνειχετοεἴχετετότετε and τε added by a later hand above the lineἐφ'οἷςνυνἐπαισχύνεσθετιοὖντὸὄφελοςφησινὑμῖντῆςπάλαιπονηρίαςοὐδὲνάλλοὃντὸἐπαισχύνεσθαιὑμᾶςνυνοὕτωςγὰρκακὸνἡἁμαρτίαὅτιερυθριατεπράξαντεςαὐτήν

ςϟετὸγὰρτέλοςἐκείνωνθάνατοςοὐμόνονἀπὸτῆςαἰσχύνηςἀλλὰκαὶἀπὸτῶνἀποτελεσμάτωνκατασκευάζειτὸμοχθηρὸντῆςἁμαρτίαςτὸτέλοςἐκείνωνφησιθάνατονἔχειοὐτοῦτονἀλλὰτὸννοητόν

ςϟϛνυνὶδὲἐλευθερωθέντεςἀπὸτῆςἁμαρτίαςδουλωθέντεςδὲτῶθεῶἔχετετὸνκαρπὸνὑμῶνεἰςἁγιασμονἐκείνωνμένφησινὁκαρπὸςθάνατοςκαὶαἰσχύνητούτωνδὲὁκαρπὸςἁγιασμὸςκαὶζωὴἂλλὅμωςκαὶτούτωνοὕτωςὄντωνφησινκἂνοὕτωςτῶθεῶδουλεύσατεὥσπερτῆἀκαρθασίᾳκαὶτῆἀνομία

ςϟζτὸδὲτέλοςζωὴναἰώνιονἐκτῶνδεδομένωντὰπροσδοκώμεναπιστοῦταιτουτέστινἀπὸτοῦἁγιασμοτὴναἰώνιονζωήν

ςϟητὰγὰρὀψώνιατῆςἁμαρτίαςθάνατοςτὰὀψώνιαἤγουνὁκαρπὸςὅραδὲἐξὧνἐπεξέρχεταιτῶλόγῳἀσφαλεστέρουςτεαὐτοὺςπρὸςτὸμέλλονποιεῖκαὶεὐχαρίστουςοἷονἐῤῥύσθησαν

τςϟθ is absentτὸδὲχάρισματοῦθεοῦζωὴαἰῶνοςἐνΧριστῷἸησοῦτῶκυρίῳἡμῶνοὐκεἶπενὁμισθὸςτῶνκατορθωμάτωνἀλλὰχάρισμαἀλλὰτὸχάρισματο added by a later hand above the lineδεικνὺςὅτιοὐκἐκκαμάτωνἀλλὰκατὰχάρινἀπηλλάγησαντῶνἁμαρτιῶν

ταἡἀγνοεῖτεἀδελφοὶγινώσκουσιγὰρνόμονλαλῶμετ'ἐγκωμίου

τβὅτιὁνόμοςκυριεύειτοῦἀνθρώπουἐφ'ὅσονχρόνονζῆἡγὰρὕπανδροςγυνὴτῶζῶντιἀνδρὶδέδεταινόμῳεἶπενἄνωὅτιἀπεθάνομεντῆἁμαρτίατοιγαροῦνοὐκυριεύσειἡμῶντῶνὅσονἐπ'αὕτηνεκρῶνἡμῶνὄντωννυνθέλειδεῖξαιὅτιοὔτεὁνόμοςἡμῶνκυριεύειἀνθρώπινονδὲλέγειπαράδειγμαεἶταπροϊὼνδείκνυσινὅτιοὐμόνονἡμεῖςἀπεθάνομεντῶνόμῳἀλλὰκαὶὁνόμοςἀπέθανεντῆἐπιφανείᾳτοῦΧριστοῦ

continues from previousοὐκεἶπενδὲἀνδρὸςἡγυναικὸςἀλλὰἀνθρώπουἵναἀμφοτέρουςδηλώσῃ

τγεὰνδὲἀποθάνῃὁἀνὴρκατήργηταιἀπὸτοῦνόμουτοῦἀνδρὸςἄραοὖνζῶντοςτοῦἀνδρὸςμοιχαλὶςχρματίσειεὰνγένηταιἀνδρὶἑτέρῳενταξειτοῦἀνδρὸςτέθεικετὸννόμονενταξειδὲγυναικὸςτοὺςπιστεύονταςτῶΧριστῷ

τδεὰνδὲἀποθάνῃὁἀνὴρἐλευθέραἐστινἀπὸτοῦνόμουτοῦμὴείναιαὐτὴνμοιχαλίδαγενομένηνἀνδρὶἑτέρῳἐντῶπαραδείγματιτὸννόμονὑποτίθεταιἀποθανόνταἂλλοὐκἐντῶσυμπεράσματιἵναμὴἐπαχθῆποιήσῃτὸνλόγον

τεώστεἀδελφοὶμουκαὶὑμεῖςἐθανατώθητετῶνόμῳἐντῶσυμπεράσματιοὐκεἰσάγειἀποθανόντατὸννόμονδιὰτὸμὴδόξαείναιἐπαχθὴςἸουδαίοιςγὰρλαλεῖἀλλὰτοὺςπιστεύσανταςεἰσάγειτῶθανάτῳΧριστοῦἀποθανόνταςἀπὸτοῦνόμουδιὸκαὶἐλευθερωθένταςφησινοὖντοῦνόμουἀποθανόντοςοὐκἐστιπαραβάτηςὁπιστεύωντῶΧριστῷ

τϛδιὰτοῦσώματοςτοῦΧριστοῦεἰςτὸγενέσθαιὑμᾶςτοῦθανατωθέντοςὑπὲρἡμῶνσυναπεθάνομενγὰραὐτωἐντῶβαπτίσματικαὶοὐκἐσμενἑαυτῶνἠγοράσθημενγὰρτιμῆς

τζἑτέρωιτῶιἐκνεκρῶνἐγερθέντιὡςτοῦνόμουἀποθανόντοςδιὸοὔτεπαραβάταιεὑρεθησόμεθα

τηἵνακαρποφορήσωμεντῶθεῶεἶταπροτρέπειἐλπίσικρείττοσιτότεγάρφησιτῶθανάτῳἐκαρποφοροῦμεντὸπᾶνἐκείναςπράττοντεςνυνδὲτῶθεῶ

τθὅτεγὰρἦμενἐντῆσαρκὶτὰπαθήματατῶνἁμαρτιῶντὰδιὰτοῦνόμουτουτέστιντῶσαρκικῷβίῳοὐκεἶπεδὲἐντῶνόμῳἵναμὴἀπαράδεκτοςγένηταιἔτιγὰρἔσεβοντὸννόμον

τιἐνηργεῖτοἐντοῖςμέλεσινἡμῶνοὐγὰρᾔδεινφησιτὴνἐπιθυμίανεἰμὴὁνόμοςἔλεγενοὐκἐπιθυμήσειςκαὶπάλινοὐκεἶπενἐνεργεῖτὰμέληἵναμὴκατηγορήσῃτῆςσαρκὸςἀλλὰἐνηργεῖτοτὸοὖνδιὰτοῦνόμουγνωριζόμεναπάθηαἰνίττεται

τιαεἰςτὸκαρποφορμῆσαιτῶθανάτῳδεικνὺςἔξωθενπαραγενόμεναἐνέργειατοῦσατανᾶεἰςτὸσυνεισενεγκεῖντῶθανάτῳδιὰγὰρτῶνἁμαρτιῶντῶθανάτῳἐκαρποφοροῦμεν

τιβνυνὶδὲκατηργήθημενἀπὸτοῦνόμουἀποθανόντεςπάλιντὸἐπαχθὲςφεύγωνοὐκεἶπεκατήργηταιὁνόμοςἂλλἡμεῖςἀπὸτοῦνόμουκατηργήθημεντουτέστινἀπολελύμεθακαὶηυλυτωμεθαδιάτιἐπειδὴἀπεθάνομενδιὰτῆςἁμαρτίαςαυτὴγὰρἡκατέχουσακαὶἠγέρθημενοὐδιὰτοῦνόμουἀλλὰδιὰτοῦΧριστοῦδῆλονοὖνὅτιἀπὸμὲντοῦνόμουἀπολελύμεθαὡςἀποθανόντεςὑπετάγημενδὲτῶρυσαμένῳτοῦθανάτουἡμᾶςΧριστῷ

τιγἐνὦκατειχόμεθαώστεδουλεύεινἡμᾶςἐνκαινότητιπνεύματοςκαὶοὐπαλαιότητιγράμματοςεἶταἵναμὴνομίσωσινὅτιἀπολυθέντεςτοῦνόμουλοιπὸνἃβούλονταιἀκινδύνωςπράττουσινἐπάγειάλληνδουλείανἀκριβεστέραντὴντοῦπνεύματοςκαλῶςδὲτὸκαινότητιἐπειδὴοὐτὰαυτὰἐντῆνέαἐπιτετάγμεθαἅπεροἱπάλαιἐντῶνόμῳἀλλὰκαινὰκαὶνέαπαραγγέλματακαὶφιλοσοφώτεραὡσεὶεἶπενἵναδουλεύωμεντοῖςνέοιςτοῖςἐκτοῦπνεύματοςἐπιταγεῖσικαὶγὰρτοῖςμὲνἀρχαίοιςτὸμὴφονεύεινἡμῖνδὲτὸμὴδὲὀργίζεσθαιἐκείνοιςμὴμοιχεύεινἡμῖνδὲτὸμὴπεριέργωςὁρᾷνἐπιτέτακται

continues from previousοὐκέτιγὰρὁνόμοςἐπιτάσσειἀλλὰτὸπνεῦμαεἰπὼνδὲπαλαιότητιἔδειξετὸσαθρὸντοῦνόμουκαὶἀχρεῖονπᾶνγὰρτὸπαλαιούμενονκαὶγηράσκονἐγγὺςἀφανισμοῦ

τιδτιοὖνἐροῦμενὁνόμοςἁμαρτίαμὴγένοιτοἀλλὰτὴνἁμαρτίανοὐκἔγνωνεἰμὴδιὰνόμουτὴντεγὰρἐπιθυμίανοὐκᾔδεινεἰμὴὁνόμοςἔλεγενοὐκἐπιθυμήσειςἐπειδὴεἶπενἵναδουλεύωμενἐνκαινότητιπνεύματοςσώζοντοςτοῦδὲνόμουμὴσώζοντοςφησιτιοὖνεἴποιτιςὅτιὁνόμοςἁμαρτωλὸςἐστινἡἁμαρτίαςπρόξενοςκαὶοὐτοῦτόφησιλέγωἂλλὅτιπρόξενοςμοιτήνμοιτοῦτήντου added by a later hand above the lineἁμαρτίανγνῶναιοὐκοῦνκαὶχειρόνωςτιμωρηθῆναιὅτιλοιπὸνἐνγνώσειἁμαρτάνωὅμωςκατὰμικρὸνδείκνυσιτὸννόμονκαὶκατασκευαστικὸντῆςἁμαρτίαςοὐμὴνπαρὰτὴνοἰκείανφύσινἀλλὰπαρὰτὴναὐτῶνκακίαν

τιεἀφορμὴνδὲλαβοῦσαἡἁμαρτίαδιὰτῆςἐντολῆςμετετραπηφησινὁνόμοςτὴνφύσινκαὶγέγονενεἰςἁμαρτίανὠθῶνοὐχίφησι

continues from previousοὐχὁνόμοςγὰραἴτιοςτῆςἁμαρτίαςἂλλἡἁμαρτίαδιὰτῆςἐντολῆςτουτέστιντοῦνόμουἐξηπάτησέμεὅραπωςἠρέμαδείκνυσιπρόφασιντῆςἁμαρτίαςτὸννόμονφανερῶςδὲοὐλέγειἵναμὴαποστωσιναὐτοῦ

τιϛκατειργασατπἐνἐμοιπᾶσανἐπιθυμίανκαλῶςτὸπᾶσανἦνγὰρκαὶπρὸτοῦνόμουἐπιθυμίαἐπεὶδιάτιὁκατακλυσμὸςγέγονενκαὶτὰσόδομαἀπώλετοἀλλάνυνφησικαὶἃςοὐκᾔδεινἐπιθυμίαςἔμαθονἐκτοῦνόμουκαὶμαθὼνεπετελεσα

τιζχωρὶςγὰρνόμουἁμαρτίανεκράἀνενέργητοςὡςεἰεἶπενεἰκαὶἐνήργεικαὶπρὸτοῦνόμουἡἁμαρτίαἂλλοὐτοσοῦτονκαθεύδεινφησινἐδόκουναἱπλείουςἁμαρτίαικαὶτεθαναναιοὐγὰρᾔδειντὰςπλείουςκαὶἐνἄγνοιαπράττωνοὐχοὕτωςἡμάρτανον

τιηἐγὼδὲἔζωνχωρὶςνόμουποτεποτεἔζωνχωρὶςνόμουπρὸτοῦδοθῆναιτὴνἐντολὴντοῖςπρωτοπλάστοιςτὴνἐντῶπαραδείσῳζωήν

continues from previousπρὸΜωσέωςδηλονότιἔζωνφησινοὐκἤμηννεκρὸςτῶπλήθειτῶνἁμαρτιῶντότεγὰρμόνονεἶχονκατήγοροντὸνφυσικὸννόμοννυνδὲκαὶτὸνγραπτὸνὁρᾷςπωςἐκπεριουσίαςἔβλαψενὁνόμος

τιθἐλθούσηςδὲτῆςἐντολῆςἡἁμαρτίαἀνέζησενἐγὼδὲἀπέθανονκαὶηυρεθημοιἡἐντολήἐντολὴἡfirst η added by a later hand above the lineεἰςζωὴναυτὴεἰςθάνατονἐντολήνφησιτὸννόμονεἰπὼνδὲἀνέζησενἔδειξενὅτιἦνμὲνἡἁμαρτίαἂλλἡσύχαζενὁδὲνόμοςὡςευεργετηςἐφανέρωσεναὐτὴνἵναφύγωμεναὐτὴνἂλλἡπεριουσιατοὺςμὴφυγόνταςκατεβλαψενἡοὖνεἰςζωήνμοιδοθεῖσαοὕτωγὰρεἶχεφύσεωςεἰςθάνατόνμοιγέγονεδιὰτὴνἡμῶνραθυμιανοὐδιὰτὴναὐτῆςφύσιν

τκἡγὰρἁμαρτίαἀφορμὴνλαβοῦσαδιὰτῆςἐντολῆςἐξηπάτησὲμεκαὶδι'αὐτῆςἀπέκτεινενπάλιντὰαὐτὰποικίλωςκατασκευάζεικαὶεἰκοτωςμεγάληνγὰρεἶχεδόξανὁνόμοςδείκνυσινοὖναὐτονμηδὲνὠφελοῦνταἂλλἐκπεριουσίαςκαὶβλάψανταλοιπὸνκαὶἵναεὐπαράδεκτοςγένηταικηρύσσωντὸἀφεῖναιτὸννόμονπροσδραμεῖνδὲτῆπίστειΧριστοῦ

τκαώστεὁμὲννόμοςἅγιοςκαὶἡἐντολὴἁγίακαὶδικαίακαὶἀγαθὴτὸοὖνἀγαθονἐμοιγέγονεθάνατοςμὴγένοιτοΟὐγὰρτῆςτοῦνόμουφύσεωςἦντὸβεβλάφθαιμεἀλλὰτῆςἡμῶνφησικακίαςανθὧνοὐκἐφυλάξαμεντὰἐπιταχθέντα

τκβἂλλἡἁμαρτίανἵναφανῇἁμαρτίαδιὰτοῦἀγαθοῦμοικατεργαζομένηθάνατονἽναφησιδειχθῇπωςμιαρὰκαὶἰταμὴκαὶἰσχυρὰἡαμαρτιηἡἁμαρτίαἡα added by a later hand above the lineδιὰτοῦἀγαθοῦαὐτοῦτουτέστιντοῦνόμουαὐτοῦτὸνθάνατονκατειργάσατομεγίστηνδὲδηλοῖτῆςἁμαρτίαςτὴνἰσχὺνδεῖξαιθέλωντοῦΧριστοῦτὴνδωρεὰνὅτιἡμᾶςταύτηςτῆςἰσχυρᾶςκαὶἀφύκτουαπηλαξενἀπήλλαξενλ added by a later hand above the line

τκγἵναγένηταικαθ'ὑπερβολὴνἁμαρτωλὸςἡἁμαρτίαδιὰτῆςἐντολῆςἵναφησιδειχθῇαὐτῆςὁἅπαςἸὸςκαὶἡπᾶσακακίατὸγὰρκαθ'ὑπερβολὴνἐπιτάσεωςἐστινοὐμικρὸνοὖνὤνησενὁνόμοςπᾶσαναὐτῆςτὴνπικρίανἀποκαλύψαςἵναδιὰγοῦντοῦτοφύγωμεναὐτήν

τκδοἴδαμενγὰρὅτιὁνόμοςπνευματικὸςἐστινἐπειδὴεἶπετὸννόμοναἴτιοντῆςἁμαρτίαςεἰκαὶμὴπαρὰτὴναὐτοῦφύσινἵναμὴνομίσωσιναὐτονκατὰτοῦνόμουλέγεινοὐμόνοναὐτονκατηγορίαςαπαλαττειἀπαλλάττειλ added by a later hand above the lineἀλλὰκαὶἐγκωμιάζειαὐτονκατηγορεῖδὲτῶνμὴφυλαττόντων

continues from previousὅραδὴοὖντικαὶὁΤίτοςηρμηνευσενἐνδ'κατὰΜανιχαιωνδιδάσκαλοςφησιἀρετῆςπολέμιοςἁμαρτιῶν

τκεἐγὼδὲσαρκικὸςεἰμιαὐτοςὁἄνθρωποςοὐκαθὸἐστινἄνθρωποςἀλλὰκαθὸοὕτωςἑαυτοὺςἤξαμενὑποτὴνἐπιθυμίανφησικείμενοςτῆςσαρκὸςκαὶἐπιτελῶντὰἀρέσκοντατῶσώματι

τκϛπεπραμένοςὑποτὴνἁμαρτίανμετὰγὰρτοῦθανάτουφησικαὶὁτῶνπαθῶνὑπεισῆελθενἐσμὸςοἷονὀργὴλύπηἐπιθυμίακακὴτούτοιςφησιπαραδεδομένοςεἰμιτοῦτογὰρτὸπεπραμένοςπαρεδεδόμηνδὲτῶνπαθῶνἀρχὴνλαβόντωντὴνἐνἈδὰμπαράβασιν

τκζὁγὰρκατεργάζομαιοὐγινώσκωεἶταλέγειπωςπεπράμεθαὑποτὴνἁμαρτίανοὐγινώσκωφησιπωςἀπατῶμαικαὶσυναρπάζομαιεἰςτὴνἁμαρτίανκλέπτομαιγάρφησινὡςμικροῦμήτεεἰδέναιτιπάσχω

τκηοὐγὰρὁθέλωτοῦτοπράσσωἂλλὁμισῶτοῦτοποιῶοὐτοῦτολέγειὅτιβιάζεταιμεκαὶἄκονταἡἁμαρτίαἀλλὰτὸἀπατηλὸναὐτῆςδεῖξαιθέλεικαὶὅπωςἐκτοῦκαταγλυκαίνειντὴναἴσθησινσυναρπάζειὅτιπολλάκιςοὐκαταγινώσκωπράγματοςκαὶὁμισῶεἰςαὐτοσυναρπάζομαι

τκθεἰδὲοὐθέλωτοῦτοποιῶσύμφημιτῶνόμῳὅτικαλὸςνυνὶδὲοὐκέτιἐγὼκατεργάζομαιαὐτοοὐμικρὸνἐγκώμιοντοῦνόμουλέγειαὐτογὰρτὸμὴθέλειντὴνἁμαρτίανπαρὰτῆςδιδαχῆςφησιἔχωτοῦνόμουπωςοὖναἴτιοςὁδιδάξαςτὸκαλὸναἴτιοςδὲὁοὕτωςχαῦνοςὡςδιὰτὸπρὸςκαιρὸνἡδὺτῆςἁμαρτίαςἐκεῖναπράττεινὧνκαὶαὐτοςὑπάρχεικατήγοροςκαὶπρὶνπράξεικαὶμετὰτὸπρᾶξαι

τλἂλλἡοἰκοῦσαἐνἐμοιἁμαρτίακαίπωςἡἁμαρτίακατεργάζεταιαὐτοτὸἡδύμοιφησιτοῦπραγαματοςπροβαλεταιπροβάλλεταιλ added by a later hand above the lineκαὶοὕτωςεξαπαταμεμὴἐμμένεινοἷςκέκρικακαὶβεβούλευμαι

τλαοἶδαγὰρὅτιοὐκοικηοἰκεῖη overwritten by ειἐνἐμοιτουτέστινἐντῆισαρκὶμουἀγαθοντὸαὐτεξούσιονθέλειδεῖξαικαὶὅτικαὶὁἄνθρωποςκύριοςτῆςἐπ'ἄμφωτοῦτεἀγαθοῦκαὶκακοῦῥοπῆςφησιοὖνοὐκοἰκεῖἐνἐμοιτὸἀγαθονοὐκἀποκεκληρωμένονκαὶἀνάγκητινιπαραμένονμοιἔχωτὸπράττειντὰἀγαθὰὥστεκαὶπρὸςβίανἀφέλκεινμετῶνκακῶντοῦτογὰροἴκησιςἡεἰςἀεὶδιαμονὴκαὶοἷονἐγκάθισις

τλβτὸγὰρθέλεινπαράκειταιμοιτὸδὲκατεργάζεσθαιτὸκαλὸνοὐχεὑρίσκωτὸθέλεινφησινἐστιμοιοὐποιῶδὲδιὰτὴντῆςἁμαρτίαςσυναρπαγὴνκαὶγάρμεσυναρπάζειἐφ'ὦμὴπρᾶξαιτὰπαρ'ἐμοῦἐπαινούμεναἀλλὰτὰψεγόμενα

τλγοὐγὰρὁθέλωποιῶἀγαθονἂλλoοὐθέλωκακὸντοῦτοπράσσωδείκνυσιτοσαύτηντὴνἀπάτηντῆςἁμαρτίαςκαὶτὴνπείθωὅτίφησισπουδήμοιπρᾶξαιτὸκακὸνκαὶὅμωςἔπεισινἡἐπιθυμίααἰχμαλωτίζουσάμεκαὶπείθουσατῶνδεδογμένωνὑπεριδεῖνκαὶἐσπουδασμένωνκαὶτὰαὐτῆςπρᾶξαι

τλδεἰδὲὁοὐθέλωἐγὼτοῦτοποιῶοὐκέτιἐγὼκατεργάζομαιαὐτοσχεδὸνγὰρκαὶἀβουλήτωςπρὸςτὸκακὸνσυναρπάζομαιὡςείναιτὸπᾶντῶντὴνἁμαρτίανὑποτιθεμένωνδαιμόνωνμικρᾶςγὰρχώραςἐπιλαβόμενοιἐκτῆςἡμῶνῥαθυμίαςτὸὅλονἀνατρέπουσιν

τλεἂλλἡοἰκοῦσαἐνἐμοιἁμαρτίαἐπὶμὲντοῦἀγαθοῦοὐκεἶπενοἴκησινἐπὶδὲτῆςἁμαρτίαςεἶπελοιπὸνγὰρἐκτοῦἀεὶἁμαρτάνεινεἰςἕξιντινατῆςἁμαρτίαςἤλθομεντὸγὰρἄγανἔθοςἴσαφύσειἐστι

τλϛεὑρίσκωἄρατὸννόμοντῶθέλοντιἐμοιποιεῖντὸκαλὸνὅτιἐμοιτὸκακὸνπαράκειταιἀσαφὲςτὸεἰρημένονἐστιδὲἐπαινῶφησιτὸννόμονκατὰτὸσυνειδιὸςκαὶαὐτονδὲεὑρίσκωτὸννόμονἐμοιτὸκαλὸνποιεῖνπροηρημένῳπροτροπὴνπαρέχοντατιοὖνμετὰτοῦτοκακὸνπράσσωφησιὅτιἐμοιτὸκακὸνπαράκειταιτουτέστινὅτιἐπιμελῶςἔγκειταιὥστεοὐδεβουλομένῳμοιτὸκαλὸνπρᾶξαιἱκανὸςἐστιὁνόμοςβοηθῆσαιπλὴνγὰρτοῦτιπροτρέψασθαιοὐδὲνἰσχύειτοιγαροῦνἀφετέοντὸννόμοντοῦτογὰρτὸκατασκευαζόμενοναὐτωκαὶπροσελευστέονΧριστῷὃςοὐπροτρέπεταιμόνονἀλλὰκαὶἀναιρεῖτὴνπρογενομένηνἁμαρτίανδιὰτοῦβαπτίσματοςκαὶμετὰτοῦτοσώζεικαὶβοήθει

continues from previousοἷονπροτροπὴνκαὶσυβουλὴνπαρέχωντινα

τλζσυνήδομαιγὰρτῶνόμῳτοῦθεοῦκατὰτὸνἔσωἄνθρωπονβλέπωδὲἕτεροννόμονἐντοῖςμέλεσὶμουἀντιστρατευομενοντῶνόμῳτοῦνοὸςμουτέσσαρεςεἰσινἐνταῦθανόμοπερὶὧνδιαλαμβάνειεἰςμὲνὁνόμοςτοῦθεοῦδεύτεροςδὲὁἀντιστρατευομενοςτρίτοςπερὶοὐφησιτῶνόμῳτοῦνοόςμουτέταρτοςπερὶοὐλέγειτῶνόμῳτῆςἁμαρτίαςτῶὄντιἐντοῖςμέλεσίμουτούτωνὁπρῶτοςα added by the same hand in the marginτὸεὐαγγελικὸνἐστιπαίδευμαἔξωθηνδιὰτοῦκηρύγματοςεισιωνκαὶρυθμιζωντὴνψυχνὁδεύτεροςβ added by the same hand in the marginὁἀντιστρατευομενοςκαὶοὗτοςτῶνἔξωθενἐστινεπεισιωνκατὰἐνέργειαντοῦπονηροῦκαὶτὴνψυχὴναἰχμαλωτίζωνὁτρίτοςγ added by the same hand in the marginὅνφησινόμοννοὸςοὗτὸςἐστινὁτῆφύσειἡμῶνἐγκατασπαρεὶςπαρὰτοῦδημιουργὸἐπὶτὰτῶθεῶφίλαπαροτρύνωνὁτέταρτοςδ added by the same hand in the marginὁτῆςἁμαρτίαςνόμοςοὗτὸςἐστινὁφιλαμαρτήμωνὃςδιὰτῆςπρὸςτὸκακὸνσυνηθείαςἐνεσκίρωσενενεσκιρρωσενρ added by a later hand above the lineἐνἡμῖντὰςἁμαρτίαςὅραοὖνπωςἐκδιαμέτρουἐναντίοιςπεριεστοιχίσμεθανόμοιςοἱμὲνγὰρδύοἔξωθενἡμῖνεπησρευσινεπεισρευσινη overwritten by ει by a later handὁμὲνπρὸςἀγαθοεργίανπροκαλούμενοςτουτέστινὁεὐαγγελικὸςὁδὲπρὸςκακίανπαρακαλῶνὁἀντιστρατευομενοςτοῦπονεροῦνόμοςοἱδὲλοιποὶδύοἔνδονεἰσικαὶτὴνψυχὴνσυνέχουσὶνὁμὲννόμοςτοῦνοὸςπαρὰτοῦδημιουργὸἡμῖνἐγκατεσπαρμένοςκαὶὁδηγῶνπρὸςτὰκρεῖττοναὁδέγετέταρτοςὁνόμοςτῆςἁμαρτίαςδιὰτὴνπρὸςτὸκακὸνἕξινἐνσκιρωθεὶςἐνἡμῖνδιὸπρόσχεςπωςἀκριβῶςεἶπεβλέπωδέφησιἕτεροννόμονἀντιστρατευομενοντῶνόμῳτοῦνοόςμουτοῦτωδὴτῶἐμφύτῳπρὸτὰκαλὰκαὶαἰχμαλωτίζοντάμεἐντῶνόμῳτῆςἁμαρτίαςτῶὄντιἐντοῖςμέλεσίμουὡςεἰἔλεγενἔξωθενεἰσπνέωνσυγκινεῖκαὶἐρεθίζειπάντατὸνἐνἐμοιἀποκείμενονκονιορτὸνκαὶβόρβορονὃνἡπρὸςἁμαρτίανμοιἕξιςενεπιλωσεκαὶἐνέκαυσεν

continues from previousοὕτωςδὲκαὶὁἐνἁγίοιςΜεθόδιοςἐντῶλόγῳπερὶἀναστάσεωςἔφηκαὶγὰρκαὶὁνόμοςτοῦθεοῦὁεὐαγγελικὸςκινεῖκαὶἐρεθίζειτὰἐνἡμῖνἔμφυτακαὶἐγκατεσπαρμέναπαρὰτοῦδημιουργὸπρὸςἀγαθοεργίανσπέρματαἕκαστοςγὰρτῶνἔξωθενἐπεισιόντωντὸνοἰκεῖονκαὶκατάλληλοντῶνενδοθενἡμῖνὄντωννόμωνκινῶνκαὶδιερεθίζωνἡεὐσεβεῖνἡἀσεβεῖνἡμᾶςπροτρέπεται

continues from previousκαὶταῦταμὲνὁἐνἅγιοςΜεθόδιοςεἰπὼνδὲκατὰτὸνἔσωἄνθρωπονἔσωἄνθρωποντὸννοῦνἤτοιτὴνψυχὴνκαλεῖκαίφησιθέλειὁνοῦςπράττεινἅπερὁνόμοςλέγειἂλλἐναὐτωφησιτῶκαιρῷτῆςἁμαρτίαςσυναρπάζομαιδιὰτῆςἁμαρτίαςταύτηνγάρφησιἕτεροννόμονδιὰτὸἴδιατινακαὶἔξωτοῦνόμουἐπιτάσσεινοὗτοςτοιγαροῦνὁνόμοςἤτοιἡἁμαρτίαἀπατᾷμεδιὰτῆςἐντοῖςμέλεσινἡμῶνκαὶἐνἡμῖναὐτοῖςἐγκειμένηςἐπιθυμίαςκαὶαἰχμαλωτίζειμετὴνγὰρἐνἡμῖνπρὸςτὸσυμφέρονἐνοῦσανἐπιθυμίανεἰςτὰἀσύμφορατρέψασαἡἁμαρτίαἡμῖναὐτοῖςχρῆταικαθ'ἡμῶνἐπιτειχίσμασι

τλθκαὶαἰχμαλωτίζοντὰμεκαλῶςεἶπεναἰχμαλωτίζοντάμεμάχηςγὰρκινουμένηςμεταξὺτῆςἁμαρτίαςκαὶτῶντοῦνόμουἐπιταγμάτωνἤγουντοῦἀντιλέγοντοςλογισμοῦτῆἁμαρτίαἄπεισινικήσασαἡἁμαρτίααἰχμάλωτονλαβοῦσατὸνταλαιπορονταλαίπωρονο on ras. and ω written by a later hand above the lineἄνθρωπον

τμτῶνόμῳτῆςἁμαρτίαςνόμονἁμαρτίαςπεριφραστικῶςτὴνἁμαρτίανκαλεῖ

τματῶιὄντιἐντοῖςμέλεσὶμουτὸδιὰτῶνμελῶνμουφησιπολεμοῦντίμοιτοῦτοδὲοὐκατάγνωσιςτοῦσώματοςοὐγὰρεἰβασιλέωςοἰκίαντύραννοςκαταλαβοιἤδητῆςοἰκίαςἡαἰτία

τμβταλαίπωροςἐγὼἄνθρωποςτιςμεῥύσεταιἐκτοῦσώματοςτοῦθανάτουτούτουτιςμεῥύσεταιἐκτῶνσωματικῶνμουπράξεωντῶντὸννοητὸνεπαγοντῶνθάνατονἥτιςμεῥύσεταιἀπὸτοῦμὴσυναρπάζεσθαιὑποτῶνἐντῶσώματιἐπιθυμιῶναἱθάνατὸςεἰσινἡμῖντιςμεοὖνἕτεροςἡὁΧριστὸςτοῦτογὰρἠρέμαἐμφαίνειοὔτεγὰρὁνόμοςῥύεταιοὔτεἡἐμὴπροαίρεσιςσπουδάζουσα

τμγεὐχαριστῶτῶθεῶδιὰἸησοῦΧριστοῦτοῦκυρίουἡμῶνὅτιαὐτόςμεφησινερυσατοἐρρύσατορ added by a later hand above the lineδιὰτοῦθανάτουτοῦυἱοῦαὐτοῦ

τμδἄραοὖναὐτοςἐγὼτῶμὲννοῒδουλεύωνόμῳθεοῦὅσονφησινἧκενεἰςτὴνπροαίρεσιντὴνἐμὴνὅπερκαὶἔλεγενἄνωσυνήδομαιγὰρκατὰτὸνἔσωἄνθρωποντῶνόμῳτοῦθεοῦ

τμετῆδὲσαρκὶνόμῳἁμαρτίαςἡγὰρἁμαρτίαδιὰτῆςσαρκὸςκαὶτῶναὐτῆςἐπιθυμιῶντὰἑαυτῆςἐνεργεῖ

τμϛοὐδὲνἄρακατάκριματοῖςἐνXριστωἸησοῦμὴκατὰσάρκαπεριπατοῦσινἀλλὰκατὰπνεῦμαἵναμὴλέγητιςτιοὖνοὐδεμίακατάδικηοὐδὲἁμαρτίανυνἀσφαλίζεταιαὐτοοὐχίφησιἂλλἐκείνοιςὅσοιμὴἑκοντεςσαρκικὴνζῶσιζωὴνεἰγὰρμόνονπροέλοιντοπνευματικῶςζῆνοὐχἁμαρτήσονταιἐπὶδέγετοῦνόμουοὐδεὁβουλόμενοςζῆνὀρθῶςἴσχυεμηδενὸςβοηθοῦντοςμηδὲσυνεπισχουντοςἐνδὲΧριστῷἸησοῦοἷοντοῖςοὖσινἐντῆΧριστοῦπίστεικαὶἑλομένοιςπνευματικὴνζωήν

continues from previousευκολοντὸμὴἁμαρτάνεινὁμὲνγὰρνόμοςφησικατεδικαζετοὺςἁμαρτάνονταςὁδέγεΧριστὸςοὐμόνοντῶνπρογενομένωνἀπήλλαξενἁμαρτιῶνἀλλὰκαὶπρὸςτὸμέλλονἀχειρώτουςἐποίησετοῦτογὰρδηλοῖτὸοὐδὲνἄρακατάκριμαοἷονοὐδεμίαδιὰἁμαρτίανκατάδικη

τμζὁγὰρνόμοςτοῦπνεύματοςτῆςζωῆςἐνΧριστῷἸησοῦἠλευθέρωσεμεἀπὸτοῦνόμουτῆςἁμαρτίαςκαὶτοῦθανάτουὥσπερνόμονἁμαρτίαςτὴνἁμαρτίανφησινοὕτωςκαὶνόμονπνεύματοςτὸπνεῦμαὅπερφησινἐστιζωῆςχορηγὸνκαὶδοτικοντοῦτοτοιγαροῦντὸπνεῦμαδιὰἸησοῦΧριστοῦαὐτοςγὰρὁαἴτιοςἡμῖντῆςδωρεᾶςτοῦπνεύματοςὁλύσαςτὴνἁμαρτίανκαὶἐπισπασάμενοςκαθὸἐστινἄνθρωποςτὸπνεῦμακαὶἡμῖνμεταδουςτοῦτοτοιγαροῦντὸπνεῦμαἠλευθέρωσέμεἀπὸτῆςἁμαρτίαςκαὶτοῦθανάτουτοῦἔνθενὁδηγοῦνπρὸςτὰβελτίω

τμητὸγὰρἀδύνατοντοῦνόμουἐνὦἠσθένειδιὰτῆςσαρκόςὁρᾷςὅτιοὐτοῦνόμουκαταψηφίζεταιοὐγὰρεἶπετὸπονηρὸντοῦνόμουἐνὧιἐκακούργειἀλλὰτὸἀδύνατονκαὶἐνὧιἠσθένειὡςεἰεἶπενἤθελεσῶσαιἂλλοὐκἴσχυσενἐνὦφησιἠσθένειἐπειδὴησεθενειδιὰτῆςσαρκὸςτουτέστιτοῦσαρκικὸςκαὶφρονήματοςαὐτῆςοὐγὰρτὴνσάρκαδιαβάλλει

τμθὁθεὸςτὸνἑαυτοῦυἱονπέμψαςἄνωεἰπὼντὸπνεῦμαἠλευθερωκέναινυντὸνυἱονλέγεικοινῇγὰρεὐδοκίατῆςἁγίαςτριάδοςσεσώσμεθα

τνἐνὁμοιώματισαρκὸςἁμαρτίαςτὸἐνὁμοιώματιοὐπρὸςτὸσαρκὸςὅραἀλλὰπρὸςτὸσαρκὸςἁμαρτίαςοὐγὰρἄλληνπαρὰτὴνἡμῶνἥνωσενἑαυτῷἄπαγεἂλλοὐχἁμαρτωλὴνὡςεἰεἶπενἐνὁμοιώματιἁμαρτωλῆςσαρκὸςἀναμάρτητοδὲοὕτωςγὰρκαὶὁἐνἁγίοιςΚύριλλοςἐνβιβλίῳἱτῆςκατὰἸουλιανοῦὅτισῶμάφησιΧριστοῦοὐκἦνἁμαρτίαςσῶμαἂλλὁμοίωμασαρκὸςἁμαρτίας

τνακαὶπερὶἁμαρτίαςκατέκρινετὴνἁμαρτίανἐντῆσαρκίοὐχἁπλῶςφησιοὐδεἀνεξετάστωςκαθὸδυνατὸςἐστικατέκρινετὴνἁμαρτίανἀλλὰπρῶτονελεγξαςτὰμεγιαταπταίουσανκαὶἁμαρτάνουσαν

continues from previousδιὰτῆςσαρκὸςαὐτοῦφησιτοῦτογὰρτὸθαυμαστὸνὅτιδιὰτῆςσαρκὸςτῆςπάλαιἔνοχοοὔσηςτῆἁμαρτίακατέκρινεναὐτήνπωςτῶφυλάξαιδηλάδηἀναμάρτητονταύτῃγὰρνικήσαςαὐτὴνκαὶεκωλασεκόλασιςδὲἁμαρτίαςἡαναιρεσηςαὐτῆςκαὶοὕτωπαραδοῦναιεἰςτὸνθεὸνἐπὶἀναιρέσειτῆςἁμαρτίας

τνβἵνατὸδικαίωματοῦνόμουπληρωθῇἐνἡμῖντοῖςμὴκατὰσάρκαπεριπατοῦσινἀλλὰκατὰπνεῦμαἵναμήτιςλέγηκαίτιπρὸςἡμᾶςτοῦτόφησιταῦταἐποίησενὁΧριστὸςἵναὁσκοπὸςτοῦνόμουτὸμὴγενέσθαιἡμᾶςὑπευθύνουςτῆἁμαρτίαπληρωθῇἐνἡμῖντισιτοῖςμήφησιἐθέλουσισαρκικῶςζῆνἀλλὰπνευματικῶςἵναγὰρμὴεἴπῃςἐνίκησενὁΧριστὸςκαὶοὐκέτιχρείαζῆνἀσφαλῶςπροστεθεικετοῖςμὴκατὰσάρκαπεριπατοῦσινὡςεἰεἶπεν

the number is absent because of the lacunathe biblical lemma is absent because of the lacunaαὐτὴνἐκτῶνἐπικειμένωνἀλλὰπαραστῆτετουτέστιτὰπαρ'ὑμῶνεἰσενέγκατεκαὶχεῖραὀρέξατε

ψληκαὶγὰραυτὴπροστάτιςἐγενήθηπολλῶνμέγαςὁἔπαινοςκαὶἱκανὸςαὐτοὺςπροτρέψασθαι

ψλθκαὶαὐτοῦἐμοῦτὸμέγιστονἐγκώμιοντελευταῖοντέθεικεμακαρίαγὰρὄντωςηδυνηθεισαπροστῆναικαὶἀναπαῦσαιτὴνἁγίανψυχὴντοῦΠαύλουαὐτοῦἐμοῦτουτέστιτοῦἀπόστολοτοῦκήρυκοςτοῦδιδασκάλουτῆςοἰκονουμένης

ψμdamaged parchmentἀσπάσασθεΠρισκανΠρίσκιλλανιλλαν added by a later hand on ras.καὶἈκύλαντοὺςσυνεργοὺςμουἐνΧριστῷἸησοῦοἵτινεςὑπὲρτῆςψυχῆςμουτὸνἑαυτῶντράχηλονὑπέθηκανσυνεργησανφησινἐνδιδαχὴἐνπειρασμοῖςἐνκινδύνοιςμέγαςδὲὁἔπαινος

ψμαοἷςοὐκἐγὼμόνοςεὐχαριστῶἀλλὰκαὶπᾶσαιαἱἐκκλησίατῶνἐθνῶνἡδιὰτὴνδιδασκαλίανδιὰτῶνχρημάτωνδιὰτὴντῶνχρημάτωντην added by a later hand above the lineεἰςαὐτοὺςσυνεισφοράν

ψμβκαὶτὴνκατ'οἶκοναὐτῶνἐκκλησίανοὕτωδὲοὗτοιἦσανεὐδόκιμοιὅτιτὸνοἶκοναὐτῶνἐκκλησίανἐποίησανἡὅτιπανοικὶἦσανπιστοὶὡςτὸνοἶκονλοιπὸνἐκκλησίανείναι

ψμγἀσπάσασθεἘπαίνετοντὸνἀγαπητὸνμουὃςἐστιἀπαρχὴτῆςἈχαΐαςεἰςΧριστόνμέγατὸείναιΠαύλουἀγαπητὸντοῦκρίσεικαὶοὐπρὸςχάρινφιλεῖνεἰδότοςἀπαρχὴνδὲαὐτονλέγειἡὅτιπρῶτοςἐπίστευσενἡὅτιπλεῖονἁπάντωνεὐλάβειανἐπεδείκνυτοἵναδὲμὴνομίσῃςὅτιἐνκοσμικοῖςἦνπράγμασινἀπαρχὴπροστίθησινεἰςΧριστόν

ψμδἀσπάσασθεΜαριάμδείκνυσινὅτιμετὰτῆςδιδασκαλίαςκαὶἕτερακέκμηκενεἰςαὐτούς

ψμεἥτιςπολλὰἐκοπίασενεἰςὑμᾶςοὐμόνονφησινεἰςἑαυτὴνἐκοπίασενἵνασωθῇἀλλὰκαὶεἰςὑμᾶςἀπόστολοταξηντάξινthe round of the η has been erased and ν written on ras. by a later handπληροῦσακαὶεὐαγγελιστοῦπωςοὖνεἴρηταιδιδάσκεινγυναικὶοὐκἐπιτρέπωτῆςἐντῶμέσῳκαὶδήμῳπροεδρίαςαὐτὴνκωλύωνκαὶτῆςἐνβήματικαθέδραςοὐτῆςτοῦλόγουδιδασκαλίας

ψμϛἀσπάσασθεἈνδρόνικονκαὶἸουνίαντοὺςσυγγενεῖςμουκαὶσυναιχμαλώτουςμουμεῖζοντὸἐγκώμιοντὸσυναιχμαλώτουςμουχαλεπώτεραγὰρἔπασχοναἰχμαλώτωνδιωκόμενοιὑβριζόμενοιἀδικούμενοι

ψμζοἵτινεςεἰσινἐπίσημοιἐντοῖςἀποστόλοιςμέγαμὲνκαὶτὸείναιἀποστόλουςτὸδὲκαὶἐπισήμουςἐναὐτοῖςμέγιστον

ψμηoἱκαὶπρὸἐμοῦγεγόνασινἐνΧριστῷὅρατὴνἁγίανψυχὴνοὐκἐπαισχύνεταιλέγωνὅτιπρὸἐμοῦἐπίστευσανοὗτοιτῶΧριστῷ

ψμθἀσπάσασθεἈμπλίαντὸνἀγαπητὸνμουἐνκυρίῳμέγαςὁἔπαινος

ψναψν is absentἀσπάσασθεΟὐρβανὸντὸνσυνεργὸνἡμῶνἐνXριστωκαὶΣτάχυντὸνἀγαπητὸνμουτοῦτομεῖζονὅτικαὶσυνήργειἐντῆδιδασκαλία

ψνβἀσπάσασθεἈπελλῆντὸνδόκιμονἐνΧριστῷοἷονἀνεπίληπτον

ψνγἀσπάσασθετοὺςἐκτῶνΑριστοβολυἴσωςοὐκἦσανὡςοἱπρῶτοιδιὸοὔτεὀνομαστὶαὐτῶνἐμνήσθη

ψνδἀσπάσασθεΗρωδιωνατὸνσυνγγενημουἀσπάσασθετοὺςἐκτῶΝαρκίσσουτῶνΝαρκίσσουν added by the same hand?τοὺςὄνταςἐνκυρίῳἴσοςπᾶσινὁἔπαινοςὅτιἐνκυρίῳἦσαντουτέστιπιστοί

this scholium is unnumberedἀσπάσασθεΤρύφαινανκαὶΤρυφῶσαντὰςκοπιώσαςἐνκυρίῳπερὶτῆςΜαρίαςἄνωἔλεγενὅτιπολλὰἐκοπίασεταύταςδὲἔτικοπιώσαςλέγειδιὸμείζωνὁἔπαινος

ψνεἀσπάσασθεΠερσιδατὴνἀγαπητὴνἥτιςπολλὰἐκοπίασενἐνκυρίῳαὕτημείζωνΤρυφαίνηςκαὶΤρυφώσηςὅτίτεἀγαπητῇκαὶὅτιπολλὰἐκοπίασεν

ψνϛἀσπάσασθεῬοῦφοντὸνἐκλεκτὸνἐνκυρίῳκαὶτὴνμητέρααὐτοῦκαὶἐμοῦδιπλοῦνἀγαθονείναιἀγαθοντὸείναιτο added by a later handείναικαὶτὸνυἱονἀνεπίληπτονκαὶτὴνματηραἐνάρετοντοῦτογὰρδηλοῖτὸκαὶἐμοῦ

ψνζἀσπάσασθεἈσύγκριτονΦλέγονταἙρμᾶνΠατρόβανἙρμῆνκαὶτοὺςσὺναὐτοῖςἀδελφούςμέγακαὶτούτοιςτὸείναιΠαύλουἀδελφούς

ψνηἀσπάσασθεΦιλόλογονκαὶἸουλίανΝηρέακαὶτὴνἀδελφὴναὐτοῦκαὶὈλυμπᾶνκαὶτοὺςσὺναὐτοῖςπάνταςἁγίουςεἰδὲἅγιοιοὐμικρὸναὐτοῖςτὸἐγκώμιον

ψνθἀσπάσασθεἀλλήλουςνυνπάνταςἀναμὶξτίθησινἵναμήτιςλύπηγένηταιτοῖςμὴὀνομαστὶμνημονευθεῖσιν

ψξἐνφιλήματιἁγίῳἑνὶγὰρκαὶμὴἅγιον

ψξαἀσπάζονταιὑμᾶςαἱἐκκλησίαιτοῦΧριστοῦοὐκέτιτὸνδεῖναἡτὸνδεῖναἂλλἐκοινοποίησεναὐτοὺςτὸὑμᾶςεἰπών

ψξβπαρακαλῶδὲὑμᾶςἀδελφοίξένονεἶδοςσυμβουλῆςἱκέτουγὰρὑπέδυπρόσωπονκαὶἀδελφοὺςκαλεῖμετὰπολλῆςτῆςτιμῆς

ψξγσκοπεῖντοὺςτὰςδιχοστασίαςἐρευνανφησικαὶκαταμανθάνεινδείκνυσιδὲτὸδολερὸναὐτῶνκαὶὅτιοὐγίνονταικατάδηλὸπονηροὶὄντεςαυτὴγὰρμάλισταἐκκλησίαςἀνατροπὴτὸδιηρησθαιἀπ'ἀλλήλων

this scholium is unnumberedκαὶτὰσκάνδαλαμετὰγὰρτὴνδιχοστασίανεἴσοδονεὑρίσκειτὰσκάνδαλα

ψξδπαρὰτὴνδιδαχὴνἦνὑμεῖςἐμάθετεποιοῦνταςκαὶἐκκλίνατεἀπ'αὐτῶντιδὲἐστιτὰσκάνδαλαἑρμηνεύειαἱρέσειςφησιπαρὰτὴνδιδαχὴνὑμῶνεπισειουσαι

ψξεοἱγὰρτοιοῦτοιτῶκυρίῳἡμῶνἸησοῦΧριστῷοὐδουλεύουσινἀλλὰτῆἑαυτῶνκοιλίααἱγὰραἱρέσειςπᾶσαικαὶτὰσκάνδαλαἀπὸτοῦδουλεύεινπάθεσικαὶγαστρὶδιόφησινὅτιοὐδουλεύουσιΧριστῷἀλλὰκοιλίαδοκεῖδὲτοὺςἐξἸουδαίωναἰνίττεσθαικαὶγὰρἸουδαίωνπάντεςὡςγαστριμάργωνκατηγορουσί

ψξϛκαὶδιὰτῆςχρηλογιαςχρηστολογίαςστο added by a later hand above the lineκαὶεὐλογίαςἄχριφησιῥημάτωνἡθεραπείαἡδὲδιάνοιαδολερὰπρὸςὑμᾶςκαινὸνδὲλέγειτρόπονἀπάτηςτὸπρῶτοναὐτοὺςκολακεύειν

ψξζἐξαπατῶσιτὰςκαρδίαςτῶνἀκάκωνοὐκεἶπενὑμῶνἀλλὰτῶνἀπλουστέρων

ψξηἡγὰρὑμῶνὑπακοὴεἰςπάνταςἀφίκετοκαὶὅτιοὐχὑμᾶςἀλλὰτοὺςἀκάκουςἐξαπατῶσιδῆλονἔνθενὅτιἡὑμῶνὑπακοὴκαὶἡπείθωεἰςπάνταςἦλθεπολλοὺςδὲαὐτοῖςἐφίστησιμάρτυραςἵναμὴἀναισχυντήσωσιπρὸςτὴνκακὴνδιδακήν

ψξθχαίρωοὖντὸἐφ'ὑμῖντοῖςμὴἐξαπατωμένοιςφησι

ψοθέλωδὲὑμᾶςσοφοὺςμὲνείναιεἰςτὸἀγαθονἀκεραίουςδὲεἰςτὸκακόνὑπαινίττεταιὅτικαὶἐξαὐτῶνἦσαντινεςἀπατώμενοιθέλωγάρφησινεἰςμὲντὸἀγαθονείναιὑμᾶςφρονίμουςεἰςδὲτὰφαῦλαἀπείρουςκακοῦ

ψοαὁδὲθεὸςτῆςεἰρήνηςἐπειδὴἦσανδιχοστασίαιτὸντῆςεἰρήνηςδοτῆραἐπικαλεῖταιἵναπαύσῃτὰσκάνδαλα

ψοβσυντρίψειτὸνσατανᾶνὑποτοὺςπόδαςὑμῶνἐντάχειὁπολλῷμεῖζονἦντὸὑποτάξαι

continues from previousοὐμόνονφησιτοὺςτὰσκάνδαλαπαρεμβαλλονταςσυντρίψειἀλλὰκαὶαὐτοντὸνστρατηγὸναὐτῶνσατανᾶνἐντάχειφησινἐκτοῦχρόνουτὴνπαραμυθίανκατασκευάζων

ψογἡχάριςτοῦκυρίουἡμῶνἸησοῦΧριστοῦμεθ'ὑμῶνἀνέμνησεναὐτοὺςτῆςτοῦθεοῦχάριτοςτῆςαὐτοὺςσωσάσηςεἰδὲἐχθροὺςὄνταςἔσωσεφησινπολλῷμᾶλλοννυνὁρᾷςὅτιμετὰτῶνἔργωνκαὶχάριτοςεἰςτὸσωθῆναιδεόμεθαμετὰγὰρτὸμαρτυρῆσαιαὐτοῖςὑπακοὴντότετὴνχάρινἐπηύξατο

ψοδἀσπάζονταιὑμᾶςΤιμόθεοςὁσυνεργὸςμουκαὶΛούκιοςκαὶἸάσωνκαὶΣωσίπατροςεἶδεςἐγκώμιοντοῦΤιμοθέουσυνήργειδὲαὐτωἐντῶεὐαγγελίῳ

this scholium is unnumberedοἱσυγγενεῖςμουσυγγενεῖςφησιτοὺςεικοταςκατὰτὴνεὐσέβειαν

this scholium is unnumberedἀσπάζομαιὑμᾶςἐγὼΤέρτιοςὁγράψαςτὴνἐπιστολὴνἐνκυρίῳἀντὶμεγάλουτεθηκενἐπαίνουτὸείναιὑπογραφέαυπογραφευςευς added by a later hand above the lineΠαύλου

ψοεἀσπάζεταιὑμᾶςΓάϊοςὁξένοςμουκαὶτῆςἐκκλησίαςὅληςτουτέστινὁξενοδοχοσμουκαὶπολὺςὁἔπαινοςὅτιπᾶσαναὐτοςἐξενοδόχειτὴνἐκκλησίανκαὶτὸνΠαῦλονὃςοὐκἂνἁπλῶςπαρ'αὐτωἐξενίσθη

ψοϛἀσπάζεταιὑμᾶςEραστοςὁοἰκονόμοςτῆςπόλεωςκαὶΚούαρτοςὁἀδελφοςτὴνἀξίαναὐτοῦτέθεικενἵναγνῷςὅτιοὐπλοῦτοςοὐκἀξίωμακώλυμαγίνεταιτινιπρὸςτὸὀρθῶςβιοῦνἡπιστευεσαι

ψοζἡχάριςτοῦκυρίουἡμῶνἸησοῦΧριστοῦτῆςχάριτοςμέμνηταιτὸνεὐεργεσιῶνὑπομιμνήσκωντοῦΧριστοῦ

this scholium is unnumberedμετὰπάντωνὑμῶνἀμήνοὕτωςἄρχεσθαιἀπὸτῆςεὐχῆςκαὶοὕτωςκαταπαύειντὸνλόγονπροσήκειεἰςεὐχὴνταύτηνγὰρθεμέλιονταύτηνὅρονἀεὶποιεῖναὐτωφίλον